Þjóðviljinn - 19.02.1938, Blaðsíða 3
PJOÐVILJINN
Laugardagurinn 19. febr. 193S.
pJÓOVIUINN
Málgagn Kommfinistaflokks
Iilands.
Rititjóri; . Einar Olgeirsson.
Rititjórn! BergstaSastrætl 30.
Slmi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
■tofa: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kemur öt alla daga nema
mfinudaga.
Askriftagjald fi mfinuði:
Reykjavlk og nfigrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar fi landinu kr. 1,25
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jðns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
Afstaðan til ríkis-
stjórnarnnar.
Það er furðuleg ósví.fni, sem
N. Dbl. og Alþbl. leyfa sér í
blaðamensku þessa dagana í til-
raunum sínum til að spilla á
milli Framósknar og íslensks
verkalýðs, se,m' nú er að samein-
ast í einn flokk.
N. Dbl. dirfist að halda því
fram að komimiúnistar og sa,m-
eiiningarmenn í Alþýðuflokknum
hafi sagt að »bændur hafi grætt
alt á samvinnu stjórnarflokk-
anna«, en veirkamenn ekkert.
Blaðið getiur hvergi fundið þess-
um, ummælum stað. Þetta eru
staðlausir stafir, tilbúnir af því
sjálfu tiil að spilla á milli verka-
manna og bænda. — Það sem
kommúnÍBtar hafa ásakað ríkis-
stjórnina fyrir er að hún hafi
verið of væg gagnvart hringun-
um, heildsölunum, og bankavald-
inu, en sannarlega ekki að hún
hafi gert of mikið fyrir bænd-
ur. Við kommúnibtar viðurkenn-
um yfirleitti alls ekki þær hags-
munamótsetiningar milli bænda
og verkamanna, sem klíka Jóns
Árnasonar alt, af er að hamra
á og reyna að skapa og stækka,
með því að tala máli örfárra stór
bænda (og bankavaldsins) gegn
* verkalýðnum, en ekki máli meg-
inþorra, bænda, ,sem sjálfir lifa
af vinnu sinni, og hafa samskon-
ar hagsmuni í öllum höfuðatrið-
um og verkamenn.
Yfirlýsingar Finnboga Rúts
um áhuga hans fyrir áframhald-
andi stjóirnarsamvinnu tekur
auðvitað engiinn íslenskur stjórn-
málamaður alyarlega, — ,síst af
öllu nokkur Framsóknarmiaður.
Það er sá gorgeir, sem þessi mað
ur hefir gert að aðalinnihaldi
í pólitík Alþýðuflokksins, sem
veldur því nú, að hægri foringja-
hópurinn þýtur eins og útblás-
inn loftbelgur burt frá fólkinu,
sem hann, átti að vera tengdur
við, — en tengslin voru aldrei
nema á pa,ppí,r Alþýðublaðsins,
svoi það var ekiki von þau héldu.
Afstaðai Kommánistiaf lokks ■
ins til ríkisstjórnarinnar er aug-
Ijós og almenningi kunn, Komjn-
únistaflokkurinn mun styðja
þeksa, ríkisstjórn gegn öllum á-
rásum, afturhaldsins og tilraun-
um íhaldsins til að steypa henni.
Hann mun vinna að því öllum
árum, að fá þessa stjórn til að
taka, upp fasta og ákveðna,
stjórnarstefnu gegn auðmanna-
klíku landsins og m,eð hinum
yinnandi stéttum. Með því móti
skapar iíka stjórnin sér vinsæld ■
ir og lýðræðinu tiltrú, — og þess
Hægri foringjarnir játa að þeir
hafi ætlað að kljúfa Alþýðu-
flokkinn á sambandspinginu.
Klofningsmennirnir gefa út ávarp, par sem þeir lýsa því yfir,
að klofningur hafi vofað yfir á sambandsþingi og þar sem
þeir höta, að kljúfa flokkinn ef sameiningin tekst.
