Þjóðviljinn - 07.04.1938, Blaðsíða 2

ÞJÓÐVILJINN
Fimmtudáginn 7. apríl 1938
1 gömlum blöðum úði og grúði af
auglýsingum um ýms skottulæknalyf
svo sem „Brama“, „Kinalifselixir“
og „Voltakrossa“.. Hér birtist ein
slík auglýsing:
**
„1 sex undanfarin ár hefi ég
þjáðst af megnum veikindum á sál—
inni, og höfi ég brúkað ýms meðul
en ekkert hefir dugað, þar til- fyr-
ir 5 vikum, að ég fór að brúka
„Kínalífselixir,, Valdemars Peder-
sen ffá Friðrikshöfn, brá þá strax
svo við, að ég fór að geta sofið
reglulega, og þegar ég var búinn
að brúka 3 flöskur, var ég orðinn
talsve'rt betri, og hefi þá von, að
með áframhaldandi brúkun verði ég
albata. Þetta er mér sönn ánægja
að votta..
Síaddur í Reykjavík 12.. ágúst 1891
Pétur Bjarnason
frá Lundarhóli.
Kona ritaði 'einu sinni fjarver-
andi bónda sínum, sern ekki er neitt
tiltökumál.. 1 bréfinu lýsir hún því,
hve sáran hún þrái IiEÍmkomu hans,
með þessum hjartnæmu orðurn:
„Dag og nótt er ég að hugsa um
þig og i hvert skipti, sem ég lít
frakkann þinn, sem hangir hérna
á þilinu, hugsa ég með sjálfri mér:
Guð gæfi, að minn ástkæri eigin-
maður héngi .þarna í staðinn fyrir
frakkann"..
**
Vertu.sæll, vinur minn.. I dag
fer ég utan.. Þar ætla ég að stað-
festa ráð mitt, og ef -til vill sjá-
umst við aldrei framar..
Vinurinn: Sýndu mér þá síðasta
greiðann hérna megin grafarinnar
og lánaðu mér 100 krónur.
**
Alexander mikli mælti svo fyrir
að önnur hönd sín skyldi hanga út
fyrir líkkistubarminn að sér látn-
um, til þess að allir gætu séð hve.
snauður hann yrði að fara i gröf-
ina, þrátt fyrir alla sína sigurvinn-
inga.
**
Dúmarinn: Mér er það alveg ó-
. skiljanlegt, hvernig þér hafið sleg-
j ið mann’inln í úcjt í einu höggi með
í eintómum höndunum..
Ákœrði: Á ég kannske að sýna
dómaranum, hvernig það bar að?
**
Maður nokkur var kallaður fyr-
ir rétt og spurður maðal annars
hvort hann væri giftur og hvort
hann gæti sannað það..
Mannauminginn benti á stórt ör
sem hann hafði á höfðinu.
ofnlttgsmennlriiir reyna aH
sfela Aipýðahúslnu
5»eir auka hlufafél óleyfiKega nm 40 fiflsuDd
krðnur til pess að verklýðsfélOgin verOI fi
mln-nfi hiuta. — Hver liigleysan rekur aðra
á aðalfsindl h.f. AKþýðnhús Reykjavfiknr.
Síðastl.. fimmtudag var hald-
inn aðalfundur í h.f. Alþýðuhús
Reykjavíkur. Hús þetta hefir að
undanförnu verið að miklum
meirihluta eign verkalýðsfélag-
anna hér í Reykjavík, enda
mun svo hafa verið ætlazt til
í öndverðu, að húsið yrði eign
þeirra. En á fundinum kemur
f>að í Ijós, að| í ágúst í sumar
hafði klíka sú í hægra armi Al-
þýðuflokksins, sem stendur
með Stefáni Jóh. Stefánssyni,
gert tilraun til þess, að hrifsa
húsið undir sig. Menn veiti því
athygli, að þetta skeður á sama
tíma og samningar hófust um
sameiningu verklýðsflokkanna..
Fundurinn hófst með því, að
Stefán Jóh. Stefánsson, sem var
fundarstjóri, neitaði mönnum
þeim er Fulltrúaráðið hafði falið
að fara með atkvæði sín, um at-
kvæðaseðla, en þeim hafði
Guðm. R. Oddson verið búinn
að stela fyrir nokkru. Úrskurð-
aði Stefán að hann skyldi halda
þeim þvert ofan í ákvarðanir
Fulltrúaráðsins. Með þessari á-
kvörðun Stefáns Jóh. Stefáns-
sonar er umboðið tekið af verka
lýðsfélögunum til þess að fara
með atkvæði fyrir þá hluti, sem
það átti í húsinu.
