Þjóðviljinn - 20.03.1938, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Sunnudagurinn 20. mars. 1938.
Mál oj» menniiig telne
nu 3000 íélagsmenn.
Eftir tæplega tíu máoaða starfsemi hefir Mál og menning
náð peirri félagatölu, sem tryggir útgáfu sex bóka á næsta
ári, og hefir félagið par með náð pví takmarki er pað setti sér
Frá })ví „Móðirin“ kom út,
hafa daglega bæst við tugir
nýrra félagsmanna. — Bókin
er þegar að verða upp seld.
plÓÐVIUINN
fifáig&gn Kommúnistmflokks
Imlandm.
Ritmtjóri: Binmr Olgeirsson.
Rititjórnl BergitaBastrseti SO.
Sfml 2270.
AfgreiBilm og maglýilngmskrll-
■tofa: Lmugmveg 38. Simi 2184.
Kemnr út mlla dagm nema
mánndmgm.
Askriftmgjmld á mftnuBi:
Reykjavlk og n&grenni kr. 2,00.
AnnarsstaBar & lmndinu kr. 1,25
1 lauiasölu 10 murm eintakið,
Prentsmiðja Jöns Helgasonar,
Bergstaðaatrseti 27, ifmi 4200.
Hingad — og ekki
lengra!
Upp úr atburðum
síðustu daga verð-
ur vinstri eining
að skapast.
Saimivinna Alþýðuflokksins og'
Framsókna,rflokksins hefir rofn-
áð. Orsökin er íhaldspólitík Jón-
asar frá Hriflu, sem hon,um hef-
ir tekisit að fá Framsóknarflokk-
inn til að fylg'ja umi noikkurt.
skeið., Og sakir klofningsins í
eigin röðum hefir verklýðshreyf-
ingin ekki megnað frami að þessu
að verða sá sterk aðili, er hin
frjálslyndu Öfl Framsóknar-
flokksins gætu, óhikað stuðst við
og treyst á,
Nú er tvenfc táJ.
Annaðhvort tekst Jónasj frá
Hriflu að láta, halda íhaldspóJi-
tíkinni, áfram og fá íhaldið sjálft
með í að framkvæma hana —
að lokum með aðferðum: fasism-
ans, því niðurskurður á kjörum
og réttindium, íslenskrar alþýðu
meó gengisfalli, gerðardómi o. s.
frv. verður ekki framkvæmdur
öðruvísi, — eða þau vinstri öfl,
semi hingað til hafa verið siundr-
uð og þessvegna veik, átta sig
nú og taka, höndum saman.
Ogt það er það, sem verður að
geraefc
Verkalýðurinn verður að*
samejnast, skapa einingu í bar-
áttunni gegri fasismanum, og yf-
irgangi auðvaldsins.
0g fulltrúar annara vinnandi
stétta, fyrsfc og fremst fulltrúar
bændastéttarinnar í Framsókn'-
árflokknum og aðrir fulltrúar
frjálslyndisins á Islandí, verða,
að taka höndum siaman víð verk-
lýðshreyfinguna umi að vernda
lýðræðið og skapa sterka, ein,-
huga ríkisstjórn, óháða banka-
▼aldinu, er reki pólitík sína í
eamræmi v,ið hagsmuni vinnandi
stéttanna.
Pað verður að gerast strax. ts-
lenskir frelsisvinír œttu að verá
búnir að lcera það af viðburðmn
veraldafs'ógunnar sOxtustu árin
að það er hikið, sem drepur lýð-
ræðið, — en; áræðið og frekjan,
sem bjargar fasismanum.
Sjótmiannafélagið hefir þegar
stigið fyrsta sporið með eínhuga
samþykt. sinni gegn gerðardómn-
um,. Kommúnistaflokkurinn hef-
ir skorað á öll pólifcísk og fag-
leg sarntök verkalýðsins að taka
höndum saman.
Að hika nú, er ,sama og tapa.
Sá, semi nú gerist vargur í véum
©g hafnar samvinnu verkalýðs-
Fyrir nokkru síðan kom út
fyrsta bókin af árbókum, bók-
inenfcaféiagsins Mál og menning.
Var það hin heimsfræga, skáld-
saga Maxim Gorki: »Móðirm.«
Hefir bók þessi fengið hinar
bestu viotökur meðal almemr,-
ings, og fjöldi fólks streymt í
félagið, svo að bókin er þegar aö
verða, uppseld. Tíðindamaður
Þjóðviljans hafði í gær tal af
Kristni Andréssyni, formanni
félagsins og átti við hann effcir-
farandi, viðtal umi félagið 6g
framtíð þess:
Það virðist vera, korrvið á dag-
inn að þið hafið síst verið of
' bjartsýnir þegur þið réðust í að
stofna félagið?
Aldrei gerðum við okkur svo
1 bjartar vonir um Mál og menn-
ing, að þær væru neitfc í líkingu
við það, sem nú er frami komið.
