Þjóðviljinn - 17.02.1938, Blaðsíða 3

PJOÐVILJINN
Fimtudagurinn 17. febrúa,r 1938
Hvað býður nýju bæjarstjórn
arinnar í Neskaupstað?
HJdðVIUINN
Málgagn Kommúnistaflokks
lilands.
Rltstjóri: Einar Olgelrsson.
Rititjörnj Bergxtaðastræti 30.
Slmi 2270.
Afgreiðsla og anglýsingaskrif-
■tofa: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kemur út alla daga nema
m&nndaga.
Askriftagjald íi mánuði:
Reykjavlk og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á iandinu kr. 1,25
í lausasölu 10 anra elntakið.
Prentsmiðja J6ns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
Mjólktirhækkunin.
Pað mál, sem íhalidið reyndi
einkum að nota sér til fram-
diráttar fyrir bæjarstjórnarkcsn
ingarnar var mjnlkurmálið. Dag;
eftir da^ hamraði Mergunblaðið
á því að mjól.kin vrði hækkuð
eftir bæjarstjórnarkosningar, ef
íhaldið héldi ekki meirihluta-
valdi í bæjarstjóirn. Pannio- rif-
ust íhaldsblöðin dai'rlega í fullu
blygðunarleysi fyril,- þeirri stað
reynd, að ýmsir þeirra manna,
sem áttu sæti á lista íhaldsins
væru upphafsmenn mjólkur-
hækkunarinnar, og höfuðpaurar
í þeirri herferð gegn aiþýðunni.
Og svo lauk bæjarstjórnar-
kosningunum. Ihaldiö hélt meiri-
hluta sínum, og eftir hálfan
mánuð var mjólkin hækkuð. í-
haldsiblöðin, Ví.sir og Morgunbl.
urðu stórhneyksluð! yfir því, að
hér væri verið að ráðast á hag
alrnennings Svo blygðunarlaust
e‘r iýðskrum, Morgunblaðsins, að
það þykisti nú vera á, móti að
gerðum eigenda sinna. Hitt er
staðreynd, sem ekki verður hrak
in, að íhaldið átti frumkvæðið,
að mjólkurhækkuninni, og að
það knúði ha.n.a í gegn með að-
stoð stórbændav.aldsins Cfi’ hægri
a'rmsins í Framsóknarflokknum.
En sú hlið þesisa máls, sem
fyrst og frem.st snýr að almenn-
ingi í Reykjavík, er sú staðreynd
að mjclkin hefir hækkað um 2
aura, hver I.íter og svo h’nsveg-
ar hvernig hægt. verður að
hnekkj a mjólkurhæikkuni n ni.
Pað mun vera sönnu næst, að
mjólkurneysla hefir staðið í stað
síðustu árin eða jafnvel minkað,
ef miðað er víð fólksfjölgun í
bænum. Enginn efar, að þetta
stafar af getuleysi manna ti!
mjólku/i'ka.upa, Verð mjólkurinn-
ar hefir að undanförnu verið svo
hátt, að það hefir hindrað eðli-
legan vöxt. mjólkurneysilunnar
og mjólkurframleiðslunnar í ná-
gtenni Reykjavíkur, bæði aust-
an fjalls og vestan. Eh þá gríp-
ur mjólkursölunefnd til þess ó-
yndisúrræðis að hækka, mjólkina
enn meira. Með þessari ráðstöf-
un er ekki annað sýnilegt en
mjól.kurframleiðslunni sé stefnt
í enn meiri hættu.
En ef litiið er á þá hliðina, sem
snýr að neytendum mjóikurinn-
ar er það vj'st, að hækkunin
kernur þeim mjög illa. Fjoldi al-
þýðumanna hefir að undanförnu
orðið að sparai mjó-lkurkaup
meira, en gcðu hófi gegnir. Tala
þessara manna, hlýtur að fara
vaxandi með nýrri mjólkurhækk
un og hinir, sem áður urðu að
spara, verða að spara enn meira.
