Þjóðviljinn - 09.02.1938, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Miðvikudaginn 9. febirúar-1938.
Alþýðan vcrðnp að
hindra mj ólknrhækknn
íhaldið heimtar á fundi mjólkurverðlags-
nefndar að verð mjólkur verði hækkað
Þetta eru söinu meimirnir, sem mest ósköpuðust
iiin mjólkurhækkun fyrir kosningarnar.
SiiðoviyiNN
MíUgagn Kommúnistaílokks
Ielands.
Ritatjörl: Einar Olgeirsson.
Ritstjörni Bergataðastræti 30.
Simi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudaga.
Askriftagjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarssfaðar á landinu kr. 1,25
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, simi 4200.
„Samfylking" gegn
einingunni.
Verkamönnum og öðru al-
þýðufólki brá illa við það síðustu
dagana fyrir kosningarnar, að
sjá helstu rök andstæðingablað-
anna siótt í munn þeirra manna,
er falin hefir verið forusta
verklýðsmálanna. Dag eftir dag
unnu íhaldsblöðin og Nýja dag-
blaðið móti lista sameinaðrar al-
þýðu með orðum og skrifum Ste-
fáns Jóhanns Stefánssonar, Ö1
afs Friðrikssonar, Jóhönnu
Egilsdóttur, og annara slíkra.
Nú síðustu dagana hefir þessi
saga endurtekið sig. íhaldsblöð-
in skrifa dag eftir dag eins og
þau væru málgögn æfintýra-
mannanna við Alþýðublaðið, og
hægri-klíkunnar, ,áfem bak við
þá stendur. Dag eftir dag reyna
blöð atvinnurekendanna að æsa
fólk gegn þeim mönnum, sem
vinna að einingu verkalýðsins,
og þau hika, ekki við að prenta
upp heilar klausur úr Alþýðu-
blaðinu máli sínu til stuðnings.
öllum blaðakosti bæjarins, að
Þjóðviljanum einum; undanskild-
um er nú einbeitt, tíl að hindra
einingu verkalýðsins. Alþýðu-
blaðið er forsöngvarihn, Morg-
unblaðið og Vísir taka undir og
sjá um tilbreytni í sönginn. Svo
mikið þykir við þurfa, að þama
myndast samíylking í róg-
skrifum og áróðri gegn einingu
verkalýðsins, með Alþýðublaðið
í fararl\roddi, blað sem verka-
lýðminn sjálfur á!
Þeir varast það ekki, ritstjór-
ar íhaidsblaðanna, að hver ein-
asta grein, sem þeir skrifa til
að rægja fylgjendur einingar-
innar verður til þess að þjappa
verkalýðnum þéttar saman,
treysta þær fylkingar, sem
aldrei þurfa a,ð leyta á náðir í-
haldsblaðanna eftir stuðningi,
treysta, raðir sameinaðrar verk
lýðshreyfingar á Islandi.
Allt afturhald á iandinu skelf-
ur af ótta við þá tilhugsun að
hér sé ao skapast, einhuga, vold-
ug verkalýðshreyfing, að hér sé
að skapast sameinaður forustu-
flokkur allrar alþýðu. íhaldið
veit, að bað verður þessi samein■■
aði alþýðuflokkur, , sem sigrar
afturhaldsöflin, cg kemur verka
lýð og bændum til valda á Is-
landi. Atvinnurekendurnir vita,
að sameinuð verklýðshreyfing er
slíktí vald, að árásir á Íífskjör
alþýðunnar verða árangursiaus-
ar.
Þesstvegna er nú allur blaða
Nokkr.u fyrir bæjarstjórnar
kosningarnar reyndi Morgunbl.
og Vísir að gera sér »bömbu« úr
því að verðhækkun stæði fyrir
dyrum á mjólk hér í bænum.
Þessari frétt voru svo kosninga-
.sendlar íhaldsins látnir dreifa
út ,á meðal háttvirtra kjósenda
hér í bæn,um.
En íhaldinu var það ekki, nóg
að fullyrða,, að mjólkurhækkun
væri í aðsigi heldur fullyrti blað
ið, að Haraldur Guðmundsson
atvinnumálaráðherra hefði sam-
ið um verðhækkunina til þess að
f,á að sitja, áframi i ráðherrastóli.
En »bomban« ,spra,kk áður en
varði og- í andlit íhaldsins eins
og að vanda lætur, þegar það fer
með slík eldfim efni. Formaður
m jól kur verðlagsnef n d ar, Páll
Zophoníásscn gaf yfirlýsingu,
sem birt var í blöðumi bæjarins
um að mjólkurhækkun hefði
aldrei verið rædd. En Páll gat
þess um leið að ýmsir háttsettir
íhaldsmenn sem áttu sæti á lista
þess hefðu krafist mjólkurhækk-
unari
Þeir menn, sem þannig hofðu
krafist mjólkurhækkunar voru
Eyjólfur Jchannsson, að-
stan dendur Korpúlfsstaðabús-
ins (;sem sé Ólafur Thors), Ragn
hildur í Háteigi og Einar í Læk j-
arhvammi. Þrír þeir síðast-
nefndu áttu sæti á lista, íhalds-
ins. Varpar þessi framkoma í-
haldsblaðanna og hinsvegar íull-
trúa Sjálfstæðisflokksins björtu
ljósi yfir þau óheilindi, sem íhald
ið beitir í kceningabaráttu sinni.
