Þjóðviljinn - 03.03.1938, Blaðsíða 3
ÞJOÐVILJINN
Fimtudagurinn 3. mars. 1938.
Iuóoviuiiiii
M&Igagn Kommúnistaflokks
lslanda.
RitatjörU Einar Olgeirsson.
RititjörnS Bergitaðaatræti 30.
Slmi 2270.
Afgreiðila og anglýsingaskrif-
■tofn: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kemor öt alla daga nema
mánndaga.
Askrlftagjald & mönuði:
Reykjavlk og n&grennl kr. 2,00.
Annarsstaðar & landinu kr. 1,25
1 laniasöln 10 anra eintakiö.
Prentsmiðja Jóns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
Þjóðviljinn og sam-
einingarmálin.
Þjóðviljinn hefir nú komið í
tæplega hálft, annað ár. Þessi
tími hef'ir verið hinn. merkasti í
allri sögu íslensku verkalýðs-
hreyfingarinnar. Þróunin hefir
gengið greiðari gang en þekst
hefir á undanförnium árum,.
Það mál, sem Þjóðviljinn hef-
ir frá uppha.fi beitt sér fyrir
eru samfylkingar- og sameining-
armál alþýðunnar. Frá því, að
blaðið hóf göngu .sína hefir það
barist fyrir þessumi málstað
fyrst og fremst. Og ávinning-
arnir hafa orðið miiklir. Ein.um
eða tveimiur dögum eftir að
Þjóðviljinn hóf göngu sína,
hafnaði Alþýðusambandsþinc
það, er þá, sat á rökstólum sam-
fýlkingu við kommúnistai »í eitt
skipti fyrir öll« þing þetta sló
því föstu, að verkalýðurinn
skyldi vera klofinn í fjandsam-
legar fylkingar að eilífu. Tæpu
ári síðar hófust f.yrstu samein-
ingarsaminingarnir milli verk-
lýðsflokkanna. Þegar Þjóðvilj-
inn hafði komið út í ár hafði.
einingarvilji alþýðunnar knúið
svo fast á hjá foringj-uim Al-
þýðuflokksins, að jafnvel hægri-
leiðtogar hans þorðú ekki annað
en að samþykkja yfirskinstillög-
ur um sameiningu flokkanna.
Síðan Alþýðus.ambandsþinginu
lauk hefir sameining og sam-
starf verklýðsflokkanna þokast
ále'iðis, í bæjarstjórnarkosning-
unum, samvinnu í bæjarstjórn-
uim og víðar. Að vísu hafa þau
tíðindi gerst einnig, að fámenn
klíka einangraðra foringja, hefir
klcfið sig út úr Alþýðuflokknum
hér í Reykjavík, af því að þeir,
sáu að sameining alþýðunnar
var ekki lengur gómtamit gasp-
ur og blekkingar, heldur bláköld
alvara.
Þjóðviljin hefir vafalaust átt
mikinn þátt í þessum, straum-
hvör.fumi. Með Þjcðviljanum
eignaðist alþýðan dagblað, sem
barðist markvisst og ákveðið
fyrir einingunni. Með Þjcðvilj-
anum skapaði alþýðan sér tæki
og vopn í eininga.rbaráttunni.
Baráttan fyrir eininýunni
hefir aflað Þjóðviljanum mikilla
vinsælda, meðal allra þeirra
manna, sem, hafa viljað stuðla.
að einingu alþýðunnar. Traust
blaðsins hefir ekki verið bundið
við Kommúnistaflokkinn einan.
Fjöldi miannai, bæði í Alþýðu-
flokknum (og það meira að
segja í hópi þeirra manna
sem Alþýðublaðið mundi telja
til hægri man.na flokksins) og
Framsóknarflokknum hafa séð
YO 1 •• •••*••
ínnnloggjohn:
Akvordunarré|tiir verk-
lýðstélaga í vmnndeilum
í>ott Dagsbrúnarfundur, par sem mæta nær 400
félagsmanna felli tillögu sáttasemjara ríkisins með
hverju einasta atkvæði telst tillagan samt sampykt
samkvæmt frumvarpi Sigurjóns Ölafssonar & Co.
