Dagblaðið Vísir - DV - 11.05.1995, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 11. MAÍ 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK, SlMI: (91) 563 2700
FAX: Auglýsingar: (91) 563 2727 - Aðrar deildir: (91) 563 2999
GRÆN númer: Auglýsingar: 99-6272. Áskrift: 99-6270
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritstj* ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl* ismennt.is. - Dreífing: dvdreif* ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: (96)25013, blaðam.: (96)26613, fax: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftan/erð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Jafnrétti hjá kolbítum
Sjálfstæðismenn eru góðir við konurnar sínar. Þeir
punta með þær og leyfa þeim að vera fundarritarar og
jafnvel fundarstjórar. Raunveruleg völd eru hins vegar
hlutverk karla að mati forustuhðs stærsta stjómmála-
flokks landsins. Ráðherrar skulu til dæmis vera karlar.
Þegar skáka þarf karli í sparistöðu, sem þingménn
hafa gert að kvennastarfi, geta komið upp sérkennileg
vandamál. Til dæmis hefur komið í ljós, að staða forseta
Alþingis er orðin að láglaunastarfi sem kvennastarf. Því
þarf að breyta, þegar fyrirvinna fær stöðuna.
Forustumenn stjórnarflokkanna gera í alvöru ráð fyr-
ir, að laun forseta Alþingis verði hækkuð um tugþúsund-
ir króna á mánuði, þegar Ólafur G. Einarsson tekur við
starfmu af Salóme Þorkelsdóttur. Það er lýsandi dæmi
um stöðu íslenzkra jafnréttismála árið 1995.
Bent hefur verið á, að Salóme geti vegna þessa kært
launakjör sín sem forseti Alþingis til jafnréttisráðs og
jafnvel fengið Ólafslaun afturvirkt. Það væri verðugur
minnisvarði um stöðu Sjálfstæðisflokksins í jafnréttis-
málum, ef hún léti verða af svo sjálfsagðri kæru,
Enn broslegra væri, ef hún kærði ekki jafnréttisbrot-
ið, en það mundi hins vegar gera forveri hennar, Guðrún
Helgadóttir. Þar með væri Salóme búin að kyngja þeirri
skoðun Sjálfstæðisflokksins, að konur séu körlum óæðri,
enda séu þær ekki og eigi ekki að vera fyrirvinnur.
Viðhorf Sjálfstæðisflokksins til kvenna eru gamalkunn
og koma því fáum á óvart. Þær mega vera með upp á
punt, en þegar til kastanna kemur, gilda klisjur á borð
við þá, að ekki beri að ráða konu, bara af því að hún sé
kona. Að mati flokksins eru karlar hæfari en konur.
Þessi augljósa staðreynd hefur hins vegar komið á
óvart ýmsum konum í Sjálfstæðisflokknum. Þær hafa
sennilega tekið trú á kosningaáróður flokksins og ekki
áttað sig á, að áróður er bara aðferð til að ná í atkvæði
og halda atkvæðum, en er að öðru leyti alveg marklaus.
Afstaða Sjálfstæðisflokksins til kvenna sem
puntudúkka á sér sagnfræðiskýringar. Flokkurinn er til
dæmis afar íhaldssamur og utangátta gagnvart umheim-
inum og breytingum, sem þar eru að gerast. Hann er til
dæmis andvígur auknu Evrópusamstarfi íslendinga.
Forustumenn Sjálfstæðisflokksins, einkum ráðherr-
amir, eru undantekningarlítið lögfræðimenntaðir menn,
sem ekki hleyptu heimadraganum á menntabrautinni.
Þeir hafa ekki dvalizt langdvölum í útlöndum og eiga til
dæmis afar erfitt með að tjá sig á erlendum tungum.
Ráðamenn Sjálfstæðisflokksins eru sveitamenn í al-
þjóðlegu samhengi, að minnsta kosti þegar þeir eru born-
ir saman við ráðamenn annarra flokka. Ráðamenn Sjálf-
stæðisflokksins hafa farið að mestu á mis við ýmsa
strauma í útlöndum. Þeir eru hálfgerðir kolbítar.