. Það þótti síður en sivoi skortur
á bjartsýni, er vjð upphaflega
gerðum áætlun umi að ná félága-
tölunni 3000 á, þremur árum. Nú
er sú tala fengin á tæpum 10
mánuðum, og þar með trygging-
\ in fijrir þuí að geta gefið út 6
bœjcur á ári fyrir 10 krónur, eða
1 bók annan hvern mánwð\ eins
og kjörorð okkar hljóðaði í byrj-
urt. —
Hvernig skýrirðu þemum
hraðá vöxt?
Einungis með lestrarhneigð
íslensku þjóðai'innar. Islendinga
þyrstír í að lesa, og fræðast, þá
, hefir altaf gert það, en allur al-
menningur er svö fáfcækur, að
hann hefir ekki ráð á því að
veifca sér idýrar bækur.
Telurðu enn möguleika fyrir
\ vexti félagsins?
, Eimnitt þennani mánuð, síðan
1. bókin í ár kom út, hefir mest
streymt í félagið., 1 fyrra fengu,
menn aðeins 2 bækur fyrir 10
kr. árgjáldið, og f jöldi, sem, þeg-
ar hafði í huga að ganga í Mál.
og menning, vildi sjá til, hvað
yrði um efndir félagsins, eða
bíða þangað tíl kjörin yrðu befcri. ’
Á þessiu áiri1 fá menn 4 bækur
fyrir 10 krónurnar, og margir
eru niú fyrst að sjá, hvílík koefca-
kjör eru í boði. Allan þewian
ins, tekur á sig þunga, ábyrgð
fyrir dómsfcóli sögunnar og þjóð-
arinnar<
Vinstri eining verður að vera
svarið við samsæri afturhalds-
aílanna gegn. réttindum og hags-
munum hinnar vinnandi ís-
len»ku þjcðar.
mármð hafa að meðaltali bcetst
við í félagið 20 menn á dag, og
þó höfum við ekki fregnir enn
nema ,af nokkmmi stöðum utan
Reykjavíkur. Það er enginn vafi
að ennþá eru ótakmarkaðjr
möguleikar fyrir vexti félagsins.
Það er sísti meiri bjartsýni en
áður, er við nú höfumi sefct okk-
ur takmarkið 4000 félagsmenn
fyrir 1. des. n. k. Við höfum
ekki enn gerfc okkur svo háa á-
ætíun, að við höfum ekki farið
langt fram. úr henni. Það er
skemst að m,inn,ast síðan 1. mars
að við gerðum ráð fyrir að ná
3000 félagsmönnum fyrir 1. maí
en nú er reyndar ekki, nema 20.
mars og stú tala þegar komin.
Hlýtur þá elcki bráðum að
þrjóta íipplagið af ~»Móðirin«,
þegar svona ört streymir í fé-
lagið?
Eflaust höfum við ennþá gért
þá yfirsjón að prenta bókina
í altof lágu upplagi. Við héldum
að við værum birg-ir með 1000
Á fundi, sem haldinn var í
verklýðsfélaginu Hvöt á
Hvammsfcanga, . 9. þ. m. var
vinnulöggjafarmálið tekið til
meðferðar. Eftirfarandi tjllögur
voru samþyktar:
FjÖlmennur fundur í Verk-
lýðsfélaginu Hvöt á Hvamms-
tang-a, haldinn 9. mars 1938 mót-
mælir eindregið öllum afskiftum
löggjafarvaldsins af vinnudeil-
um og lýsir megnustu vanþókn>-
un á vinnulöggjafarfrumvarpi
því, sem: nú er flutt af Sjálf-
stæðismönnum, á Alþingi.
Ennfremur mótmælir fundur-
inn frumvarpi vinnulöggjafar-
nefndar, semi verklýðsfélögunum
hefir verið sent til umsagnar og
, telur með öllu óhætffc að nokkur
vinnulöggjöf sé sett, sem: ekki
hefir áður verið send verklýðs-
félÖgunum. til langrar og ræki-
legrar athugunar og öðlast trygt
fylgi þeirra og: semi sí.ðan hefir
verið iögð fyrir Alþýðusam-
bandsþing og hlotið samþykki
þess«-
Samþykt með 32 atkv. gegn 4.
| »F.iölmennur fundur í Verk-
*■ lýðsfélaginu Hvöt á Hvamms-
eintök fram yfir félagatöluna,
sem komin var, þegar »Móðirin«
fór í prentun. En nú sjáwm við
fram á það, að him er strax að
seljast upp. Hér eru það vin-
sældir bókarinnar sjálfrar, sem
ráða ímiiklu. um. Það vilja allir
eignast hana og lesa. Það má
telja nokkurn veginn, víst, að 1.
apríl n, k, verði ekkert einták
óselt af »Móðirin«. Það fer alveg
ein,s með hana og bækur fyrra
árs, Vatnajökul og Rauða
penna, en að þeimi eru nú, komn-
ir um 500 kaupendur, sem við
höfum ekki getað látið fá bæk-
urnar.
Eg heyri. að Jnð getið verið
ánægðir með Mál og menning.
