Þjóðviljinn - 16.01.1938, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Sunnudaginn 16. janúar 1938.
r
A Landsbankaklík-
an eðapj óðin að ráða
Sigur A-listans er sigur alpýð-
unnar yfir fjandmönnum bæj-
arins og pjóðarinnar.
Framsókn setur lepp Magnúsar Sigurðs-
sonar í fyrsta sæti á lista sínum.
Hneykslanleg grein
í Alpýðublaðinu
Dulbúin árás á samfylkingu Alpýðu-
flokksins og Kommúnistafl. í Reykjavík
Stjórst AI|»ýi>iií*Iokksinsvcróuraó taka í taumana
pJÓOVILIINN
Mfilgagn Kommönlstaflokks
Islands.
RitstjórU Elnar Olgeirsson.
Ritstjórn; Bergstaðastræti 30.
Slmi 2270.
Aígreiðsla og auglýsingaskrif-
■tofa: Laugaveg 38. Simi 2184.
Kemur öt alla daga nema
mánudaga.
Askriftagjald á mánuði:
Reykjavlk og nögrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar & landinu kr. 1,25
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
Sögulegur fundur.
Hinn sameiginlegi fundur
J af naðarmannaf élags' Reyk j a-
víkur og Reykjavíkurdeildar
Kommúni staf lokksiins marka r
tímamót; í sögu verklýðssam-
takanna.
Það munu flestir, sem þann
fund sátu hafa, haft það á til-
finningunni að þeir voru að upp-
lifa isögulegt augnablik, að þeir
voru með í að brjóta um blað
í sögu íslenskrar verklýðshreyf-
ingar.
Þessii fundur sýndi það fylli-
lega að báðir flokkar voru orðn-
ir þroskaðir fyrir þann atburð,
er.hér skeði, — svo einhuga voru
ræðurnar, svo almennar uindir-
tektirnar að ekki varð þess vart,
að hér sætu virkilega tveir
flokkar.
Það er engum efa bundið að
mörgum. verkamanninum hefir
vaxið ásmegin við að finna til
kraftar einingarinnar á þessum
fundi. Það var meðvitund verka-
lýðsins um réttmæti síns stór-
kostlega málstaðar, er svall i
brjósti manna, er allur salurinn
kvað við af lófafaki við orð Þur-
íðar Friðrikisdóttur: »Sá, sem
ekki er með mér, hann er á 'móti
mér«.
Það var sigurvissa og meðvit-
und um, sínar miklu skyldur
gagnvart verkalýðnum, er gagn-
tók menn á þessumi fundi. Það
var brautryðjendahópur alþýð-
unnar, starfssveit verkalýðsins,
,sem þarna var saman komin,
einhuga og ákveðin í því að sam-
eina krafta, sí.na og sigra.
Reykviskur verkalýður hefir
borið gæfu til þess að tengja
saman höndum á örlagastuind í
baráf.tu sinni. Enginn sem var á
fundinum, í fyrrakvöld efar að
þetta sé staðreynd, engum kem-
ur til hugar, að hér hafi ekki
verið stigið stórt spor í eining-
aráttina. Fundurinn sýndi að
það þýðir ekkert fyrir fjand-
menn alþýðunnar að ala tálvon-
ir í brjósti um að einingin verði
henni t,il falls. Funidurinn í
fyrradag sýndi betur en alt ann-
að, hve hróp Morgunblaðsins um
Moskva eir hjáróma og langt frá
heimii veruleikans. Fundurinn
var frá upphafi til enda ein sam
feld heitstirenginig um að vinna
ótrauðir að sigri alþýðunnar.
Hefðu fjandmenn alþýðunnar
setið þennan fund gætu þeir les-
ið þar eitt: dauðadóm sihn.
1 kosningunum í vor gengu
komm.únisfar út í koeningabar-
átfuna undir kjörorðinu: »/í
Landsbanjcaklíkan eða þjóðin að
ráða?« Þetta atriði var og að
meira eða minna leyti uppistað-
an í allri kosningabaráttu
vinstri flokkanna í vor.
Alþýðan um, alt land skipaði
sér í þétta fýlkingu gegn valdi
íhaldsins, hrmganina og Lands-
b ankaklíkunn ar.
Þeir af þingmannaefnum
Framsóknarflokksins, sem vitað
v»ar að voru ákveðnastjr andstæð
ingar Landsbankayaldsins unnu
stærsta kosningasigrana. Hinir
eins og til dæmis Jóna,s Jónsson,
lítilþægasti taglhnýtingur Magn-
úsar Sigurðssonar fékk ekki
Framsóknarmenn í sínu kjör-
dæmi til þess að standa einhuga
með sér. Framsóknarflokkurinn
þorði ekki að hafa höfuðmálpípu
Landsbankaklíkuninar, Jón Árna
,son í kjöri í Dölum, þar sem
hann ha,fði áður verið og sendi
þangað ma,nn, sem var minna
blettaður af viðiskiptum við
Magnús Sigurðsson & Co. Sýndi
þetjta betur en flest annað, hve
Framsóknarmönnum eru ljósar
ávinsældir Landsbankaklíkunn-
ar.
