Þjóðviljinn - 05.04.1938, Síða 1

3. ÁRGANGUR
WILIINH
pRIÐJUD. 5. APRÍL 1938
79.. TÖLUBLAÐ
Afstaða KommAnistaflokksins tll
riklsstfórnarlnnar og vantransts-
tiiligu Sfðlfstmðtsflokkslns.
Kominiliilstar vantreysta riklsstjérnlnni. vegna
stefnn hennar, en standa gegn tilraunum ihslds-
Ins tll að fá enn fhaldssamarl riklsstjérn.
Utdráttur ár ræðu Einars Olgeirssonár.
VT TVARPSUMRÆÐURNAR um vantrauststillögu íhalds-
ins hófust í gærkveldi kl. 8,30, og stóðu til kl. 12, og
halda þær áfram í kvöld.
Einar Olgeirsson talaði fyrir hönd Kommúnistaflokks-
ins. Lýsti hann fyrst afstöðu kommúnista almennt til ríkis-
stjórna í auðvaldsþjóðfélagi, og síðan afstöðu íslenzka Kom-
múnistaflokksins til ráðuneytis Hermanns Jónassonar og til
vantrauststillögu íhaldsins. Fer hér á eftir útdráttur úr ræðu
Einars og rökstuðningur á afstöðu Kommúnistaflokksins..
íhaldið reyndi óspart að nota útvarpsumræðurnar í lýð-
skrumsskyni, en Framsókn og þó einkum „flokkur sá, sem
um miannanna, en liíshammgja
og velferð fjöldans að verslun-
arvöru, og það vöru, sem oftast:
er einskismetin cg svivirt.
Þar sem auðvaldsskipulagið
þannig byggist á kúgun verka-
lýðsins og allrar alþýðu, rís
verkalýðurinn og allir þeir, sem
þrá frelsi, upp gegn þessu
skipulagi eg berst fyrir afnámi
þess, — fyrir sköpun þjóðfélags,
þar sem verkalýðurinn á sjálf-
ur framleiðslutækin, — þar sem
vinnandi stéttirnar ráði sjálfar
lífsskilyrðumi sinum og njóti því
ávaxtanna af erfiði sínu og fórn-
um.
Þessi frelsisbarátta. verkalýðs-
ins, — fyrir afnámi auðvalds-
skipulagsins og fyrir því að
koma sósíalismanum á, — er
stárfenglegasta frelsisbarátta
al'ra tíma, og við kommíinistar,
sem' erum hluti þess verkalýðs,
sem sækir fram til sósíalismans,
skoðum það sérstáklega sem
skyldu okkar að berjast þar í
fylkingarbrjásti, en að hafa þó
á hverjum tíma baráttunnar
heildarhagsmuni verkalýðshreyf
ingarinnar fyrir augum.
Við kommúnistar vitum, að
frelsi alþýðunnar fæst ekki að
fuliu nema með afnámi auðvalds
Frh. á 3. síðu.
Haraldur Guðmundsson talar fyrir“, voru lítt sammála og
var ekki að heyra, að stjórnarherbúðirnar væru neitt kær-
leiksheimili.
Fer hér á eftir útdráttur úr
ræöu Einars' Olgeirssonar.
I-Ierra fcr ef! Hei.ðruðu t’.l-
heyrendur!
Þar ,sem þet.ta er í fyrsta sinv.
síðan Kommúnjstaflokkur Is-
la.nés eignaðist fulltrúa á Al-
þingi, að vantraust á ríkisstjórn-
ina er rætt, þykir mér hlýða að
gera nokkra. grein fyrir al-
Ve» kamaiinöfélag
Húsavíkur mót-
mælir vinnulðg-
Verkamannafélag Húsavíkur
hélt fund 1. apríl. Var þar
samþykkt eftirfarandi tillaga út
af vinnulöggjöfinni:
„Fundur, haldinn í Verka-
mannafélagi Húsavíkur 1. apr-
íl, mótmælir eindregið vinnu-
löggjafarfrumvarpi Sjálfstæðis-
flokksins á Alþingi. Ennfrem-
ur mótmælir fundurinn frum-
varpi því um stéttafélög og
vinnudeilur, sem komið hefir
frá vinnulöggjafarnefnd.
Fundurinn Íítur svo á, að
eigi geti komið til mála, að
setja nokkra vinnulöggjöf
nema frumvarp að slíkum lög-
um hafi verið samþykkt af
þingi Alþýðusapijbands íslands
og sem flestum ygrklýðsfélög-
um Iandsins.“
miennrí afstöðu flokksins til rík-
isstjórna í auðvaldsskipidagi,
um le:ð og ég lýsi afstöðu flokks-
ins til þeirrar tíllögu um van-
traust á ríldsstjrrnina, sem hér
liggur fyrir.
Við kommúnjstarnir erum
andstæðingar núverandi auð-
valdssikipulags. Við berjumst
fyrir því, að afnema það með
i'llu og koma þjcðfélagi sósíal
isrnans á í staðinn.