Á fundi sem mjólkursölunefnd
hélt fyrir skömmu, kröfðust full-
trúar íhaldsins þess að mjólkin
yrði hækkuð.
Þannig hefir yfirlýsing Páls
Zophó,n,íussonar nú fengið stað-
festingu, sem ekki verður hrak-
in og Sjálfsteeðisflokkurinn
stendur afhjúpaður frammi fyr-
ir öllum almenningi. Mjólkur
hækkunaráætlanir hans hafa
komist upp og það þýðir ekkert
fyrir Morgunblaðið framar að
kostur Reykjavíkur að Þjcðvilj
anum eitnum undanskildum, lá.t-
inn hamast gegn einingu verka-
lýðsins, cg þeim mönnum, er fyr-
ir henni berjast. En það er eðli-
legt að blöð íslenska a.uðvaldsins
ger.i það sem þau geti til að
hindra eininguna, en þaö er
bæði óedlilegt og hryggilegt, aö |
blað, sem verkalýðurinn sjálfur !
á, skuli vera misnotað til klofn- i
ing.sstarfsemi, einmit.t á því
augnabliki þegar einingia er að
verða að veruleika.
Haldi þessu áfram, verða verka
mennirnir sjálfir, eigendur
blaðsins, að taka í taumana.
reyna að klína þeim ósóma á
aðra að hafa gengist fyrir mjólk
urhækkun.
Það er athyglisvert í sam-
bandi við þessa nýju mjólkur-
hækkunarherferð íhaldsins að
minnast þess að fyrir skömmum
tíma dvaldist. hér sænskur hag-
fræðingur á vegum skipulags-
nefndar atvinnumálanna.
Sérfræðingur þessi full.yrti,
að það sem einkum stæði í ve.gi
fyrir mjólkurframleiðslu bantía
hér umhverfis Reykjavik væri
of hátt verð mjólkur á, Reykja-
víkurmarkaðinum. Það vari
verðlagið, sem stæði'í vegi þess
að hægt væri að auka mjclkur-
framleiðsluna sem nokkru næmi.
Þessi orð hins sænska sérfræð-
ings eru fyrir margra hiuta sak-
ir athyglisverð. Kommúnistar
liafa æfinlega haldið því fram
að verðið væri of hátt. á mjólk
inni og að þessvegna væri mjólk-
in minna keypt en annars væri
og nauðsyn ber til.
En íhaldið hefir æfinlega ver-
iö á öðru máli um verðlag mjóik-
ur. Fyrir því hefir vakað þao eitt
að sprengja mjólkurverðið upp
úr öllu vifci, tíl stundarhagnaðar
fyrir nokkra stórgróðamenn og
fjáröflunarbraskara íhaldsins.
Haustíð 1933 gerði Eyjóífur
Jóhannsson tilraun til mjqlkur-
Þótt ótrúlegt sé, þá er ekkert
bókasafn í Sandg'erði fyrir sjó-
menn, þó að tugir báta stundi
þar veiðar á hverri vetrarvertío
— eða 3 til 4 hundruð manns —
víðsvegar af landinu — að sunn
an og norðan, a.ustan og vestan.
Nú er þegar byrjað á því, að
safna tillögum meðal skipshafna
hér til þess að stofna »Bókasafn
sjómanna, Sandgerði«, og hefir
það fengið góðar undirtektir, og
byrjar .safnið vonandi að starfa
fyrir miðjan þennan mánuð. En
betur má ef duga skal, og þarf
að fara fleiri leiðir til þess aö
afla bókasafninu. fjár cg lesefn-
iSi. Sótt; mun verða um lítilshátt
ar styrk til Alþingis i því ,skyni
í eitt sikifti! fyrir öll.
Þaö þarf ekki að eyða orðum
um na,uð.syn þes.sa máls. Svona
lang-van.rækt málefni þarf
skjótra aðgerða og studning á-
hugasamra manna, sem bera
hlýjan hug- til sjómanna og vilja,
vel til þeirra gera. Og það vilja
víst flestir, að m.insta kosti á
s j órn an n asun n u d agi n n.
hækkunar í stórum stíl. Svar al-
þýðunnar varð á þann yég að
honum og mjálkurhringnum
mun ekki hafa litíst á blikuna.
og að fara lengra út í þá sálma.