Kosningaúrslitin, í vor voru
einróma sigur fyrir lýðræðisöfl
þjóðfélagsins, Magnús; Sigurðs-
son og kumpánar hans vöknuðu
við illan draum og fundu að há-
sæti þeirra stóð á holklaka. Þeir
rifjuðu það upp fyriir sér að í
Frakklandi hafði eining vinstri
flokkanna, höggvið það skarð
í drottinvald Frakklandsbainka
sem hlaut að ver,a mjög ískyggi-
legt frá þeirra sjónarmiði. Var
ekki dæmið frá Frakklandi að
endurtaka sig og hvar voru völd
Landsbankaklíkunnar þá kom-
in?
En Landsbankaldíkunni kom
ekki til hugar að gefast upp.
Hún var staðráðin í því að verja
drottinva.ld sitt með illu eða
góðu, og hún umhverfðist með
öllu, þegar hún sá hættuna.
Landsbankavaldið sá nýja
hættu í bæjarstjórnarkosning-
unum. Næðu vin,stri flokkarnir
meirihluta mætti búast við því,
að Landsb.valdinu yrði nokkru
erfiðara fyrir með hermdar-
verk sín í garð alþýðunnar, og
auk þess sá það hér einn mark-
steininn enn á helgöngu sinni og
leiðinni t,il tortímingar.
La,n,dsbankaklíkan óttiaðist að
meiri hluti íhaldsins í bæjar-
stjórn væri glataður, og þá. var
ekkert eftir annað en að reyna
að tryggja sér ítök í hinum nýja
vinstri meirihluta, Og hvað l.á
þá beinna við en ao senda Jónas
út af örkilnni? Væri honum ekki
freystandi tiil þess að vera Magnr
úsi Sigurðssyni nógu fylgispak-
ur var sá maður ekki fyrir hendi
innan vinstri flokkanna, að Jóni
Árnasyni fráskildum, sem. ekk-
ert þýddi að sýna reykyískri al-
þýðu, fremur en bændunum í
Dölum vestur.
Og Jónas var ekki lengi að
heyra kall húsbónda síns, enda
vissi han,n að Landsbankaklíkan
var í nauðum stödd og þurfti nú
ka.rlmannlegs fufltingis við ef
hún átti ekki að verða ofurliði
borin.
Og Jónas frá Hriílu strikaði
yfir ÖU gömul stóryrði um. »ha,rð-
stjórn« bankanna og yfir fortiið
sína sem stjórnmálamanns og
leiðtpga þjóðarinnar til þess að
geta komiið vinum sínum að liði
í baráttunni móti, alþýðunni.
Ifann kúgaði Framsóknarflokk-
inn m,eð fulltingi Jóns Árnason-
ar og stóru auglýsinganna í N.
dbl. til þess að setja sig efstan
á lista flokksins við bæjarstjórn-
arkosningarnar.
Bar,átta,n við bæjarstjórnar-
kosningarnar stendur nú eins
og við þingkosningarnar í vor
við vald Landsbankans. Enn þá
er spurningin: »A Landsbanka-
klíkan eða þjóð'in að ráða?« jafn
mikið dagskrárm.ál og hún var
í vor.
Kosningar í ,stjórn Síldarverk-
smiðja ríki.sins og kosningin á
formanni Fiskimálanefndar sýn-
ir best hvert, stefnir.
Nú stendur sú barátta hér í
Reykjavík ekki aðeins við íhald-
ið, heldur einnig við Framsókn,
eins og efsta sætið á B-listanum
er skipað.
Þess vegna kýs alþýðan A-
listann óskipt., og þann lista
kjósa allir frjálslyndir menn
sem telja völd þjóðarinnar væn-
legri en völd Landsbankaklík-
unnar.
KJÓSIÐ A-LISTANN.
I gær flutti Alþýðublaðið róg-
grein um Sovét lýðveldin sem er
hrein upptugga af verstu lyg-
um fasistanna _og Morgunblaðs-
in,s. — Greiinarhöfundur skýrir
þar frá því að austurrísku hetj-
urnar, sem djarfast börðust
gegn fasistunum með vopn í
hönd ■— og langir fangelsisdóm-
ar eða líflátsdómar bíða heima
fyrir, hafi orðið að flýja á náð
ir austurríska ræoismannsins í
Moskva, unda,n ofsóknum Sovét,-
stjórnarinnar. — Greimarhöfund
ur ætlast sennilega t,il þe,ss að
til séu slíkir fá.ráðli.ngar meðal
reykvískra verkamanna, sem
trúa því að a.usturrískar verka-
lýðshetjur sem. dæmdir eru til
dauða í landi sínu — flýji á
náðir þeirra,, sem dæmt hafa þá
til dauða eða æfilangrar fang-
elsisvistar — undan rússnesku
stéttabræðrunum — sem skotið
hafa yfir þá skjólshúsi, og í tug-
miljóna tali eru reiðubúnir að
fórna lífi. sínu fyriir sama mál-
stað og austurrísku verkamenn-
irnir börðust fyrir.
