Þjóðviljinn - 18.01.1938, Qupperneq 2

Þriðjudagurinn 18. janúar 1938.
ÞJOÐVILJINN
Skíðaskáli KRON í Reykja-
hlíð var vígður á sunnudaginn
Húsið er hið smekklegasta með ágæt-
um skíðabrekkum í kring.
Síðastliðinn sunnudag var
vígður Skíðaskáli í Reykjahlíð,
sem starfsmannafélag Kaupfé-
lags Reykjaví'kur og nágrennis
liefir reist.
Á stofnfundii starfsmannafé-
lags »Kron«, sem haldinn var í
sept. síðastliðihn, var ákveðið að
reisa skíðaskála. Hefir starfs-
fólkið uninið að byggingu skál-
ans um hverja helgi síðan. Hver
félagi leggur kr. 6 á mánuði í
húsbyggingarsjóð þar til skálinn
er fullgreiddur. Hann mun kosta
um, kr. lO.OOOi.
Skálinn er að öllu. leytá hinn
myndarlegasti. Stærð ha»a er
10x61 m.: Tvær hæðir. Á neðri
hæðinni er setustofa og eldhús,
en á efri hæð er svefnsikáji. Þar
geta sofið um 100 manns.
Skálinn stendur á fallegum
stað og eru ágætar skíðabrekkur
þar í grendinni.
Á laugaridag fóru 50 manns
upp í skála og voru á skíðum
um kvöldið og á sunnudag. —
Þá var skálinn vígður og höfðu
þá bæst í hópinn 30 manns, fé-
lagar og gestjr. Páll Sæmund,s-
son rakti sögu. skáiabyggingar-
innar. Guðjón Jónsson mælti
fyrir minni kvenna. Ennfremur
calaði Jens Figved o. fl.
Skálinn er allur hinn glæsileg-
asti, og gott, dæmi um. þann fé-
lagsþroska, sem ríkir meðal
starfsmanna Ka.upfélags Rvíkur
og nágrennis.
Verslanarmannafélagið
Aðalfundur
verður haldinn miðvikudaginn 19.
jan. 1938 kl, 8,30 e. h í Alþýðu-
húsinu (gengið inn frá Hverfisgötu).
Fundarefni:
1. Venjuleg aðaifundarstörf.
Ýms önnur mál.
Félagar eru vinsamlega beðnir að
STJÓRNIN.
»Það er verkafólkið sjálft sem á véít á öll-
um gæðum landsins og meniiingarmnar«,
Frú Inga Laxness segie frá för sinni um Sovétrikin.
Frú Inga Laocness er nýkomin
heim úr ferð um Sovétríkin. —
Fréttaritari Þjóðviljans hitti
hana að máli á heimHi hennar,
Laufásvegi 25 og bað lmna að
segja lesendum blaðsins eitthvað
frá förinni.
»Við hjónin lcgðum af stað frá
Kaupmainnahöfn í nóvembarlok,
fórum. fyrst til Svíþjóðar, dvöld-
um uim tíma í Stokkhólmi og
IJppsölum, en fóirum þaðan yfir
Finnland til Leningrad og það-
an eítir stutta dvöl til Mcskva«.
»Morgunblaðið sagði að þið
hefðuð ekki át,t að fá að fara til
Sovétríkjanna«.
»Það er algerlega tilhæfu-
laust«, segir frú Laxness. »Vio
fórum þangað í boði rithöfunda-
sambands Sovétríkjanna, og var
tekið framúrskarandi vel. Élg
gat því miður ekki verið nema
mánaðartíma, austur frá, af .því
að ég þurfti ,heim til vinnunnar,
en það var ljómandi góður t,ími«.
»Fóruð þér víða?<í
»Eg var mestan hlut,a tímans
í Moskva, enda, er þar nóg að
sjá. Moskva er falleg borg, og
maður sér ekki mikilfenglegri
sjón en Rauða torgið. Borgin er
í hröðum vexti og öll að um-
skapast. Verið er að rífa heila
borgarhluta og byggja þá aft.ur
í nútímastíl mieð breiðum og
iæinum götum og ágætum og
sérlega fallegum byggingum.
Stöðvarnar á neðanjarðar-
brautinni eru skraut'.egri og
INGA LAXNESS
listfengari en maður sér ann-
arsstaðar.
Og fólhið?
»Götulífið í Moskva er ákaf-
lega ólíkt, því, ,sem miaður á að
venjast í öðrum, lönclumi Þó að
maður sæi ekkert annað, gæti
maður ful.lvis,siað sig um, að það
er verkafólkið, sem ræður og
ríkir í Moskva. Fólkið er til-
breytingarlaust, kl.ætt, og ekki
smekiklega eftir okkar mæli-
kvörðum, þarna, er sýnilega
fjöldi fólks, sem nýkomið er ut-
an af landi, og heldur enn hátt,-
umi sínum, og ,siðum. En fólkið
er frjálslegt og djarflegt, —
ber það með sér að þarna er
það verkafólkið sjálft, sem á rétt
á öllum gæðum landsins og
m,enn,ingarinna,r. Unga fólkið er
ákaflega hraustlegt, frjáls-
mannlegt og glatt,
Sáuð þér no'kkuð af hungurs-
neyþ Morgunblaðsins?
