Þjóðviljinn - 02.07.1937, Blaðsíða 2

Föstudagurinn 2. júlí 1937.
ÞJOÐVILJINN
Heim^ýningin i París.
Franska afturhaldid gerði alt sem það gat til að tefja
og hindra imdirbímmg hennar.
Frá öllum löndum heims hefir fólk streymt á heimssýninguna í París í sumar.
Slíkar sýningar vekja altaf mikla athygli. En að ýmsu leyti stendur sérstaklega á
með Parísarsýninguna í ár. Undirbúningur hennar varð að stórpólitísku máli. And-
stæðingar stjórnar Leon Blums, frönsku afturhaldsflokkarnir og auðjötnarnir, gerðu
alt sem þeir gátu til að tefja og hindra undirbúning sýningarinnar, í þeim til'
gangi að skaða stjórnina. Það var því stór sigur fyrir stjórnAlþýðufylkingarinnar,
að það tókst að opna sýninguna því sem næst á tilsettum tima. Fer hér á eftir lýsing
erlends blaðamanns á sýningunni.
Heimssýningin í París. — Til vinstri sést sýningarhöll Þýskalands, til liægri er Sovéthöllin.
Þegar kornið er inn á sýning-
arsvæðið gegnu.m Frocadero-
hliðið og gengið niður hin breiðn
þrep, blasa. vi a.uganu litir og
íánar allra helst,u landa heims-
ins. Og til hliðar í þessari fögru
hringsjá rísa sýningarhallir
Sovét-lýðveldanna og Þýskalands
livor gegnt annari. — Annars-
vegar Sovét-höllin með himin-
gnæft líneski iðnaðarverka-
mannsins og samyrkjukonunnar.
sem tákn um frelsu,n mann-
kynsins og jafnrétti kynjanna.
— Hinsvegar sýningarhöll
Þýskalands, krýnd ríkiserhinum
þýska, ránfuglinum, sem crðinn
var að tákni kúgupar og ofbeld-
is, jafnvel áðu,r en klær hans
voru skrýddar wierki hakakross-
ins. Til hægri og vinstri vió
þessar hallir rísa svo byggingar
Jugoslavíu, Hollands, spænska
lýðveldisins, Danmerkur, Au<st-
urríkis og Egyptalands í lækk-
andi reisn. Hinsvegar Signu
standa sýningarhús Bretlands,
Belgíu,, Sviss og ltalíu0 sem virð-
ast lítil og lágvaxin í nálægð
Eiffelturnsins, sem teygir sig
þar út í ómælið.
Þessi hringsýn er fyrst mæt-
ir auganu gefur okkur líka
skilning á markmiði þessarar
sýningar. Og hvernig var það?
Áóur en við fórum gegnum
Trocadéro-hliðið, komum við þá
ekki að friðarturninum, þar sem
eftirfarandi áletru,n er skráð á
mörgum tungumálum: »A1-
þjóðasamvinna fyrir friðinn« —
Jú, sannarlega kom'Um við þar.
Og þessi sýning á framar öllu.
öðru að bregða upp fyrir okkur
íriðsamlegri samvinnu allra
þjóða fyrir framförum mann-
kynsins.
Erlendu, sýningardeildirnar
eru þó engan veginn alt sem
þarna er aó sjá. Á hægri bakka
Signu er uppfyndingahöllin, og
stórt ,safn fyrir nútímalist,, hin-
um megin er sýningardeild
flutningatækja, handiðju- mið-
stöðin, menningar- og uppeldis-
höllin og sýningarhús ýmsra
franskra héraða og nýlendna.
Á Signubökkum stendur hin
fagra sýningarhöll franska
verklýðssambandsins, með lang-
veggina skreytta kalkmyndum
og lrinni stoltu áletran: Frióur,
hagsæld og frelsi! — stórvaxin
hersýning mannlegs erfiðis!
Maður skyldí ekki láta fælast
af gálgakrossinum á þýsku tu,rn-
byggingunni eða hinum »þey,s-
andi riddara« framan við ítölsku,
sýningarhöllina — þessu tvennu,
sem sérstaklega á að túlka anda
fasismans. — Þegar gengið er
gegnum sýningarhallir þessara
ríkja á ekki hugurinn fyrsc og
fremst að beinast að stjórnar-
völdu.num, heldur til þjóðanna,
fólksins sjálfs, sem skapað hefir
þessa sýningar-muni.