En það var ekki alt búið með
þessu. Hlutafé hússins var um
90 þús. króna og áttu verka-
lýðsfélögin méirihluta þess eins
og áður er sagt, en nú hafði
það verið aukið um 40 þúsundir
króna, án þess að minsta kosti
flestum hinna eldri hluthafa
væri gert aðvart svo að þeir
gætu líka aukið hlutafé sitt og
var þetta gert þvert ofan. í sam-
þyktir félagsins, en í freim segir
svo:
„Þegar hlutaféð er aukið skal
í hvert sinn gefa eldri félögum
kost á að leggja upphæðina
fram í hlutfalli við upphaflega
hlutabréfaeign þeirra. Hafi þeir
ekki gert það fyrir 1. júlímán-
aðar ár hvert, má selja hluta-
bréfin öðrum“.
Engum félagsmönnum fyrir
utan hóp klofningsmannanna
hafði verið gefinn nokkur kost-
ur á auka hlutafé sitt.
Innborganir þessa hlutafjár
hafa aðallega farið fram fyrri
hluta ágústmánaðar, og þarf
ekki að efa, hvernig á þeim
stendur. Um þessar mundir
voru samningarnir að hefjast
milli Alþýðuflokksins og kom-
múnista. Hægri foringjarnir
voru þá þegar staðráðnir í því,
að kljúfa, ef sameining næðist.
En til þess að geta farið með
Alþýðuhúsið er þeir kveðja ís-
lenska verkalýðshreyfingu juku
þeir svo hlutafé hússins, aðþeir
hefðu þar sjálfir meiri hluta.
Vitaskuld er framkoma þessi
lögleysa frá upphafi til enda
og má því búast .við að það
verði dómstólanna að skera úr
því, hvort Stefáni Jóh. Stefáns-
synj og fylgifiskum hans á að
líðast að svæla undir sig eignir
verkalýðsins.
Það er og athyglisvert, að
menn þessir sem nú hafa aukið
svo mjög hlutafé sitt eða látið
skrifa sig fyrir svo stórum hlut-
um, höfðu áður greitt aðeins
tvö þúsund krónur, sem hluta-
ifé í húsinu. Að vísu getur það
skýrt þetta að nokkru, að sumir
hluthafanna eru börn á ferming
araldri og námsmenn erlendis.
En sú spurning hlýtur þá
vakna, hvaðan slíkum mönnum
hefir komið fé til slíkra hluta-
bréfakaupa.
Opiö bréf tii eins ó¥in-
ar Sovéíríkjanna.
Eftir Upton Sinclair.
Ameríska tímaritið „New
Masses“ birti nýlega opið bréf
frá Upton Sinclair til rithöfund-
arins Eugen Lyons, en sá hafði
ráðist heiftarlega á Sovétríkin
i skrifum sínum. Ritstjórn tíma-
ritsins benti jafnframt á tvær
sögulegar villur sem Sinclair
geri sig .sekan í: 1. Bolsévikabylt
ingin 1917 var ekki verk fá-
memjs hóps byltingarmanna,
heldur uppreisn fjöldans, verka-
manna, bænda og hermanna.
Kommúnistaflokkurinn hafði um
það leyti mörg hundruð þúsund
meðlima. — 2. Upphaf Trots-
kismans er ekki hægt að miða
við 7. heimsþing Alþjóðasam-
bands Kommúnista árið 1935.
Málaferlin síðustu hafa leitt í
ljós, að glæpastarfsemi Trotsk-
ismans gegn sósíalismanum
hófst ekki síðar en 1917.
Hér fer á eftir útdráttur úr
bréfi Uptons Sinclairs:
„Rússneska þjóðin lifði öid-
um saman undir óskaplegri kúg-
un, hún átti engar lýðræðisstofn
anir, vissi ekki hvað frelsi var.
Þjóðinni var haldið í vanþekk-
ingu um menningarstrauma sam
tíðarinnar; stærsti hluti hennar
voru bláfátækir bændur, ný-
slopnir úr ánauð, eyðilagðir af
drykkjuskap og hjátrú. Eftir
þriggja ára þjáningar heims-
styrjaldarinnar tókst fámennum
hóp byltingamanna, sem trúðu
á samvirkjuna (kollektivismus),
að taka völdin. I þann tíma liélt
ég því fram, að þeim mundi
ekki takast að halda völdunum
lengur en svo sem sex mánuði;
en þeir hafa ráðið ríkjum í 20
ár. Mér skjátlaðist svo hrapal-
Iega, að ég þori varla. að- láta í
Ijós álit mitt nú.
Þessum fámenna hóp bylting- .
armanna tókst að gera kenning-
ar sínar um samvirkjuna vinsæla
meðal liinnar 170 miljóna þjóð-
ar. Jafnframt mentaði hann og
skólaði alþýðuna.