Klofningsmennirnir í Alþýðu
flokknum vifð'ast: ekki ætla að
gera endaslepti við' »hugsjónir«!
sínar um; að tvístra 'röðum verka
lýðsins. Mennirnir, s:em á Alþýðu
sia,mba,ndsþingi í haust, höfðu
bundist, skriflegum, samningum
um að kljúfa flokkinn, ef þeir
yrðú í, minni hlutia, og gengið
yrði til samstarfs við kommún-
ista, hafa nú lagt af stað í nýja
herfefrð og safnað nýjum undir -
skriftumi og nýjumi heitum um
að halda áfram, á sörnu braut.
Að vísu verður ekki annað séð,
eftir venjunni, en að skriflegir
cg undirritaðir samningar og
samþyktir hafi lítið að segja þeg
ar Jón Baldvinsson og Co eiga
hlut að máli. En þó bendir alt
til þess að hann og félagar ha,ns
standi við heit þau, er þeir gera
alþýðunni tiil bölvunar, þó að hin
um hætti fVemur til þess að
gleymiastl
I Alþýðublaðinu í. fyrradag
biírtist ávarp frá kiofningsmönn-
unum, undirritað 29 nöfnum.
Skarta, þar fyrst og íremst nöfn
höfuðsnmnna hægri klíkunnar.
En þar að auki er svo að sjá
sem, þeir hafi kúgað til undir-
skrifta, nokkrar ístöðulitlar sál-
ir innan flokksins, sem1 töldu
vegna skoðar Kamúnistaflokkur-
inn það sem ótvíræða skyldu
sína gagnvart fólkinu og við-
haldi lýðræðisins, að gagnrýna
þær aðg'erðir ríkisstjórnarinnar,
sem vinna í öfuga átt við það,
sem hér er nefnt.
Kommúnistaflokkurinn skoð-
ar það sem aðaiatriðið i íslensk-
um sitjórnmálum nú að allir
vinstri flokkarnir myndii örugt
samband sín á milli — þjóðfylk-
ingu, sem stendur í hinu nán-
asta samhandi við fólkið sjálft
og samitök þess á öllum sviðum.
Og Kommúni staf lokkurinn
treystir því að einmitt sú mynd-
un sameinaðs veiklýðsflokks,
sem sigra skal þrátt fyrir allar
klofningstilraunir, verði til. að
flýta fyrir því að sterk cg stefnu
föst vinstri stjórn skapist, hér,
er sé laus við þá æfihtýyamensku
annarsvegar, sem áhrif Alþýðu-
blaðsins og ritst|jár.a þes,s hafa
valdið í, stjórnarsamvinnu und-
anfarið, og það afturhafd hitns-
vegar, sem Landsibankinn með
milligöngu Jóns og Jónasar hafa
reynt að þröngva upp á stjórn-
ina — stundum með árangri —
á þessum árum.
Það er engum efa bundið að
enigin í,slensk stjórn hefði nokk-
urntíma verið sterkari hjá fólk-
inu en slík vinstri stjórn myncli
vera.
mat sínum. hætt. í höndum hægri
foringjanna.
Skal nú, plagg þettia tekið tii
nokkru nánari meðferðar.
Er þá fyrst að getla þess að
með plaggi þessu játa hægri for-
ingjarnir afdráttalaust, að á
Alþýðusambandsþingi hafi þeir
ætlað að kljúfa flokkinn ef til-
lögur Héðins, V aldimarssonar
hefðu náð samþykki þingslns.
Lengra en að Vilmundar'-tillög-
unni »gati Alþýðuflokkurinn ó-
klofinn ekki gengið«. Þetta' er að
vísu engin ný sannindi fyrir al-
menning, en hinsvegar verður
það eftir atvikumi að teljast
heppilegti fyritr alþýðuna að hafa,
slíka yfirlýsingu staðfesta með
undirskriftum hægri foring.j-
annar. Alþýðan mun draga sínar
ályktanir af þessu síðar.
Hægri foringjar Alþýðuflokks
ins. börðu í gegn um Alþýðusam-
bandsþingið tillögu Vilmundar
Jómssonar, af því að þeir vissu,
að kommúnistar mundu aldrei
ganga að henni. Þegar þau á-
kvæði vcii'u komin inn gátu
hægri foringjarnir fallist á samt-
einingu. Hinsvegar á m,eðan eng-
in slík ákvæði vpru fyrir hendi
hótuðu þeir að kljúfa flokkinn.
