Þjóðviljinn - 01.03.1938, Blaðsíða 3
PJ0ÐV1L.JINN
Þriðjudag'urinn 1. mars 1938.
pJÓOVIUINN
Milgagn Kommúnistaflokks
tilands.
Rititjóri: Einar Olgeirsson.
Rititjórnl Bergataöastræti 30.
Slmi 2270.
Afgreiösla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kemur út alla daga nema
m&nudaga.
Askriftagjald & múnuði:
Reykjavlk og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kn 1,25
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja Jöns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
Hvað lengi á auð-
valdinu að haldast
uppi að stöðva tog-
arana?
Stöðvun togaraeigenda á tog-
urunum er orðin alveg óþolandi.
pað kemur betur og betur í ljós
að það, sem fyrir þessum herr
um. va.ki.r, er fyrst ot>; frerost að
beita valdi sínu. yfir afialfra.ro-
leiðslutækjum landsins til að
hafa áhrif á stjórnmálin. Mein-
ingin með þrjcisku, þeirra er sú,
að vakla þjóðarbúskapnum sem
mestu g'jaldeyristjóni, til þess að
g-eta síðan annaðhvort, beygt
ríkisstjórnina til a.ð gang.a að
kröfum1 sínumi um y.firráð yfir
gjaldeyrinum, — eða látið’ Morg-
unblaðið hefja nýjan hamagang
út úr galdeyrisvandræðunum,
sem íhaldið sjálft hefir skapað.
Það er hart að meðan þúsund-
ir verkamannafjöl.sky 1 dna lifa
við skc.rt og þjást af atvinnu-
leysi skuli 20—30 manns. látið
haldast uppi að stöðva aðalfram
leiiðslutæki þjóðarinnar, sem tug
ir þúsund.a, mainna lifa á. Það er
talandi t;á,kn um óstjórn auð-
valdsskipulagsinsi, að þegar vöru
þurð vofir yfir landinu af gjald-
eyriskorti, ríkisbúskapurinn er í
hættu a,f söro,u ástæðum og láns-
ti'aust landsiná' að eyðil.eggjast,
af því bankarnir hafa ekki gjald
ev.ri eða, hafa, misnctað hanm, —
að þá skuli fiskframlewdan,, sem
strax gæti skapað gjaldeyri vera
stöðvuð. Heilindi Landsbanka-
stjórnarinnar gagnvart þjóðinni
sjást best á því, að Landsbank-
inn skuli ekkert, gera t:il aö fá,
togarana út„ Það er auþséð aö
hér er á ferðinni samsœri Lands
bankaklíkwnmr og stórútgérðar-
m anna gegn verkalýðnum og
vinstri stjórn, gegn íslensku þjóð
inni og velferð liennar.
Sé einliver, sem álítur að kaup
deilan sé aðalatriði frá sjónar-
miði stórútgerðarinnar, þá þarf
hann ekki nema. að líta, á upsa-
veiðarnar, sem stórídgerðin
bannar, þó engin kaupdeila. sé
um þær!
Ve rkai ýðurin n heimtar: Úi
með togarana!
Þjóðarheill krefst þess að tog-
ararnir séu þegar settir af
stað!
Spellvirki nökkurra siórútgerð-
crmanna \ þjóðarbúskap Islene)-
inga verða að' tœka enda.
Þjóðin verður að gera gildandi
vald sitt yfir bönkunum, sem
hún á, — o,g ekki líða það leng-
ur áð þeir séu notaðir sem vopn
iií'úkw bruMkAi'tuaiku
henni.
Vinnulðggjöfiii:
Skjndi verkföll
Fjöldinn af baráttuverkföllum alþýðunn-
ar undanfarin ár, hefðu verið ölögleg,
ef lög pessi væru eldri.
»óhevmilt er að hefj-a vimvu-
stöðvun, ef ágreiningur er að-
eins um atriði, sem Félags-
dómur á úrskurðarvald um,
nema til fuRnægingar úr-
skurðum dómsins«,
segir í vinnulögigjafarfrumvarpi
Sigurjóns öl.afssonar & Co. En
samkv. frv. á, Félagsdómur að
dæma í málum, sem rísa; út af
kærum, um brot á vinnusamm-
ingi eða útaf ágréiningi urn
skilning á vinnusammingi eða
gildi hans.
