Þjóðviljinn - 22.04.1937, Page 3

ÞJOÐVIIíJINN
Fimtudaginn 22. apríl 1937.
tUÓÐVILIINN
H&lgagn Kommúnlstallokks
Islands.
Bltstjórl: Einar Olgeirsson.
Bitstjóm: Bergstaðastrœti 27,
slmi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrifst
Laugaveg 38, slmi 2184.
Kemur út alla Öaga, nema
mánudaga.
Áskriftargjald ó mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,01
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar,
Bergstaðastrseti 27, sími 4200.
Vorboðar
Engir þrá vorið og sumarið
eins heitt og við Norðurlandabú-
ar. Veturinn er tími myrku,rs og
kulda, vorið flytur hækkandi sól
og-hlýnandi veður, bærilegra l,íi\
Og þói að við eigujm; við betri
ljósakost að búa en forfeðurnir,
þó að rafmagnið hafi létt af
okkur martröð skammdegisins
svo um munar, vekja vorboðarn-
ir ennþá sama fögnuðinn hjá
okkur. Og við höfum gert sum-
ardaginn fyrsta að stórhátíðar-
degi.
Frá gróandanum og vorboðun-
um í náttúrunni verður mönnum
á að skyggnast eftir gróanda og
vorboðum í þjóðfélaginu. Og
hvað er vorið annað en bylting?
Sænska skáldið Arnoid Ljung-
dal dregur þessa samlíkingu
skarpt og skáldlega fram í kvæði
því, er birtist hér í blaðinu í dag,
í þýðingu, Magnúsar Ásgeirsson-
ar. Isinn er króaður inni í sund-
unum, sólarlagsskýin sveifla
blóðrauðumi fánum, strau,mar og
leysingar hamast á vetrarvirkj-
unum uns þau, hrynja með her-
gný-
Og upp úr ieysingunpm í þjóð-
íélaginu vex nýgræðingurinn,
vex framitíðin.
Það er vissan um þetta, viss-
an nm að eiga framitíðina, sem
gefur liðsmönnum, byltingarinn-
ar þá, bjartsýni og þann baráttu-
kjark, sem einkennir starfsemi
þeirra í öllu,m löndum. Það er
vissan umi þetta, sem birtist í
hetjubaráttu spönsku alþýðunn-
ar. Það var sigurvissan, sem
hljómaði í rödd Dimitroffs í
Leipzig.
Vissan um það, að í sjötta
hluta heimsins eru vormenn
byltingarinnar, í fararbroddi al-
þýðunnar, langt komnir að þvi,
að afljúka, vorverkunum, eru
búnir að tryggja hundrað og
sjötíu miljónum manna óskorað-
an rétt til vinnu, rétt til hvíld-
ar, rétt. til mentunar, gefur vor-
boðunum í Vesturlöndum marg-
falt gifdi, og styrkir alþýðuna í
þeirri von, að fyr eða síðar verði
fáfæktinni útrýmt einnig í auð-
valdslöndunum;, að einnig þar
muni vorið vera í nánd. einnig,
þar muni alþýðufólkinu takast
að hrista af sér klakafjötra aft-
urhalds og kúgunar, skapa sér
sumar, skapa sér lifsskilyrði,
sem mönnum eru, sæmandi.
Og alþýðan þekkir vorboðana
í þjóðfélaginu, hvað sem gert er
til að útrýma þeim og óvirða þá,
Það tekst ekki að handtaka
þessa »æsingaseggi« frekar en
aðra æsingaseggi vorsins. Ihald-
Dagheimili barna i Reykjavik
Fyrir 17 árum hófust nokkrar konur handa um stofnun dag-
heimilis fyrir börn. Þrátt fyrir erfiðleika og skilningsskort
er pegar komið upp eitt slíkt dagheimili og annað verður
fullbÚÍð í VOr. Viðtal við frú Aðalbjörgu Sigurðardóttur.
Sumardagurinn fyrsti hefir
u,m nokkur undanfarin ár verið
helgaður bömunum og ýmissri
barnastarfsemi. Er það vel far-
ið að menn fagni komu sumars-
ins með því að rétta börnunum,
vorgróðri þjóðlífsins, hjálpar-
hönd. I tilefni þess hefir Þjóð-
viljinn snúið sér til frú Aðal-
bjargar Sigurðardóttur og feng-
ið hjá henni upplýsingar urn
barnastarfsemi undanfarinna
ára. En frú Aðalþjörg hefir eins
og kunnugt er látið þessi mál
mjög tíl sín taka eins og önnur
svið Uppeldismálanna.