Ef maður ferðast um, Sovét-
ríkin nú á dögum, þykir manni
hlægilegt -að heyra talað um.
hungursneyð þar. Eg kom oft
inn í matvörubúðirnar í Moskva,
margar þeirra eru glæsileg stór-
hýsi, og, þar var alt yfirfljót-
andi af, matvælum:.
Hvað þótti y,ður mest um vert
í Moskva?
Á nokkrum. vikum er engin.
leið að kyn,na sér þá, stórfeldu
uppbyggingu, sem þar er að
fara fram, í atvinnuvegum o,g
raunar 4 öllum sviðum. Ég varði
meetum tiíma til að skoða borg-
ina. Á morgnana komi leiðisögu-
miaður minn og túlk,ur, og spurði
hvað ég vil.di sjá í dag, og fór
hún með mér hvert sem ég vildi.
»Af öllu því, sem, ég sá þar
austur frá er ég hrifnust af
ieiklistinni. Við fórum eins oft í
leikhús og bíó og við gátum. En
það er enginn hægðarleikur, því
að öll leikhús, bíó og yfirleitt all-
ir skemtistaðir eru troðfullir á.
hverju einasta kvöldi, það er
auðséð að fólk hefir nciga pen-
inga. Leiklist- stendur á mjög
háu stigi í Sovétríkjunum, leik-
sýningar Rússanna geta orðið
mainni, ógleymianlegar og þarna
er það alþýðufólkið, sem fyllir
ieikhúsin og alla skem,tistaði,na,
líka þá bestu, það sér maður
hvergi annarsstaða.r.
Hvar skilduð þér manninn eftir?.
FR ÁMHALD á 4. síðu.
Vikan 9„—15. jan. 1938.
Erlend yfiplit, 2.
Þrent er það elnkum, sem
vakið hefir athygli heimsins
vikuna sem leið: Setning Sovét-
þingsins, fall frönsku stjórnar-
innar og framsókn fasismans á
Balkan og í Dónárlöndum.
Chautemps-stjórnin féll
vegna þess nð hún var
farin að víkja frá stefnu
alþýðufylkingarinnar.
Undanfarið hefir biiið milli
Chautemps og hægrimanna í
radikaJa-flokknum annarsvegar
og frönsiku verklýðshreyfingar-
innar hinsvega stækkað ört.
Stjórnin hefir slegið á, »frest,«
ýmsum af starfsskrármálum al-
þýðufylkingarinnar, fjármála-
stefna Bonnets hefir í þýðing-
armiklum atriðum brotið í bág
við yfirlýsta. stefnu vinstri
flokkanna, utanríkispólitík
Chautemps-sfjórnarinnar, af-
staðan tiil Spánar og undanlá.ts-
semin gegn fasismanum, var
orðin mjög óvinsæl af alþýð u
manna,. Það sem af er vetrar,
hefir dýrtíðin aukist, og at-
vinnurekendur hafa gengið á
það lúalag að neita að hlýða á-
kvæðum verkamiálalöggj afar-
innar, og hefir stjórn Chau-
temps látið það viðgangast, og
í einstökum tdlfeljum gengið á
móti verkamönnum.
Nokkru fyrir nýárið skarst, í
odda, með þessum, aðilum, verka-
mönnum og ríkisstjórn, sem var
studd af verkalýðsflokkunum,
og jafnaðarmenn sátu í. Yerk-
fall hófst hjá Goodrich-Tyres í
París, og sátu verlkamenn kyrr-
ir í. verksmiðjunumL Stjórn
Ghautemps gaf fyrirgkipun um
að lögregla yrði látin reka
verkamenn af vinnustiöðvunum,
En verkalýðssambaindið brá við,
safnaði liði, og þegar lögreglan
kom að, ha,fði mikill fjöldi
verkamanna slegið varnarhring
um verksmiðjurnar, og varð
lögfeglan frá að hverfa án þess
að til átaka kæmi. Síða,n hefir
verið mikiÖ um verkföll í París
og víðar í Frakklandi, verka-
menn krefjast, launahækkunar
til þess að mæta dýrtíðinui, en
víða eru verkföllin áðeins vörn
gegn árásum afvinnurekenda.
Stórfenglegast og víðtækast
var þó verkfall bæjarverka-
manna o. fl. í París um há-
tíðarnar. Chautemps beitir sér
eindregið gegn verkfallinu, og
gerði ráðstafanir til að brjóta
það á bak aftur með hervaldi,
að boði stjjórnarinnar voru jóla-
vörur fluttar til París á bryn-
vörðum herflutmingabílum.. —
Komimúnistaflokkurinn einn
studdi frá byrjun verkfalls-
menn, og má telja að fullur sig-
ur fengist. En hvorki Chau-
temps né verkamenn voru á-
nægðir.
