Þjóðviljinn - 25.03.1938, Síða 1

3. ARGANGUR
FOSTUDAGINN 25. MARS. 1938
70. TOLUBLAÐ
Breska §tjórnin lætur ofbeidi
ia§istaríkjanna aískittalanst.
Svar til Litvinoíts: Fasistaherrumim gæti mislíkad ef
lýðræðisþjóðirnar voguðu að gera með sér bandalag!
Engin aðstoð yið iýdræðisstjdrnipiiar á 8páni og í Tékkóslóvakíu.
EINKASKEYTI TIL ÞJOP^ILJANS KHÖFN 1 GÆRKVöLD/
rnÆÐA CHAMBERLAINS, forsætisráðherra
Bretlands, um utauríkismálin, hefir mjög
aukið á öryggisleysið og ófriðarhættuna í álfunni.
Lýsti forsætisráðherrann yfir því, að hann teldi
óframkvæmanlega tillögu Litvinoffs um bandalag
iýðræðisþjóðanna, þar sem slíkt bandalag mundi
einungis skifta álfunni í tvær fylkingar innbyrðis
fjandsamlegar.
Ennfremur lýsti Chamberlain yfir að breska
«tjórnin mundi halda áfrarn hlntleysisstefnunni í
Spánarmálunum, og teldi sér ekki fært að lofa
Tékkóslóvakíu stuðningi þó á hana yrði ráðist.
FRÉTTARITARI
Kæða Chamberlains
L0ND0N I GÆRKV. F.U.
Chamberlain forsætisráðherra
Breta flutti ræðu sína um utan-
ríkismálastefnu Breta í neðri
málstofu breska þingsins í dag.
Hann hótf mál sitt með því að
-endurtaka þá yfirlý.sing,u að
grundvallaratriðið í utanríkis-
málastefnu Breta væri það að
varðveita friðinn, »því að vér
vitum«, sagði Chamberlain, »að
í stríði er enginn sigurvegari«.
Fyrsta sporið til verndar
friðnum: Vantraust á
Þjóðabandalagið!
Eftir að heimsstyrjöldinni
'iauk, sagði Chamberlain hefðu
menn sett vonir sínar til Þjóða-
bandalagsins. »Eg get ekki neit-
.-að því«, sagði Chamberlain, »að
traust mitt til ÞjóðabanctcUaffs-
ins hefir beðið nvj'óg alvarlega
Jinekki, en þó hefi ég ekki tap-
að trúnni á það, að unt verði að
reisa Þjóðabandalagið við og
gera, það ennþá að því afli til
varðveislu friðarins, sem því var
upphaflega ætlað að verða. Þjóð-
ir heimsins verða að taka sig
•samian um að kveða niður þau
iifl sem, á hverjum, tímia fela í
sér ótfriðarhættu, en til þess
þurfa þær að vera, vel vígbún-
,ar«.
Tékkóslóvakía:
Þá vék Chamberlain að mál-
um Tékkóslóvakíu með sérstöku
tilliti til öryggis hennar. Ný-af-
staðnir atburðir í Austurríki,
sagði hann, hefðu óhjákvæmi-
lega vakið hjá mönnumí þá spurn
ingu hvort ekki gæti skeð að
samskonar örlög biðu Tékkósló-
vakíu. Ef unt væri að einskorða,
liið tékkneska vandamál við
íramtíðarkjör Þjóðverja í land-
inu, þá ætti að vera auðvelt, að
leysa það, sagði hann. En við
þeirri spurningu, hvort breska
stjórnin væri við því búin að
skuldbinda, s,ig til þess, að veit,a
tékknesku stjórninni hernaðar-
lega aðstoð, ef sjálfstæði lands-
ins eða einhvers hluta þes,s, væri
hætta. búin, kvaðst Chamberlain
verða að svara því, að þess vceri
ekM að vcenta að nokkur þjóð
tceki á sig' slíka ábyrgð, nema
þar sem hennar eigin bagsmmdr
kæmu til greina. Þetta þýddi þó
ekki það, sagði Chamiberlain, að
Bretar myndu ekk,i undir nein-
uml kringumstæðum koma til að-
stoðar Tékkóslóvakíu, ef fram á
það yrði farið.
Það gæti orðið hættulegt
ef lýðræðisríkin gerðu
bandalag gegn fasisman-
um!
Því nEesti svaraði Chamberlain
tillögu Litvinoffs um ráðstefnu
milli lýðræðisþjóðanna, út af inn
limun Austurríkis í Þýskaland
og stefnu fasistaþjóðanna yfir-
leitt. Hann sagði að slíkt myndi
aðeins auka hinar stjórnmálar
legu viðsjár, með því að skifta
Evrópu niður í tvenn stjórnmála
Launadeilan ó
Siglufirði.
Einkaskeyti til Þjóðviljans.
Siglufirði í gærkvöldi.
Eftlr ósk ríkisverksmiðjK-
stjórnarinnar sneri’ sáttasemj-
ari sér til verkalýðsfélagsins
»l»róttur«, Jiegar verksmiðja-
stjórn sleit samningsumleitan-
nm, og óskaði eftir að félagið
seadi einn mann sudur, og út-
nefndi Erlend Þorsteinssoa,
alþingismainn, til samninganm-
leitana með fnllnaðnramboði.
