Þjóðviljinn - 19.03.1938, Blaðsíða 3

PJOÐVILJINN
Lausardaffurinn 19. mars. 1938
Olafur TIióps fæpir sig
upp a skaftið I
„Með sampykt gerðardómsins hafa útgerðarmenn séð hilla
undir ívilnanir pær frá ríkisstjörninni, er þeir hafa farið fram á
Umræður á Alpingi um rannsókn á rekstri togaraútgerðarinnar
{MðaWUINN
M&lgagn Kornmúnistaf lokks
Iiland*.
Rltstjóri: Einar Olgeirsson.
Rititjörnl Bergitaðactræti 30.
Slmi 2270.
▲fgreiðila og auglýsingaskrif-
*tofa: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kamur út alla daga nema
mftnudaga.
Askriftagjald á mánuði:
Eaykjavlk og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25
1 lauiaaölu 10 aura eintakið.
Prentimiðja Jón* Helgasonar,
Bergstaðaatræti 27, simi 4200.
T — -rr-w ■-■■ ■■■ ia — ri - — — — —— — — —
Verkalýðurinn verð
ur að sýna, að hann
sé voldugur og
sterkur.
Ríkisvaldið hefir rekið hnefV
ann í andlit verkalýðsins. Það
hefir með lögum svift hann
samningafrelsi í kaupdeilu sjó-
manna og reynt þannig að gera
verkfallsrétti hans: að engu.
Samskonar ófrelsi og það, sem
gerðardómslögin nú búa sjó-
mannastéttinni vofir yfir hverju
einasta verklýðsfélagi landsins.
Atvinnurekendur munu gang-a á
lagið og eru strax byrjaðir á
því. Strax og fregnin um gerðar-
dórninn barst til Siglufjarðar
Mptn atvimmrekendur og stjórn
síldarverksmiðjanna að sér liend
inni um samninga við Verka-
mamvafélagið Þrótt en daginn
áður höfðu þeir verið langt komn
ir með að ganga að kröfum fé-
lagsins.
Strax og atvi nn ureken daklík-
an finnur þefinn, af fasismanum,
rennur hún á lyktina og — þrátt.
fyrir öll fjálgimeeli Ólafs Thors
um samningsfrelsið, — þá kýs
hún miklu; frekar að láta gerðar-
dótm sem verkfæri sín, kveða upp
úrskurði um kaup og kjör verka
mannanna, en að semja við þá
með verkfall vofandi yfi,r höfði
sér.
Atvinnurekendastéttin gengur
á lagið og heimtar verkalýðinn
Imeptan í þrœlahald.
Verkalýðurinn verður því taf-
arlaust að sýna, að hann sé ekki
á því, að láta hneppa sig í þræl-
dóm. Verkalýður Islands mun
nú sýna í verkinu vilja sinn til
að varðveita frelsi sitt Og frelsi
hans byggist eingöngu á valdi
hans og styrk. Sé verkalýðurinn
ekki voldugur og sterkur, þá
verður ha,nm smásaman ræntur
frelsi sínu. En skilyrðið fyrir
valdi og styrkleika hans er ein-
ing.
Þessvegna, hefir Koonmúnista-
flokkurinn í. gær ritað stjórn Al-
þýðusambandsins, stjórn full-
trúaráðs verklýðsfélaganna,
stjórn J af naðarmannafélags
Reykjavíkur og Alþýðuflokks-
félags Reykjavíkur bréf þao,
sem birt er á fyrstu síðu blaðs-
ins í dag, tilboð um sameiginlega
framkomu allra samtaka verka-
lýðsins gegn gerðardámnmn og
þeirri hættu, sem nú vofvr yfir
verklýðshreyfingunni.
Framtíð íslensku verklýðs-
hreyfingarinnar getur oltið á því
að nú þegar takist. sarneiginleg
baráttu allrar verklýðshreyfing-
Framsóknarflokkurinn hefir
lagt fyrir þingið frumvarp um
skipun nefndar til að rannsaka
hag og rekstur togiaraútgerðar-
innar.