Þetta hefur stuðlað að vandræðalegri sambúð Sjálf-
stæðisflokksins við ýmis sjónarmið, sem hafa mótað
hægri menn og jafnaðarmenn 1 útlöndum. Nýir straumar
í hagmálum, svo sem markaðshyggja, hafa lítil áhrif haft
í flokknum. Sama er að segja um jafnréttismálin.
Lögfræðingunum, sem ráða Sjálfstæðisflokknum,
finnst, að konur eigi að vera fínar í tauinu. Þær eru ekki
taldar eins hæfar og Bjöm Bjamason, en mega rita fund-
argerðir og jafnvel stýra fundum. Þær mega vera lög-
fræðimenntaðar, en eru ella taldar grunsamlegar.
Ráðherraval Sjálfstæðisflokksins og launamál forseta
Alþingis em góð dæmi um, að jafnréttismál eru flokknum
lokuð bók, hvað sem hann segir í kosningaáróðri.
Jónas Kristjánsson
„íslensku samningamennirnir hlupu á sig á dögunum, vildu semja upp á 100.000 tonn til braðabirgða," seg-
ir m.a. í greininni. - Gengið til samningaviðræðna um Síldarsmuguna.
Norskt alræði á
Norður-Atlantshafi
Norsk-íslenska síldin er komin í
sviðsljósiö. Enginn veit hvert þetta
nýbyrjaða síldarleikrit leiðir. En
það hefst með látum. Rifjum upp
fáeinar gagnlegar staðreyndir með-
an aðalsöguhetjan lónar í djúpinu:
Norsk-íslenski síldarstofninn var
uppistaðan í íslenskum síldveiðum
er stofinn hrundi. Ástæður hruns-
ins voru þrenns konar: a) Gífurleg-
ur sjávarkuldi norður af íslandi
áriö 1965 og árin þar á eftir b) Veið-
ar Norömanna á ókynþroska síld í
norsku fjörðunum c) Hörð sókn í
kynþroska stofninn, aðallega ís-
lendinga, Norömanna og Rússa.
Taliö er víst að tveir fyrstu þætt-
irnir hafi vegið þyngst í hruni
stofnsins og þó einkum smásíldar-
dráp Norðmanna.
Mútur
Þjóðirnar þrjár höíðu náið og
gott samstarf um síldarrannsóknir.
Þær litu á þennan stofn sem sam-
eign. Þó var ekki örgrannt um að
Norðmenn teldu sig eiga mest í
honum. Sú eignarkennd var reist á
hæpnum forsendum. Norsk-
íslenska síldin hrygndi aö vísu viö
Noreg og ólst þar upp en mest af
ævinni dvaldi hún við ísland, átta
mánuði á ári. Þá hafði hún vetur-
setu 60-100 sjómílur austur af land-
inu.
Með talsverðum rétti má því
segja að þessi síld hafi fremur veriö
íslensk en norsk. Hún fór aöeins
til Noregs til þess að hrygna, rétt
eins og farfuglar koma til íslands
til þess að verpa. Af þessu má sjá
að sögulegur eignaréttur íslend-
inga á þessum fiski er aö minnsta
kosti jafnmikill og Norðmanna.
Norsk-íslenska síldin kom hins
vegar hvergi nálægt sovésku landi.
Sögulegt tilkall Rússa til hennar er
því eingöngu bundið veiðum.
Þessa fortíð meta Norðmenn upp
á 28.000 tonn handa íslendingum
(sem veiddu 700 þúsund tonn úr
stofninum þegar mest var), 550
Kjallariim
Birgir Sigurðsson
rithöfundur
þúsund tonn handa sjálfum sér og
100.000 tonn handa Rússum. Þessi
„rausnarlega" úthlutun til Rússa
eru mútur. Með þeim tryggja Norð-
menn sér rússneskan stuðning
gegn íslenskum hagsmunum á út-
hafmu.