Hvað er fyrsti vísirinn til
barnastarfsemi hér í bænum?
spyrjum vér þá Aðalbjörgu,
Árið 1920 gengust nokkrar
konur fyrir því að efnt var til
barnadags sumardaginn fyrsta
Var það undir umsjón Banda-
lags íslenskra kvenna.
Söfnuðust á þenna há.tt
um 7000 krónur, sem verja
skyldi til þess að koma upp dag-
heimili fyrir börn. Síðan hefir
sumardagurinn fyrsti verið
helgaður börnunum hér í
Reykjavík á hverju ári. Þegar
þessi starfsemi hafði verið
reynd í nokkur ár, var Barna-
vinafélagið »Sumargjöf« stofnað
og rann sjóður barnadagsins að
mikliu leyti til þess félags, sem
tók við störfum þess undir for-
ustu, Steingríms Arasonar. 1924
komst svo dagheimilið á, stofn.
Höfðu börnin leikvölJL á lóðinni,
þar sem Grænaborg stendur nú,
en ,að öðru leyti hafði starfsemin
aðsetur sitt í Kennaraskólanum.
Þannig starfaði dagheimilið í 2
ár, en þá varð nokkurt hlé á þó
að starfsemi Sumargjafar félli
aldrei niður að fullu.i Félagið
var þegar í byrjun svo heppið
að fá fyrirtaks forstöðukonu,
Jónu Sigurjónsdóttur..
Árið 1930 var hafist handa
um að byggja Grænuborg á lóð
þeirri semi bærinn hafði útvegað.
Síðan hefir starfsemi félagsins
færst í aukana á hverju ári, og
mér er óhætt að f ullyrða, að hún
nýtur almenns trausts meðal
bæjarbúa.
Hefir það opinbera eða bær-
inn styrkt félagskapinn nokkuð?
Já, bærinn l,agði þegar til lóð
þá, sem Grænaborg stendur á.
Hinsvegar gekk erfiðlega að fá
bæinn til þess að leggja fram fé,
sem nokkru næmi til styrktar
dagheimilinu. Helst hefir það
þó verið á þann hátt að bærinn
hefir borgað með nokkrum börn-
u,m, sem dvöldu þar. Síðustu ár-
in hefir bærinn þó lagt frarn
nokkurt fé, 1200 kr. í fyrra og
ið, ,a,ftur.haldið, klakinn, hlýtur
að bíða ósigur,
En vormennirnir, vormenn
byltingarinnar eiga sigurinn vís-
an.
Vorið, sumarið sigrar.
Aðalbjörg Sigurðardóttir.
2400 kr. nú, en auðvitað er fé
þetta alt of lítið til jafn víðtækr-
ar starfseroi og dagheimilin
ættu að vera. Síðastliðið ár
hafði dagheimilið á Grænuborg
þar að auki styrk úr ríkissjóði
og nam hann 3000 kr.
Er starfsemi þessi ekki ófull,-
nægjandi?
Jú, auðvitað er hún það. Þetta
er aðeins vísir að dagheimilum
barna, en meira getur það ekki
talist. Sérstiaklega ættu, dag-
heimiljn að vera dreifðari. Fram
að þessu, hefir það aðeins verio
eitt, á Grænuborg. Það segir sig
sjálft, að slíkt, er alveg ófull-
nægjandi. Mæðrum er oft og
tíðum ómögulegt að koma börn-
um sínum á, dagheimilið, þó að
þær þurfi að vinna u,tan heimil-
is síns.
Hefir ekkert verið gert til
þess að bæta úr þessu?
Jú, í fyrra hafði »Su.margjöf-
in« dagheimili fyrir börn í Stýri-
mannaskólanum og var það auð-
vitað mikil bót fyrir þær mæður
sem búa í Vesturbænum og ann-
ars hefðu ekki átt neinn kost á.
því að koma börnum sínum á
dagheimili, sakir þess, hve langt
þær búa frá Grænuborg. En nú
ARNOLD LJUNGDAL:
ÁVARP VEGNA VORSINS
Nei,
nú finst oss komið
nóg af svo góðu!
Handtakið horngrýtis Vorið!
Dragið fyrir sólina,
að vor döpru augu
horfi ekki á hneyksli slíkt!