Nú ætlar verkalýðsfélag að
gera verkfall í því skyni að bæta
kjör sín og þarf þá skv. 16. gr.
vinnulöggj af arf rumvar ps Al-
þýðuflokksins (sambandsstjórn-
ar) og Framsóknar að taka á-
kvörðún um hana
við almenina leynilega atkvæða
greiðslu, semi staðið hefir a. m.
k. í 24 klst.
Þegar atkvæðagreiðsla þessi
hefir farið fram og meirihluti
hefir samþykt verkfallið, þarf að
tilkynna ákvörðunina atvinnu-
rekandanumi og sáttasemjara og
má vinnustöðvunin ekki liefjast
fyr en 7 sólarhringar eru liðnir
frá þessari tilkynmngu.
Jafnskjptt og sáttasemjari
hefir fengið slíka tilkynningu
skal hann kalla aðila á fund til
saímningaumileitana. Beri þessar
umleitanir ekki árangur leggur
sáttasemjari fram miðlunartil-
lögu o.g er skylti að bera þessa til
lögu undir viðkomandi verklýðs-
félög.
Miðlunartillagan telst feld,
ef minst 50c/o af greiddum at-
kvceó'uvv eru á móti henni,
enda hafi niinst 85% atkvceðis
bærra félagsmanna eða meira
gveitt atkvœði. Á móti hverj-
■um einum af hundraði, • se-ui
tala greiddra atkvœða lcekk-
ar niður fyrir 35c/o þarf mól-
atkvœóafjöldimi aö liœkka um
einn. af hundraöi til að fella
tillöguna. Ef ekki hafa a. m.
k. 20% atkvœðisbcerra mann-a
greitt atkvæði, telst tUlagan
samþykt.
Dcemi: Tökum sem dæmi að
stærsta verkalýðsfélag landsins,
Dag,sbrún telji 2000 meðlimi.
Nú er látin fara frarn at-
kvæðagreiðsla um tillögu sátta-
semjara, skulum segja. um kaup
hafnarverkamanna í Reykjavík.
Ef að íOO félagsmenn greið'a
atkvæði og hvert einasta atkv.
cr á móti tillögu sáttasemjara,
(en sáttasieimjari er tilnefndur
af Félagsdómi, sem er skipaður
5 mönnum, þar af aðeins einum
frá verkalýðshreyfingunni, en
4 frá hæstiarétti og vinniuveitr
endum), þál er tillaga sáttasemj-
ara samþykt.
Ef að 600 félagsmenn greiöa
atkvfeði og 330 atkv. eru á móti
nauðsiyn þess að Þjóðviljinn gæti
koimið út f ramvegis, og unnið á
fram, að því marki, sem hann
hefir unnið að undanförnu. Þess-
ir rnenn hafa slegið skjaldborg
um Þjólviljann og stofnað með
sér félagsskap í því skyni. Og
Álþýðublaðið þarf ekkert að
undrast þó að þar séu ýmsir
menn af öðrum flokkum en
Kom,miúnistaflokknum.
tillögwnni, en. 270 atkv. með, þá
telst tillaga sáttasemjara sarn-
þykt.
Ef að 500 félagsmenn greiða
atkvæði og 300 atkv. eru á móti
iillögunm en 200 með, þá er til-
lagan samþykt.
Hér er með öðrum orðum kipt
burtu öllum venjulegum lýðræð-
isreglum um, meirihlutaivald í
atkvæðagreiðslu um ákvarðanir
félagsmanna. Þaðí er ekki einu
sinni svo gott, að það megi
láta, atkvæðagreiðsluna fara
frami aftur, heldur getur tillaga
sáttasemjara talisfc samþykt,
þótt 400 manns samhljóða felli
hana og er þá verkfall ólöglegt.