Þau verkefni, sem bíða- úr-
Tausnar bæjarstjórnarinnar í
Neskaupstað, eU’u mörg cg erfið
og m,ikils um vert, að vel takist
að leysa þau. Kjósendur bæjar-
ins hafa sýnt á. hvern hátt þeir
ætlast til að vandamálin séu
leyst. og hverjum þair best
treysta til að leysa þau í sam-
ræmi við vilja og hagsmuni fólks
ins. En ef vel á að takast, verður
samvmnan milli verklýðsflokk
anna að vera góð og án tortrygni
og klíkuskapar. Og hin sameig-
inlega, sigursæla kosningabar-
át.ta sýndi það og sannaði að
þessir flokkar geta unn,ið sem
einr, flckkur. 1 kosningabárátt-
unni var ald/rei um neinn ágrein-
iing að ræða, og e:r engin ástæða
t.il að ætla að hann þurfi. að skap
ast nú, að afstöðnum kosningun-
um, sé á annað borð fyrir hentli
virkilegur sameiningar og sa,m-
samfylkingairvilji. Verklýðsflokk
unumi voru fengin völdin í hend-
urnar til þess. að vinna að á-
kveðnum framfaramálum. og
þeir mega, ekki láta. alt stranda
á því að þeir haldi áfram a.ð
skoða sig sem stríðandi aðila, á
einn eða aiman h,átt. Einingin,
sem ríkti í kosningabaráttunni,
sé,st best á því að varla nokkur
seðill vajr breyttur
Pað, sem fyrst, og fremst bíð-
ur úrlausnar elr að skapa þau at-
vmnuskily.rdi að fólkið geti haft
nóg að gera og nóg til að lifa af.
Stórt spor í þá áttiha er stækk-
un verksmiðjunnar, sem nú virð-
ist komin langt, ájeiðis. Er til-
ætlunin sú að auka afköst henn-
ar upp í 800 mál á sólarhring
og mun sú stækkun, verða til að
gera sjómönnum mun hægar að
losna, við afla ,sinn og skilyrði
verksmiðjunnar til að bera sig,
batna stórum. Atvinnan, sem
skapast, mundi við stækkunina
og þá sérstaklega við byggingu
1000 smálesta lýsisgeymis, yrði
Um hitt atriðið skal ek.kert. sagt
að svo konmu, hvcrt bændur fá
of hátt fyrir þá rnjólk, sem þeir
íÍL’amleiða, en það er víst, að
mjóilkur.h.ækkunin vefður þeim
skammgóður vermir.
Krafa Kommúnistaflokksins
hefir frá. öndverðu verið sú, að
mjólkin yrði læjkkuð. Par hefir
flokkurinn æfinlega haft fyrir
augum hagsmuni, bæði neytenda
og framleiðenda. Sú krafa er
enn í gildi og aldrei jafn lifandi
dagskrármál og eihmitt nú.
En það verður að vera hlut-
verk reykvískrar alþýðu, að
koma vitiinu fyrir mjólkursölu-
nefnd, og hrinda þessari árás á
kjör cg hag almennings. Samtök
alþýðunnar komu í veg fyrir
mjólkurhækkun þá, er Eyjólfur
Jcihannsson og mjólkur hringur-
nin ætluðu sér að. hamra í gegn
haustíð 1935.
Samtök alþýðunnar megna að
gera það sama enn, ef þeim er
beitt; og þá er best, komið hag
neytendái og framleiðenda.
Eftir Bjarna Pórðarson
mikil og mundi verða til þess að
atvinnuleysið, sem hér herjar á
veturna, mundi. hverfa fyr en
vant er. Sá sparnaður á. flutn-
ingagjöldum og umbúðum., sem
u
9
Bjcirni Þórðarson.
fæst við geym’ísbvgginguna, nem
ur á ári meiru en b^rginqar-
kostnaði geymisins.'
Pá ol’u það ræktunarmálin,
sem tatka þarf föstum tökum.
Fyrir ncikkrum á.rum síðan hóf
bærinn nýrækt, en hún hefir
verið lá.tiin. afski.ftalaus sírian og
aldrei orðið til nokkurra, bóta.
