Dagblaðið Vísir - DV - 02.05.1995, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 2. MAÍ 1995
15
Um Hæstarétt
Umræöan um dómsmál er oft á
tíðum ekki ýkja mikil á íslandi.
Jafnvel svo að lögmenn og dómarar
kvarta um fáleika fjölmiðla. Nýlega
héldu aðstandendur Hæstaréttar
íslands upp á 75 ára afmæli dóms-
ins. Ríkisútvarpið flutti öll erindin
sem þar voru mæld í sérstakri dag-
skrá fyrir skömmu.
Annars minnist ég ekki að hafa
séð myndir eða annað birt frá þessu
sögulega afmæli. Eða eru æðri
dómsmál einkamál dómara og lög-
fræðistéttarinnar? Skyldu skilaboð
forseta Hæstaréttar um árið hafa
verið túlkuð á þá lund að óþarfa-
fréttaflutningur af dómsmálum
væri ekki æskilegur.
Dómstólar eru eitt af mikilvæg-
ustu stjórnskipan lýðveldisins ís-
lands. Allar umræður eru því gagn-
legar ef dómstólar eiga að fylgja
Kjállariim
Sigurður Antonsson
framkvæmdastjóri
„Vantrú á dómstólum er mein sem ekki
er auðvelt að vinna á. Dómstólar þurfa
því stuðning frá almenningi sem á að
búa við lögin, jafnt sem alþingismenn.“
þeirri hraðfleygu siglingu sem
þjóðfélögin eru á. - Eða er þjóðin
að drukkna í oft innantómri pólitík,
um Alþingi og framkvæmdavaldið?
Skilaboð forseta
Hæstaréttar
Fyrir rúmu misseri beindi forseti
þeim tilmælum til lögmanna- og
dómarafélagsins; að málflytendur
reyndu að takmarka málflutning
fyrir Hæstarétti við „meiriháttar-
mál“. Viðkomandi bréf var aldrei
birt opinberlega. En skilaboðin
láku út til lögmanna og hafa ef til
vill verið mistúlkuð.
Sumir lögmenn litu á þessar
bréfaskriftir sem persónulegt van-
traust á lögmannastörf sín. Lái
þeim hver sem vill. Hins vegar
væri nær að birta bréfið sem öllu
umrótinu olh opinberlega. Eru
ekki störf dómara fyrir opnum
tjöldum, líkt og hjá ráðherrum eða
alþingismönnum?
Væri ekki nær fyrir virðulegan
forseta Hæstaréttar að beina spjót-
um sínum til löggjafans? Er það
ekki hlutverk löggjafans að setja
dómstólum leikreglur? - Móta far-
veg dómstóla og gera lögin betri,
fremur en að fjölga dómurum
Hæstaréttar.
Hæstiréttur breikki lögin?
Lögin um Hæstarétt eru fáskrúð-
„Eru ekki störf dómara fyrir opnum tjöldum, likt og hjá ráðherrum eða
alþingismönnum?" er spurt í grein Sigurðar.
ug og löngu kominn tími til að Al-
þingi setji þar víðtækari ákvæði.
Geri þar með störf dómara bæri-
legi. Sæki fyrirmyndir víðar en til
Norðurlanda, ef innlendir eru ekki
nægilega góðir lagasmiðir.
Vantrú á dómstólum er mein sem
ékki er auövelt aö vinna á. Dóm-
stólar þurfa því stuðning frá al-
menningi sem á að búa við lögin,
jafnt sem alþingismenn. Hlutverk
Hæstaréttar er öðru fremur að
túlka lögin svo brúkleg séu. Ekki
að nálgast lagavaldið til aö setja
reglur eins og margir dómarar vilja
meina að þróunin hafi orðið.
Hins vegar hlýtur það að vera
skylda dómsvalds að víkka út lögin
þegar við höfum undirritað Mann-
réttindayfirlýsingu Sameinuðu
þjóðanna og Mannréttindasátt-
mála Evrópu.
