Dagblaðið Vísir - DV - 21.07.1995, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 21. JÚLÍ1995
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK, SlMI: 563 2700
FAX: Auglýsingar: 563 2727 - Aðrar deildir: 563 2999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Askriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblaö 200 kr. m. vsk.
Þríggja flokka kerfi
Margir vinstri menn hafa lengi átt sér ósk um samein-
ingu í einn flokk. Lítið hefur gengið og flokkunum eða
flokksbrotunum fremur fjölgað en hitt. Flokkar eru jafn-
vel stofnaðir til þess að ná fram sameiningunni. Þeir
hverfa þó fljótt af sjónarsviðinu. Áfram lifa hinir og verða
gamlir en aldrei stórir.
Umræðan um sameiningu vinstri flokkanna fór enn
af stað strax eftir ríkisstjómarmyndun í vor enda aðstæð-
ur fyrir þá um margt hagstæðar þar sem þeir eru saman
í stjómarandstöðu. Þessi umræða hefur nú blossað upp
af auknum krafti eftir að Alþýðublaðið greindi frá fundi
fólks úr félagshyggjuflokkunum svokölluðu. Fundur
þessi var haldinn í Ráðhúsi Reykjavíkur, hjá Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur borgarstjóra. Tilefni fundarins var
að ræða stöðuna eftir kosningar og um leið að kanna
möguleika á sameiningu þessara flokka.
A fundinum vom auk borgarstjóra fólk úr Alþýðu-
bandalagi, Alþýðuflokki, Kvennalista, Þjóðvaka ogFram-
sóknarflokki. Samkvæmt frétt blaðsins kom fram
óánægja með sundrungu vinstri manna og vonbrigði
þeirra sem eyða atkvæði sínu á htla flokka sem hafa
takmörkuð áhrif. Hugmyndin mun vera sú að halda fleiri
fundi og sjá hvernig mál þróast. Einkum mun beðið úr-
slita í formannskjöri í Alþýðubandalaginu í haust.
Þessi hópur vonast eftir kynslóðaskiptum í forystu
flokkanna, að fram komi forystumenn sem betur gengur
að ná saman en núverandi forystumönnum. Athyglisvert
er að fundur þessi skuli haldinn í skjóh borgarstjóra.
Ingibjörg Sólrún var sameiningarafl andstæðinga Sjálf-
stæðisflokksins í borgarstjóm og líklegt verður að telja
að margir vinstri menn horfi til hennar sem framtíðar-
leiðtoga vinstri manna í landsmálum.
Fróðlegt er að skoða stöðu flokkanna nú þegar þessar
sameiningarþreifingar eiga sér stað. Samkvæmt skoð-
anakönnun DV um fylgi flokkanna í síðustu viku kemur
í ljós að staða Sjálfstæðisflokksins er mjög sterk. Hann
eykur fylgi sitt frá síðustu könnun úr 41,7 prósentum í
rúmlega 43 prósent þeirra sem afstöðu taka. I kosningun-
um í vor fékk flokkurinn rúm 37 prósent. Sjálfstæðis-
flokkurinn er þannig afgerandi kostur kjósenda. Fram-
sóknarflokkurinn, hinn stjórnarflokkurinn, tapar hins
vegar fylgi miðað við síðustu könnun en er þó með meira
fylgi en í kosningunum. Hann nýtur fylgis tæplega 25
prósenta kjósenda. Meðal stjómarandstöðuflokkanna
bæta Alþýðuflokkur og Alþýðubandalag aðeins við sig
en Þjóðvaki og Kvennahsti tapa. Fylgi þeirra síðarnefndu
er htið og fylgi Þjóðvaka raunar hverfandi.
Stjómarandstöðuflokkarnir eru alhr smáflokkar.
Sameinaðir fá þeir rúmlega 30 prósent í könnun DV.
Þannig væm þeir raunhæfur kostur fólks en tæpast
hver í sínu lagi. Ósagt skal látið hvort þessir flokkar
geti sameinast ef á reynir. Þar er hætt við málefnaágrein-
ingi og að margur smákóngurinn rísi. Og þótt einhverjir
framsóknarmenn hafi tekið þátt í viðræðunum hjá borg-
arstjóra verður að telja ólíklegt að flokkurinn sem heild
gangi til shks samstarfs. Meiri líkur em á því að flokkam-
ir vinstra megin við Framsóknarflokk nái einhvers kon-
ar samstarfi og eftir stæðu þrír kostir, einn til hægri,
annar til vinstri og sá þriðji í miðjunni.
