Þjóðviljinn - 24.12.1936, Blaðsíða 3

Þrið.judagurinn 29 des. 1936.
ÞJOÐVILJINN
þJÓOVILJINN
Málgagn Kommúnlstaflokks
íslands.
Eitstjóri: Einar Olgeirsson.
Eitstj óAs Bergslaðastræti 27,
slmi 2270.
Afgreiðsla og anglj'singaskriíst
Laugaveg 88, sími 2184.
Kemur út alla daga, nema
mánudaga.
Áskriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25
í lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
fótspor fasismans.
Fasisminn beitir mikið þeirri
aðferð í, pólitík sinni að gera á-
kveðið verk í skyndi, er komi
flatt upp á menn, svo þeir ekki
átti sig á hvað er að ske, fyrr
en það sé ýmist orðið of seint
eða verði ekki breytt nema meó
geysilega harðvítugri baráttu —
og þá vilji menn ef til vilf held-
ur sætta sig við orðinn, hlut.
Þessi aðferð er einkennandi fyr-
ir einræðisflokk eða glæpa-
mannaílokk. Og það er varla,
hægt að hugsa sér nokkuð, sem
andstæðara sé ölfu lýðræði,
frjálslyndi eða áhrifum fjöldans
en þessa aðférð. Og einkanlega
er þessi aðí'erð í mótsetmngu viö
alt, sem sósíalistiskt er, við alfa
trú á fjöldanum, á alþýóunni og
því stórfenglega í‘relsishlu,tverki
hennar, sem einungis hún sjálf
getur af hendi l,eyst.,
Hinsvegar hefir fasismanum
orðið ágengt með þessari pólitík
sinni. Lýðræoisríkin, hafa hikaö
og sætt sig við orðinn hlut. -—
Og það er nú orðið auðséð að
ýmsir menn, sem forðast vilja
að f jöldinn heiti áhrifum sínum,
hafa lært af þessari pólitík fas-
istanna og ætla sér að beita,
samskonar aðferð, til, þess að
festa völd sín, sem í ,hættu
væru, ef lýðræðið væri í, heiðri
haft.
Það er auðséð að pólitík Héð-
ins Valdimarssonar og klíku
hans í Alþýðuflokknum er nú
orðin sú, að knýja fyrst eitthvað
í gegn með ofbaldi, yfirgangi og
— lýðskrumi — og láta svo al-
þýðuna um hvort hún risi upp
og bylti þeim, frá völdium i verk-
lýðshreyfingunni — eða sætti
sig við orðinn hlut.
.Þetta var pólitík ríkustu
mannanna í Alþýðuflokknum í
samfylkingarmálinu á sam-
bandsþingi verklýðsfélaganna.
Þetta, er pólitik þeirra, er þeir
nú ætla að þurka burt Dags-
brúnarfundina. Þá neita þeir aó
ber,a upp tillögur verkamanna,
neita þeim að miklu lieyti um
málfrelsi og beita yíirgangi í at-
kvæðagreiðslum. Og um leið
hrópa þeir að þeir séu að auka
lýðræðið.
Og sama virðist vera tilætl-
unin í vinnulöggjafarmálinu. Á
þinginu urðu þeir ríku að
beygja sig fyrir fjöldanum og
lofa að vera á móti vinnulög-
gjöf, en nú búa þeir sig undir
að svíkja það, skipa nefnd til að
athuga vinnulöggjöfina og
hugsa sér svo að láta fólkiö
sætta sig við orðinn hlut eða
ekki.
Þessi póljtík reiknar með dáð-
„Hermenn Francos eru ekki ann-
að en óðir hundar,“
segir Edmond L. Taylor forseti ensk-ameríska blaðamannasambandsins
Hr. Eclmond L. Tayl.or, for-
seti ensk-ameríska blaðamanna-
sambandsins og fréttaritari am-
eríska blaðsins Clúcago Tribune
í Frakklandi, hélt nýlega fyrir-
lestur í ameríska klúbbnum í
París um nýafstaðna dvöl sína
á Spáni.
Hér fer á eftir aðalinntakið
í þessu markverða erindi:
Það skal strax tekið fram, að
engar póiitígkar kennisetningar
hafa haft áhrif á skoðanir mín-
ar f þessuj efni., Eg er ekki sósí-
al,isti, ég tilheýri ekki' frjáls-
lynd,a flokknum, ég er meira að
segja ekki viss um, að ég sé lýð-
ræðissinni. Eg veit ekki ná-
kværolega, hvað ég er, en ég get
ekki sagt, að ég verði neitt
hneykslaður eða hissa, joótt borið
sé upp á mig, að ég sé fasisti.