Ef lög þessi hefðu verið í
gildi undanfarin tvö ár, þá
hefðu eftirtöld verkföll verið ó-
lögleg.
1) Verkfall Dagsbrúnar hjá
Fiskimjöl í febr. 1936 vegna
ágreininig.s um tölu verka-
manna; í verksmiðjunni.
2) Verkfall Dagsbrúnar og
saimiúðarverkföll Félags járn-
iðnaðarmanna crg iðnsam-
bands byggingarmanna við
Sogsvirkj.unina í mars 1936
vegna ágreinings um 1. grein
sammingsins milli Höjgaards
og Dagsbrúinar.,
3) Verkfaill múrar’asveinafé-
iágsins í ol<J. 1936 við Sogs
virkjunina einnig vegna á-
greinings um vinnusamning
í sambandi við uppsögn
tveggja múrara.
4) Verkfail Iðju við Álafoss-
verksmiðjuna 2. nóv. . 1936
vegma ágreinings um vinnu
samning í sambandi við upp-
sögn fimm verkamanna.
5) Verkfall húsgagnamema í
marsl.ok í fyrra, sem gert var
í samúðarskyni við verkfall
húsgagnasveina-
6) Verkfall Dagsbrúnar í sam-
bandi við Gasstöðvardeiluna
í miðjum september s. 1.
Héldu atvinnurekendur því
óspart fram að verkfall þet.ta
væri skýlaust brot á samn
ingi þeirra við Dagsbrún frá
24. júlí í fyrra. Hefði Vinn.u-
veitendafélagið vitanléga
strax sinúið sér til Félags-
dóms, ef vinnulöggjöf hefði
verið kom,in á.
Þessav deilur, sem hér hafa,
verið taldar, eru helstu verkföll
in, sem háð hafa verið undan-
farin tvö ár. öll h-efðu þa.u ver-
ið ólögieg, saimkvæmt frumvarpi
Alþýðuflokksins og Framsóknar
flokkiSÍns, gem nú er verið acl
reyna að læða g'egnum, þingið.
Aftur á mót,i hefðu verkalýðs-
félögin orðið að skjóta" máii sínu
til Félagsdóms, sem skipaður
væri þremur dómuruin frá
Hæstarétt’, einum frá. Vinnu-
veitendafélaginu og einum frá
stjörn Alþýðusambands'ins! Er
uuavDÍt tu) gtu'H «*«• é hugm’iund
V innulögg j af arf r utn
varpið er víða óskýrt
f einu mjög verulegu atriði er
þrælal agaf rumvarp Alþýðu
flokksstjórnarinnar og Fram-
sóknar óskýrt. Það atriði snertir
rétt verkalýðsins til skyndiverk-
falla. f 15. gr. frumvarpsins seg-
ir:
»Ákvörðun umi virtmustöðvun,
sem liefja. á í þeim tilgangi aó
knýja fram breytingu eða á-
kvörðun um kaup og kjör ber að
tilkynna sáttasemjara og þeim
sem hún beinist gegn, 7 sóhtr-
hringum áiður en. tilœthmin er
að liún hefjist«.
f þessari gerin kemur það
ekki skýrt fram, hvort sjö daga
fyrirvarinn er nauðsynlegur, ef
gera á verkfall, s,em, ekki bein
línis snertir ka.up ®g kjör. Tök-
um sem dæm.i að öryggisútbún-
aður við skip í losunarvinnu sé
slæmur ou' ve’rkamenn gera
verkfall fyrirvaralaust tii þess
að fá úr þessu bætt. Er t. d.
samúða-rverkfall við baráttu
stéttarbræðra verkalýðsins er-
lendis, t. d. með neitun u.m af-
fermingu skipa heimilt fyrir-
varalaust. Og svo mætti áfrarn
telj,a. Er í frumvarpinu átt við
það að aliar aðrar vinnustcðv-
anir en þær, sem snúast um
kaup og kjör séu heimilar fyr-
irvaralaust; eða er ætlast til að
ehgar aðrar vinnustöðvanir en
þær sem snúast; uro kaup og
kjör geti át.t sér s'tað, þar sem
allar aðrar vinn.udeilur heyri
undir Félagsdóm. Og ef svo
skyldi vera, hversu vfðtækt er
þá hugtakið »kjör«?
