Þjóðviljinn - 05.03.1938, Blaðsíða 2

Laugarclagurinn 5. mars. 1938.
ÞJOÐVILJINN
UNCÁ FÓLKIÐ
*
Starfsemi sænsku ungkommún- Islensk æska vill vinna að
istaiina er til fyrirmyndar. friðarmálunum.
E>eim hefir tekist að gera samband sitt
að áhrifamiklu baráttutæki æskulýðsins.
Hinir sænsku félagar okkar
hafa á síðastliðnumi tveimur ár-
um aukið áhrif sín meðal æsku-
iýðsins og bætt starfsemi saim-
bandsins, á öllum sviðum. Á
þessu tímabili hefir meðlimum
sambandsins fjölgað um rösk-
lega, 2000 og af þeim hafa flest-
ir gengið inn á síðastliðnu ári.
— Sænsku ungkommúnistarnir
hafa lagt mikla áherslu á að
gera félög sín þannig úr garði,
að þau fullnæg'ðu öllum kröfum
og þörfum unga fólksins. Þetta
hefir þeim tekist og þessvegna
er meðlimafjölgunin nú vaxandi
og örugg'.
En það er ekki einungis með
bættu starfi inn á við, sem- þess-
um áröngrum er náð, heldur
einnig — og kennske miklu frem
ur — vegina starfsem-innar út á
við meðal æskulýðsins, það eru
ekki mörg ár síðan að Samband
ungra kommúnista í Svíþjóð vár
lítt. þektur félagsskapur meðal
sænska æskulýðsins. Nú horfir
þetta, öðru vísi við. Sambandið
hefir brotið af sér einangrunina
og þegar rætt er um áhuga- og
velferðarmál æskunnar í dag,
þykir það sjálfsagt og nauðsyn-
legt að fulltrúar ungra kcmmún-
ista leggi þar orð í belg.
Það er aðallega tvent, sem
valdið hefir þessari breytingu:
þátttaka ungkommúnistanna í
hjálparstarfseminni fyrir
• spán.ska- lýðveldið og í sænsku
friðarhreyfingunni. — Svíþjóð
er það af auðvaldslöndunum,
sem staðið hefir sig best. í hjálp-
arstarfinu fyrir Spán og þar hef
ir sænski æskulýðurinn lagt
fram sinn djúga skerf með ung-
kommunistana í broddi fylking-
ar. S. U. K. reyndi í þessu máli
að ná samstarfi við ungu jafn-
aðarmennina en tókst ekki. Þó
að stjórn S. U. J. neitaði þessu
samstarfi, þá hafa, þó deildir
þess víðsvegar um iandið haft
samstarf við k-ommúnistana í sí
auknum mæli. En það hefir ekki
bara verið með peningasöfnun
og matvælasendingum, sem
sænska þjóðin hefir hjálpað
spán,ska lýðveldinu á þess þreng-
ingartímum. Nokkur hundruð af
bestu sonum alþýðunnar hafa
gjörst. sjálfboðaliðar í her
spönsku stjórnarinnar.. Þessir
menii, sem að meiri hluta eru
komimúnistar, hafa sýnt; að þeir
eru reiðubúnir að leggja dýr-
mætustu eign sína — sjálft lífið
— í sölurnar í baráttunni fyrir
verndun lýðræðisins og menning
arinnar móti harðstjórn og villi-
mensku fasismans. Þessi fórn-
tysi hefir sannað öllum lýðræð-
EÐVARÐ SIGURÐSSON
isöflum í Svíþjóð — og raunar
í öðrum iöndum einpig — að
kommúnistlska hreyfingin er
þáttur, sem óhætt er að reikna
með í baráttunni fyrir yerndun
lýðræðisins. En hún hefir einn-
ig sýnt, fa.sistun.um og afturhalds
öflunum hverju þeir eiga. von. á,
ef þeir voga sér að fara, að dæmi
hinna spönsku skoðanabræðra
sinna..
Eftir æskulýðsfriiðarþingið,
sem haldið var í Genf i septem-
ber 1936 og sótt var af fulltrú-
um frá nær öllum löndum heims,
var myn-duð nefnd tii að hafa
forystu í þessum. málum í Sví-
þjóð. 1 þesgari nefnd eru fulltrú-
ar frá 20 æskulýðssamböndum,
sem samtals ha,fa um 250 þús.