Slíkt kerfi væri einfaldara en kraðakið sem kjósendur
búa við í dag. Einhverjir kynnu að óttast að með þessu
fengi Framsóknarflokkurinn oddaaðstöðu. Það er þó ólík-
legt því ekkert mæhr gegn samstarfi sameinaðs flokks
jafhaðarmanna og Sjálfstæðisflokks.
Jónas Haraldsson
Slobodan Milosevits, forseti Serbíu. - Aðeins tímaspursmál hvenær hann skerst i leikinn á jafn afgerandi hátt
og Assad Sýrlandsforseti gerði í Líbanon, segir Gunnar m.a. í grein sinni.
Lærdómar frá Líbanon
, Menn eru furðu fljótir að gleyma,
og ætla mætti af fréttum frá Bosníu
að annað eins hefði aldrei sést. En
ekki alls fyrir löngu lauk blóðugu
borgarastriði sem líka var milli
kristinna og múslíma, stríði sem
nágrannaríkin drógust inn í.
Þetta var borgarastríðið í Líban-
on sem hófst vorið 1975 og lauk
ekki endanlega fyrr en 1991. Það
sem gerðist í Líbanon, og einkum
hvernig því stríði lauk loksins,
gæti verið vísbending um það sem
koma skal í Bosníu. Af Líbanon-
stríðinu má ýmsan lærdóm draga,
og furðu margt er sambærilegt viö
Bosníu. Sá lærdómur sem liggur í
augum uppi er sá aö það er ekki
til neitt sem heitir friöargæsla í
innbyrðis átökum þjóðernis- og
þjóðfélagshópa, þar sem æstar til-
finningar eru allsráðandi. Utanað-
komandi verða óhjákvæmilega
óvinir annars hvors aðilans 'eða
beggja. Serbar líta á Nato, og eink-
um Bandaríkin, sem bandamenn
múslíma, Þjóðverja og ESB sem
bandamenn Króata, en allir líta á
Frakka og Breta sem slettirekur
sem dragi taum múslíma.
Samúöin
í ófriði er það alsiða að formæla
og úthúða þeim sem virðist níðast
á lítilmagnanum. Svo var í upphafi
í Beirút þegar kristnir voru sterk-
ari og einnig síðar, þegar súnní
múslímar og Palestínuarabar
höfðu yfirhöndina, og enn síðar
þegar shíamúslímar og drúsar
höfðu betur gegn súnnímúsbmum.
Nú er öll samúð umheimsins með
þeim múslímum Bosníu sem eru í
raun Serbar sem tóku íslam fyrr á
öldum, en ekki sérstakur kynþátt-
ur.
Músbmar í Bosníu eru ijarri því
saklausir af hryðjuverkum gegn
serbneska (eða króatíska) minni-
hlutanum í sínum byggðum, en á
alþjóðlegum fréttamarkaði eru
óhæfuverk þeirra ekki söluvara. í
borgarstríði gilda engar leikreglur.
Allt sem menn komast upp með að
KjaUarinn
Gunnar Eyþórsson
blaðamaður
gera er gert. Það herlið sem al-
þjóðastofnanir sendu til Bosníu átti
aldrei að stöðva bardagana, þótt
nú sé til þess ætlast. Það hefur hins
vegar náð ágætum árangri i þvi að
afstýra hungursneyð og enn meiri
hörmungum en orðnar eru, og þar
með ef til vill átt þátt í því aö draga
hörmungarnar á langinn.
Langrækni er eitt sem ekki skort-
ir á Balkanskaga. Serbar eru enn
í hefndarhug vegna ósigursins
gegn Tyrkjum í Kosovo árið 1389;
allir eiga harma að hefna frá árun-
um 1908-1913 að ekki sé minnst á
1941 til 1945.