Hversu fátæklegar og lítil-
sigldar eru ekki þessar fasist-
isku ofbeldisstjórnir, einmitt
þar sem þær reyna að túlka sín
eigin markmið og stefnu, hversu
innantómar og litlausar »heið-
urshallirnar«, myndlistin kyrk-
ingsleg cg 'eftirgerð. — Hversu.
tóm og köld er ekki þessi bygg-
ingarlist . . . Og þó, ef betur er
aðgætt, á bak við þetta ytra
borð, u.ppgötvum við fólk með
gáfur og hæfileika, sem fasism-
anum ekki tókst að kæfa, Vefn-
aðar- og glervörurnar ítölsku,
verkfæri og ljósfræðitæki Þýska-
lands, sem fylla hvern sýningar-
gest aðdáun — eiga ekkert skylt
við fasismann •—• þær eru, til
þrátt fyrir hann,.
Manni verður undarlega inn-
anbrjósts, þegar maður fer ujn
hinar ýmsu nýlendudeildir. Þær
eru í sýningarhöllum allra ný-
lenduríkjanna valdar og skipu,-
lagðar með meiri eða minni
smekkvísi. Þó skarar nýlendu-
deild »hins rómverska heims-
veldis« fram úr öllum öðrum í
ónærgætni og hrottaskap. Það
er eins og hver sýningarhlutur
þar sé ataður blóði ótalinna kyn-
slóða blökkumanna —og í vitu,nd
þess er ekki hægt að gleðjast yf-
ir þessum fögru mu.num. Og þó
er þett sýning á auðæfum þess-
arar veraldar, auðæfum, sem
sósíalisminn er kall,aðuy til að
leysa úr ánauð og gefa mann-
kyninu til óskiptra afnota,
I sýningarhöll sovétanna —
öðlumst við nýtt viðhorf, nýja
lausn á þessu þráj,áta umhugs-
unarefni u,m manninn og vinn-
una — framleiðslu, eign og af-
not hlutanna, Þar er líka lang-
mest aðsókn. Aftur og aftur
verður að loka sýningarhölljnni
um stundarsakir, og þó er kvart-
að yfir því að ekki vinnist rúm
né tími til nóguj grandgæfilegrar
skoðunar á sýningarmunnm,
vegna þess að aðsóknin og
þrengslin séu, svo mikil. Þó er
sýningarhöll Sovétanna ekki
eins skrautfeg og glæst og t. d,
sú belgiska, hún hefir ekki jafn
viðhafnarmikið flatþak og sú
þýska, — IJún hefir yfirleitt
ekkert, sem sérstaklega er gert
til þes,s að »draga aði«, þar er
ekkert gimsteinasafn, ekkert
skemtilegt og viðfeldið kaffihús
eins og í sýningarhöllum Au,st-
urríkis og Sviss, meira að segja
kvikmyndasalurinn var enn ekki
tekinn til, starfa.
Allur þessi mannfjöldi, sam
stendur í löngu,m röðum fyrir
framan inngang Sovéthallarinn-
ar þó að leita þar að einhverju
sérstöku, sem hann getur hvergi
annarsstaðar séð. Fólk fer þang-
að til að fá svar við áleitnustu
spu.rn nútímans. Það vill sjá
hversu, verkafólkið á sjötta hlut’a
jarðarinnar hefir búið um sig,
það vill sjá framleiðslu, sem er
sköpuð án atvinnurekenda, a,rð-
ráns, kreppu og atvinnuleysis.
Það vill fá að vita hvernig ,sköp-
uð er velmegun, sem ekki bygg-
ist á fátækt annara.
Mörgum er heimsóknin í sýn-
ingarhöll sovétanna hin fyrstu
kynni, er þeir hafa. af sosialism-
anum. .
Hér ríkir líka annar geðblær
en í hinum sýningarhöllunum —,
munirnir eru skoðaðir í fjálg-
leik og þögujli athugun og svip-
ur verkamannanna, og bænd-
anna logar af stærilæti, þegar
þeir eru að skoða framleiðslu,
Sovét-ríkjanna. Það er auðráð-
ið af svipbrigðum þeirra, að
þeim finst ekki að hér sé eitt-
hvert fjarlægt land, þeim óvið-
komandi. — Nei, hér eiga þeir
heima, alt, sem hér er sýnt frá
uppbyggingu sósíalismans er
líka. þeirra eigið.
Sýningarhöll sovétanna varp-
ar líka nýju skilningsljósi á það,
hversvegna stjórnir fasistaríkj-
anna, hafa gert alt, sem u,nt er
til að hindra ,að gestir frá þeirra
löndum heimsæktu, sýninguna og
.hafa jafnvel algerlega, bannað
það m.eð allskonar undanbrögð-
um og krókaleiðu,m;.