Og það vill svo til, að ég er ka-
þólskur, að vísu ekki sérlega
æstar, en kaþólskur samt sem
áður. Þa,r af leiðandi ber ég
enga persónnlega óvild til upp-
reisnarmanna.
Þrátt fyrir alt þetta verð ég
að segja, að hermenn Francos
eru ekki annað en óðir hundar
Það, sem: ég ekki get viður-
kent, er afstaða þessara marma,
sem hegða sér eins og óarga dýr,
og samtímis gefa þá yfirlýsingu
frammi fyrir öttwm heiminum,
að þeir séu kailaðir til að vernda
vestrœna menningu........
Fasistarnir hafa sérstaka
lyndiseinkunn. Þeirra gætir lít-
ið á vígvellinum en þeir eru fús-
i,r að gegna lögreglustarfi og að
framkvæma aftökur á bak við
herlínuna. 1 Talavera hafa þeir.
lengi haft konu fyrir böðul, eig-
inkonu eins hermanna þeirra.
Hún hafði ekkert sérstakt em-
hætti, en, henni var leyft fyrir
sérstaka náð að drepa fangana,
þar sem hún hafði svo gaman a,f
því.
Málaliðið og Márarnir eru
ööru vísi. Þeir ganga að þessu.
eins og hverri annari atvinnu.
En þeir hafa líka sína sérstöku
>;siði«. Eg hefi aldrei getað skil-
ið, hversvegna þeir höfðu gert
sér það ómak að binda hendur
fyrir aftan bak sjö lýðræðis-
sinna, ©r þeir höfðu tekið nálægt
Toledo, og tengja þá saman með
einum kaðli, áður en þeir skutu
þá. Ég hefi séð þetta sama á
hafna,rbakkanum í Toledo; í það
skifti 24 lík bundin saman meó
leysi f'ólksins og kæruleysi þess
iiin lýðræðið sem því, analega á-
standi, að gefa henni sigur.
Þessi pólitík undirbýr þessvegna
jarðveginn fyrir fasismann og
prófar fyrir hann, hvað mikið
einræði, hvað mikið oíbeldi megi
bjóða í'ólkinu, áin þess að það
rísi uipp. — Þess vegna ríður á
ao fól,kið, — og þá fyrst og
fremst brjóstfylking þess,
verkalýðurinn, — svari þessari
aðferð með því að sýna í, dáð ást
sína á lýðræði og réttindum
íólksins — og hrinda þessu á-
hlaupi þeirra, er i fótspor fas-
istanna íeta.
einum kaðli. Á eitt líkið vantaði
höfuðið. Ég geng út frá, að þar
hafi Mári verið að verki ....
1 þessu hörmulega- stríði hefi
ég aldrei heyrt eitt samúðarorð
í gaxð óvina,nn,a. Þetta staf ar af
því, að þjóðernissinnar líta ekki
á lýðlræðissinna sem mannlegar
verur. Þeir drepa þá eins og
hunda, þegar þeir ná til þeirra.
Menn er.u aldrei teknir til fanga
eða svo að segja aldrei. Allir eru
drepnjr, konur jafnt sem karlar.
Hinn ríkjandi andi í herbúð-
um Franc,os er svipaður því, sem
á sér stað hjá okkur í Suður-
ríkjunium, þegar múgurinn eltir
moi’ðingja af svertingjakyni til
þess að drepa ha|nn.i Eg er sann-
færður: um, að minst hálf milj-
ón Spánverja hafa þegar verið
drepnir, og að minsta kosti jafn
margi-r eigi eftir að faJla í val-
inn, áður en styrjöldinni lýkur.
Og meiri hluti þessa fól,ks hefir
verið skotinn upp við vegg. Það
eru ekki aðeins fangarnii- við
herlínuna: I Burgos og í ölium
öðrum borguan, sem eru á valdi
hvítliðanna,, eru daglega hand-
teknir menn, sem grun,aðir eru
um að hafa áður tilheyrt vinstra
flokki — og á hverri nóttu fara
fram aftökur í fangelsunum.
