Þjóðviljinn - 13.01.1938, Blaðsíða 3

P JÖÐVIL JINN
Fitotudaginn 13. janúar 1938.
Ihaldið er fyrirfram vonlaast
Vígorð pess eru tekin að láni frá Hitler, Musso-
lini og Franco eins og ætið er skelfing gripur pað
Öll alpýðan fylkir sér fram til sigurs.
þJÓÐVILJINN
1 Málgagn Kommönistaflokka
2 Islands.
1 Kitstjöri: Einar Olgeirsson.
j RltstjórnS Bergstaðastræti 30.
Slmi 2270.
| Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
{ stofa: Laugaveg 38. Simi 2184.
2 Kemur flt alla daga nema
{ mánudaga.
Askriftagjald á mflnuði:
j Reykjavík og n&grenni kr. 2,00.
j Annarsstaðar á landinu kr. 1,25
{ 1 lausasölu 10 aura eintakið.
i Prentsmiðja Jöns Helgasonar,
t Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
Á Jónas að tryggja
íhaldinn TÖldin, ef það
getur ekki ráðið
einsamalt?
Jóinas frá Hriflu birtir kosn-
inga»prógram.« si.tt í Nýja dag-
blaðinu í gær. Kemst Jónas að
þeárri niðurstöðu að kosningabar
áttian standi á milli íhaldsins og
Flr,amsóknarflokksin,s, og telur
hann að vonum sig og Siguró
Jónasson hæfustu mennina til
að fara með mál bæjarins næstu
4 ár.
1 lok greinar sinnar spyr Jón-
as fjálglega »hvort íhaldið skuli
ráða bænum, EINSAMALT
áfrarn, eða Framsóknarflokkur-
inn eigi að fara með úrslitavald
í bæjarstjórninni og hafa sam-
starf við þa,nn hliða'irfloíkinn,
sem reynist hafa meiri skilning
og starfshæfni«.
Að vísu er ekki hægt að segja
að í þeissu komi fram ný játn-
ing eða ný stefnuskrá. Jónas frá
Hriflu hefir svo oft lýst því yf-
ir, að höfuðverkefm hans sé að
fá hlutdeild á valdasviði íhalds-
ins. Hann ræðir að vísu um þann
miöguleika að hafa samvinnu við
flokk til vinstri, en því, er aðeins
,slegið fram til þess að sefa þá
óánægju sem ríkir í herbúðum
Ftamsóknarmanna með sæti
Jónasar trá Hriflu efst, á lista
þeirra.
En Jónasi frá Hriflu er best
að átta sig áður en það er oröið
um seinan á þeirri staðreynd, að
Framsóknarmenn hér i bænum
heimta, að ef flokkurinn eignast
fullttúa i bæjarstjócrn Reykja-
víkur i þeissum kosningum1, þá
vinni sá íulltrúi með alþýðunni
í bænum að lausn bæjarmál,-
anna. Margendurteknar yfirlýs-
ingar Jónasar um samvinnu við
íhaldið geta þá sparað honum
röltið á bæjarstjórnarfundi á
komandi árum. Framsóknar-
menn í Reykjavík kjósa því að-
eins lista Framsóknarflokksins,
að þeir telji siy hafa fulla trygg-
ingu fyrir því, að efsti maður
listans, cg sá eini scm hefir
möguleika á að komast í bcejar-
stjórn, vinni lieill og óskiptur
gegn íhaldinu.
Og meðan yfirlýsingar Jónas-
ar um samvinnu við íhaldið
sta/nda óbreyttar, þá greiða þess
vegna sannir Framsóknarmenn
atkvceði með þeim eina lista, sem
yfirlýstir íhaldsandstæðingar
hafa í kjöri, A-listanum.
