Dagblaðið Vísir - DV - 08.05.1995, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 8. MAÍ 1995
15
Salóme getur kært
Það er varla að maður viti hvort
á að hlæja eða gráta þegar fréttist
að þegar sýnt þykir að Ólafur G.
Einarsson taki við sem forseti Al-
þingis skuli í sömu andrá viður-
kennt aö honum beri hærri laun
en forverum sínum. Það er eins og
að ætla sér að kenna djöflinum
dyggðugt líferni að reyna að koma
vitinu fyrir valdhafa þessa lands í
jafnréttismálum.
Svo kórónar Davíð Oddsson for-
sætisráðherra skömmina með því
að svara því til þegar flokkssystur
hans andæfa sköröum hlut í valda-
stöðum aö mun mikilvægara sé að
glíma við launamisrétti kynja en
hafa áhyggjur af titlatogi og form-
legri stöðu örfárra einstaklinga.
. Ef titlatogið og formleg staða er
svona lítils virði, því þá ekki að
segja körium á borð við Geir
Haarde, Björn Bjarnason og nefnd-
KiaUaiinn
Hildur Jónsdóttir
upplýsingafulltrúi
Alþýðubandalagsins
„Yrði það ekki glæsileg kóróna á launa-
og jafnréttisumræðuna fyrir síðustu
kosningar - og raunsannur vitnisburð-
ur um stöðu jafnréttismála á íslandi -
ef sjálfir forsetar Alþingis þurfa að
beita fyrir sig ákvæðum jafnréttislaga
til að vera metnar til jafns við karla?“
an Ólaf þann stóra sannleik? Og
veröur það fyrsta verk Davíðs
Oddssonar í glímunni við launa-
misréttið aö hækka þingforseta-
laun Ólafs G. Einarssonar? Það er
harla merkilegt að maður með
þennan skilning á þessu yfirlýsta
forgangsverkefni skuli njóta fulls
trausts svokallaðra sjálfstæðra
kvenna til að leiða jafnréttisbarátt-
una.
Salóme - og Guðrún Helga-
dóttir líka
Á síðasta kjörtímabili stóðu mörg
spjót á Salóme Þorkelsdóttur, for-
seta Alþingis. Mörgum þótti hún í
embætti sínu sem oddviti allra
þingmanna láta um of stjórnast af
vilja forsætisráðherra. Maöur þótt-
ist sjá þess dæmi að um hana gilti
eins og svo margar konur að þegar
þær setjast í valdastöður þá gerist
Þrir þingforsetar - tveir fyrrverandi og sá núverandi. - Ekki lag til að
leiðrétta launin fyrr en nu?
þaö þegar karlar vilja, ef þeir vilja
og meö skilyrðum sem þeir setja.
Á hinn bóginn taldi maöur líklegt
að Salóme ætti ekki sjö dagana
sæla innan síns karlaflokks við að
standa vörö um embætti sitt og
vald. Sýnir þessi staða hvílíkt
vandaverk það getur verið fyrir
konur aö gegna valdastöðum í
heimi karla. í hugann kemur setn-
ingin: Þegar kona kemur inn fara
völdin út.
Ofan á þessa erfiðleika og höfnun
í prófkjöri flokksins fær Salóme
það fráman í sig - og Guðrún
Helgadóttir, forveri hennar - aö
laun Ólafs G. Einarssonar verða
líklega hærri en þeirra voru. Mér
er nákvæmlega sama þótt málið
verði fært í þann felubúning aö
þingforsetalaunin hafi alltaf veriö
of lág en ekki lag til að leiðrétta þau
fyrr en nú. Þaö sem skiptir máli
er að verði Ólafur á hærri launum
en þær eiga þær samkvæmt jafn-
réttislögum óvéfengjanlegan rétt til
að kæra þá ráðstöfun.
Afturvirk launahækkun
í leiðbeiningabæklingi um með-
ferð kærumála, sem Norræna jafn-
launaverkefnið gaf út, kemur fram
að kona getur.kært ef hún er beitt
misrétti miöað við karlkyns for-
vera sinn í starfi eða eftirmann.
Þetta þýðir að taki karl við starfi
af konu, og starfið við það eitt er
metiö til hærri launa, þykir sýnt
að sú kona hafi verið beitt mis-
rétti. Þess vegna bendir allt til að
Salóme og Guðrún geti farið fram
á það að launahækkun til Ólafs
verði afturvirk og nái til þeirra
beggja.