Þessi ákvæði í frumvarpi Sig-
urjóns & Co. eru varin með því
að þau séu sniðin eftir dönsku
sáttasemjaralcgunum. En því
er til að svara að uppbygging
íslensku verklýðsfélaganna er
vegna alt annara atvi-nnustað
hátta gjörólík hinum dönsku.
Við skulum fc. d. taka Sjó-
mannafélagið hér. Nú stendur
yfir deila umi kjör togaraháseta.
I félaginu eru umi 1300 atkvæð-
isbærir félagar. Nú á að fara
fram. atkvæðagreiðsla um tillögu
sáttasemjara um kjör togarahá-
seta og gæti þá ,svo farið að þótt
allir sfcarfandi togarahásetar fé-
lagsins væru andvígir tillögu
sáttasemjara, þá væri hún sam-
þykfc.
Sarna dæmi má taka unn öll
félög ófaglærðra verkamanna
hér á landi.
Einnig mætti benda, á þá
staðreynd að íslen.skir verka-
menn eru ofteinhvern hluta árs-
ins sjómenn og annan hluta árs-
ins hafnarverkamenn eða vega
vinnumenn.
Liggur í augum, uppi a.ð þetta
ákvæði getur í f.ramkvæmdinni
aðeins orðið órétfcmætt þvingun-
armeðal gegn samtökum verkar
■lýðsins í þágu atvinnurekenda-
stéfctarinnar.
Mj ólkur ináli l>.
FRAMHALD AF 2. síðu.
Hátfc útsöluverð á mjólk hlýt-
ur að skaða framleiðendur er til
lengdar lætur, þar sem markaö-
urinn þrengist. Minti Brynjólf-
ur á orð Lundbergs, sænska hag-
fræðingsins, seim dvaldi hér um,
tíma á vegum Skipulagsnefndar
En Lundberg segir m. a, um
landbúnaðinn íslenska.:
»Að því er landbúnaöinn
snertir, er leitast við að bæta
íjárhagsástæður hans með
verðhækkim og sölureglum inn-
anlands . . . þesskonar verð-
hækkun, sem komið er á með ut-
anaðkomandi valdi, gerir neysju-
1 ífl
Alþýðublaðið flutti fyxif
n.okkru grein (þýclda upp úr
dönsku blaði af Stefáni Péturs-
syni(?), sem■ fyrir fáum árum
skrifaði, margar greinar til að
sýna, hversu vel væri bíáð að
verkamönnum í Sovétrikjun-
um). Þessi grein á nú að sýna,
hversu mikJu lakari séu, Ufskjör
verkamanna, í Sovétrikjunum en
í •auðvaldslöndunum. J greininni.
segir t. d., að verkamaður verði
að borga JJOO rúbiur fyrir ein
föt. Skömrnu síðar flutti svo
Nýja dagblaðið aðra grein, þar
sem sagt var, að föt kostuðu í
Sovétríkjunmm um 75—90 ríibl-
ur, en þetta vœri bara ekkert
að nxarka, lcrnn verkamanna
vcepu þar svo lág, að þetta vœri
i rauninn geysilegt verð. Vceri
ekki ráð fyrir Alþýð'ublaðið og
Nýja dagblaðið að skipa sam-
eigwlega ritstjórmrnefnd til ao
bera sœman og samræma Rúss-
imidslygar sinar, svo að eitt
rekist ekki svona óþyrmilega á
annars horn? Ráðlegt væri að
lofa Morgunblaðinu og Visi að
eiga fulltrúa í þessari sameigiu-
legu y>sann’eiksnefnd«.
vörurnar dýrari og dregur úr
versluninni . . . jafnframt- því,
sem þeim mömium fœkkar, er
við þessa framieiðslu gœtu feng-
ist . . . Lækkað verð á kinda-
kjöti, mjólk, smjöri, eggjum o. s.
frv. mundi vafalaust auka
neyslu þessara vörutegunda
verulega, og þyrfti ekki að gera
bændum erfiðara fyrir. Eins og
stendur virði.st verðið á þessum
vörum mjög hátt. Mjólkin kost-
ar næstum því helmingi meira í
Reykja.vík en í. Stokkhólmi . . .