Er svo fyrir mælt að nefndin
skuli sérstaklega taka til athug-
unar hvort; hægt muni að gera
rekstur togaranna hagkvæmari
og ódýrari, o.g á hvern hátt unt
sé að koma á öruggan grund-
völl útgerð þeirra. skipa, sem
rekin hafa verið með tapi und-
anfarin ár.
Mætti ætla af frumvarpi
þessu að Framsóknai’flokkurinn
væri búinn að fá samyiskubit út
af því a.ð taka á sig samábyrgð
með fjármálaspillingu Kveld-
úlfs.
*M,á þó vera að annað liggi að
baki frv., og bendir afstaða Ól-
afs Tihors við 1. umræðu málsins
ótvírætt í þá átt.
Á fundi Neðri deildar í gær
fylgdi Gisli Guðmmidsson frv.
úr hlaði., Taldi hann nauðsyn
opinberrar raninsóknar á togara-
útgerðinni mjög brýna, vegna
þess að togaraútgeraðrmenn
hefðu nú leitað til ríkisstjórnar-
innar um hjálp, og talið sér ó-
fært að gera skipin út án slíkr-
ar hjálpar.
Ölafur Thors lýsti sig sa,m-
þykkan frv. Útgerða,rmön,num.
hefði ekki þótt rétt að hreyfa
skipin, þrátt fyri.r það þó að
kaupsaminingar hefðu tekist, fyr
en þessar ívilnanir væru fengn-
ar. Togaraútgerðarmenn hefðu
með smiþykkt þvingimargeröar-
dómsins séð hylla undir þær í-
vilnamr, er þeir hafa krafist af
ríkisstjórmnni.
Var auðheyrt á ræðum Ólafs,
að hann tialdi sér óhætt að færa
sig upp á skaftið. Gekk það svo
arinnar gegn því frelsisráni, sem
hafið er. — 2. júní 1932 var
stj.órn. sósíaldemókrata í Prúss-
landi sett frá með yfirgangi aft-
urhaldsins'. Komimúnistaflokkur-
ínn bauð þýska sósíaldemókrata-
flcikknum sameiginlega baráttu
gegn þessu ofbeldi, sameiginleg
mótrniælaverkföll og aðrar að-
gerðir', en sósíaldemokratar höfn
uðu. 8 mánuðumi síðan va,r fa,s-
isminn kominn, á í Þýskalandi.
— 6. febrúar 1934' gerði franska
afturhaldið hina fasistísku árás
sína á lýðræðið franska og í bar-
áttunni gegn þeirri árás, í alls-
herjarverkföllunum 9. og 12.
febrúar, skapaðist sú volduga
og sterka eining franska verka-
lýðsins, semi stöðvaði framrás
fasisma.ns í Vestur-Evrópu og
gerði Frakkland að því vígi gegn
fassirnanum, sem það nú er. —
Þess er að vænta að íslensk
verklýóshreyfing sýni það nú að
hún hefir lært nægilegt af at-
burðum síðustíu tíma, til að af-
stýra einhuga þeirri hættu, sem
' yfir henni vofir.
langt, að hann þóttist þess um-
kominn að tala um fjármála-
spillingu, þessi höfuðpaur fjár-
málaspi'lingarinnar íslensku.
Finrmr Jónsson deildi á Kveld
úlf fyrir að hafa haldið eftir
þremur fjórðú hlutum af síldar-
lýsinu frá sumrinu sföm leið, í
spákaupmenskuskyni, og taldi
að nefnd sú, er skipuð yrði, tæki
til meðferðar framtíðarskipulag
á rekstri togaraútgerðarinnar.
Eysteinn Jónsson byrjaði
ræðu sína með því, að frv. væri
flutt a,ð tilhlutun Sjálfstœðis-
flókksins, en leiðrétti sig á því,
og sagðist hafa ætlað að segja
Fratmsóknarflokksins. Er það
skiljanlegt;, að Framsóknarfor-
ingjarnir ,séu farnir að ruglast í
þessum flokksheitum, nú eftir
atburði; síðustu daga. Neitaði
FRAMHALD AF 2. síðu.
eða þá á Danmörku, og þá er
skemra, eftir til Islands. fslensk-
ir landráðamenn í, flokki íhalds
c.g nasista hér hafa þegar gefio
Hitler of mikið undir fótinn tii
þess að hann muni með góðu
hætta við fyrirætlanir sínar
gagmvart, Islandi.