Pað verður að Ijúka þessari ný-
rækt svo hægt sé að auka sem
Lnest; mjólkurframleiðsluna í
bænum. Verkið er tilvalin at-
vinnubótavinna.. Au.k þess er
nær lokið kaupum á jörð inni í
sveit, setm> einnig á geta gert fá-
tækum mönnum kleift; að fram-
leiða mjólk og gera þannig hvort
tveggja. í senn, að auka tekjur
sínar og flramleiða holla faðu
ha,n,da, heimilum sínum.
Þá þarf að byggja kartöflu-
kjallara fyrir haustð svo
geymsluleysi standi ekki í vegi
fyrir aukinni garðrækt.
Bygging dráttarbrautar er
eitt af því, ,sem vandlega verður
að athuga hvort ekki er hægt a.ð
hrindá í fi’amkvæmd.
Beina á öllu viðskiftamagni
t-Tgarans, sem unt; er, hingað og
skapast á þann hátt; aukin at-
vinna í bænum. bæði við upp og
útskipanir á kol.um, salti og
fiski, og einnig við fiskverkun og
annað fleira.
Verði hægt a.ð fcoma þessum
málum í góða höfn á þ?ssu ári,
má heita að ekfci hafi verið leg
i.ð á liði sínu.
Atvinn,uleg,a.r framkvæmidir
verða, að ganga á undan öðrum
fra,nfikvæmdumi, því að á þeim
byggist alt, athafna og menning-
a’L-líf bæjarins. En auk þeirra.
er ýmiislegt annað, sem gera
þarf þeg'ar á bessu árk
Eitt af því er bygging sUnd-
laugar. Með því fé, sem fyrir
hendi er og gera má ráð fyrir að
aflist efti.r að bygging hennar
er hafin, má gera sér vcnir um
að tekist get.i að komia lauginni
upp. MikiJl áhugi er fyrir mál-
inu og þá einkum meðal æsku-
lýðsins, eins eg gefur að skiljr.
Pá. þa.rf að leggja áherslu á að
koma íramfærslumólunum í við-
unandi horf. Pað vði’ður að gera
alt, sem.hægt er til þess að létta
á fátækraframfærslunni. Ekki
á. þann hát-t að klípa af styrkn^.
um heldur á þann há.tt að skapa
mönnum það lífvænleg atvinnu-
skilyrði, að menn með óbilaða
fcrafta þurfi ekki a,ð leita opin-
bers framfæris nema þeir hafi
við að búa, sérstaklega örðugar
heimilisástæður.
Pá þarf að tafca til athugun-
ar hugsa.nlegar endurbætur á
sjúkrasamlaginu. Eitt af því,
sem samlagið þarf að beita, sér
fvrir er að hingað verði ráðinn
annar' læknir auk þess, sem fyr-
it’ er. Það er algjörlega ófull-
nægjandi fyrir læknishéraðið að
ha.fa aðeins einn lækni. Starfið
or tveggja manna verk.
Ekki má gleyma húsnæðismál-
unum. Pau eru mjög þýðmgar-
mikil, cn húsnæði alþýðunnar
hinsviegar oftast bæði ilt, og lít-
ið. Það hefir verið ákveðið að
bærinn leigi ekfci framvegis önn-
ur hús en þau, sem fullnægja
þeim kröfum, sem heilbrigðis-
samíþýktin gerir og krefjast þess
að þau hús, sem bærinn nú leig-
ir eða ábyrgisti leigur fyrir, eða
á sjálfur, séu gerð þannig úT
garði, seim; vera, ber og tuttug-
ustu aldar mönnum eru samboð-
in. —
Þá þurfa skólamálin nokkurra
endurbóta og í samráði við gagn-
f.'ræðaskólann er í ráði að koma,
upp kvöldskóla, á næsta skólaári.
Verðí bægt. að framkvæma,
þetta á yfirstandandi ári, auk
ýmiss annars, ma segja að vel
hafi tekist. Og það er engin á-
stæða til að ætla að ekki sé hægt
að gera alt þetta, ef samvinnan
verður góð cg unnið er af dugn-
aði og fr.amsýni að málunum. Og
alþýðan í bænuim verður að
standa í'öst og örugg á bak við
fulltrúa sína cg ekki hopa þó
erfiðleikarnir oft virðist óyfir-
stíganlegiír.
En alt byggist Ixetta á gæt-
inni og öruggíri fjármálastjórn.