Sigurður Antonsson
Hagsæld og hlutabréf
Það má einkennilegt vera aö til-
tölulega lítið er um það að fólk
eignist hlutabréf hér á landi. Ein-
hverra hluta vegna virðist margt
fólk hafa fremur litla tiltrú á slík-
um viðskiptabréfum og kunna að
vera ýmsar skýringar á því. Sýnir
þetta að sjálfsögðu almenna tor-
tryggni íslendinga gaghvart fyrir-
tækjarekstri á Islandi og vantrú
þeirra á forsvaranlegri meðferð á
íjármagni sem stjómendur fyrir-
tækjanna hafa á hendi.
Eigin lífeyrissjóður
Fyrir nálægt áratug tók þáver-
andi ríkisstjórn þá stefnu að veita
sérstakan en takmarkaðan skatta-
afslátt þeim sem fjárfestu í hluta-
bréfum með tilteknum skilyrðum.
Hafa nokkur þúsund manns not-
fært sér rétt þennan á hveiju ári.
Stendur mörgum stuggur af slíkum
fríðindum en í sjálfu sér er stefnan
ekki röng því fólk leggur til hliðar
dáhtla fjármuni sem eha færa að
nokkru leyti í skattahítina miklu
og þessir fjármunir eru á meðan
ekki á gráa eða jafnvel svarta fjár-
hagsmarkaönum. Hiö opinbera
hefur einnig tryggingu fyrir því að
þegar arður af hlutabréfaeign fer
fram úr ákveðnu marki, verður það
sem umfram er að tekjustofni við-
komandi framteljanda.
Lífeyrissjóöimir hafa keypt
hlutabréf til að ávaxta féð sem þeim
er trúað fyrir, af hverju get ég sem
framtgljandi ekki gert það sama og
þeir þo í smáum stíl sé? Hlutabréf
eru vel til þess fallin að mynda eig-
in lífeyrissjóð eða varasjóð sem
Kjallarinn
Guðjón Jensson
bókasafnsfr. og leiðsögumaður
grípa má til á örlagastundu. Sparn-
aður af þessu tagi hvetur einstakl-
inginn til þess að setja sig inn í
heim fyrirtækjareksturs og við-
skipta sem aftur hefur þau áhrif
að hann geti gert sér betur grein
fyrir efnahagsástandi landsins.
Betri rekstur-
hagkvæm áhrif
Fyrir nokkrum árum setti ég
fram hugmyndir á fundi starfs-
mannafélags nokkurs í tiltölulega
stóru fyrirtæki á Reykjavíkur-
svæðinu. Vildi ég að stjórn þess
beitti sér fyrir því að starfsmenn
gætu eignast htinn hlut í fyrirtæk-
inu á sömu kjörum og hluthöfum
var þá boðiö ef þeir vildu auka hlut
sinn. Um það leyti hafði fyrirtækið
leyst til sín mjög stóran hlut vegna
greiðsluerfiðleika eins hluthafans
og hlutabréf féllu af þeim sökum
dálítið í verði.
Áhuginn fyrir hugmynd þessari
var því miður ekki mikill en skiln-
mgur var einhver. Sennilega hefðu
bréfin hækkað í verði í stað þess
að lækka, ef áhugi hefði verið vak-
inn meðal starfsmanna. Víða er-
lendis er starfsmönnum fyrirtækja
boðið að eignast hlut á kostaboðum
aö uppfylltum ákveðnum skilyrð-
um.
Heyrði ég fyrir nokkrum árum
að hjá stórfyrirtækinu BASF í
Þýskalandi hefðu starfsmönnum
verið boðnir hlutir með u.þ.b.
8-10% lægra verði en á markaði.
Skilyrðin voru þau að þessi bréf
yrðu ekki seld öðrum næstu 10 ár
enda yrðu þau ekki afhent eigend-
um fyrr en þessar kvaðir voru
brottfallnar. Fróðlegt væri aö vita
hvort áþekk boð tíðkuðust meðal
íslenskra fyrirtækja.
Við á íslandi erum því miður í
„1. bekk“ í fyrirtækjarekstri, ef svo
mætti til orða taka. Vinnusálfræð-
in leggur mikið upp úr því að há-
marka vellíðan starfsmanns og
einn liðurinn í því er að stjórnandi
eigi að láta starfsmann fmna að
honum sé treyst. Til þess að stórt
fyrirtæki eða stofnun geti starfað
sem best á hámarksafköstum þarf
andi meðal starfsmanna að vera
framúrskarandi góður. Velvilji
starfsmanns til fyrirtækisins og
stjórnenda þarf að vera í góðu lagi
og gagnkvæmur.