Yrði það ekki glæsileg kóróna á
launa- og jafnréttisumræðuna fyrir
síðustu kosningar - og raunsannur
vitnisburður um stöðu jafnréttis-
mála á íslandi - ef sjálfir forsetar
Alþingis þurfa aö beita fyrir sig
ákvæðum jafnréttislaga til að vera
metnar til jafns við karla?
Hildur Jónsdóttir
Friðþæging
kvennabaráttunnar
Nú að nýlokinni stjórnarmynd-
un hafa margir undrast yfir því að
engin kona skyldi hafa veriö valin
ráðherra fyrir Sjálfstæðisflokkinn
og hafa hinir sömu jafnframt haft
verulegar áhyggjur af því hvað við
Sjálfstæðar konur hefðum nú að
segja um þessi mál.
Fyrir hvað standa
Sjálfstæðar konur?
Sjálfstæðar konur gera þá kröfu
að konur séu fyrst og fremst metn-
ar og virtar sem einstaklingar, en
hlutverk þeirra ekki eingöngu
ákvörðuð út frá líffræðilegum eig-
inleikum. Við teljum að áherslan á
konur sem fórnarlömb - einsleitan
undirokaðan hóp - sé ein skýringin
á því að við höfum aðeins þokast á
veg í jafnréttisbaráttunni, en ekki
náð settu marki. Við leggjum ríka
áherslu á að hagsmunir kvenna og
karla fari saman.
Karlar eru ekki andstæðingar
kvenna, likt og vinstrisinnuð
kvennapólitik hefur gengið út frá.
Við viljum stuðla að almennri við-
horfsbreytingu í þjóðfélaginu, sem
við teljum einu raunhæfu leiðina til
að útrýma því launamisrétti sem við-
gengst milli kynjanna. Við viljum
ekki forréttindi kvenna, en þær
verða að fá að taka þátt í samkeppn-
inni á sömu efnahagslegu, lagalegu
og félagslegu forsendum og karlar.
Metum konur sem
einstaklinga
Konur þurfa ekki að njóta ákveð-
KjaUaiinn
Jóhanna Vilhjálmsdóttir
formaður utanríkisnefndar
Sambands ungra sjálfstæðis-
manna og starfar með
Sjálfstæðum konum
inna forréttinda ogfyrirgreiðslu til
aö komast áfram í stjórnmálum.
Ef við konur viljum að við séum
metnar út frá hæfileikum og getu
okkar sem einstakhngar, en ekki
sem konur, þá gerir þessi umræða
ekkert annað en að skaða þá við-
leitni. Að velja konu til starfa i
stjórnmálum einvörðungu vegna
þess að hún er kona brýtur í bága
við þá grundvallarhugmynd Sjálf-
stæöra kvenna að baráttan fyrir
jöfnum rétti kynjanna krefjist þess
að kona sé metin og skilgreind út
frá sínum eigin kostum og göllum
- sem einstaklingur.
Þessa áherslu okkar hafa ýmsir
kosið að túlka á þann veg að viö
teldum þar meö þingkonur Sjálf-
stæðisflokksins ekki nógu hæfar til
að gegna ráðherraembættum. Þessi
túlkun er fráleit enda hefur þing-
flokkur Sjálfstæðisflokksins af að
státa mjög hæfum forystukonum í
stjórnmálum nú sem fyrr. Á síðasta
kjörtímabili leiddu til dæmis þing-
konur flokksins mjög mikilvægar
nefndir á vegum þingsins. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur í flestum
kjördæmum landsins valið leið
prófkjara tii að velja frambjóöend-
ur á lista flokksins fyrir alþingis-
kosningar.
Venjan hefur verið sú að efstu
menn á listum flokksins væru ráö-
herraefni flokksins, en útkoman
úr prófkjörunum var á þann veg
að engin kona náði þeim árangri.
Hver ástæðan var fyrir því að kon-
um gekk ekki betur í prófkjörunum
en raun bar vitni getur hver og einn
svarað fyrir sig, en hafa verður í
huga þá staðreynd að þátttaka
kvenna í prófkjörum var hlutfalls-
lega miklu minni en karla. Er ekki
rétt að byrja á að breyta því?
Friðþæging ekki nóg
Það er ekki nóg að friðþægja fyr-
ir kröfur kvennabaráttunnar með
því að hleypa aö einni og einni
konu í valdamikil embætti á meðan
ekki er raunverulega tekið á rótum
vandans. Við Sjálfstæðar konur
viljum að sjálfsögðu sjá enn þá
fleiri konur taka þátt í stjórnmál-
um og hefur okkar starf m.a. beinst
að því að hvetja konur til aukinnar
þátttöku í stjómmálum.
