Dagblaðið Vísir - DV - 27.04.1995, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 27. APRÍL 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91)563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96>-26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Ávísun á ímyndaðan auð
Baksamningur nýju ríkisstjómarinnar um sjávarút-
vegsmál gerir ráð fyrir, að ofveiði á þorski verði aukin
um 8-12.000 tonn á ári til að friða eigendur veiðiskipa,
sem em minni en 150.000 tonn, án þess að gera það á
kostnað hinna, sem eiga stærri skip en 150.000 tonna.
Þetta er dæmigerð pólitísk lausn, afbrigði af prentun
peningaseðla, sem em ekki ávísun á nein ný verðmæti.
Lausnin mildar að sinni ági’eining milli smárra og stórra
innan sjávarútvegsins með því að búa til viðbótarkvóta,
sem ekki er ávísun á nein viðbótarverðmæti í hafinu.
Þorskurinn var ofveiddur, áður en þessi póhtíska sjón-
hverfmg var hönnuð. Hún stuðlar að aukinni ofveiði á
líðandi stund og þar með stuðlar hún að minnkun á verð-
gildi hverrar kvótaeignar fyrir sig, þegar hættan á hruni
þorskstofnsins færist enn nær okkur en hún er nú.
Áfram verður haldið að meta stöðu þorskstofnsins.
Misræmið milli raunverulegra veiða og þeirra veiða, sem
þorskstofninn þolir, mun aukast og valda auknum kröf-
um um almennan niðurskurð veiðiheimilda áður en
stofninn hrynur að færeyskum og kanadískum hætti.
Kröfumar munu koma frá hinum raunvemlegu eig-
endum þorskstofnsins, sem eru hvorki ráðherrar né
sægreifar, heldur fólkið í landinu. Það mun kreíjast þess,
að umboðsmenn sínir láti ekki smáa og stóra útgerðar-
menn gera þjóðareignina verðlausa með illri umgengni.
Þeim vanda ætlar ríkisstjórnin að mæta, þegar að
honum kemur. Að sinni fmnst henni brýnna að sætta
misjöfn sjónarmið eigenda fiskiskipa á kostnað eigenda
auðlindarinnar. Stjómmálamönnum hefur jafnan fundizt
skynsamlegast að pissa í skóinn á líðandi stund.
Hin innstæðulausa ávísun á þorsk er að þessu sinni
sérstakt áhyggjuefni. Fremur hefði verið búizt við henni
af ríkisstjórn með aðild Alþýðuflokks, sem á síðasta kjör-
tímabili var veikur fyrir kenningum galdralækna um,
að reiknilíkön fiskifræðinga væru ekki nógu góð.
Framsóknarflokkurinn var hins vegar talinn búinn
þeim kosti að vera hallari en aðrir flokkar undir ábyrga
fiskveiðistjóm. Það stafaði af, að núverandi formaður
hans reyndist ekki vera eins óábyrgur sjávarútvegsráð-
herra á sínum tíma og aðrir slíkir höfðu þá verið.
Þar sem sjávarútvegsráðherra fráfarandi og nýrrar
ríkisstjómar hefur að mestu fetað að þessu leyti í fótspor
formanns Framsóknarflokksins á valdaskeiði sínu, hefði
mátt vona, að samstarfsflokkamir í nýju ríkisstjóminni
sýndu meiri ábyrgð en fram kemur í baksamningnum.
Að létta og ljúfa leiðin skyldi vera valin sýnir okkur,
að takmörk era fyrir ábyrgðartilfinningu í stjómmálum.
Þrýstihópamir em smám saman að verða óbilgjamari
og valda stjómmálamönnum vaxandi ótta. Þetta er
hættuleg þróun, svo sem baksamningurinn sýnir.