íhalflsins flBorgarnesi
Þegar kosið var í hafnarnefnd
í hrepps'P-efndinni í Borgarnesi,
var kosningabandalag milli full
trúa kommúnista cg Framsókn-
ar. -— Átt;u Framsóknarmenn og
koromúnistar eftir atkvæcia-
magni 2 menn — en íhaldsmenn
1 ma,n,n.
Þegar a,tkvæðaseðlum var skil
að — voni 2 nöfn á lista fulltrúa
kommúnista — það er jafnmarg-
ir og stilt var upp af Framsókn
og kommúnistum' eins' og venja
er til — en hinir skiluðu seðli
með 3 nöfnum — sem er annars
óvenjulegt undir slíkum kring
umstæðum,. — En ihaldsmenn
heimtuðu að atkvœði fnUtrf/a
kommúnista yrði gert ógilt
vegna þess að aðeins 2 nöfn voru
á sðeli hmis!! Var látáð fara
fr.a,m hlutkesti og fengu íhalds-
menn þannig 2 í nefnd'ina.
biiKur iao.tánataáUUtf é puIimsím
nvevn <* ''ej’' ro " -y- ' ”, ■ . :
udríWnc&f
m
/ greinarflokki s'mum um
Héðinn Váldvmarsscr í Nýia
dagblaðinn gefur Jónas. frá
Iirifiu að mörgu leyti mjög,
verðmæta sá'fræðilega og sið-
ferðislegc: lýsingu o.t sjálfum
sér. E’ti af þvi, sem Jt'nas áfeU-
ist H. V. fyrir, cr f-< cmganga
hans i go'- nadeilumn f \ægu. Med
mik’d.i :,a>dlætinju gagnrýnir
Jónas H. V. fyrir framkomu
hans í því máli á eftirfarandi
grundvelli: »Hann (H. V.)
gleymdi, að hann hafði fengiö
sitt. fyrsta ernbœtti og góðu fjár-
HAPPDIÆTTl
Háskóla íslands
Sala happdrættismiða er nfii í
fullumi gangi. Forðist ösina síð-
ustu daga fyrir drátti og kaup-
ið miða nú þegar. Verið með frá
upphafi. Það getur verið tjón
fyrir yður að kaupa miða síð-
ar.
Frá slarfseini Happ-
drættisins.
18. Það er hættulegt að
endurnýja ekki.
í 9. flokki 1936 vann fátœk kona
af 25,000 krónum. Dóttir hennar
sótti peningana og fór að afsaka hjá
umboðsmanni það, sem hún hafði
sagt, þegar hún endurnýjaði seinast.
Það var á þá leið, að það l>ýddi ekk-
ert að vera, að spila, i þessu happ-
hagsaðstöðu fyrir vinnu Fram-
sóknarmann.a«. Jónasi þý.kir
Héðinn liafa illa launað fóstrið,
drætti maður fengi aldi-ei neitt. Hún
sagðist ekki hafa ætlað að trúa sín-
um eigin eyrum, þegar hún heyrði
númerið lesið upp í útvarpinu.
er hann lét ekki múlast til að
svíkja verkafólkið við garna■
stöðina fyrir embætti og góða
fjárhagsaðstöðu. Hér vottar
Jónas sjálfur á skemtilegan hátt
það, sem hin síðari árin hefir
verið lians pó’itíska stefna, að
reyna að irferut að sér hvern
þann ungan hæfileikwmkmn., sem
liann vissi að lineigðist til sósí-
alisma, og kaupa liann frá hug-
sjónum, sínum og sannfæringu
með bitlingum, embættum og
fjárhagsaðstöðú. Og þessi sígildi
brautryðjandi pólitískrar spill-
ingar hér á landi er að liæla sér
af allskonar þjóðnytjastarfi, er
hann hcifi unnið!