Kosningabaráttan í Reykja-
vík stendur á milli hcegri og
xinstri, milli alþýðunnar og heilcl
salavaldsins. Þriðji möguleikinn
Þessa síðustu daga, hafa gerst
tíðindi, ,sem líkleg eru til að
valdai kapítulaskiftium í baráttu-
sögu íslenskrar alþýðu: verk-
lýðsflokkarnir tveir, Alþýðu-
flokkurinn og Kommúnista-
flokkurinn, hafa, á síðustu
stundu borið gæfu til að sam-
einast, til voldugrar fylkingar
gegn íhaldi og fasisma í bæj-ar-
stjórnarkosningum þeim, sem
nú fara í hönd. Hetit bylgja fagn
aðar og fyrirheita berst nú um
altan bæinn, út um alt, land, —
hús úr húsi, bæ frá bæ, — því.
heitasta ósk hins vinnandi fólks,
— samfylkingin, hefir ræst. Og
smáöldurnar, ,sem nú berast frá
Eyrarbakka og Borgarnesi,
benda til, þess, er koma skal:
þjóðfylkingar. Skyndilega hefir
hin veika von sinúist. upp í sig-
urvissan, eldmóð,, semi bera mun
sinn ávöxt sunnudaginn 30. þ.m.
Það er ekkert, íurðuefni, þó að
felmt sl.ái á afturhaldið hér í
bænum, við þessi tíðindi. Á eftir-
minnilegan hátt: fékk það að
reyna árangurinn, af samfylk-
ingarvilja fólksins í hverju kjör-
dæmjnu a,f öðr.u við alþingis-
kosningarnar síðastliðið vor, og
nú veit það, að röðin er komin
að Reykjavík, og að enginn mátt
ur megnar framar að hindra
samstillingu hinna vinnandi
stétta hér í þessari höfuðborg
landsins, en um leið höfuðborg
auðvaldsins og atvinnuleysisms,
óhófsins og skortsins, hitaveit-
unnar og svikanna. — Aftur-
haldsöflin vita, .að í. 6. og 7. sæti
A-list-ans eru þeir fotringjar
beggja verklýðsftokkanna, sem
af mestumi glæsileik og harðfylgi
hafa barist fyrir siigri samfylk-
er ekki fyrir hendi. Komist Jón-
as frá Hriflu inn í bæjarstjórn-
ina, semioddamiaður verður hamn
að taka upp samvinnu við annað
hvort, alþýðuna eða heildsalana.
Honum1 er óhugsanlegt enda hef-
ir honum aldrei komið það til
hugar, að vinna með íhaldinu í
einu m,áli qg alþýðunmi í öðlru.
Slíkur hráskinnsleikur var hugs-
anlegur fyrir 20 ár.um, nú er
honum ofaukið, á því. stigi sem
íslensk stjórnmál standa í dag
og á næstu tímum,.
Bæði Kommúnistaflokkurinn
Alþýðuftokkurinn óska eftir sam
vinnu við Framsóknarflokkinn í
baráttunni gegn íhaldinu en eng-
inn verkalýðssinni m,un styðja
Jónas til valda, og íhaldið
mun þykjast, hafa nóg á sinni
könnu, þó að það greiði Jónasi
ekki atkvæði að þessu sinni.
Hann á því ekkert um annað að
velja en að snúa ,sé*r til flokksr
manna sinna í liðsbón. Og þeir
veita lionum aldrei brautargengi
tU fylgjulags við Ölaf Tliors og
íhaldið. Til þess hefir Jónas frá
Hriflu verið Framsóknarm'ömi-
um of snjail lœrimeistari á fyrrt
tinmrn.
ingarinnar undanfarna daga,
þau vit,a, upp á sína tíu fingur
að reykvísk alþýða muni fylkja
sér um þá Héðinn Valdemarsson
og Einar Olgeirsson af slí.ku
einhuga kappi, að kosning þeirra
sé fyrir fram viss, að það er
Haraldur Guðmundsson, ráð-
herra, sem kemur til, mað að
skipa bar,áttuisæti saimfylking-
arlistans, og að það er ekkert til-
hlökkunarefni fyriir auðvaldið
að fá svo »imjögsitj andi« mann
sem úrslitavalid í bæjarstjárn.