Þannig getum við séð fyrir okkur
framtíð þar sem konur og karlar
taka til jafns þátt í pólitísku starfi.
Spurningin snýstþá ekki um konur
annars vegar og karla hins vegar
heldur um einstaklinga sem metnir
eru út frá þeirra eigin getu og verð-
leikum.
Jóhanna Vilhjálmsdóttir
„Það er ekki nóg að friðþægja fyrir
kröfur kvennabaráttunnar með því að
hleypa einni og einni konu í valdamik-
il embætti á meðan ekki er raunveru-
lega tekið á rótum vandans.“
Meðog
ámóti
Veiðileyfagjald i
sjávarútvegi
Hugmyndinni
vexásmegin
„Ég er í
grundvallar-
atriðijm
þeirrar skoð-
unar aö út-
gerðin eigi að
greiða veiði-
gjald. Lögin
um stjórnun
fiskveiöa óssur Skarphéðinsson.
segja það Alþýðullokki.
skýrt og
skorinört að fiskimiöin í kringum
ísland séu sameign þjóöarinnar.
Þróunin hefur samt veriö sú að
útgerðinni hefur verið úthlutað
veiöiheimildunum án þess að
greiða einn einasta eyri fyrir. Síö-
an er útgerðarmönnum frjálst að
kaupa og selja, ogjafnvel veðsetja
kvótann með eigin verði. í reynd
eru þeir því búnir að setja yfir
sig veiðigjald en í staðinn fyrir
að greiða hinum eiginlegu eig-
endum, þjóðinni, gjaldiö þá láta
þeir það renna hvor í vasa ann-
ars. Þetta kerfi er í vaxandi mæli
misnotað gróflega til þess að
lækka laun sjómanna og gera þá
að nokkurs konar lénsþrælum í
nýju lénsveldi sægreifanna.
Þessu þarf að breyta og besta
leiðin, svo þjóðin njóti arðsins af
eigninni, er að útgeröarmennirn-
ir greiði veiðigjald. Þessari hug-
mynd vex ásmegin víða. Verka- i
lýðshreyfingin hefur nú í fyrsta I
sinn tekið afdráttarlaust undir
kröfuna. Áhrifamenn í sjávarút-
vegi hafa með vissum hætti tekiö
undir hana og þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins á Vestfjöröum
sömuleiðis. Og nú hefur Ámi Vil-
hjálmsson, ' stjórnarformaður
Granda, sett fram eitt afbrigði af
útfærslu á veiðigjaldinu. Eg tel
það meira en svo koma til greina
að skoða hugmyndina en tækni-
lega hliðin lætur útgerðarmenn-
ina sleppa ansi ódýrt.
Ef ekki verður tekiö upp veiði-
gjald mun þjóöin rísa upp bull-
andi af reiði og heimta breyting-
„„ u
Ekki uppi
á borðinu
Sverrir Leósson úlgerð-
armaður.
„Eg tel að
óbéint sem
beint sé búið
að leggja
veiðilevfa-
gjald á út-
gerðina. Ég er
þeirrar skoð-
unar að mið-
að við stöðu
útgerðarinn-
ar hafi hún
ekki mikla burði til að það sé
verið að auka álögur á hana með
slikri skattlagningu. Skattlagn-
ingin er næg fyrir.
Veiðileyfagjaldið er að minu
mati ekki uppi á borðinu. Ókost-
irnir eru alveg ljósir. Með því að
tala um álögur á þessa atvinnu-
grein þá er bara verið að gera
henni ennþá erfíðara fyrir. Það
er alltaf verið að minnka það sem
má taka úr sjónum. Menn hafa
verið að gira sig niður og reynt
að aðlaga sigþessum erfiðleikum.
Þess vegna er ekki timabært að
ræða þessa skattlagningu.
Sjávarútvegur er undirstöðuat-
vinnuvegur þjóðarinnar. Á þessu
lifir þjóðin. Að nefna eitthvað
sem heitir veiðileyfagjald er gjör-
samlega útilokaö. Ég er hlynntur
kvótakerfinu eins og það er í dag.
Þegar maður heyrir menn finna
kvótakerfinu allt til foráttu og
spyr þá hvað eigi að koma í stað-
inn þá verður fátt um svör.“