Ekki þannig gætínni eins og í-
haldið meinar. Ekki þannig að
Póstferðir á morgun
Frá Reykjavík: Mosfellssveit-
ar Kjalarness Kjósar- Reykja
ness- ölfuss og Flóa póstar.
Hafnarfjcrður. Seltjarnarnes.
Brúarfoss austur um land. Esja
austur um land í hringferð.
Grímsness- cg Biskupstungna-
póstar. Laxfoss til Akramess og
Bongarness.
Til Reykjavíkur: Mosfelis-
STOÍtar Kjalarness- Kjósav-
Reykjaness- ölfuss og Flóapóst-
ar. Hafnarfjörður. Seltjarnar-
nes. Laxfoss frá Akiranesi og
Borgarnesi.
Skíðanámskeið í. K.
Hvert skíðanámskeiðið rekur
nú annað hjá Iþróttafélagi
Reykjavíkur. Að Kolviðarhóli
1 (fj
Morgnnbiaðið er í gær að
kvarta um hvernig virðing fólks
fvnr Alþingi fari minkandi. Er
það satt, — en á þvi eiga þing-
mennirnir — og ekki -sist »Sjáif-
stæðisflokksins« •— sma sök. Þaö
er sro komið, að þingmenn
nenna varla að rœða málin í
þinginu, sumir varla að scekja
fundi, — og þegar þingmenn
sjálfir bera svona litla virðingu
fyrir þinginu þá er varla. von að
fólk.ið betri öl u meiri virðingu
fyrir þvi. Blöðin gætu vissiOega
haft sin áhrif á að breyta þessu,
nu a. með því að lýsa því livern-
ig umhorfs er í þingsölunum
stundum þegar þingið cet.ti að
vera að afgreiða gagnleg mál.
Alþýðublaðið tdlar um það
sem dcemi um ótrygð og stefnu-
leysi Héðins Valdimarssonar að
Iiann skuli nú geta hugsað til að
vinna i sama flokki og t. cl.
Bryrijólfur Bjarnason, sem þeir
Héðinn og Jón Bald. ráku úr
Dagsbrún á árunum. Foru þá
allar vfirlýsingar Jóns Baldvins-
sonar við Brynjólf í nóvember,
um að þeir gœtu vel unnið sam-
an í flokki, bara hræsrd?
halda, að sér höndum og aðhaf-
a.st. ekki nema ilt. eitti Hin gætna
og örugga fjármálastjóirn okkar
verður að byggjast á því að
leggja sem öruggastan atvinnu-
grundvöll fyrir bæjarbúa svo
þeir geti fengið næga vinnu vid
arðbær fyrirtæiki.
Voinandi tekst okkur, bæjar-
fuillrúum Kommúnistaflokks ns
og Alþýðuflokksins, ad leysa svo
vel vandamál bæja/rins;, aö áhrif
íhaldsins verði á næstunni al-
gevlega þurkuð út úr bæjar-
stjórninni. Ihaldið er hér aum-
ara en í nokkrum öob'um bæ á
landinu og norðfii’ska alþýóan,
cg fulltrúar hennar ættu að gera
það að kappsmáli að verða fyrst
til að kjósa, álgjorjega íhakls-
lausa bæjarstjórn. En þá verð-
um við líka að vera dugleg á
hin.u nýbyrjaða kjörtímabili.
dvelja nú 20 manns á vegum fé-
lagsins og um næst.u helgi hefst
þar fjórða ,skíöa.námske'ðið, og
er að veröa upppantað á það.
Skíðakvikmyndin er sýnd á
kvöldin og útskýrð og er. það ó-
met.anl.egur styrkur fyrir kenn-
arann og þátttakendur nám-
skeiðanna.
Næstkomandi sunnudag kl.
8.30 fara l.R.-ingar að Kolviðar-
hóli cg er þá síðasti, kensludagur
í hinu fjölmenna námsskeiði fé-
lagsins sem haldið var í húsi K.
F. U. M.
FarmiÐar verða seldir á morg-
un og laugardag í Stálhúsgögn,
Laugaveg 11.
N.k. 8. febrúar 193S.
B. Þ.