Heimssýningin var ekki opn-
uð á þeim tíma, sem upphaflega
var tiltekinn, hún er jafnvel
vart fujlgerð enn, því a,ð borg-
arastéttin kann þá list að svíkj-
ast umi og spilla fyrir. Bygging-
arefni voru ekki afgreidd, verk-
takarnir þybbuðust gegn því að
fjölga verkamönnum við bygg-
ingarstarfið, með skipujagðri og
fágaðri sviksemi var egnt til ó-
eirða á sjálfum sýningarstaðn-
umi, blásin u,PP æsing út, af því
að fánarnir, sem dregnir voru
við hún í »reisugildinu« voru
skreyttir merkju,m samfylking-
arinnar, jafnvel efnt til verk-
falla af aftuyhaldssömum starfs-
mönnum. Og í hvert skipti
reyndu hægri blöðin m.eð til-
hæfuJausum æsingaskrifu,m að
tæla starfsmennina við bygging-
arstarfið tii að lýsa yfir alJs-
herjar verkfalli. Það var reynt
að skapa, kvíða og ofboðsótta
meðal almennings. Til síðasta
dags var staðhæft, að sýningin
yrði yfirleitt ekki opnuð í sumar
— kannske aldrei. Svo langt var
gengið að í einu taumlausasta og
afturhaldssamasta .sorpblaðinu
var farið að tala um íkveikju,
í hvíldaWielinilnm ok liressing-
arhœlum eins hins fegursta baðstað-
ar Sovétríkjanna, Sotsji-Mazesta á
Kákasusströndinni, hafa á þessu
sumri 7000 verkamenn dvalið lengri
og skemri tíma í sumarleyfum sín-
um. Unnið er stöðugt að nýbygging-
um hvíldarheimila í Sotsji og er gert
ráð fyrir að þetta ár geti um 100.000
manns notið þar hvíldar og hress-
ingar.
188.000 ítalskir verkamenn hafa
alls verið sendir til Abessiníu. Af
þeim hafa 1196 látið lífið og 73000
snúið aftur heirn til íta.líu, þar af
30.000 á siðustu fimm mánuðum.
ir Mussolini skrifaði* nýlega grein
í ítalska blaðið »Popolo d’Italía«. Þar
stendur m. a. þetta: »Fyr eða síðar
mun það koma i dagsins ljós, sém nú
er mönnum hulið um atburðina á
Spáni. Pá mun það verða augljóst öll-
um heimi, að fasistahermennirnir
hafa á Spáni ritað nýtt blað hinnar
rómversku frægðarsögu«.
Vandervelde, foringi belgiskra
jafnaðarmanna skrifaði nýlega grein
um samfylkinguna 1 aðalblað jafnað-
armanna i Bruxelles, »Peuple«. Par
segir hann m. a.:
»Við megum aldrei gleyma þvi, a5
rökrétt og ómissandi viðbót við kjör-
orð Karls Marx: »Öreigar allra landa,
sameinist«, er éinmitt þetta.: »öreig-
ar 1 hverju landi, sameinis!«
if Faulhaber, þýskur kardináli, hélt
nýlega ræðu i Miinchen um skólamál.
Bar hann sig mjög upp undan ófrelsi
kristinna manna í Þýskalandi. »1
Frakklandi, þar sem þó gyðingar og
frímúrarar eiga sæti í ríkisstjórninni,
er skólinn frjáls og afskiptalaus um
trúmál, en í Þýskalandi er langt frá
þvi að svo sé«, sagði Faulhaber.
Uiighepjar!
Þeir sem vilja taka þátt í úti-
legu ungherja um’ helgina verða
að gefa sig fram við Jóhann
Guðmu,ndsson í Bókaversluninní
Heimskringlu, Laugaveg 38 í
dag.
STJÖRNIN.
Útbpeiðiö
Þjóöviljaim.
,sem eyða mu,ndi öllu þessu »sýn-
inga,rdóti« í Ijósum loga.
En þetta byggingarstarf,
þetta risaafrek hepnaóist alt að
einu, — og það er fyrst og fremst
að þakka skyldurækni og ein-
beitni verkafóJksins. Barátta
afturhaldsins gegn sýningunni
hefir einmitt gert hana að tákni
þess styrkleika, er samíýlkingin
fran,ska býr yfir.
Þessvegna hefir einmitt þessi
sýning eitthvað sérstakt fram
yfir aðrar samskonar sýningar.
Hún er sigur í brátt,u,nni gegn
féndum þjóðarinnar, sigur, sem
felur í sér möguleika og vísi til
nýrra sigra. Hún er sigur ein-
ingarinnar.