Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.1995, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 18. MAÍ 1995
Útgáfuféíag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÚNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PALL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK, SlMI: (91) 563 2700
FAX: Auglýsingar: (91) 563 2727 - Aðrar deildir: (91) 563 2999
GRÆN númer: Auglýsingar: 99-6272. Áskrift: 99-6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritstj@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: (96)25013, blaðam.: (96)26613, fax: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Kolkrabbi og smokkfiskur
Dómsmálaráðherra hefur með hjálp Alþingis gengið
erinda fáokunarhrings tryggingafélaganna gegn hags-
munum almennings. Hvort hann hefur gert það af ein-
hverjum orsökum eða hvötum skiptir minna máli en
staðreyndin sem slík, að sérhagsmunir ráða ferð hans.
Tryggingafélögin eru siðlaus í viðskiptum við fólk. Þau
neita til dæmis að greiða lögboðnar bætur og láta tugi
mála fara fyrir dómstóla. Þótt þau tapi hverju málinu á
fætur öðru, halda þau hinum málunum til streitu án
þess að taka mark á fordæmisgildi dóma í prófmálum.
Þannig hefur ríku og voldugu aðilunum tekizt að fresta
því, að tugir einstaklinga, sem eiga um sárt að binda, fái
nokkrar bætur. Þannig hafa ríku og voldugu aðilamir
þvingað þá, sem verst eru settir vegna örkumla, til að
semja um mun minni bætur en lög gera ráð fyrir.
Óbilgimi og græðgi tryggingafélaganna hefur magnazt
í skjóh dómsmálaráðherra og Alþingis. Viðurkennt er,
að frumvarp til skaðabótalaga var samið í dómsmála-
ráðuneytinu að frumkvæði samtaka fáokunarhrings
tryggingafélaganna, sem vildu minnka útgjöld sín.
Fenginn var til þess lagaprófessor, sem var hallur
undir tryggingafélögin og hafði unnið fyrir þau. Hann
gaf Alþingi rangar upplýsingar um innihald laganna.
Markmið þeirra var og er að minnka útgjöld tryggingafé-
laganna á kostnað fólks, enda hefur það tekizt.
Hvorki dómsmálaráðherra né Alþingi hafa þó sér það
til afsökunar, að hafa sætt blekkingum prófessorsins.
Flett var ofan af málinu í fjölmiðlum á sínum tíma, en
ráðamenn þjóðarinnar létu það sem vind um eyru þjóta.
Þeir voru ákveðnir í að þjóna tryggingafélögunum.
Lagafrumvarp tryggingafélaganna var útskýrt með því
að segja misvægi vera milli bóta fyrir mikil og lítil tjón.
Því vægi var hins vegar ekki breytt með því að færa fjár-
magn miUi flokka, heldur með því að minnka greiðslur
á öðrum vængnum og halda þeim óbreyttum á hinum.
Frumvarpið var emnig varið með því að segja, að það
gerði ráð fyrir fullum bótum. Staðreyndin var hins vegar
sú, að það gerði ráð fyrir þremur íjórðu hlutum af fullum
bótum. Tryggingafélögin og prófessorinn komust upp
með þessar blekkingar fyrir rúmum þremur árum.
Síðan hefur sannleikurinn komið í ljós. AUsheijar-
nefnd Alþingis fékk skipaða nefnd til að finna hann. Hún
lagði til fyrir réttu ári, að margfóldunarstuðuU yrði
hækkaður úr 7,5 í 10 til þess að lögin næðu yfirlýstum
tilgangi. Þessi niðurstaða var rækilega rökstudd.
Dómsmálaráðherra hefur ekki lyft litla fingri til að fá
lögunum breytt til samræmis við þetta. Alþingi hefur
ekki heldur reynt að bæta fyrir mistök sín. Lögin eru
enn þann dag í dag eins og þau voru samin af prófessor
tryggingafélaganna og að frumkvæði samtaka þeirra.