Þeir viidu sem sé enga samein-
ingu. Alt skraf þeirra og Alþýðu
blaðsins umi »tafaiiausa sam-
einingu« var fals og blekkingar,
til þess að látast koma á móti
kröfumi fólksins.
Það va.r því tæplega von, að
þerr menn sem, af einlægni vildu
vinna að samefningu flokkanna
gerðu sér þetta að góðu. Þeir
voru meirihluti sambandsþings-
ins og hinn raunverulegi vilji
flokksins.Það hljómar því heldur
hjáróma þegar talað er um
klofningsstarfsemii sameiningar-
mannannai á þingiinu undír for-
ustu Héðins Valdimarssonar. Þá
e.r meiri hluta fulltrúanna bríxl-
að um að þeir hafi ekki vitað
hvað va.r í húfi ef tíillaga Héðins
Valdimar,ssonar og Jóns Guð-
laugssonar hefði verið samþykt
og er þar átt við klofning í
flokknum. Af ýfiirlýsingu meiri
hlutans, sem nýlega hefir verið
birt, sést hinsvega.r að þeir
vissu gjörla, hvað var í húfi.
Þeir hurfu frá því að gera meiri
hlutavald sititi á þinginu gild-
andi, af því að þeir vifesu að Jón
Baldvinsson, Stefán Jóh. Ste-
fánsson og fleiri voiru staðráðn-
ir í því að kljúfai flokkinn. Nú
eru það þessir menn, sem hægri
foringjarnir brixla um klofn-
inigsstarfsemi í samia plagginu
og þeir játa, að þeir sjálfir hafi
verið ákyeðnir í að kljúfa, ef
lýðræðislegur meirihluti þings-
ins gengi á móti vilia þeirra.
0>
Þá ræðir plaggið nokkuð um
kosniúigabandalag Alþýðu- og
Kommúnistiafloikksins. Ekki get-
ur þó pla'ggið tlekið þetta mál
svo til meðferðar að það lýsi því
ekki yfir að hægri foringjarnir
vilja ekki heyra sameininguna
nefnda,. Um kosningabandalagici
gegni alt öðru máli en um sam-
eáninguna. Munu hægri foringj-
arnir hafa séð sér heppilegast
að ráðast. ekki á samvinnu verk-
lýðsflokkanna úti á, landi. Enda
má verá að þá hefði nokkru
færri nöfn skrifað undir yfirlýs-
ilnguna, því að flestum, er svo
fairið að þeim mundi þykja það
með verr-i verkum að undirrita
,sinn eigin dauðadóm.
En í Reykjavík átti þetta
kosningabandalag engan slíkan
rétt á sér« (þ. e. til þess að
hindra, völd íhaldsins — ritstj.).
Þá fullyrðir áyarpið ennfremiur
að hér í Reykjavík hafi, inn.ih.ald
kosningaibandalagsins verið ann-
að en úti á I.andi. Hér í Reykja-
vík hafi það verið liður í sam-
einingu flokkanna, en ekki ann-
alrsstaðar. Því hiafi meiri, hluti
samþa,nd,sst,jórnar látið málið af-
skiptalaust1 í kaupstöðunumi
víða út um land, en hins-
vegar rekið þann mann úr röð-
um sínum, sem, beitti sér fyrir
kosningabandailaginu hér, af því
að' ,hann hafði um leið samein-
ingu flokkanna, bak við eyrað.
Kemur þar þriðja yfirlýsing
hægri mainnanna um að öll
fögru, orðin um sameinaðan
verklýðsflokk hafi verið hróp-
yrði ein og lygar.
Umi hitt þarf ekki að ræða í
þessu sambandi, að bæði jafnað-
armenn og komimúnistar úti á
la,ndi skoðuðu kosningabanda-
lagið, sem spor til sameiningar.
Meiri hluti Alþýðusambánds-
stjórnarinnar varð hinsvegar að
finna, upp einhverjia tylliástæðu
fyrir því. að það sem er saklaust
á Siglufirði, Isafirði, Hafnar-
firði, Norðfitrði, í Vestmannaeyj-
um ogWíðiar, skuli'varða, þyngstu
refsingum, í Reykjavík. Og ótrú-
lega. mun það láta í eyrum al-
mennings, að í Reykjavík sé
minni þörf á, samstiltri baráttu
gegn íhaldinu en annarsstaðar
á landinu.
