Þjóðviljinn - 06.02.1938, Síða 2
Sunnudagurinn 6. febrúar 1938
ÞJOÐVILJINN
Bjarni Björnsson
el'nir til skcmtikvölds
í Gamla Bió á þridju-
daginn.
BJARNI BJÖRNSSON
Það er orðið nokkuð langt síð-
an bæjarbúum hefitr gefist kost-
ur á að hlýða á Bjarna BjÖrns-
,son leikara halda skemtikvöld.
Bjarni er hinsvegar tvímæla-
laust einhver allra. vinsælasti
listamaður, er við eigum, og þeir
eru ótaldir sem eiga honum að
þakka ágæta skemtistund.
En nú hefir( Bjarni Björnsson
ákveðið að rjúfa þögnina og gefa
Reykjavíkurbúum kost á góðri
hlátursstund í Gamla Bíó á
þriðjudagskvöldið kl. 7. Og ef að
vana lætur, láta Reykvíkingar
hann ekki ganga svo létt úr
greipum sér, að hann verði ekki
að endurtaka þá skemtun hvað
eftir annað fyrir fullu húsi.
Að þessu sinni mun Bjarni
meðal annara atriða, á skemti-
skránni efna til útvarpskvölds.
þar sem hann lætur ýmsar af
»kempum« þjóðarinnar skýra
frá áhugamálum sínum, og bæj-
arbúar vita að málaflutningur
þeirra, verður ósvikið »g,rín« í
munni Bjarna Björn.ssonar.
En hann læt.ur sér ekki nægja
útvarpskvöldið eitt, heldur ætl-
ar hann að syngja ýmsa gaman
söngva um margvísleg efni, sem
komið hafa. fyrir á síðasta ári.
Fyrir nokkru síðan birti aðal-
blað sænska Kommúnistaflokks-
ins »N.y da,g«, grein um víðtæk-
an undirbúning til að víggirða
Álandseyjar. Upplýsingar blaðs-
ins vöktu almenna eftirtekt, og
hefir ekki tekist að þagga þær
niður, þrátt, fyrir yfirlýsingu
finsku stjórnarinnar.
Ibúar Álandseyjanna eru
sænskir, og í, stríðslokin, er gert
var út um ríkitestöðu eyjanna,
fóll þjóðaratkvæði á þá leið, að
íbúarnir kusu að eyjarnar
heyrðu Svíþjóð til. Þrátt fyrir
það voru þær af Þjóðabandalag-
inu lagðar. undir Finnland. En
jafnframt var gerður samningur
um að engin hernaðarvirki yrðu
höfð á eyjunum. Gömlu, rúss-
nesku virkin voru eyðilögð, og 10
Evrópuríki ábyrgðust að eyjarn-
ar skyldu aldrei verða notaðai,-
sem hernaðarstöðvar. Ábyrgðar-
ríkin voru England, Frakkland,
Italía, Þýskaland, Svíþjóð, Finn
Iand, Eistland, Lettland, Pól-
land og Danmörk.
En fyrir fjórum árum síðan
var farið að tala um að víggirða
„Fyrirviimaii^
Gísli Ásmundssou skriíar iim sýningu Leikfél.
Reykjavíkur á leikriti W.Sommerset Manghams.
- »Fyrirvinnan« eftir Sommerset
Maugham er að ýmsu leyti gott
leikrif og það markverðasta, sem
Leikfélagið hefir að þessu tekið
til meðferðar í vetur. Það er vel
samið, samtölin fjörug og hnitt-
in, en einkum er það goitt sýnis-
horn af því, hvernig borgara-
legir rithöfundar í Evrópu
hugsa og skrifa um þessar
mundir. Leikritið fjallar um
tvær efnaðar fjölskyldur, un,
afstöðu eldri og yngri kynslóð-
arinnar hvorrar til annarar, en
einkum um annan heimilisföðúr
inn, »fyrirvinnuna,«, gamlan her-
mann, nú kauphaliarbraskara,
sem er orðinn uppgefinn á inni-
haldsleysi og tómleika lífs síns
Fyrirvinnan, Charlie Battle hef-
ir verið óheppinn á kauphöllinni
og- standa gjaldþrot fyrir dyr-
um. Þó getur hann afstýrt þeirn,
en hættir við það, þar sem hann
kemst að þeirri niðurstöðu að
fyrirvinnutilvera hans sé með
öllu tilgangslaus og sé því rétt-
ast að hverfa frá, öllu saman.