Afturhaldsöflin vita líka, að sá
skoðanamunur, siem. ríkt hefir
um skeið innan Alþýðuftokksins,
hverfur eins og dögg fyrir sólu,
þegar út í, hina mikilvægu bar-
át,tu gegn fasismanum ei' kom-
ið, og að sú von, sem þau kunna
að hafa gert sér um sálnaveiðar
meðal hinna »gæt,nari sósíal-
ista«, sem þeir sivo kalla, muni
reynast tálvonin tóm:. Þau vita.
að ■ hver einasti Alþýðuflokks-
maður og hver einasti kommún-
isti skipa ,sér í órjúfandi einingu
um samfylkingarlistann, en ekki
nóg mieð það, — þau vita líika,
að heilir herskarar fólks, sem
staðið hefir tvírátt vegna óein-
ingarinnar innan verklýðshreyf-
ingairinnar, sópast nú heils hug-
ar að þessum lista, og þá fer
bylgjan að nálgast heldur en
ekki ískyiggilega þá kjósendur
meðal alþýðu, sem í einhverju
einangruðu sinnuleysi hafa frarn
að þessu látið til leiðast að kasta
atkvæðum sínum; á íhaldið.
Þegar svona er komið, eru góð
ráð dýr fyrir hina fasistísku
afturhaldsklíku. Af veikum
mætti reynir hún að rægja sam-
a,n verklýðsflokkana og þó eink-
um förkólfa samfylkingarlistans
og þá foringja Alþýðuflokksins,
sem tregastilr hafa verið til sam-
starfsins við kommúnista. En
með því að sýnt er, hversu þetta
muni reynast vonlaus vegur,
verður jafnframt að leita ann-
ara bragða. Þegar til á að taka,
finna þó hinir þrautpíndu moð-
hausar Morgunblaðsins: Enginn
Islendingur kýs erindrekana frá
Moskva. Þeir eru fjandmenn lýð-
ræðis og þingræðis.
Enda þótt, lítils væri að vænta,
hefði manni þó aldrei dottið í
hug svona gersamlegt gjaldþrot
heilbrigðrar skynsemi hjá þess-
um ráðviltu fjólufeðrum. Dett-
ur þeim virkilega í hug, þessum
alræmdu forsvarsmönnum lepp-
mennskunnar og landhelgis-
njósnanna, ,að nokkur lifandi
mannaskja taki lengur mark á
svona kjaftæði? Dettur þeim
virkilega í hug, að reykvísk al-
þýða viti það ekki ofur vel, að
þessum svokallaða »Sjálfstæðis-
flokkit« og Morgunblaði þess hef-
ir alla tíð verið stjornað af
»dönskum lslendingum«, hálf-
og alerlenidum braskaralýð, sem
aldrei hefir átt neitt föðurland,
annað en einikahagsmuni fá-
mennrar, fjárgráðugrar yfir-
ráðaklíku? Dettur þeim virki-
lega í hug, að reykvísk alþýða
viti það ekki ofur vel, að þessi
braskaralýður hefir verið, er og
mun æfinlega verða reiðubúinn
til að ofurselja, lýðræði og þing-
ræði í hendur hverju ofstækis-
fullu þjóðtrembingsfífli sem vera.
skal, á sörnu stfund semi það kann
betur að henta arðránsklækjum
þess?
Og svo koma þessir menn með
freyðandi helgislepju hræsnar-
ans á vörunum, og ætla að fara
að slá sér upp á hjali um
»Moskvalista« og »fjandm,enn
lýðræðis og, þingræðis,«!
En þeir góðu íhaldsherrar
skulu vara sig á því, að íslensk
alþýða er ekki út af eins vit-
laus og þeir virðast halda. Þrá,t,t
fyrir allar þær ýtarlegu tilraun-
ir, sem þeir hafa gert, til að pína
hana og »forhei,miska« hefir þeim
þó aldrei te/kist a,ð uppr.æta með
öllu þá raunsæu yfirvegun hlut-
anna, sem henni var í blóðið bor-
in. Og hún lætur áreiðanlega
ekki Ijúga því að sér hvað eftir
annað, að það sé hið eina sanna
einkenni', Islendingsins að greiða
Jensem & Co. atkvæði, þegar urn.