Og Jónas he'dur áfram sjálfs-
lýsingu sinni: »Og það mun
hafa verið' homcm (H. V.) a'lra
fjarst að skilja, að þann clag,
þegar hann sliti öllt starfsbönd
sín við samvinnumenn, með því
að gefa sig andarúega á vald
flokki, sem hlítir erlendri stjórn,
myncli sól liinna ytri mannvirð-
inga mjög taka að lækka á lofti«
Auk blekkinganna, sem í þessari
málsgrein felast, lýsir hún í-
ha!dsmy.rkurshugsanagangi Jón-
asar frá Hriflu betur en flest
annað: Jónas veit og viðurkenn-
ir hér, að sól liinna ytri mann-
virðinga hefir aldrei skinið hátt
yfir flokki kammúnista. Hann
fæt ekki skilið þá menn, sem lát
ið geta evtthvað annað stjórna
gjörðum sínwm en veiðimensku
um bitlinga og ytri mannvirding-
ar, eins og meðlimir Kommún-
istaflokksins gera. Og hann
beinir þeirri hógiátlegu liótun til
II. V., að ef hann leyfi, sér að
taka upp samstarf við kommún-
ista um sameiningu íslenskrar
alþýðu, þá muni hann (Jónas)
eftir mætti reyna ad sjá svo um,
að »sól hinna ytri mannvirðinga«
taki að lœkka yfir iiöfði iians.
Og Jónas hefir, eins og kunnugi
er, ráð undir hverju rifi, þegctr
um þaö er að. ræða að grafa
nndan andstœðmgum sínum,
nvort sem er á liinu siðférðiiega
eðct hagsmunalega svi&i.
dæmi. — Lögleysa þessi verður
kwq þeasi uým itmlíuum
19. Þegar neyðin er stærst
er hjálpin uæst.
Kona A. var nýbúin aö missa
manninn sinn frá.þrem ungum börn-
um I mikilli fátækt. Hún sagðist
ekki hafa haft ráð á að endurnýja
þá tvo fjórðungsmiða, sem madur
hennar hefði spilað á síðuslu tvö ár-
in. En af því að aöeins va.r einn
di-áttur eftir af árinu, þótti henni
leitt a,ð sleppa miðunum og endur-
nýjaði, þá. Hún hlaut 6250 krónur
eða % af 25000 króna vinning og
sagði hún, að peningar þessir hefði
bjargað sér frá miklum áhyggjum og
efnahagslegum örðugleikum.
20. A. kaupir snurpinót.
Árið 1935 vann A. á Sauðárkróki
500 krónur og notaöi þær ti.l að íesta,
kaup á snurpinót ásamt fleirum.
21, Trúlofnð stúlka vinnur
2500 krónur.
1934 í 2. flokki vann ung stúlka
trúlofuð 2500 krónur. Var þetta þægi-
leg hjálp til þess að stofna heimili
með.
22. Hugboð.
4. desember 1935 kom. maöur inn
til umboðsmanns í Reykjavík og
keypti heilmiða. Sagðist ha.nn gera
það eftir hugboði, en ekki eftir
chaumi. Koni miðinn upp eftir
nokkra daga með 20.000 króna vinn-
Sá fær latp sem iiamincjan ani.
Uinhoðsiiienn í Reykjavík eru:
frú Anna Asmundsdóttir og frú
Guðrún Björnsdóttir, Túngötu 3,
sími 4380. '
Dagbjartur Sigurðsson, kaupm.,
Vesturgötu 45, sími 2814.
Einar Eyjólfsson, kaupm., Týs-
götu 1, sími 3586.
Elís Jónsson, kaupm., Reykja-
vlkurveg 5, sími 4970.
Helgi Sívertsen, Austurstræti
12, simi 3582.
Jörgen Hansen, Laufásvegi 61,
simi 3484.
Frú Maren Pétursdóttir, Lauga-
veg 66, sími 4010.
Pétur Halldórsson, Alþýðuhús-
inu.
Stefán A. Pálsson og Ármanii.
Varöarhúsinu, sími 3244.
Unihoðsmeiin í Hal'iiarfirði eru:
Valdimar Long, kaupm., slmi
9288.
,, .„ itota §1°ís2
s!m: 3210.