Glapræði
Norski sjávarútvegsráðherrann
segir: Þetta er norsk síld. Hvernig
dirfast íslendingar aö gera tilkall
til síldar sem hvergi finnst í ís-
lenskri lögsögu? Hann gleymir að
smásíldardráp Norðmanna varð
þess mest valdandi að stofninn
hvarf úr íslenskri lögsögu. Þeir
drápu árlega hundruð þúsunda
tonna af smásíld í norsku fjöröun-
um gegn hörðum mótmælum ís-
lenskra og sovéskra fiskifræöinga.
Ef þessi síld hefði fengið líf hefði
stofninn ekki hrunið og enn verið
hér viö land mikinn hluta ársins.
Sjávarútvegsráðherrann lætur lika
sem hann viti ekki að það er aðeins
spurning um tíma hvenær þessi
síld gengur að íslandi. Þá er líklegt
að hún taki upp fyrra mynstur,
verði átta mánuði hér en fari til
Noregs að hrygna.
Norömenn stefna að alræðisvaldi
á þeim veiðisvæðum sem eðli máls-
ins samkvæmt ættu að vera undir
sameiginlegri stjórn strandþjóða
Norður-Atlantshafsins. Þeir hafa
tekið sér alræðisvald við Sval-
barða. Þeir stefna að alræðisvaldi
í Smugunni og nú hafa þeir tekið
sér alræðisvald yfir norsk-íslenska
síldarstofninum.
íslensku samningamennirnir
hlupu á sig á dögunum, vildu semja
upp á 100.000 tonn til bráðabirgða
og gangast undir veiðibann í Síld-
arsmugunni. Það hefði verið glap-
ræði, fól í sér óbeina viðurkenn-
ingu á yfirráðarétti Norðmanna og
hefði verið leiðandi í samningum
framtíðarinnar.
Nú má ekki gefa tommu eftir.
Sýna þolinmæði. Bíða. Áður en
langt um líður kemur síldin inn í
lögsögu okkar. Þá verður staöan
sterk.
Birgir Sigurðsson
„Norömenn stefna að alræðisvaldi á
þeim veiðisvæðum sem eðli málsins
samkvæmt ættu að vera undir sameig-
inlegri stjórn strandþjóða Norður-
Atlantshafsins.“
Skoðanir annarra
Móðgun við þingkonur
„Sjálfstæöiskonur hafa ekki verið að fara fram á
nein forréttindi. Það eina sem þær fara fram á er
að þær séu metnar að verðleikum og til jafns við
karla. „Sjálfstæöar konur“ gefa skýrt í skyn, þegar
þær lýsa yfir ánægju sinni yfir röðun í ráðherrastól-
ana, að engar konur séu til í þingflokki. Sjálfstæðis-
flokksins sem séu frambærilegar. Það er frekleg
móðgun við vel menntaðar og þaulreyndar þingkon-
ur fiokksins."
Margrét K. Sigurðardóttir viðskiptafr. í Mbl. 9. maí.
Skipulag mjólkuriðnaðar
„Sól h/f hefur nú kynnt áhuga sinn á þvf að fara
í mjólkurframleiðslu í Borgarnesi. Líklegt er aö þetta
útspil sé fremur til þess að halda uppi umræðu um
skipulag mjólkuriönaðarins heldur en að um raun-
verulegan áhuga sé að ræða. Ef tekin væri upp mjólk-
urframleiðsla á vegum nýrra aðila þar, þá hlyti það
að vera upphaf að því að mjólkurvinnsla væri gefin
frjáls í landinu og því fyrirkomulagi sem nú er kast-
að fyrir róða ... Þetta er miklu stærra mál en svo
að flana megi að slíku.“
Úr forystugrein Tímans 9. maí.
Stórútgerðin og bátaflotinn
„í raun er það svo, að stórútgerðin hefur með hug-
vitsamlegum hætti þróað einskonar veiðfieyfakerfi,
sem enginn hagnast á nema hún sjálf. í vaxandi
mæh beitir hún skipum sínum til veiða utan lögsög-
unnar eða í tegundir sem eru utan aflamarks. Eigin
kvóta leigir hún hinsvegar í gegnum ýmis afbrigði
svokallaðrar leiguliðastarfsemi til bátaflotans, sem
á einskis annars úrkosti en sæta þeim kjörum sem
stórútgeröin setur honum.“
Úr forystugrein Alþbl. 9. maí.