Eftir að hafa útlistað þessa á-
kvörðun sína og orsakir hennar
fyrir f jölskyldu siami og vinum,
endar svo leikritið á því, að
hann ýfirgefur heimilið, án þess
að gera sér nokkra hugmynd
um, á hvem hátt hið nýja líf
hans getur orðið innihaldsríkara
en hið fyrra. Leikritið fjallar
þannig um támleika, rætni, inni-
haldsleysi, úrræðaleysi og endar
í vonleysi. Það er snjöll og sönn
en algerlega neikvæð gagnrýni,
bendir ekki á nein þau verð-
mæti er læknað geti meinsemd-
ina. Að þessu leyti er Sommer-
set Maugham einkennandi fyrir
borgaraleg skáld 20. aldarinnar,
Það þar.f ekki að efa,,-- að
margir munu verða til þess að
sækja skemt.un Bjarna Björns-
sonar í Gamla Bíó á Þriðjudags-
kvöldið.
ekki hvað síst liin stærri. Þau
lýsa öll tómleikanum og hrörn-
uninni, án þess að sjá nokkra
skínm framundan, þau eru jafn
úrræðalaus, einis og ef hala-
stjarna væi’i rétt að því komin
að rekast á jörðina.
Gildi þeirra liggur í því, að
þau finna og -skilja hina óum-
flýjanlegu, hrörnun borgara-
stéttarinnar og sýriai oft, á meist,-
aralegan hátt hversu algerlega
hún hefir glatað fyrri köllun
:sinni cg þar með forusturéttimd
um í heiminum.
Meðferð L. R. á, þe,ssu leikriti
má yfirleitt teljast, allgóð. Arn
' dís Björnsdóttir leikur tvímæla-
laust best, Ragnar Kvaran er og
allgóður í aðalhlutverkinu, sýnir
iskýrt og öfgalaust hina óhagg-
anlegu ró vonleysisins. Leikur
öldu Möller er helst t.il daufur
og Indriði1 Wáage gerir Patrick
óþarflega, spiltan og ræfilslegan.
Annars hefir L. R. yfirleitt tek-
ist, vel með þessa sýningu.
G. Á.
Alþýðublaðið í klípu
FRAMH. AF 1. SIÐU.
um sínu-m og umbjóðendum á
þann hátt að vera á lista, sem
þeir vita, að ákveðin samningur,
sem þeim einnig er kunnur, gild-
ir um, en hlaupa síðan frá hon-
um þvert ofan í vilja alls þorra
kjósenda þeirra, muni taka
meira, mark á munnlegu lcforði,
um, að »lána« eitt atkvæði, iof-
orði, sem auk þess er gefið i
síma og því 'óvottfest.
Alþýðublaðið getur ekki logið
Stefán Jóhann Stefánsson, Soff-
íu Ingvarsdóttur og Jón Axel
Pétursson frá því, að þau hafa
br.ugðiist vcnum, umbjóðenda
sinna, liafa svikið fólkið, sem
kau.s þau í bæjarstjórn.
Ársœil Sigurðsson.
iír'i'rC.
m
■
Nú þarf Japaninn endilega að
ná sér í olíu frá Ameríku.
Jæja, til þess ao kveikja í heim-
inum.
c •
Sem dæmi um andríkið og mála-
færsluna á Hvatarfundunum má
nefna eftirfarandi ræðu, sem ein
íhaldsfrúin hélt skömmu fyrir kosn-
ingar:
»Ég hef aðeins. eitt atkvæði og
einn iíkama.
Hvorttveggja er flokknum heimilt
til fullra afnota«.
Pegar hér var komið ræöu hennar
gekk hún niður af ræðupallinum og
hinar frúrnar klöppuöu lengi og vel
af hrifningu.
• •
»Þér eruð versti þorparinn í ölltt
Englandi«, sagði Karl konungur II.
eitt sinn við Shaftesbury láyarð. »Þaö
kann að vera, yðar hátign«, svaraði
lávarðurinn og hneigði sig djúpt, »e£
þér eigið aðeins við þegnana.«.
• •
Ktúdeiitiiiu: »Alveg- er fundvísi
póstmannanna dæmalaus. Fæ ég nú
ekki bréfspa.jld frá klæðskeranum,
sem ég skulda, þar sem hann segist
stefna mér, ef ég borgi ekki skuldina
innna þriggja daga, og þó hefir klæS-
skerinn gleymt að skrifa, nafn mitt
og heimili. En samt skilar bæjarpós.t-
urinn því á réttan stað«.
• •
Lávaiður nokkur var nafnkunnur
fyrir svör sin, stutt og neyðarleg.
Einu sinni er hann gekk út úr enska
þinginu, mætti hann einum vina
sinna, sem sagði:
»Vit,ið þér, lávarður, að laglega
veitingastúlkan, yfir á horninu er
iögst á sæng?«
»Hva,ð vai«5ar mig um það«, spurði
lávarðurinn stuttur í spuna.
»Ekki svo lítið«, svaraði hinn, »því
að yður er eignað faðernið«.
»Hvað varðar yður um það«, sagði
lávarðurinn og gekk leiðar sinnar.
• •
Frú Jónsson: Hugsið þér yður, frú
Sveinsson, frú Pétursson varð bráð-
kvödd í dag, einmitt þegar hún var
að máta nýjan kjól á sig«.