Það er óliugsandi að Franco
geti sigrað', án þess að beita
grimd, og það er óhugsandi, að
hann gasti sigrað, án leiðbein-
enda og flugmanna frá Þýska-
landi og Italm eða án Márarma
og málaliðsins. Það er ekki
vegna þess, að rauðUðar hafi
hetri hermönnum á að skipa —
í rawninni hafa þeir það ekki,
þeir liafa aðeins vopnaða leik-
menn — heldwr vegna þess að
þjóðarfjöldinn er á móti Franco
• • • •
Franco er ekki neitt nálægt
því að sigra Spán, á\ sama hátt
og Mussolini hefir unnið Italíu
eða Hitler'Þýskaland. 1 raun og
veru mun hann aidrei vinna
Spán. Ef Spánn verður sigrað-
ur, þá verðurr það verk Hitlers
og Mussolini. Framco cr aðeins
hershöfðingi þeirra í þessum
grimuleik.
Úr »l‘Humanité«, Kn. Pts.
, .j
Þeir vega að lýðræðinu.
Frainhald af 1. síðu.
u.r sínar fela í sér hið fullkomn-
asta lýðræði, sem hugsast gæti.
»Forin?gjarnir« blekkja
um inniliald tillagnanna.
Jón Baldvinsson bölsótaðist
eins og hann, væ:ri að verja sín-
ar árlegu 30 þúsumdir.
Harald'ui' Guðmundsson tal-
aði einnig á fundinum. Hann
hafði að vísu eng:a hugmynd um
það hvernig liagabreytingatillög-
urnar voru, en honum var það
Ijóst, að hér l,á mikið við að
takast mætti að blekkja fund-
armeinn til fylgis við þessar ein-
ræðistillögur. Taldi hann þetta
fuljkomið lýðræði og var mjög
hissa á því, aö verkamenn
skyldu ekki skilja nauðsyn þess-
ara ráðstafana. Að vísu botn-
aði ráðherrann hvorki upp né
niður í tillögunum.
Guðjón Baldvinssoin talaði
mjög fjálgjega um það hvort
Dagsbrún ætti að vera skipulögð
eins og íslenska auðvaldsþjóðfé-
lagið. Vissulega, eiga ekki að
gilda. sömu lýðræðisreglur í
samtökum verkamanna og í
auðValdsþjóðfélagi. En Guðjóni
skautst aðeins yfir það, ,að til-
lögur Héðins, sem hann rómaði
svo mjög, standast engaaiveginn
samanburð við einföldustu lýð-
ræðishugmyndir auðvaldsþjóð-
sldpulags, þar sem lýðræði ann-
ars er tiþ Nei, í samtökum
verkalýðsins á að ríkja meira
lýðræði, en í auðvaldsþjóðskipu-
lagi.
All,ir ræðumemn Héðins töluðu
mjög mikið um rétt minnihlut-
ans, um a,ð hainn yrði að beygja
sig undir meirihlutann o. s. frv.
En þeir gleymdu að geta þess
hvernig þeir sjálfir og fylgis-
menn þeirra umdu við að vera í
minnihluta, þsgar þeir klufu
verklýðssamtökin á Akureyri,
-: ’’
Siglufirði og Vestmannaeyjum.
Jafnhliða því, sem þeir undir-
strikuðu rétt minnihlutans, réð-
ust þeir hatramlega að öllum
þeim möninum í Alþýðuflokkn-
um, sem hafa l,eyí‘t sér að hafa
aðrar skoðanir á málefnum
verkalýðsins.1
Það var afareinkennandi við
alla. málafærslu Alþýðuflokks-
broddanna á þessum fundi, að
þeir reyndu á hinn lævíslegasta
hátt að koma því inn hjá verka-
mönnum, að lagabreytingatillög-
ur Héðins fælu í sér hið fuil-
komnasta lýði-æði. Notuðu beir
óspart orð eins og »rétt minni-
hlut,ains« og »lýðræði«. Munu
þess varla dæmi hér á landi, að
hugmyndir verkalýðsins um rétt
og lýðræði hafi verið notuð jafn
geypilega í blekkingaskyni, til
Iiess að reka erindi einræðisins.
Verkamenn mótmæla.
Af hálfu samfylkingarmanna
töluðu I>eir: Eðvarð Sigurðsson,
Þorsteiinn Pétursson, Árni Á-
gústsson, Páll Þóroddsson og
Skafti Einarsson. Lýstu þeir sig
allir fylgjandi því, að skipulág'i
íélagsins yrði breytt frá því sem
nú er. En sýndu hinsvegar fram
á nauðsyn þess, að fullkomiö
lýðræði yrði að ríkja um val
allra trúnaðarmanna fél,agsins.