meðlimi. Þarna eru póii.tísk fé-
lög bæði frá vinstri og hægri
Fer hér á eftir útdráttur þess
hluta. ákæruskjalsins, er fjallar
Rannsóknin hefir leitt það í
Ijós, að eftir fyrirmælum for-
ingja hægri mannanna hafi
Max.im Gorki, Mensinski og Kuj-
bisjeff fallið fyrir tilræðum
samsærismanna. Um þetta at-
riði hefir ákærður Jagoda borið
eftirfarandi:
»Foringjar' hægri mannanna
og Trot.gkista,nna höfðu lengi
reyþt að ná Maxim Gorki á sitt
band, og gera hann íráhverían
Stalin og stefnu hans. Var þetta
sterf falið þe-im Kameneff og
Tomskí. En þessi viðleitni þeirra
bar engan árangur. Gorki tók
stöðugt meiri og meiri þát,t í
stjórnmálastarfseminni, og
barðist fyrir stefnu Stalins í
flokknum. Vegna þeirrar stór-
kostlegu áhrifa, sem Gorki hafði
floikkunum, kristileg félög, stúd-
entafélög og ýms menningarfé
lög æskulýðsinst Eins og sjá má
er þetta ærið máslitiur hópur, en
þrátt; fyrir það hefir samstarfið
íyrir ,hinu sameiginlega áhuga-
máli — friðarmálinu — reynst
gott. Ennþá stendur stærsta
æskulýðssambandið — Samband
ungra jafnaðarmanna — utan
við þessa hreyfingu. En það hei-
ir farið eins og í Spánarmálun-
um, einstaka, deildir víða um
íandið hafa’ komið með og von
andi líður ekki á löngu, þangað
til að sambandið sem heild verð-
ur þátttakandi. Með sínu óeigin-
gj'arna sterfi í þágu þessarar
hreyfingar hefir ung-koimmúnist
unum tekist, að fá tilferú æsku-
lýðsins og bægja á brott miklu
af þeirri tortryggni, sem áður
var ríkjandi. Þarna hefir sann-
ast, að æskulýðurinn getur unn-
ið saman að ákveðnum, áhuga-
málumi þrátt fyrir ólíkar skoðan-
ir á öðrum sviðum.. Væri ekki
ráð að íslensku æskulýðsfélögin
reyndu að s'tarfa saman í lík
ingu við þetta?
Á þennan hátti hafa hinir
sænsku félagar okkar starfað og
á grundvelli þessa stiarfs; vaxa
áhrif þeirra dag frá degi.
Málgagn sambandsins, Storm-
kbickan, kom út. í 5000 eintökum
í des. 1936, en í jan 1938 í 11000
eintökum:.
um. morð Gorkis, Kujbisjeffs og'
Mensinskis.
bæði innanlands og utan, var
ekki hægt að komast fram hjá
honurn. Var því tekin ákvörðun
um að ryðja honum úr vegi«.
Rvjcoff ber það einnig, að
Trotski hafi ekkert tækifæri
látið ónotað til að æsa fylgis-
menn sína gegn Gorki. Kvaðst
Rykoff hafa átt viðtal við Jenu-
kidse á árinu 1935, og sagöi
hann mér þá áð í ráði væri að
ryðja Gorki úr vegi.
Biicharin - staðfesti einnig
þennan framburð, .umi að ákveð-
ið hefði verið að myrða Gorki,
og hafi Trotski lagfc á það sér-
staka, áherslu, vegna þess álits,
sem Gorki nyti .erlendi.s, og
vegna þess, að ha.nn notaði þessi
áhrif sín til að vinna stefnu
Stalins fylgi bæði innanlands og
Edvarð Sigurðsson.
Samsærismennirnir eru valdir að dauða
Gorkis, Kujbisjeffs og Mensinskis.
EINKASKEYTI TIL ÞJOÐVILJANS MOSKVA í GÆRKV.
Það er vitað mál, að æska.n
skipar sér svo að segja einhuga
í fylkingar þær, er að friðarmál-
um. vinna, í flestum Iæim lönd-
um, sem samtök hennar eru
frjáls. Ilér á Islandi er það þó
ekki fyr en á síðustu árum, að
samtök æskunnar fara, að fylgj-
ast með þessum mál og taka á-
kveðna afstöðu., Sumarið 1986
sendi U. M. F. 1. fulltrúa, á al
þjóðlega æskulýðsráðsitefnu í
Genf, sem. haldin var að til,hlut-
un Þjóðabandalagsfélaganna til
þess að ræða friðarm|álin og
skipa æsku allra, landa til sam-
stiltrar friðarbaráttu. Eftir
utan, einkum hafi hann mjög
mikil áhrif á þá mentamenn og
rithöfunda, er áður hafa
hneygst að Trots'kisma.
Jagoda lýsfci því, að honum
hefði verið falið að sjá um
framkvæmd verksins, og náði
Jagoda í, því skyni sambandi við
heimlilislækni Gorki, dr. Levin,
prófessor Pletneff og ritara
Gorkis, Krústskoff, og hafði
seim hjálpa.i'ma.nn ritara sinn
Búlanoff. Eru þeir allir meðal
hinna ákærðu.