En hvað um það, lesandinn
fær þegar hneigð til að fyrirgefa
íslenska íhaldinu, öll þess föður-
landssvik með tilliti til hinnar
falslausu iðrunar og hins
ákveðna, ásetnings um að bæta
íyrir brot. sí.n, sem kemur fram
í þessari grein, því að enn er
ekki of seint að afstýra ógæf-
unni.
★
Og lesandinn les lengra niður
á síðuna — og honum hnykkir
við. Hann, les þar, að hið erlenda
ríki, sem sjálfstæði Islands stafi
hætta frá, séu Sovétríkin rúss-
nesku! Alt samviskubit íhalds-
ins, öll iðrun þess; yfir sjálfs sín
landráðum, sem ha,nn þóttist
hafa séð sannanir fyrir í, forystu
grein Morgunblaðsins, or gufuð
upp og orðin að eng,u. Hún var
aldrei til annars stiaðar en í í-
myndun, lesiandans. Hvernig gat
hann líka verið svona einfaldur
og trúgjarn á hið góða og heil-
brigða, jafnvel í auðvaldssál?
Mátti hann, ekki vita, ao auðvald
ið er alls staðar og alla tíð sjálfu
sér líkt;, að auðvaldið hefir aldr-
ei metiið neina hugsjóin til jafns
við arðránshugsmuni sjálfs sín.
Lesandinn minnist þess nú, að
fyrir fáum dögum birti Þjóð-
viljinn athyglisiverða grein, þar
sem flett var afdráttarlaust of-
an af undirróðri þýskra nasista,
hér á landi og hlutverki íhalds-
ins í þeirri glæpsamlegu starf-
semii. Honum verður það Iiegar
ljóst, að umrædd Morgunblaðs-
grein er ekki annað en reyk-
slæða, breidd út- til þess að leyna
hann því, í tilefni af fyrirspurn
frá F. J., að nokkuð hefði verið
samið v.ið íhaldið um ívilnanir.
Isleifur Högnason lýs.ti því yf-
ir að Kommúnistaflokkurinn
styddi frumvarpið, þar sem
hann þeldi fulla þörf; á rannsókn
á útgerðijini. Benti hann á þá
staðreynd að þeir togarar, er
lengst halda út, bera sig yfir-
leitt best. Launafyrirkomulag
yfirmanna er óhæft. Þessu verð-
ur að kippa í lag.
Alþingisimenn ættu sem fyrst
að fá skýrslu um það frá bönk-
unum, hvernig skuldum, útgerð-
armanna é,r komið., Þetta þing
verður að gera ráðstafanir til að
korna toguraútgerðinni á heil-
brigðan grundvöll svo að rekstur
hennar framvegis sé trryjður.
þessum staðreyndum., Það á að
hylja landráðastaðreynd íhalds-
ins með því að staðhæfa, eftir
nasistiískum fyrirmyndum, að
hættian stafi frá Soivétríkjunum,
landi, sem' aldrei hefir skipt sér
af Islandsmálumi og hefir hér
engra hagsmuna að gæita.
Mættum vér spyrja Morgun-
blaðið: Hvar er,u þær þjóðir, sem
Sovétríkin hafa ráðist, á? Ilverj-
ar eru þær hernaðarflugvélar og
herskip, sem þau hafa ,sent hing-
að til lands í njójsnaskyni? Hvar
er þeirra Timmermnan, hvar er
þeirra Arthur Hensing?
Það er ekki nema gott til þess
að vita, að Morgunblaðið geri
sig að fífli með því að staðhæfa,
að sijálfstæði Islands stafi hætta
af friðsÖmu verkamannaríki
austur undir Úralfjöllum, aust-
ur undir Kyrrahafi. Það er líka
mjög gagnlegti, á meðan fasist-
arnir keppast um að rjúfa sáttr
mála og samninga, ráðast með
herveldi á hverja þjóðina af ann-
ari, að þá sýni Morgunblaðið sem,
greinilegast s,in,n ta.ugaveiklaða
áhuga á að verja þessa spámenn
sína, og lærifeður og beina at-
hygli manna frá hryðjuverkum
þeirra. Það getur ekki otrðið til
annars en að flýta því, sem mest
er nauðsynin á, að augu almenn-
ings opnist að fullu fyrir hug-
arfari og fyrirætlunum íslenska
íhaldsins.