Hér er auðsjáanl.ega um að
ræða agentia austurríska. fasism
a,ns, sem smyglað hefir verið inn
í Sovét-Rússland. Og greinar-
höfundur Alþ.bl. tekur málstað
þessara agenta, gegn rússneska
verkalýðnum, mitt í hinni sam-
eiginlegu baráttu alþýðunnar
Það gerðist; hér einn,
bjartan maímorgun.
hið mikla leyndarmál,
sem, enginn veit.
Og síðan reikar sorg
og angri slegin
mín sál um þennan
stað í hljcðri leit.
Og enn er vor, með
ang.an, hvítra blóma.
og ævintýraljóma um dal og fell.
Og sál mín reikar
ein um land hing liðna.
Ö, leitið með mér!
Það var ég sem féll.
Og oftar bregður hann sér yf-
ir á heimsgöguleg svið með góð-
um árangri, eins og t. d. í Col-
umbus og Colosseum,, og sýnir
hér heima gegn íhaldinu!
Hér er um að ræða lirein svik
við Alþýðuflokkinn. og stefnu
ivans. Síðasta þing Alþýðusam-
batndsi,n,s samþykti einróma að
flokkiuriinn. skyldi hafa, vinsam-
lega afstöðu til Sovét-lýðveld-
anna og veita óhlutdræga
fræðslu um þau.
Sameiginlegir f.undir deilda
Alþ.fl. og Kommúnistafl, í fyrra
kvöld samþvktu einróma, áskor-
un til blaðannai, að vinna að
sigri A-lisfans af alúð og láta
allar innbyrðis væringar niður
f'alla. Þetta var beinlínis ,sam-
þykt vegna framikomu Alþýðu-
bl8.8si.ns. Svarið er svo þessi
greiin, sem auðsjáa'nlega er
skrifuð í þeim tilgangi einum að
koma af stað illindum og vinna
gegn samfylkingu Alþýðufl. og
Kommúmstafl. í kosningwnum.
Þetta má ekki takast, og þess
vegna telur Þjóðviljinn það
skyldu sín.a að benda á, til hvers
leikurinn er gerður, hami telur
það skyldu sína ekki aðeins vió
sinn eigin flokk he’dur líka við
samstarfsflokk sinn og brœðra-
flokk, Alþýðuflokkimi. — Það
verður að rannsaka hver þessi
greinarhöfundur er, og sjá til
þess a,ð hann geti, ekki gert
meira tjón. Þjóðviljinn treystir
stjórn Alþýðuílokksins til þess.
þa.u í þe-su sama ljósi innhverfr-
ar efunar og forgengileika.
En alt; ber að sama brunni um
það, að hér er ekki um, að ræða
venjulega hnignunarbölsýni
borgarans, heldur hi.na yfir-
þyrmandi scrg öreigans, sem
fyrir tvö þúsund árum, sat, úti 1
garði við hlið Jesúbarnsins, og
hlustaði á le.yndarmálið um
frelsun heimsins, en er nú tek-
inn að örvænta. um. framtíð sína
og sigu,r. Þjáning ha,n,s er að vísu
ekki skilgreind, en hún er hér,
— bylting hans ekki prédikuð,
en hún, er hér. Hún er hér í
hinni mjskunnarlausu gagnrýni
stjórnleysingjans, sem samfélag-
ið er búið að umtuma. svo, aö
hann þolir ekki: leingur hin hefð-
bundnu form þéSs. En þrátt, fyr-
ir a,lt er hinn cendanlegi við-
námsþróttur lífsins sjálfum sér
lík.ur. Upp úr hefndaróði síð-
asta kvæðis bókarinnar stígur
óvænt mynd, — enn lifir hin
síðasta voni:
Kannske rí,s ég upp
úr þjáningu lífsins,
eins og hvítur marmari
undan meitli hin,seilífameistara.
Með bók þessari er Steinn
Steiinarr orðin,n fullveðja skáld.
Meistarinn, framtiðin, sker úr
um afdrif hans.
Jóhannes úr Kötlum.
Kosning
í Dagsbrún er hafin
og stendur yfir frá 10—12 árdegis og
2—7 síðdegis.
Dagsbrúnarfélagar! Komið sem fyrst
og kjósið.
Ljóðabók Steins Síeinari*:
FRAMH. AF 2. SIÐU.