Röktu þei,r í sundur lið fyrir
lið allar einræðistilraunir þær,
sem felast í tillöguan, Héðins og
mótmæltu því, harðjega að hinar
smávægilegu, breytingar, sem
gerðar höfðu verið á tillögunum
milli funda, trygðu á nokkurn
hátt áfram,ha],dandi lýðræði í fé-
laginu, vierkamönnum til handa.
Jafnframt því, sem þeir sýndu
frarn á það hvílík hætta vofði
yfir samtökum verkamanna, ef
þeir yrðu algjörléga sviftir ölj-
um rétti til þess að ráða sjálfir
yfir samtökum sítnujn.
Lagabreytingar knúðar
gegn um fundina með
einræði og ofbeldi.
All,ur flutningur þessa máls
er jafnsvívirðilegur og hið ein-
ræðislega ofbeldi, sem, í þessum
tillögum feltst. Málið er fyrst
lagt fyrir Dagsbrúnarfund. Þar
eru engar umræður leyfðar. öll-
um öðrum tillögum neitað með
ofbeldi Síðan áttu tillögurnar
að liggja frammi á skrifstofu
félagsins, en það er svikið. Þá
er kallaður saman ajnnar félags-
fundur. Þar eru tillögurnar
lesnar upp í flýti, með örljtlum
breytingUm. Umræður tak-
markaðar og öllum, öðrum tillög-
um neitað, bæði um breytingar
og einnig um nánari athugun
málsins. 1 stuttu máli. Félags-
mönnum, eru fluttar þessar til-
lögur fyrirvaralaust. Þeir eru
sviftir öllum mögulieikum til
þess að kynna sér efni þeirra
eða gera, á þeim nokkrar breyt-
inga,r. Síðan, eru einræðistillög-
urnar bornar fram á fundi og
barðar í gegn með hótunum,
blekkingum og ofbeldi.
öll framkoma fundarstjóra,
Guðmundar Ö., Guðmundssonar
á fundinum var með þeim ein-
dæmium, sem verst hafa þekst í
Alþýðuflokknum. Hann neitar
að bera upp tillögur. Hann neit-
ar að leyfa verkamönnum að
ræða í féjagi sínu tillögu um
styttingu vinnudagsins. Hann
neitar þeim, um að fá að
koma fram með tillpgu út af
tryggingunum. Hann neitar að
leyfa að ræða kvörtun frá Sí-
beríu-mönnum út af verkstjóra
þar. Neitar að taka við tillögum
u,m breytingar á lögum félags-
ins. Hann neitar að hafa at-
kvæðagreiðslu leynilega, Hótar
hvarjum manni brottrekstrí,
sem dirfist að hafa aðrar skoð-
anir heldur en hann og hans
nótar. Að síðustu telur hann til-
lögu Iíéðins um að vísa laga-
breytingum hans til aljsherjar-
a:tkvæðagl“eiðslu samþykta með
325 gegn, 88. Það þarf vitanlega
ekki að taka það fram að Guð-
mundur skipaði alla teljara,na
úr sínum flokki eins og venju-
lega.
Alþýðuflokksbroddarnir telja
sig hafa unnið mikinn sigur á
þessum Dagsbrúnarfundi. Þeir
segjast hafa fengið einn sjötta
hluta félagsmanna til þess aö
lýsa fylgi sínu, við einræðistillög-
ur Héðins.i En taljning þeirra í
opinberri atkvæðagreiðslu er of
kunn, svo það er ekki öll nótt
úti enn. Tillögur Héðins fara nú
til allsherjaratkvæðagreioslu, er
hefst 2. janúar. —- Til þess að
þær) nái samþykki þurfa þær að
vera samþyktar með 2/3 atkv.
Dagsbrúnarmennl Enn er
nægur tími til þess að kveða
þennan einrœðis- og skaðsemd-
ardraug Héðins Valdimmsson-
ar rdður.
Draumar afturhaldsaflamma í
verklýðshreyfingunni mega ekkl
rætaist.
Vérkamennirnir í Dagsbrún
hafa barist fyrir lýðræði og
mannréttindum í 30 ár.
Þeir munu ekki telja eftir sér
að hervæðast gegn þeim mönn-
um, sem nú hafa gert hinar ó-
skammfeilnustu tilraunir til
þess að svifta þá þessum verð-
mcetum.