Við erum svarnir andstæð-
ingar auðvaldsskipulagsins,
vegna þess, að í því þjóöfélagi
eru framleiðslutækin, sem
mennirnir vinna með, — verk-
sm;iðjurn.ar, togararnir, sam-
göngutækin, — eign lítillar
stéttar — auðmannastéttarinn-
ar, en meirihluti niannanna,
einmiitt mennirnir, sem vinna og
skapa, verðmætiin, verkamenn-
irnir, eru eignalausir og verða
að selja vinnuafl sitt og auð-
mennirnir ka.upa það því aðeins
að þeir græði á því.
Við1 kommúnistar erum and-
stæðingar auðvaldsskipulagsins
vegna þess, að í því skipulagi
eru vinnandi stéttirnar látnar
þræla tíl að skapa fámennri
yfirstétt auð, og er svo hent út.
á gaddinn, varpað út í vonley&i
atvinnuleysisins, þegar yfirstétt-
in vill ekki nýta vinnuafl þeirra
lengur.
Við erum andstæðir auðvalds-j
skipulaginu vegna þess, að í því
efu peningarnir gerðir að drotn-
Kort af Norður- Aragoniu. — Lerida til hægri.
FasistaberiDD tekur Lerida.
StjórnarherisD i sókn á finaáalajara.
LONDON i GÆRKV. FU.
I ERIDA féll í gærkveldi í
" hendur uppreisnarmönnum
eftir sex daga orustur. Gand-
eza, sunnar á vígstöðvunum í
Aragoniu, er einnig fallin, en
þaðan sést út á Miðjarðarhaf
og þaðan sækir uppreistarher-
inn nú í áttina til Tortosa. Ef
þeir ná þeirri borg á sitt vald,
hafa þeir fengið aðstöðu til
þess að slíta landssamgöngum
milli Valencia og Barcelona,og
má þá heita að Katalonia verði
þá aðskilin frá öðrum hlutum
Spánar, sem stjórnin hefir á
valdi sínu.
Stjórnarherinn á .Spáni hefir
hafið mikla sókn á Guadalaj-
aravígstöðvunum í nánd við
Madrid. Hefir hann gert þar
sókn dag eftir dag og hrakið
uppreistarmenn aftur á bak.
Uppreistarmenn hafa svarað
þessari sókn með loftárásum
en ekki tekist að stöðva fram-
sókn stjórnarhersins.
Hallgrímur
Haligrímsson
Félagi Hallgrímur Hallgríms-
son er eini íslendingurinn sem
|»erst í stjórnarhernum á Spáni,
sem sjálfboðaliði.. — þjóðvilj-
inn birtir í dag grein, sem
Hallgrímur sendi blaðinu og
nefnir „Einn dagur á Spáni“.
Sterk mótmæli gegn
breytingunum á lög-
unum um samyinnu-
félög.
I gær kom til umr. í Efri
deild frumv.. um breytingar á
samvinnulögunum.
Allsherjarnefnd hefir lagt til
að frumvarpið verði samþykkt,
en Sigurjón Á. Ólafsson skrit'aði
undir nefndarálitið með fyrir-
vara.
Urðu miklar umræður um
málið, og töluðu Brynjólfur
Bjarnason, Sigurjón Á. Ólafs-
son, Erlendur þorsteinsson og
Páll Zóphóníasson eindregið
gegn breytingunni á lögunum í
þessu formi, og töldu, að þessi
heimild til handa S.Í.S., um að
miða fulltrúaréttindi hinna ein-
stöku félaga einnig við við-
skipti, > en ekki eingöngu við
meðlimatölu, vera skaðlega og
óréttmæta, og töldu sjálfsagt,
að ekki yrðu takmörkuð full-
trúaréttindi annara félaga en
þeirra, sem sýnilega væru til
málamynda í Sambandinu.
Mun verða borin fram breyt-
ingartillaga við 3. umr. málsins,
í því skyni að ráða bót á þessu.
Skipin fá að fara
út upp á væntan-
lega samninga
Enn standa yfir samkomu-
lagstilraunir milli Eimskipafé-
lagsins, Skipaútgerðar ríkisins
og eigenda flutningaskipanna
,,Eddu“, ,,Heklu“ og ,,Kötlu“
annarsvegar og starfsmanna á
skipunum hinsvegar.
Sáttasemjari hefir nú tekið
að sér að reyna að koma á
samkomulagi milli skipaeigenda
■ og stýrimanna og meðan óséð
er, hvernig þeirri viðleitni reið-
ir af, mun verða hlé á sáttaum-
leitunum vegna annara hópa
starfsmannanna.
Ekki eru þó líkindi til að
Gullfoss verði stöðvaður, því
að Stýrimannafélagið hefir leyft
þeim meðlimum sínum, sem á
skipinu eru, að sigla upp á
væntanlcga samninga.