Ábyrgðarbilun af tagi baksamningsins veldur þjóðinni
miklu tjóni. 8-12.000 tonna aukin þorskveiði mun rýra
þorskstofninn og valda enn meiri niðurskurði til mótvæg-
is á allra næstu kvótaámm, nema ábyrgðarleysið vaxi
enn og leiði til eyðileggingar auðlindarinnar.
Þorskurinn í sjónum eykst ekki neitt, þótt stjórnmála-
menn auki veiðiheimildir um 8-12.000 tonn. Langt er síð-
an almennt varð ljóst, að þorskurinn er ofveiddur og fer
með hverju árinu rýmandi sem auðlind. Hlutverk stjóm-
málamanna ætti að felast í að snúa þeirri þróun við.
En ríkisstjómin lítur ekki á sig sem umboðsmann
fólksins, heldur sem umboðsmann sérhagsmuna, er allt-
af hafa átt fremur ljúfan aðgang að stjórnarflokkunum.
Jónas Kristjánsson
„Hefur islenska þjóðin, eigandi auðlindarinnar, gefið útgerðarmönnum heimild til að nýta nytjastofna ó Is-
landsmiðum með þessum hætti? Svarið er nei.“
Sjávarútvegsráð-
herra sæti
opinberri rannsókn
Samkvæmt lögum um stjóm
fiskveiða eru allir nytjastofnar á
íslandsmiðum sameign íslensku
þjóðarinnar. Markmið laganna er
að stuðla að verndun og hag-
kvæmri nýtingu þeirra og tryggja
með því trausta atvinnu og byggð
í landinu. Úthlutun veiðiheimilda
samkvæmt lögum þessum myndar
ekki eignarrétt eða óafturkallan-
legt forræði einstakra aðila yfir
veiðiheimildinni.
Þrátt fyrir þessi ským ákvæði 1.
gr. laganna um stjóm fiskveiða
hafa sjávarútvegsmálaráðherrar
heimilað að sameign þjóðarinnar,
fiskurinn, sé veðsettur af útgerðar-
aðilum fyrir tugi milljarða kr. og
selji og kaupi aflaheimildir að vild.
Meginleiðirnarsex
Samkvæmt núgildandi reglum
eru sex meginleiðir við framsal
aflaheimilda.
A. Framsal milli skipa innan
sömu útgerðar er frjálst.
B. Kvóti keyptur beint og greitt
fyrir með peningum.
C. Fiskur veiddur beint fyrir aðra
útgerð á fóstu verði.
D. Veitt fyrir aðra útgerð eftir
samkomulaginu tonn á móti tonni
á föstu verði. Önnur útgerð leggur
þá til ákveðinn tonnafjölda sem
veiöa má. Þeir sem veiðamar
stunda leggja sama magn á móti
og landa hjá fiskkaupanda.
E. Fiskmarkaðir útvega kvóta
gegn því að landað sé hjá þeim. Þá
dregst veröið á kvótanum frá
brúttóverði aflans og mismunur-
inn kemur til skipta.
F. Skipt á jofnum veiðiheimildum
miðað við verðmæti fisktegunda.
Þá skiptir t.d. útgerð A við B á 100
tonnum af þorski og 200 tonnum
af karfa.
Hefur íslenska þjóðin, eigandi
auðlindarinnar, gefið útgerðar-
Kjallarinn
Kristján Pétursson
fyrrv. deildarstjóri
mönnum heimild til að nýta nytja-
stofna á íslandsmiðum með þess-
um hætti? Svarið er nei. Þjóðin
hefur aldrei gefið útgerðarmönn-
um heimild til að veðsetja fiskinn
í sjónum fyrir tugi milljarða
v/skipakaupa og selja og kaupa
fiskveiðiheimildir eins og um væri
að ræða þeirra eign.
Skýr eignarréttur
Eignarréttur þjóðarinnar á auð-
lindinni er skýr og afdráttarlaus.