Búlanoff ber það, að Jagpda
hafi hvað eftir annað kallað
Krústskoff á fund sinn og beðið
hann að stuðla að því að Gorki
færi óvarlega með heilsu sína.
Jagoda hafi haldið því fram, að
ofkæling múndi geta riðið Gorki
að fullu, vegna, þess hve veikur
hann var fyrir, — annars
mundu læknarnir Pletnoff og
Levin sjá umi það sem á vantaði,
ef Gorki þyrfti á annað borð á
hj|álp þeirra að halda.
Pletneff, er játaði sig sekan
um beina þátttöku í lífláti Gork-
is og Kújbisjeffs, sagði m. a.:
»Jagoda fór þess á leifc við mig,
aði ég flýtti fyrir dauða Maxims
Gorki og Kujbisjeffsi, er ég
stundaði í veikindum þeirra. Ég
færðist; undan lengi vel, en varð
loks að ganga að þessu, og í
samráði við dr. Levin oig dr.
Kasakoff fyrirskipaði ég þa.nnig
meðferð á veikindum Gorkis,
Kujuisjeffs, og Mensin,k.is, er
leiddi þá alla til dauða fyrir
tímann«.
Framburð Pletneffs staö-
festu einnig læknarnir Levin og
Kasdkoff.
Fréttaritari.
Bókasafn F. VJ. K.
verður opnað í kvöld kl. 81 á
Vat.nssit.íg '3,, Þar verður flutt
ræða um bókasafnið, ennfremiur
upplestur, söngur og kaffi-
drykkja. Félagar, fjölmennið!
þessa ráðstefnu hafa sv,o verið-
stofnaðar saimeiginlegar nefndir
allra þeirra félaga og sambanda,
sem að friðarmálum starfa í
flestum nágrannalöndum, okkar.
I Danmörku og Svíþjóð hafa
þessar nefndir t., d. starfað mjög
mikið og eiga þar fulltrúa ýms
hin ólíkusfcu sambönd alt frá
hálf fasistískum1 samböndum,
krisfcilegum samböndum, bind-
indissamtökum og til sambanda
ungra kommúnista. Það eina,
sem er öllum þessum félögum
sameiginlegt er það, að þau vilja
sfcarfa að verndun friðarins í
.heiminum.
Síðian 1936 hefir svo U. M. F.
1. unnið að almennri fræðslu um
friðarmálin og flutfc ágætar
greinar um þau í tímiariti sínu
Skinfaxa. Og síðan haía fleiri
æskulýðssamtök tekið þessi mál
upp. Má þar fyrst nefna Banda-
lag íslenskra skáta, sem hefir í
samræmi við alþjóðlegu skáta-
hreyfinguna tekið friðarmálin
upp á stefnuskrá sína. Og að
lokum hefir verið stofnað hér í
Reykjavík félag friðarvina sem
að vísu er ekki fjölment, ennþá,
en hefir yfir ágætum kröftum
að ráða og mun mega vænta af
því góðs sfcarfs í náinni framitíð..
Það segja nú margir ,sem. svo,
að okkur íslendingum varði ekki
rnikiðí um þessi mál, að við mun-
umí aldrei verða flækfcir inn í
stríð á milli stórþjóðanna o.. s.
frv1. Hitt er þó víst, að jafnvel
þótt Island. verði vonandi ekki
blóðvöllur í komandi stríði, —
sem þó er ekk,i útilokað — þá
getur þó stiríð ekki verið okkur
óviðkomandi og mundi t., d. Ev-
rópusfcríð óhjákvæmilega valda
ckkur hins mesta t.jóns bæði f jár
hagslega og að öllum líkindum
koista okkur líf fleíri eða færri
sjómanna, okkar.
Það sem, íslenskir friðarvinir
þurfa nú að gera til þes,s að efla
og útbreiða starfsemi sína er, að
stofna allsherjar bandalag allra
þeirra sambanda,, félaga og ein-
sfcaklinga, sem hér starfa fyrir
málefnii friðarins við samskonar
stofnanir erlendis. Það er þegar
vitað um mörg sambönd, sem
mundu vilja standa að slíku
bandalagi, og enginn .efi á því,
að fleiri mundu gefa sig fram
þegar á stað væri farið. Er þao
verkefni fyrir U. M. F. I. eða hið
nýstofnaoa friðarvinafélag að
g,angasfc fyrir slíku og miundi það
áreiðanlega verða til þess, að
auka samhug þeirra, samtiaka
æskunnar, sem að því stæðu og
glæða viröingu hennar fyrir
mannúðar- og réttlætismálum
þjóðanna, og um leið skipa henni
á vörð um s.jálfsta-öi íslensku
lensku þjóðarínnar.
Jóhannes Jósepsson.
\
l