Ekki eru líkur á, að ástandið batni í tíð núverandi ríkis-
stjómar, sem er mynduð af tveim stjómmálaílokkunum,
sem ganga lengst í að gæta hagsmuna hinna voldugu,
annar kolkrabbans og hinn smokkfisksins. Stjómar-
flokkamir munu gæta hagsmuna tryggingafélaganna.
Síðan geta menn velt fyrir sér ættar- og fjölskyldu-
tengslum í stjómmálum og fáokunarfyrirtækjum. Þau
em út af fyrir sig ekki kjami málsins, heldur hitt, að
voldugustu stjómmálaöfl landsins taka jafnan hagsmuni
fáokunarfyrirtækja fram yfir hagsmuni almennings.
Meðan kjósendur sætta sig við, að Sjálfstæðisflokkur-
inn og Framsóknarflokkurinn séu pólitískir armar fáok-
unarfyrirtækja, verður ástandið áfram eins og það er.
Jónas Kristjánsson
„Sprautufíklar eru i mikilli hættu að fá ýmsa alvarlega sjúkdóma, þar á meðal veirusýkingar í lifur,“ segir m.a.
í grein Þórarins.
Vísasti
sparnaðurinn
Varnir gegn áfengis- og vímu-
efnaneyslu verða sífellt mikilvæg-
ari. Þetta verður öllum ljóst ef þeir
gefa sér tíma til að hugsa málið
stutta stund. Unglingadrykkja er
hættulegri nú en fyrir nokkrum
árum og kostnaðarsamari fyrir
þjóðfélagið. Aðalhættan er ekki sú
að unglingamir sýkist af áfengis-
sýki eða annarri vímuefnafikn. Sú
hætta er þó verulegþví 1% stúlkna
og rúmlega 2% pilta fædd 1971 til
1975 komu til meðferðar á sjúkra-
húsið Vog áður en þau urðu 20 ára
vegna þessara sjúkdóma.
Eina fullgilda ástæðan
Hitt er verra að í nýjum og harð-
ari heimi búa drukknir unglingar
við mikla hættu á að verða fyrir
varanlegu heilsutjóni, líkamlegu
eða andlegu. Þeir þurfa ekki að
vera áfengissjúkir til þess. Ungl-
ingadrykkjan hefur í för með sér
alvarleg slys, afbrot og sjálfsvíg.
Undir áhrifum áfengis verða ungl-
ingamir miklu oftar en við ætlum
fórnarlömb ofbeldis sem markar líf
þeirra varanlega. Vitað er að því
fyrr sem unglingamir byrja að
nota áfengi eða vímuefni því meiri
hætta er þeim búin.
Allir í þjóðfélaginu em sammála
um að grunnskólinn skuli vímu-
efnalaus. Þar eru vímuefnin samt.
Þaö er einnig óþolandi að við skul-
um búa ungmennum okkar þjóöfé-
lag sem nánast krefst þess að 18 ára
unglingar drekki. Að piltar og
stúlkur á þeim aldri, sem nota ekki
vímuefni, eigi á hættu að vera talin
félagsleg viðundur. Að alkóhólismi
skuli vera eina fullgilda ástæöan í
íslensku þjóðfélagi til bindindis.
Hratt vaxandi vandi
Á síðasta áratug hefur tvennt
komiö til sögunnar sem gerir vímu-
efnaheiminn varasamari en
nokkru sinni fyrr. Hið fyrra er al-
KjaUaiinn
Þórarinn Tyrfingsson
formaður SÁÁ
næmi, sem á Vesturlöndum herjar
mest á vímuefnasjúkt fólk. Hitt er
sú árátta að sprauta vímuefnum í
æð. Fyrir 1983 sáu íslendingar
sprautufíkla aðeins í útlöndum.
Nú er öldin önnur. Á síðustu fjór-
um árum hafa rúmlega fjögur
hundruð einstaklingar, sem höfðu
sprautað sig í æð, leitað sér með-
ferðar hjá SÁÁ. Þessi vandi fer
hratt vaxandi. Sprautufíklar eru í
mikilh hættu að fá ýmsa alvarlega
sjúkdóma, þar á meðal veirusýk-
ingar í lifur. Á annað hundrað slík
tilfelh hafa fundist á Vogi síðasthð-
in 3 ár.