Hvergi er að finna í lögum eða
reglugeröum um sjávarútvegsmál
að þessi eignarréttur hafi verið af-
numinn eða skertur. Því ber að
ógilda allar framsalsheimildir á
nytjafiskum og veðsetningar út-
gerðaraðila á óveiddum fiski innan
fiskveiðilögsögunnar.
Ráðherrar og forstöðumenn
stjómsýslustofnana íslenska ríkis-
ins, sem bera ábyrgð á þessum
meintu lögbrotum, misbeitingu
valds og óábyrgri fyrirgreiðslu
fjármagns, séu í opinberri rann- .
sókn látnir sæta ábyrgð gerða '
sinna.
Á undanfórnum árum hefur orð-
ið að afskrifa yfir 40 milljarða
króna í banka- og sjóðakerfinu,
sem einnig má rekja til óábyrgrar
fjárfestingar vegna afskipta stjóm- (
málamanna eða forsvarsmanna
fjármálastofnana. Hagsmuna-
tengsl og fyrirgreiðslupólitík í eigin
þágu eða annarra sérhagsmuna er
einnig misbeiting valds sem brýtur
í bága við almenna hagsmuni og ’
siðferðisvitund þjóðarinnar. Lýð-
ræðisþjóðfélag á að framfylgja
löggjöf sem sett er af kjörnum full-
trúum Alþingis og skráðum reglum
sem handhafar framkvæmdavalds-
ins sefia. (
Kristján Pétursson
„Hagsmunatengsl og fyrirgreiðslupóli-
tík í eigin þágu eða annarra sérhags-
muna er einnig misbeiting valds sem
brýtur í bága við almenna hagsmuni
og siðferðisvitund þjóðarinnar.“
Skodanir annarra
Prófskírteinið á Alþingi
„Hér gengur allt út á ungt fólk og nýtt fólk en min
skoðun er að hvort tveggja verði að vera til staðar.
Þeir sem eru eldri og hafa reynsluna þurfa að styðja
við bakið á þeim sem yngri eru, ekki síst hér á Al-
þingi... Þá er ég ekki aö tala um að ungu fólki verði
úthýst en það er ekki farsæl þróun ef einungis ungt
fólk myndi sitja Alþingi íslendinga. Það eru ekki
geröar kröfur til prófskírteinis á Alþingi. Prófskír-
teinið er reynslan - lífsreynslan og starfsreynslan."
Salorae Þorkelsdóttir, fyrrv. forseti Alþingis,
í Tímanum 26. apríl.
Fólk og fyrirtæki
„Mikil umræða hefur farið fram um það, að nauð-
synlegt væri að tryggja fyrirtækjum hér á íandi ekki
verri rekstrargrundvöll en fyrirtæki, sem viö erum
í samkeppni við í öðrum löndum, búa við. Þetta er
rétt, en atvinnulífið hér verður þá líka að vera sam-
keppnisfært við þessi erlendu fyrirtæki, að greiða
hliðstæð laun... Ef íslensk fyrirtæki eru ekki sam-
keppnisfær að þessu leyti, getur það ekki leitt til
annars en að fólk flytji úr landi þangað sem launin
og afkoman er betri.“ m.l.s. í s. tbi. VR-blaðsins.
Hvenær læra vinstri menn?
„Stundum er það þannig í lífinu að menn verða
að stíga eitt skref afturábak til að geta tekið tvö skref
áfram... í ósigri er sigur oft falinn. Litlu flokkarnir
okkar á vinstri vængnum voru sjálfum sér verstir í
kosningabaráttunni sem nú er afstaðin... Hvenær
ætla vinstri menn að læra, hætta að beija á samherj-
um sínum og fara að snúa sér að því að vinna á hin-
um raunverulega óvini? Þeim sem gætir hagsmuna
hinna meiri máttar í þjóðfélaginu eins og fiöregg sitt
væri?“ Magnús Árni Magnússon, varaþingm.
Alþfl., i Alþbl. 26. april.