Stríðsþreyta
Þjóðarbrot í borgarastríði gleyma
ekki eða fyrirgefa. Að lokum þrýt-
ur úthaldið. En fleira þarf til.
Reynslan frá Líbanon sýnir að
nauðsynlegt er að einhver vinni
sigur, samt ekki of afgerandi, svo
að enginn sé niðurlægður um of.
Annað skbyrði er að eitthvert ut-
anaðkomandi ríki eigi nægilega
mikilla langtímahagsmuna að gæta
tb að fylgja friðnum eftir, eins og
Sýrland í Líbanon. Þar voru kristn-
ir sigraðir, rétt eins og múslímar
verða í Bosníu, en lengra nær sam-
bkingin ekki.
í Bosníu er málið skipting lands-
ins, ekki valddreifing. Múslímar
einir stofnuðu það ríki gegn vilja
meirihlutans, Serba og Króata. Það
var skammsýni að viðurkenna
Bosníu innan núverandi landa-
mæra án tbbts til sjónarmiða
Serba. Það verður ekki umflúið tb
langframa að Serbar í Bosníu, (og
líklega Króatíu) myndi sambands-
ríki með Serbíu.
Því er þaö aðeins tímaspursmál
hvenær Mbosevits Serbíuforseti
skerst í leikinn á jafn afgerandi
hátt og Assad Sýrlandsforseti gerði
í Líbanon. Vesturlandamenn verða
að éta ofan í sig stóru orðin um
Mbosevits og viðurkenna stað-
reyndir, ef þeir vilja losna við
stríðsógnirnar af sjónvarpsskjám
sínum. Milosevits er í sömu lykil-
aðstöðu gagnvart Bosníu og Assad
gagnvart Líbanon, og hann verður
ekki sniðgenginn til lengdar.
Gunnar Eyþórsson
„Sá lærdómur sem liggur 1 augum uppi
er sá að það er ekki til neitt sem heitir
friðargæsla í innbyrðis átökum þjóð-
ernis- og þjóðfélagshópa ...
Skodanir annarra
Einkavæðing orðin tóm?
„Á sama tíma og sljórnmálamenn hoða einkavæð-
ingu ríkisfyrirtækja eru umsvif ríkisins í atvinnu-
málum að aukast, sennilega án þess að stjórnmála-
mennirnir átti sig á því.Einkavæðing er ekki nema
orðin tóm, ef ríkið eykur umsvif sín á nýjum sviðum
atvinnu- og viðskiptalífs, jafnvel þótt á sama tíma
sé unnið að því að selja ríkisfyrirtæki í eldri grein-
um.“ Úrforystugrein Mbl. 20. júií.
Uppsveifla - niðursveifla
„Það er mikið umhugsunarefni hvort sagan frá
1986 sé að endurtaka sig eða hvort efnahagsbatinn
standi nú á bjargi. Það er ljóst að framleiðsla og út-
flutningur hafa aukist, en engar róttækar breytingar
hafa orðið, t.d. eru sjávarafurðir enn um 75% af
vöruútflutningi.Þaö má sjá marga slæma fyrir-
boða. Óþols gætir hjá þjóðinni, en vegna langvinnrar
kreppu hafa laun og lífskjör hérlendir dregist mjög
aftur úr því sem þekkist meðal nágrannaþjóða.Það
virðist skýrt að hagkerfið er brátt að komast á topp
uppsveiflu og því meira sem það er þanið umfram
venjulegar efnahagsforsendur, þeim mun dýpri verð-
ur niðursveiflan, sem hlýtur að vera óhjákvæmileg."
Úr forsíðugrein 26. tbl. Vísbendingar.
Fáir úr atvinnulífinu
„í síðustu kosningum fækkaði þeim þingmönnum
sem höfðu starfsreynslu eingöngu úr einkageiranum
en að sama skapi fjölgaði þeim sem um lengri eða
skemmri tíma höfðu unnið hjá hinu opinbera. Þetta
segir ekki alla söguna því eins og bent hefur verið á,
á sjávarútvegurinn fleiri „talsmenn" á þingi nú en
áður....Áhrif og völd þingmanna eru of mikil og verða
of mikil á meðan leikreglunum er sífebt breytt."
Úr forystugrein Viðskiptablaðsins 19. júní.