Á þingi franska Kommúnista-
fiokiksiins í. Arlés, er haldið var
um jólin, lýstj aðalritari flokks-
ins, Maurice Thorez, því sem
alþýðan hefði öðlast. með stjórn
alþýðufylkingarinnar. Fjörutíu
stunda, vinnuvika, borguð sum-
arleyfi, allsherjarsamnínga.r,
allir Jaunaverkamenn og sýslun-
armenn hafa fengið launahækk-
un, eftirlaun örkumla, hermanna
og ellistyrkir hafa stórum a,uk-
ist. Menningarstiarfsemi alþýð-
un,nar margfaldast vegna hins
stutta vinnutíma og bætitrar af-
komu, bændurnir fá, nú tvöfalt
verð fyrir korn sit.t, þrefalt verö
fyrir vín, tvöfalt; verð fyrir kvik-
fjárafurðir, og fyrir mjólkina fá
þeir 80% hærra verð. Út-
söluverð hefir þó ekki hækkað
neitt svipað því eims mikið, því
að tekist hefir að draga, mjög úr
miilliliðakostnaðinum:. Auk þess
hafa bændur fengið greiðslu-
frest á skuldum.
En þstfa er ekki nóg, sagði
Thorez. Það verður að halda á-
fram framkvæmd á starfsskrá
alþýðufylkingarininar. — Það
verður að taka, upp nýja stefnu
í tanríkisimálum, hætta undan-
látsseminni við fasismann.
Frakkland verður að standa í
fremst,u fylkingum lýðræðis-
ríkjanna. Við kommúmslamir
erum reiðubúnir til að taka þátl
i slíkri stjóm, sem frcmkvœvrir
starfsskrá alþýðufylkingarinnar
og tekur upp nýja stefnu i utan-
rikismálum.
Þegar þetta er ritiað, er enn ór
ví.s>t umi stjórnarmyndun í Frakk
landi. En. frönsku alþýðunni
hefir fleygt, svo frarn. í stjóirn-
mál.aþroska og samtiakamætti á
síðustu, árum1, að erfitt verður
að stjórna landinu án alþýðu-
fylkingarinnar. »1 engu landi,
utan Sovétríkjanna á verkalýð-
urinn við eins víðtækti frelsi,
eilns góð kjör að búa og í voru
landi«, sagði Thorez í Arlés, og
verkalýðurinn m,un verja frelsi
sitt og réttindi, til hins ýtirasta.
Cndanlátssemi lýðræðisríkja
Vestur-Evrópu við fasismann
gefur Hitler og Mussolini
nýja og nýja sigra
Frönsku kommúnistiunum, er
það Ijóst, að stefna Frakklands
í utanríkiismálum hefir verið, er
og verður örlagarík fyrir afdrif
Evrópu í baráttunni tfiilli fas-
isma og lýðrædis. Afleiðingin af
undanlátssemi'nni við fasismann,
og fylgispektinni við stefnu
bresku íhaldsstjórnarinnar hafa
sýnt, sig eftirminnilega vikuna
sem leið. Fyrár mánuði síðan fór
Delbos, utanríkisráðhi. Frakk-
lands, í pólitíska, sendiferð um
lönd Litla-Bandalagisins. Fólkið
hylti hann hvar sem hainn fór,
sá í honum og för hans von um
öfluga stoð stórveldisins fransika
gegn fasismanum. En stjóm-
málamennirnir í Rúmeníu,
Júgóslavíu og Póllandi voru þeg-
ar búnir að taka' sínar ákvarð-
anir, og Delbos kom til Prag,
höfuðborgar Tékkóslóvakíu,
tómhentur og lofroðalaus, margt
bendir til þess að hann h,afi
meira að segja reynt; að telja
stjórnina á að láta undan kröf-
um Hitlers um »sjálfstjórn«
Þjóðverja í Tékkóslóvakíu og
uppsögn vináttusaminingsins við
Sovétirí'kin. En bæði forsetinn og
forsætisráðherrann í Tékkósló-
vakíu gáfu út ótvlræðar yfir-
lýsingar um að landið mundí
reynast trútt lýðræði og þjóð-
frelsá og halda eins öflugu
bandalagi við friðaröfl heimsins
og hægt væri.
I vikunni sem, leið fór annar
utanríkisráðherra í heimsókn til
Dónárlandanna, og varð ólíkt
meira ágengt. Var það fasástinn
Ciano greifi. Utanríkisráðherra
Póllands, Beck brá sér til fund-
ar við Hitler, og forsælásráð-
herra Júgóslavíu, Stoyadino-
vitsj, sem nýlega heimsótti
.Mussoliini, skrapp líka til Berlín.
Eftjr heimsóknir þeissar og yfir-
lýsingarnar, sem um þær hafa
verið gefnar út, má fullyrða, að
fasástaríkin hafi nú þegar
trygt ,sér bandiamenn í Austur-
ríki, Ungverjalandi, Póllamdi,
Rúmeníu, Búlgaríu og Júgósló-
FRAMHALD Á 3. SIÐU