tilveruskilyrði sjálfrar hennar
er að ræða, — nei, góðir hálsar,
Islendingurinn kýs einmit,t þá.
samlanda sína að fulltrúum, sem
ákveðnastir eru í, því að frelsa
Reykjavík úr klóm hin,s erlemda
einokunarerfingja, hringavalds-
ins og gera, hana að stórri og fag
urri menningarborg: borg, sem
ekki hefiú neiitt Grímsstaðaholt
fyrir samfélag'sleg'a ruslakistu,
borg, sem ekki gerir börn sín að
þjófum og ræningjum, né lætur
þau kafna í skít og óþvarra eða
verða fyrir bíl, borg, ,sem ekki
lætur hinn allslausa mann híma
aðgerðalausan niður við höfn, á
meðan líona hans skelfur heima
í kjallaranum og hóstár upp úr
sér blóði.
Alþýðan í Reykjavík kýs þá
ágætu Islendinga að fulltrúum
sínumi, sem: einmitt vilja gera
þessa litlu, Ijótu og fátæku borg
að borg’ eims og Moskva!
Afturhaldið má svo hjartans
gjarna, kalla lista samfylkingar-
innar »Moskvalist;ann«, það vill
nefnilega svo einkennilega til
(og þó auðvitað ekki einkenni-
lega, þar sem íhaldið er öðru-
megin), að Moskva er einmitt
hið lýsandi fordæmi upp á höf-
uðborg, sem vex fram í sam-
ræmi við síhækkandi lífskröfur
alþýðunnar i hinu mikla ríki sós-
íalismans. Hvarvetna blasir ný-
menmingin þa,r við í risaformum,
borin uppi af óhindraðri þróun
samskonar fólks og er að verða
tortímingaröflum íhaldsfasism-
a,ns að bráð hér í Reykjavík. Þar
ausfur í Moskva eru úthverfin
orðin yeglegustu hlutar borgar-
innar. Þar var að vísu arfurinn
illur frá íhaldinu — 85% af hús-
um börgarinnar — Pólar og Sel-
búðir rússneska íhalo’sins —
varð að rífa, svo átakalaust
e.r það ekki að skapa alþýðunni
virkilega mannabústaði. Þar
austur í Moskva þekkist ekki at-
vinnulaus maður. Þar úir og grú
ir af hvíldarheimilum, barna-
görðum, og öðrum sameiginleg'-
um menningarstofnunum. Þar er
alþýðan svo fullkomlega trygð,
að enginn þarf a,ð kvíða heilsu-
leysi, slysum né elli vegna fá-
tæktar. Þar hefir fólkið sjálft
bygt upp sín öruggu tilveruskil-
yrði. En þar er heldur enginn
Kveldúlfur, enginn auðvalds-
fjötraður Landsbanki, enginn
Guðmundur Ásbjörnsson, enginn
Bjarni Benediktgson, enginn Jak
ob Möller, o. s. frv.
Það or einmitt þetta, sem, hin-
ar stritandi stéttir Reykjavíkur
þrá. Þann 30. jamúar munu þær
sýna hinum fasistahjörtuðu
Francodýrkendum íslenska affc-
urhalidsins, að það er einmdtt
svona borg, sem þær óska eftir.
að eignast. Þessvegna munu þær
kjósa »Moskvalistann«, alþýðu-
lisfcann, A-listann, og launa þar
með að maklegleikum þá fyrir-
litniingu, sem axaírpennar Sala-
manca-hug'arfarsins sýna þeim
með skrifum sínum núna þessa
dagana.
íhaldið er fyrirfram vonlaust'.
A-listinu
Kosningaskpi!
stoía A-listans
Laugaveg 7. Sími 4824.
er opin frá 10 árd. til 10 síðd.
Andstæðingar íhaldsins eru beðnir uð gefa sig
fram til vinnu og taka söfnunariista frá degin-
um í dag. — Kjörskrá liggur frammi.
Langaveg 7. Sími 4824.