Skemtun
heldur glímufélagið »Ármann«
í Oddfellowhúsinu (niðri) á
morgun klukka.n, 9-. Þar verður
kaffidrykkja, upplestur, söngur
og ýmislegt fleira.. Skemtunin er
aðeins fyrir íélagsmenn.
Póstferðir á niorgun
Frá Reykjavík: Þingvellir.
Til Reykjavíkur: Dr. Alex-
andrine frá útlöndum og Lag-
arfoss norðan um land.
S/judtíSimísr
‘ ífl
1 umræðunum um gerðardóm-
inn lét Magnús Jónsson þau orð
falla, að togaraútgerðarmenn
vœrn bestu mjólkurkýr þjóðfé-
lagsins. Magnús Jónsson má
gjarna liafa þá skoðun, að Ölaf-
ur Thors sé besta mjólkurkýr
þjóðfélagsins. En liann má ekki
gleyma því að fóðrið kostar
nokkrar miljónir á ári, og það
af ahnannafé. Og er þá vandséð,
hvort ekki borgaði sig að farga
kúnni og lifa í þurrabúð — hugs
anlegt vœri lika. að fá sér aðrar
mjólkurkýr, sem ekki væru
svona- andskoti frekar á fóðmm-
um.
Ályktun A. S. B.
um mótmæli gegn
vinnulöggjöfinni.
»A. S. B. mótmælir frumvarpi
því, sem Sj,áIfstæðisflokkurinn
ber fram á Alþingi, sem árás
á verklýðssamtökin. Einnig tel-
ur félagið frumvarp það, sem
miilliþinganefnd hefir samið, um
stéttafélög og vinnudeilur, hættu
Jegt verklýðssamtökunum á
margan ,h,átt. Telur félagið að
réttindi þau flest, s.em frum-
varpið veitir yerklýðsfélögunum,
séu aðeins staðfesting á réttind-
um, sem félögin njóta í raun og
veru og hafa áunnið sér með
baráttu sinni. Samningsréttur
j verklýðsfélags, sky. frumvarp-
inu, virðist t.. d. ekki hafa í för
með sér skyldu atvinnurekenda
til þess að semja yið það og koma
því að litlu haldi,. og réttindm
skv. frumvarpimu ná ekki til
annara félaiga. en þeirra, sem náð
hafa skriflegum samningum,
sém fela venjulega í sér yfir-
gripsmeiri réttindi en þau, sem
frumvarpið áskiiur. Hinsvegar
takmarkar frumvarpið sjjálfs-
ákvörðunarrétt félaganna um
taxta, kaup, kjör og vinnuskil-
ínála og vald verklýðssamtak-
anna, í heild, svo og almennar
lýðræðisreglur. Skorar því A. S.
B. á Alþýðuflokkinn að berjast
á móti samþykt þessa frum-
varps, nema mjög verulegar
breýtingar fáist á því í sam-
ræmi við kröfur annara, verklýðs
félaga, t. d. Dagsbrúnar, cg at-
hugasemdir þær, er samþyktar
hafa verið á fundi A. S. B.
Skorar félagið á Alþýðuflokk-
inn að hvika ekki frá stefnu
sinni í þessum málum, og virða
vilja verklýðsfélaganna, og vænt
ir þess að verklýðsfélögin um
land alt treysti nú samtök sín
gegn öllum yfirgangi, láti aldr-
ei rétt sinn sjálfviljug af hendi
og mótmæli hverjum þeim lög-
um, sem hefta frelsi alþýðunn-
ar og samtaka hennar«.
í. R.
fer í skíðaferð að Kolviðarhóli
í fyrramálið kl. 9 frá'Söluturn-
inum. Farseðlar seldir í Stálhús-
gögn Laugavegi 11. Getur vel
í'arið svo að tækifærunum fari
að fækka fyrir fólk til þess að
bregða sér á skíði að þessu sinni,
svo að menn ættu að fjölmenna
í förina.
Iðrandi landráðamenn?