Frú Svelnsson: »ósköp var það
sorglegt. Hvernig var hann á litinn?«
• •
Stórkaupmaðnrinn (við nýráðimr
gjaldkera,): »Ég vona að þér þekkið
skyldur þær, sem á gjaldkeranum
hvila«.
Gjaldkeriim: »Verið þér alveg
óhræddur, herra, stórkaupmaður. Ég
skal fara með peningana yðar alveg
eins og ég ætti þá sjálfur«.
• •
A: »Jón sagði mér, að þú værir
genginn í heilagt hjónaband. Er það
ekki spaiug?«
B: »Ja, i hjóna.bandi er ég en það
er ekkert spaug«.
Selluíundir
verða annað kvöld í öllum sell-
um á venjulegum stað og tíma.
Þýski nazisminn ætlar að
/
gera Alandseyjar að hernað-
arvígi gegn Sovétríkjunum.
Uppljóstranlr sænska kommúnistablaðs-
ins „Ny daga.
Álandseyjar að nýju. Mmwer-
hevm, finnski marskálkurinn,
mintist, á það í viðtali við ensk
blöð, er hann var á ferðalagi um
Vesturevrópu. Undir þetta var
tekið m. a. af sænskum aft.ur-
haldsblöðum, cg því haidið fram,
að end.urvíggirðing Álandseyja
,sé nauðsynleg með tilliti til ó-
friðar viö Sovétríkin, sem Finn-
land og Svíþjóð kynnu að lenda
í. Meðal þeirra, sem mæltu meö
þessu, voru ýmsir háttsettir em-
bættismenn sænska hersins.
Það tpkst þó ekki í þetta, skipt-
ið að fá framgengt þessium á-
formum fasistanna. Sænska þjóð
arbrotið ,á Finnlandi var etöðugt
j ofsótt, og tókst, því ekki að ná
* samkomulagi um þetta milli
Finnlands og Svíþjóðar. Biað
Hitlers »Völkischer Beobachter«
harmaði það sáran. »Hver,su
iengi á samfylkiingin mót Sovét -
ríkjunum að tefjast vegna mál-
þófsins í, Finnlandk, skrifaði
blaðið.
Nú átti að fara laumulegar
að, cg láfca ekkert uppskátt, fyr
en víggirðing eyjanna væri fuil-
kominuð. Þjóðverjar hafa lengi
haft augastað á Álandseyjum.
Þ,ar hafa, þýskir njósnarar,
»nát,túrufræðingar«' og »veiði-
menn« dvalið tímunum saman.
Þýski hershöfðinginn, von Epp,
ætlaði að koma við á, Álandseyj-
um í ferð sinni til Svíþjóðar, en
varð að hætta við það á síðustu
stundu.
»Ny dag« upplýsti m. a. að
9. sept. s. i. hefði finska beiti -
skipið »Váinömöinen« legið við
akkeri við syðstu Álandseyjuna,
Kökar. Þýskir og finskir liðsfor-
ilngjar gengu í land af skipinu,
athugu gaumgæfjiega gömlu,
rússnesku virkin, og mæidu
vandlega umhverfi þeirra. Með
þessia herskipaheimsókn var
farið mjög laumulega.
Eftir síðari upplýsingum er
það ljósfc, að í r.áði er að endur-
reisa virkin frá keisaratíman-
u,m, og koma auk þess u,pp nýj-
um hafnarvirkjum og flugvél-
um.
Til þess að koma þessu í kriing
hafa máltól þýska nasismans í
Svíþjóð og Finnlandi, »Afton-
bladet« og »Ajan Suunta« hafið
ákafan áróður fyrir því, að Sví-
þjóð og Fmnland; tækju höndum
saman með endurvíggirðingu
eyjanna, eða að Svíþjóð legði
blessiun sína yfir aðgerðir finsku
stjórnarinnar í þessum málum.
Blöð þessi reyna, ekki einu sinni
að leyna, því, að það sé þýski
nasisminn fyrst og fremst, sem
gagn hefði1 af endurvíggirðingu
Álandseyja.
Lang-þýðingartnestia, ástæðan
til endurvíggirðingar eyjanna
væri sú, að með því væru
trygðir flutningar á járnmálmi
frá Norðu.r-Svíþjóð tiil Þýska-
land;s:, ef til óíriðar kæmi. Hern-
aðarstöð ,á Álandseyjum hefir á
vaidi sínu mynni Finn,sk.a flóans,
og hefðu hernaðarflugvélar þar
bækistöð sína, væru þær stöðugt
stórkostlegt. hættuefni, -fyrir
Leningrad, Stockholm og þýð-
ingarmest.u iðnaðarhéruð Svía.
Blöð koimmúnista í. Svíþjóð
gera nú alt, sem í þeirra valdi
stendur til að vekja almenning
til vitundar. um. þá hættu, sem
vofir yfir, ef þýski fasisminn
nær tangarhaldi á Álandseyjum,
og hafa skrif þeirra, einkum
»jNy dags« vakið rnikla athygli.