Samtök alþýðunnar í, Reykjavík
kcmu. að þess.u sinni í veg fyrir
tilræði mjólkurhringsins. Eyjólf-
ur Jóhannsson féll á eigin
bragð'i.
En íhaldið var ekki að baki
dottið þó að svona færi, það fitj-
aði upp á nýjan leik með nýja
mjólkurhækkun, og enn þá stóð
Eyjólfur Jóhannsson fremstur í
flokki við hlið ölafs Thors.
En alþýðan í Reykjavík mun
svara. þessari nýju árás íhalds-
ins á sama veg og hún hefir áð-
ur svarað þeim be,st, með því að
ónýta þessi nýju »gróðaplön«
íhaldsins. Og alþýðan mun um
leið með því a.ð hindra mjólkur-
hækkuni'na, koma í veg fyrir það
að kosití mjólkurframleiðslunnar
verði hnekt meira en orðið er af
vöklum þess háa mjólkurverðs,
sem nú er hér í bænum.
Hér er um að ræða eitt af
brýnustu hagsmunamálum reyk
vískrar alþýðu. Mjólkurhækkun
þýðir stórlega verri aðstöðu hjá
alþýðunni til þess að afla sér lífs
nauðsynja, og er því bein kaup-
lækkun.
Þeir sem standa bak við þet.ta
málefni ásamt undirrituðum,
eru odd.viti'nn og hreppsstjórinn
hér í Miðneshreppi.
Ef einstakir áhugamenn og
velunnarar sjómanna, vildu
.styrkja þetta, fyrirtæki meö
bóka- tímarita- eða blaðasend-
ingum, þá þurfa menn í Reykja-
vík ekki an,nað en árita þa.ð til
»Bókasafns sjómanna«, Sand
gerði, og biðja, fyrir það á Stein -
dórsstöð eða, Mjólkurbílastöðinni
og kemst það þá örugglega. send-
anda að kostnaðaHausu til skila.
Stutt skiSagrein um safnio
mun verða birt í einu eða fleir
um dagblöðunum að lokinni ver-
tíð.
Sandgerði, 6. fehr. 1938.
Valdimar Össurarson
skólastjóri.
Borgið
Þjóðviljann
Sjómannabókasafn í
Sandgerði.
Eftir Valdemar Össurarson skólastjóra.
GUÐNÝ G. HAGALIN.
Ein úr hópi hinna merkari
kvenna hér í bænum, frú Guðný
G. Hagalín varð sextug í gær.
Hún er fædd að Meiragarði
í Dýrafif'ði 8. febrúar 1878 og
komin af góðu fólki; og héraos-
höfðingum þar vestra. Ung aö
aldri giftist. Guðný . Gísla,
Kristjánssyni frá Lokinhömrum.
Tóku, þau Gísli við búi að Lok-
inhömrum litlu s.í.ðar, og bjuggu
þa.u þ%r u,m 14 ára skeið við hina
mestu rausn. Síðar hjuggu þau.
að Haukadal í Dýrafirði, uns
þau fl.uttu tíl Reykjavíkur 1923.
Þau hjónin eignuðust 10 börn,
og eru aðeins þrjú þeirra enn á,
lífi, Guðmundur G. Hagalin rit-
höfundur og tvær dætur Fanney
og Þorbjörg.
Guðný Hagalín. er kona prýð-
isiega gefin og fylgist mætavei
meo hverju því efni, sem er efst
á baugi meðal samtíðarinnar.
Guðný Hagalín hefir um all-
langt skeið, látið opinber mál
nokkuð til ,sín taka og í þjóðfé-
lagsmálum hefir hún skipað sér
hiklaust í raðir alþýðunhar. Hún
átti sæti á A listanum við síð-
ustu bæjarstjórnarkosningar og
mun mörgum vera í. minni hvatn
ingarræða sú eí- hún flutti á ein-
um undirbúningsfundinum sak-
ir þess hve sérkennileg hún var
og hiklaus.
Vonandi á íslensk alþýða enn
eftir að njóta krafta frú Guðnýj-
ar um langt, skeið.
Hafnarfréttir.
Dansk-lslandsk Samfund í
Kaupma.nnahöfn hafði Islands-
kvöld í gær. Kvöldið hófst með
því að Borch Hansen fólksþings,-
maður flutti ræðu. Rita.ri Dansk
Islandsk Samfund, Wolfsen, hélt
fyrirlestur u.m Island, en Elsa
Sigfúss söngkona, söng íslensk
ljóð. Að öðru leyti skemtu menn
sér með viðheðum og dans.i.
(F.O.)
★
1 gær andaðist í Viborg á Jót-
landi frú Guðrún Sigurðardótt-
ir, kona Kristjáns Hannessonar
læknis. Búist er við að hann
komi heim með lík koin.il sinnar
með Drctningunni næst. (F.Ú.)