Vörn er sparnaðar
Kostnaðarsamastir þjóðfélaginu
eru þó þeir sem komnir eru yfir
fertugt og drekka áfengi óhóflega.
Margir þeirra eru með langvinna
sjúkdóma eins og hjartasjúkdóma,
háan blóðþrýsting, lungnasjúk-
dóma, geðsjúkdóma, gigtarsjúk-
dóma, sykursýki o.fl. þessa sjúk-
dóma gera þeir verri með áfengis-
drykkjunni og lækningu sjúk-
dómanna erfiðari og kostnaðar-
samari.
Af framansögðu má ljóst vera að
varnir gegn áfengis- og vímuefna-
neyslu eru vísasta leiðin th að
spara útgjöld þjóðfélagsins, eink-
um á sviði heilbrigðismála. Hér
þarf ekki að vinna stóra sigra til
að þaö skili umtalsverðum ávinn-
ingi. Einkum á þetta við ef sigrar
vinnast meðal hinna ungu því þar
veröur ávinningurinn mestur.
Það er því eðhlegt að SÁÁ (Sam-
tök áhugafólks um áfengis- og
vímuefnavandann) leggi vaxandi
áherslu á forvamastarf. Um þessa
helgi verður fjáröflun samtakanna,
Álfasalan. Ahur ágóði af hagnaðin-
um rennur til fomvarnastarfs sem
beinist að unglingum. Kaupum því
öll ólfinn fyrir unga fólkið!
Þórarinn Tyrfingsson
„Allir í þjóðfélaginu eru sammála um
að grunnskólinn skuli vímuefnalaus.
Þar eru vímuefnin samt. Það er einnig
óþolandi að við skulum búa ungmenn-
um okkar þjóðfélag sem nánast krefst
þess að 18 ára unglingar drekki.“
Skodanir armarra
Fljótandi þjóðmálaumræða
„Þessi ríkisstjóm á að sönnu sína hveitibrauðsdaga
eins og aðrar undanfarandi. Nýir foringjar eiga auð-
vitað rétt á umþóttunartíma. En undarlegt samt
hvemig áður einfaldir hlutir veröa flóknir og ihvið-
ráðanlegir við það eitt að fá völdin í hendur... En
við jafnaðarmenn í Alþýðuflokknum munum halda
þeim við efnið. Það er að minnsta kosti alveg borð-
leggjandi, þótt annað kunni að vera fljótandi í þjóð-
málaumræðunni þessa dagana.“
Guðmundur Árni Stefánsson í Alþbl. 17. maí.
Niðurstaða vekur spurningar
„Niðurstaðan í kærumáh oddvita núverandi meiri-
hluta bæjarstjómar í Hafnarfirði á hendur fyrrver-
andi meirihluta vekur upp ýmsar spurningar...
Málalokin virðast þýða það að almennir skattgreið-
endur, sem telja að ekki hafi verið farið með fé þeirra
lögum samkvæmt, em í vonlausri stöðu. Þeim
er ekki fært að fá fram efnislegan úrskurð um lög-
mæti stjórnarhátta sveitarstjómarmanna, þrátt fyrir
lagaákvæði um að félagsmálaráðuneytinu beri að
hafa eftirlit með shku.“
Úr forystugrein Mbl. 16. maí.
Sauðfjárræktin
„Það er bjartsýni að gera því skóna að sókn á inn-
anlandsmarkaði muni rífa sauðfjárbúskapinn upp
ein saman. Neyslubreytingar innanlands eru einfald-
lega of miklar til þess, þótt vissulega sé átaks þörf í
því að nýta innanlandsmarkaðinn sem best...
Bændur hafa sjálfir verið aö breyta th og einfalda
stjórnkerfi sitt í kjölfar þeirra breytinga sem hafa
orðið í atvinnugreininni... Sá flati niðurskurður,
sem er á alla sauðfjárbændur í landinu, gengur ein-
faldlega ekki upp og ahir sem vilja íslenskum land-
búnaði vel ættu að viðurkenna það.“
Úr forystugrein Tímans 17. maí.