Féiagsstjórnln lagði til að
sendlr yrðu tveir menn héðaa
og tilnefna einnig Sigfús Sig-
urhjartarson.
NokkrJr lisegri menn hófða í
hótunnm, ef l'élagið kysi ekki
Erlend tll samninganna.
Á félagsfnndi i gærkvöldi
var samþykt að senda alia
samninganefndina, Ounnar .ló-
liannss., Kristján á Eyri og .lóa
Jðnsson til Rvíkur ef sátta-
semjaid grciddi ferðakostnað
þeirra og kaup, að öðruin kostl
færu samningaumleitanir frawi
hér á Siglufirði.
Fréttaritari
NEVILLE CHAMBERLAIN.
Réttur
1. hefti þessa árgangs er ný-
lega komið úk Heftið hefst á
grein eftir Einar Olgeirsson séna
hann nefnir »Á auðvaldinm að
takast, að fá lýðræðið til þess
að 'fremja, sjálfsmorð«. Ennfrem
ur er í heftinu þýdd saga, sem
nefnistf »Maðurinn á veginum«,
»Jón Sig,urðsson« kvæði eftir
Heigu Sœmundsson, »öveðurs-
nótt« frásaga eftir Halldór Jóns-
son, »Hljóðbær þögra« eftir Stef~
án ögmundsson, o. fl.
leg sambönd, en ekkert gæti ver-
ið hættulegra fyrir friðinn í álf-
unni. Hinsvegar taldi Chamber-
lain að nauðsynlegt væri að fá.
allar þjóðir til þess að leggjast á,
eitti um að auka skilning og sam-
úð þjóða, á milli. Hann kvaðst
iagna yfirlýsingu Ilitlers við-
víkjandi Tékkóslóvakíu og kvað
bresku stjórnina fúsa til þes,s að
hjálpa eft;ir megni þessum tveim
ur þjóðum til að jafna allan á-
greining þeirra á milli. »1 þessu
sam:bandi«, sagði Chamberlain,
»er gagnslaust, að hóta að beita
valdi. Það getur ekki haft, neitt
gott í för með séi; en aftur á
móti getur það verið hætit,ulegt«.
Hlutleysið í Spánarmál-
unum byggt á loforðum
Mussolinis!
Chamberlain gerði Spánar-
málin að næsta, um,talsefni og
lýsti á ný yfir því að breska
stjórnin teldi ldutleysisstefnuna
þá einu. réttu stefnu í þessa máli.
Hann sagði, að Italir hefðu á ný
fullvissað Breta um að þeir sækt
ust ekki eftir neinumi landvinn-
ingum á, Spáni, né eftir því að
a,uka v,ald s,itt í Miðjarðarhafi,
og hann kvaðst ekki hafa, neina
ástæðu til þess að efa einlægni
þeirra(H). Viðræðunumi milli
FRAMHALD Á 4. SIÐU
Jóna§ frá Hriflu og Mosa-
slíeggtip gera samfykingu
Árásir á Harald Guömundsson fyrir
skipun formanna sjúkrasamlaganna.
Sigurður Kristjánsson flytur
þingsályktiunartillögu í Samein-
uðu þingi, svohljóðandi: »Alþingi
ályktar að fyrirskipa. atvinnu-
málaráðherra að skipa, nú þegar
formenn sjúkrasamlaga í kaup-
stöðum landsins samkvæmt þeg-
ar gerðum tillögum. tryggingar-
ráðs«.
Kom tillaga þe,ssi til umræðu
á fundi sameinaðs þings í gær
kl. 1. Réðust íhaldsmenn og Jón-
as frá Hriflu að Haraldi Guð-
mundssyni fyrir það að hann
hefði ekki farið eftir "fTllögum
tryggingarráðs um, skipun for-
manna í sjúkrasamlögum: kaup-
staðanna,. Kom greinilega í ljós
samspil milli íhaldsins og Jón-
asar í þessu máli. Ræða Jónasar
var ósvífnari og strákslegri en
menn eiga, alment að venjast, í
þingsölumi nema þá helst af
Thórsbræðrum,, — réðst hann, á,
Harald af miklum móði, brá hon
um um þekkingarleysi, andleg-
an vanmátt, ódrengskap, bjána-
skap, þroskaleysi, heimsku og
vísvitandi lagabrot í. skipun for-
mianns ,sjúkrasamlagsins á Isa-
firði!
Svaraði Haraldur öllu þessu
m,eð vorkunnlátu glotti. Skýrðí
,hann frá að hann hefði ekki
fylgt tillögum Tryggingarráðs
umi val formanns sjúkrasamlag-
anna í Vestmannaeyjum og
Siglufirði, vegna þess hve fjár-
hagur þessara sjúkrasamlaga
væri illa kominn, og hann hefði
ekki treyst þeim) mönnum, er til-
nefndir voru, til að rétta hann
við. Hahn. hefði enga skipað
í staðinn, en óskað efti.r öðrum
tillögum. Á Isafirði hefði hann
skipað foirmann samkvæmt til-
lögu, minnihluta Tryggingarráðs
og yrðu dómstóiar að skera úr
því hvort; það væri ólöglegt eða
ekki.
Umræðunni var frestað.