Af hverju ekki að eignast ofurlít-
inn hlut í fyrirtæki? Með því er
stuðlað að betri rekstri þess sem
aftur hefur hagkvæm áhrif á allt
þjóðfélagið. Þá beinum við við-
skiptum okkar í sömu átt og stuðl-
um þar með að aukinni veltu fyrir-
tækisins sem við eigum.
Guðjón Jensson
„Til þess aö stórt fyrirtæki eöa stofnun
geti starfað sem best á hámarksafköst-
um þarf andi meðal starfsmanna að
vera framúrskarandi góður. Velvilji
starfsmanns til fyrirtækisins og stjórn-
enda þarf að vera 1 góðu lagi og gagn-
kvæmur.“
Meðog
ámóti
Bjórsala á HM ’95
Ábyrgð lögð
á iþrctta-
hreyfinguna
„Það þarf
auðvitað að
standa með
nokkurri gát
að bjórsölu í
íþróttahúsun-
um meðan á
heimsmeist-
arakeppninni
stendur og
þaö verður
mikil ábyjrgð
Guðrún Zoéga, fulltrúí
Sjalíslæöisflokks l fé-
lagsmálaráöi
lögð á herðar íþróttahreyfingar-
innar verði leyfi veitt fyrir bjór-
inn. Ég trúi þvi að vel og sóma-
samlega verði að málum staðið
og þá er mikilvægt að leggja
áherslu á að viröa aldurstakmark
þannig aö börn og unglingar geti
ekki keypt bjór í HöllinnL
Mér finnst allt í lagi að selja
bjór í íþróttahúsum meðan á
heimsmeistarakeppninni stend-
ur. Bjórsalan skiptir miklu máli
fyrír keppnina ogíjárhag hennar.
Bjór ler mjög veikt áfengi og
kannski fyrst og freirist svala-
drykkur en ekki áfengi og þess
vegna gildir ekki það sama um
bjór og annað áfengi. Það hefði
ekki komið til greina að setja upp
bar í Laugardalshöll en hins veg-
ar er sjálfsagt að leyfa mönnum
að kaupa bjór á staðnum, og þá
ekki síst erlendu gestunum sem
eru slíku vanir, frekar en að
stuðla að því að áhorfendur taki
bjórdósir með sér á leiki.
Með bjórsölu á HM fæst reynsla
af slíku hérlendis. Ef bjórsalan
reynist illa verður hún ekki leyfð
aftur.“
Hallæris-
legur
kotungs-
hugsunar-
háttur
„Áfengis-
neysla í
íþróttahúsum
og á íþrótta-
völlum hefur
verið gagn-
rýnd af
íþróttalireyf-
ingunni. Það
hefursýntsig Cuónin Kr. Óladóttir,
að áhorfend- fumrúl Re>Ma*a<ur«st-
ur hafa hegö- ans''"a95mál8ráS'
að sér illa á íþróttakappleikjum
vegna áfengisdrykkju og ég man
ekki betur en að í vetur hafi bjór-
dós veriö kastað inn á völl og í
leikmann. íþróttahreyfingin seg-
ir að vísu að bjórinn verði ekki
seldur í dósum heldur málum en
það er alveg Ijóst að drykkja og
íþróttaleikir fara ekki saman. Það
er mín skoðun. Bjórsala og
drykkja á íþróttaleikjum er
slæmt fordæmi fyrir börn og
unglinga.
Ég lít á það sem tvískinnung
að leyfa bjórsölu á HM því að ef
þetta veröur leyft núna tel ég aö
það eigi líka að leyfa þaö fram-
vegis og ekki vera með neina for-
ræðishyggju eftir keppnina og
banna bjórsölu í íþróttahúsum
þá. Mér finnst hallærislegur sá
kotungshugsunarháttur að ekki
sé hægt að láta útlendingana vera
án þess að fá bjórinn sinn þó að
þaö sé einhver heimsmeistara-
keppni hér.“