Því þetta er bylting og ekkert annað en bylting:
ísinn er króaður lengst inni í húsasundum,
sólarlagsskýin sveifla blóðrauðum fánum,
syngjandi vindar
flugblöðum dreifa á daginn
og hvísla uppreisnarorðum með aftanblænum,
straumar og leysingar hamast á vetrarins virkjum,
uns þau hrynja með hergný.
(Hneyksli,
fullkomið hneyksli, —
og hvað skyldi annars
okkar heiðarlega alþýða lialda um þá aðferð,
sem beita skyldi, ef hér yrði farið að hrófla
við högum og lögum — með dæmi slíkt fyrir augum?)
Því hrópum vér á yður, herra lögreglustjóri:
Gefið Vorinu gætur!
Vér heimtum víðtækar varúðarráðstafanir
og allsherjar umsátursástand.
Vér krefjumst þess þegar:
að lögregluliðið sé aukið
og vopnuðum varðmönnum fjölgað,
að strax séu handteknir allir æsingaseggir,
einkum þó vindar, regnský, geislar og straumar,
svo stofnanir lands vors og lög þess haldist í gildi,
og vetrarins þrautreynda veldi
vari um eilífð!
Magnús Ásgeirsson þýddi.
er verið að reisa nýtt, dagheim-
ili í'yrir börn í Vesturbænum,
þar sem barnaheimilið »Vor-
blómið« stóð áður. Dagheimili
þetta verður í'ullbúið í vor og
tekur til starfa fyrsta júní.
Félagið var svo heppið að fá
þangað eftirlitsstiúlku, sem hefir
kynt sér þessi mál í Svíþjóð,
ung'frú Guðrúnu ö. Stephensen.
Annars þarf að koma upp
fleiri dag'heimilum og velja þeini
staði með það fyrir augum að
þau séu, ,sem næst vinnustöðvun-
umi þar sem mæðurnar vinna, svo
að þær geti litið eftir þeim og
hitt þau á, daginn ef svo ber u,nd-
ir. —
Hvað starfar dagheimilið lengi
á ári?
Dagheimili Sumargjafar hefir
starfað undanfarið í 3—4 mán-
uki á ári, sem er auðvitiað altof
skammur tími. Margar mæður
vinna alt árið í kring ef nokkra
vinnu er að fá, og þess erui ekki
svo fá dæmi að mæður hafa ekki
getað unnið sökum þess að þær
komust'ekki frá, börnunum, þó
að full þörí' hafi verið fyrir
vinnu, þeirra. Mér er kunnugt
um, að margar mæður hafa á-
huga fyrir því að þatta geti orð-
ið sem fyrst.
Hvernig á að endu,rbæta þetta,
og hvað er heppilegasta leiðin til
viðunandi lausnar í málinu?
Eg álát að heppilegasta lausn-
in sé sú að sett séu, á stofn mörg
smá dagheimili, sem starfi ár.ið
um kring. Og yrðu, slík heimili
auðvitað rekin af bænum að
miklu leyti og með styrk frá rík-
inu. Þetta hefir reynst hvar-
vetna heppilegasta leiðin og upp-
eldisfræðingar eru mjög sam-
mála um hana. Dagheimilin
þurfa að standa í nánui sam-
bandi við vinnustaðina eða bú-
staði verkalýðsins eins og hinn
kunni ítalski uppejdisfræðingur
Maria Montessori benti fyrst á
enda hefir hún orðið brautryðj-
andi á þessp, sviði uppeldismál-
anna. Ennþá vantar mikið á að
þessu máli sé komið í viðunandi
horf og standist, nokkurn sam-
anburð við það sem tíðkast í
nágrannalöndum vorum. En þess
er að gæta, að sá áfangi sem
unninn er hefir náðst fyrir fórn-
fúsa baráttu og störf nokkurra
einstaklinga, sem jafnan hafa
átt l;ith',m vinsæjdum og minni
skilningi að mæta frá forráða-
mönnum bæjarins.
Daladier f er tii
London
Umræður um her-
mál
og Frakka
LONDON 1 GÆRKV.
Daladier, hermálaráðherra
Frakka, kom, í dag til London,
og mun sitja á fu,ndi sem tekur
til meðferðar hernaðarmál
Frakka og Englendinga, með til-
liti tdl þeirra samninga sem báð-
ar þessar þjóoir eru aðilar að.
Belgía mun að þessu, sinni ekki
eiga neinn þátt í umræðunum.
(F.Ú.)