Þá eru menn að lokum varað-
ir við tilra.unum þedm„ sem gerð-
ar kunna að verða til sameining-
ar á verklýðsflokkunum. Er
þetta gert með þeim, forpendum,
að »hér sé ekkil stefnt að sam-
einingu, heldur að stórkostlega
aukinni sundrungu«. Með þess-
ari yfirlýsingu, sem dreift er út
um land hafa hægri mennirnir
staðfest það, sem þeir gerðu með
FRAMHALD Á 4. SIÐU
Happdrætti
Háskóla íslands
Á þessu ári eru í fyrsta
sinn í umferð allir miðar, er
leyfilegt er að gefa út sam-
kvæmt happdrættislögunum.
Númeratalan er óbreytt,
25000, en D-miðum, hefir nú
verið bæíí, við A, B, cg C af
fjóröungsmiðUm. öllum þess-
um miðum, hefi.r nú verið út-
hlutað meðal 6k umboðs-
manna og er því hætta á, að
sumstaðar gangi númerin til
þurðar. Flýtið yður þvi að ná
í happdrættismiða.
Frá slarfsemi
Happdrættisins
1. Draumanúmer,
193-í tók mfilari einn á Akui-eyri
a.ð ganga mjög fast eftir að fá á-
kveðið niinier, sem annar maður
hafði þá. Hafði hann dreymt nú-
meri'ð mjög skýrt og lét ekki
laust fyr en hann fékk það. Á
þetta númer vann hann tvisvar
1935 og aftur tvisvar 1936, en
altaf lægsta vinning. Siðastliðið
sumar kom númerið ekki upp, en
A. hefir tröllatrú á því, að það
eigi eftir að koma upp með stór-
an vinning.
2. Misti aí 10.000 krónum
Stjórnmálamaður fékk sér iniða
1934 og fékk engan vinning á
hann. Árið eftir keypti, hann ekki
mi.ðann og var hann seldur fá-
tækum verkaniannv, sem á 10
börn, og' fékk hann 10,000 króna
vinning á hann í fyrsta drætli,
sem dregið var.
3. Það er hættulegt að
sleppa númeri sínu.
Embættismaður úti ú landi
hafði skift vi.ð umboðsmann í
Reykjavík og skrifaði honum í
nóvember 1936, að ef hann fengi
ekki. vinning á fjórðungsmiða sina
í 10. ílokki, vildi hann ekki hafa
þá framvegis. Hann fékk ekki
vinning í 10. flokki og hætti þvx
við þá, en strax í 1. flokki 1937
kom einn af þessum miðuxn upp
meö 10.000 krónur. Miði þessi var
þá öörum seldur og var það til-
viljun ein, að sá fékk þetta núm-
er, því að hann va.ldi það ekki, en
bað umboðsmanninn að taka, það
út úr miðabunkanum.
Ekki missir sá, sem
iyrslur fær-
UinboðsiiHtnn í Iteykjavík cru:
frú Anna Ásmundsdóttir og frú
Guðrún Björnsdóttir, Túngötu 3,
simi 4380.
Dagbjartur Sigurðsson, kaupm.,
Vesturgötu 45, sími 2814.
Einar Eyjólfsson, ka.upm., Týs-
götu 1, slmi 3585.
Elis Jónsson, kaupm., Reykja-
vikurveg 5, sími 4970.
Helgi Sívertsen, Austurstræti.
12, sími 8582.
Jörgen Hansen, Laufásvegi 61,
sími 3484.
Frú Maren Pélursdóttir, Lauga-
veg 66, slmi 4010.
Pétur Halldórsson, Alþýðuhús-
inu.
Stefán A. Pálsson og Ármanu,
Vnrðarhúsinu, sfmi. 3244.
UmboðsiiK'iin í Hafnari'ii'ði oru:
Valdixnar Long, kaupm., sími
9288.
Verslun P.irvalds Bjarnasonai,
sími 9310.