Sem dæmi þess, hversu neysla
getur vaxið við verðlækkun, má
minna á reynsiuna, í Svíþjóo. Á
árunum 1929 til 1934 hefir
smijöi-verðið lækkað um 20%, en
salan innanlands óx um 70% . .
En með því. að neyslan jókst
sveina, mikið meira e,n verðfallið
gátu bændur aukið brúttótekjur
sína/ um J0%«.
Þessum le:ðbeihingum hefir
ekki verið fylgt, en í þess staö
hækkað verðið til skaðá fyrir
báða, aðila, framleiðendur og
neytendur, sagði Brynjólfur. Og
því má ekki halda, áfram.
Eftir tiillcgu frá fors,æti,sráð-
herra var þingálvktunartillög-
unni vísað til laindbúnaðarnefnd-
ar og ámræóunni frestað.
HAPPDRÆTTI
Háskóla íslands
Um leið og þér eignist tæki-,
færi til stórhappa, styrkið þér
Háskólann, t,il þess að eignast
þa.k yfir höfuðið. Hver hreppir
næsta stórhapp? Ekki sá, sem
engan ha.ppdrættismiða á.
Frá starfsemi Happ-
clrættisins.
27. Stoð og stvtta manns-
ins síns.
1936 í 4. flokki vann ung nýgift
kona 5000 krðnur. Hön lét manninn
sinn fá þessa peninga til þess a3
koma fótum undir nýbyrjað starf
hans.
28. Námsstýrkur.
1937 í 10. flokki vann fátagkur
námsmaður 1000 krónur.
29. Stúlkan sem tapaði
í happdrættinu.
Á N. fi,r'ði bar það við, a.o stúlka
eina, vel efnum búin, en talin nokk-
uð samhaldssöm í fjðrmálum, keypti
14 miðai. Daginn áður en dregið var,
sendi umboðsmaður til hennar meö
þau skilaboð', að nú yrði hún að end-
urnýja. Sendi,llinn kom aftur með
þau skilaboð, að hún væri ekki að
fleygja peningum í happdrættið, það
ynni enginn hvort sem væri. Daginn
'eftir drátt var stúlkan vi.ð dyrnar
hjá umboðsmanni og kvaðst nú ætla.
að endurnýja. Umbcð.maður sagði
henni, að nú væri það of seint. Peg-
ar að var gáð, hafði númer hennar
komið upp meö 500 krónur.
30. Oánægður maður
vinnur.
Vmsir kvarta unda,n óheppni
sinni og þykjast ætla að hætta að
spila, Einn af þessum mönnum var A.
a Akureyri. Var hann gjörsamlega
trúlaus á að geta unnið og var fast
ákveðinn að hætta. En fyrir fortöl-
ur umboðsmanns tók hann þó númer
sitt með iilu. A þetta. númer vann
hann í 10. flokki 1937 1000 krónur og
er nú hinn ánægðasti.
ATH.:
Fleira ber að kaupa
en krofið eitt.
Vegna óvanalegrar eftirsókn-
ar tilky.nnist heiðtuðum við-
skiptavinum Happdrætfcisins, að
pantaðir rniðar hjá umbo’ðs-
mönnum vorum, verða að skrá-
"**”*"^1—3 I I I 1111 | | T|| III | ||
setjaist og sæk.iast í síðasta lagi
5. rnars, annars eiga viðskiptar
menn. vorir á hættu. að hinir
pöntuðu miðar verði seldir öðr-
um.
Umboðsmenn í Reykja-
vík hafa opið á laugar-
dag, 5. rnars til kl. 10 e.h.