Já, það stjenidur ekki; á lesend-
unum. að efla félagið. Nú reynir
á. rithöfunda þjóðarinnar að
skrifa, fyrir Mál og menning góð-
ar og nauðsynlegar bækur hver í
sinni gnein. Þeir s:em skrifa fyr-
ir Mál og menning þurfa ekki
að kvarta undan því, að orð
þeirra berist ekki til fólksins.
Nú er það rithöfundanna að sjá
til þess, að orð þeirra, sé svo lif-
andi, að fólkið ekki þreytist á
bókum þeirra. Rifchöfundarnir
mega vita það, að það er áhuga-
samt lifandi fólk, sem hefir skip-
að ,sér í Mál og menning. Þar
eiga þeir besta, lesendahópinn.
Fólkið í Mál og menning þráir
lifandi verk um lífræn efni.
tanga ákveður að taka fram eft-
irfarandi atriði:
1. Fundurinn felur þingmönn-
um Aiþýðuflokksins að vinna að
því að engini vinnulöggjöf verði
lögfest á Alþingi fyr en næsta
* Alþýðusambandsþing hefir fjaM-
‘ að um málið.
2. Verði vinnulögg'jöf, eklci af-
■ stýrt, á yfirstandandi Alþingi,
felur fundurinn þingmönnum,
: Alþýðufiokksins að berjast gegn
ákvæðum 2. Ijðs 18. greinar
frumvarps vinnulöggjafarnefnd-
ar, þar sem ba,n,nað er að hefja
verkföll í mótmælaskyrti gegn
lagasetningu.
Ennfremur mótmælir fundur-
inn ákvæðum, frumvarps vinnu-
löggjafarnefndar um skipun fé-
lagsdóms. Vill fundurinn í því
sambandi benda á danska fyrir-
komulagið semi betra,«.
Samþykt með 25 atkvæðum
gegn 17.
Skilaboð til
Jónasar Guð-
mundssonar.
Út af grein, sem J. G. skrif-
aði í Alþýðublaðið 18. febr. s. 1.
vil ég taka, fram effcirfarandi:
1 málefnasamningi verkalýðs-
flokkanna í. Neska.upstað, er á,-
kvæði, sem mælir svo fyrir að
ekki. skuli rifja upp að óþörfu
gamlar væring'ar, þar sem svo
var litíð á að slíkt: mundi, verða
til að spilla samvinniunni. Með
framannefndu skrifi, sín,u, sem
er árási, ekki aðeins á okkur
kommúnista, heldur og Alþýðu,-
flokksmennina og sem er alveg
í sama anda ag níðskrif íhalds-
ins í kosningabaráttunni, hefir
J. G. gerst brotlegur við þennan
samning,
Ég ætla ekki að svara hinum
einstöku atriðum, í grein, J.G. því
við kommúnistlar erumi staðráðn-
ir í því að standa við samning-
inn. En það má J. G. vita að
hann hefir ekki aukið fylgi sitt
með framkomu sinni. Sásti það
einna greinilegast á fundi Verk-
lýðsfélagsinsi í gær, þar sem
ha,n.n stóð algjörlega rúinn sínu
forna, fylgi. Enda er það svo að
ekki einn einasti fylgjandi Jón-
asar hef ir mælfc bót athæf i hans.
Annars er mér ljóst hvernig
á þessari ritsmíð steindur. Jónas
hefir verið reiður yfir hrakför-
ura klofningsmiannanna í Alþýðu
samb. og í öðru lagi hefir hon-
uml fundist þörf að reyna að þve
sig hreinan af }>eim glæp að
vinna að samvinnia verklýðs-
flokkanna og verða á þann háfcfc
sömu »sök« seldur og Héðinn.
Læt ég* ,sv.o útrætt um, þetta.
Neskaupst. 1. mars 1938.
Bjarni Þórðarson.
| Póstférðir á morgun
Frá Reyhjavík: Mosfellssveit-
| ar, Kjalarness, Kjósar, Reykja-
ness, ölfuss- og' Flópósfcar.
Hafnarfjörður. Seltjarnarnes.
Fagranes frá Akranesi. Gríms-
ness- og1 Biskupstungnapóstar.
Selfoss til útlanda.
Til Reykjavíkur: Mosfellssveit
ar, Kjalarness, Kjósar, Reykja-
ness, ölfusst- og Flóapósfcar.i Hafn
arfjörður. Seltjarnarnes. Fagra-
nes frá Akranesi. Lyra frá út-
löndum.,
Póstferðir á þriðjudaginn
Frá Reyþjavik: Mosfellssveit-
ar, Kjalarness, Kjjósar, Reykja-
nessi, ölfuss- og Flcapóstar-
Hafnarfjörður. Seltjarnarnes.
Fagranes til Akraness.. Laxfoss
til Akraness og Borgarness. Bíl-
póstar til Húnavatmssýslu.
Til Reykjavikur: Mcsfellssveit.
ar, Kjalarness, Kjósar, Reykja-
ness, ölfuss- og Flóapóstar.
Hafnarfjörður. Seltjarnarnes.
Fagranes frá Akranesi.
Verkalýðsfélagið „Hvöt" á Hvamms-
tanga mótmælir vinnulöggjöf Alpýdu-
fiokksins og Framsöknar.