'Lítum til sögu Rússlands. Eft-
ir stríðsárin þrjú kom bylting-
arárið mikla, og mörg borgara-
stríðsár, er skildu landið eftir
nær bjargarlaust. Ég get aldrei
hugsað um Rússlandsmál án
þess að minnast þeirra erfiðu
ára, þeirrar umhyggjju og á-
stríðu er fylti liuga allrar stríð- .
andi alþýðu. I baráttunni gegn
heimsauðvaldinu, sem birtust í
gerfi stórveldasambands, er
einnig Bandaríkin tóku þátt í,
lærði rússneski verkalýðurinn
að hata gagnbyltingasinnaða
samsærismenn, og losa sig við
þá hvað sem það kostaði.
Mitt álit er, að Rússar hafi
átt í ófriði öll þessi 20 ár, síðan
ríkið var grundvallað. Það er
ekki einungis að ræða um við-
skiftabönn, stjórnmálaflækjur,
skemdarstarfsemi og njósnir,
heldur beinlínis um undirbún-
ing áð hernaðarárás, — hér er _
um ■ að ræða vopnahlé m illi
tveggja styrjalda. Ég hefi vitað
það öll þessi ár, að það verður
ráðist á Rússana hvað eftirann-
að. Ég hefi ekki þreyst á því að
halda þessu fram, og ég hefi
ekki ráðist á ýms atriði er mið-
ur hafa farið vegna þess að
Rússland var að búast til varnar
Og svo komu þeir Mussolini
og Hitler og Japanskeisari til
sögunnar. Þegar ég er beðinn^
um að gefa lýsingu á fasisman-
um, þá segi ég altaf það sama:
Fasisminn er auðvaldsstefna
að viðbættum morðum. Fyrir
ári síðan gaf ég eftirfarandi yf-
irlýsingu á ríthöfundaþingi:
„A1 Capone cr hámentaður mað
ur, stjórnspekingur og heiðurs-
maður hjá þcim mönnum, cr
sitja að stjórn í vissum ríkjum'h
Þeir atburðir ,er síðar hafa
gerst, neyða mig til að bæta
við þennan stigamannalista nöfn
um Francos og nokkurra jap-
anskra hershöfðingja. Og því
verður ekki móti mælt, að fái
fasistarnir að þjóna lund sinni
á Spáni og í Kína, munu þeir
áður en langt um líður gera al-
vöru úr þeirri fyrirætlun sinni,
að reyna að eyðileggja hið sam
virka ríki verkalýðsins, Sovét-
ríkin.. Hitler hefir lýst því ó-
tvírætt yfir, að hann ætli sér að
leggja undir sig Ulcrainu, og
Japanir hafa lýst yfir samskon-
ar fyrirætlunum um Kyrrahafs-
héruð Sovétríkjanna.
Hvað eftir annað hafa Sov-
,, étríkin lagt fram, í Genf ákveðn
ar uppástungur um afvopnun.
Afturhaldsblöðin hafa lýst þess-
um tillögum svo, að þær væru
gerðar einungis í blekkingar-
skyni. En það er of billega
sloppið! Hversvegna berjast
vopnaframleiðsluhringar heims-
ins gegn afvopnunartillögum
Litvinoffs? Vegna þess, að þeir
skilja, að Samvirkt þjóðfélagget
ur þrifizt og þróazt án nýlendna
og erlendra markaða, en auð-
valdsþjóðfélag þarf hvort
tveggja, og það meira að segja
í stöðugt auknum mæli, — auð
valdsþjóðfélög hljóta því hvað
eftir annað að hefja árásarstyrj-
aldir, ef þau eiga að geta forð-
azt innri byltingar.
Það er sannfæring mín, að
með hinum marg endurteknu
tilboðum um afvopnun, hafi
Sovétríkin dregið sig undan á-
byrgð á komandi styrjöldum,
og öðlazt siðferðilegan rétt til
að leggja þá ábyrgð þeim ríkj
um á herðar, er hafa neitað að
taka þessar tillögur til greina,
• ien í jþess stað óaflátanlega und-
irbúið árás á Sovétríkm.
Ég sé skýrt hvernig komandi
heimsstyrjöld nálgast, og ég
þori að fullyrða, að vinir menn-
ingarinnar eiga ekki nema um
tvennt að velja: Viljið þið sjá
Sovétríkin moluð niður, eða
viljið þið sjá Hitler, Mussolini
Franco og Araki gerða óskað-
lega? Þetta er sú spurning, sem
hver einasti sósialisti verður að
svara, hver einasti maður, sem
vill að mannkynið haldi áfram
á braut framfara og menningar.
Mikið hefir verið talað um
„hin andstyggilegu málamynda
málaferli“ í Moskva. Hvað
mig snertir, þá lít ég svo á,
að hér sé um að ræða einföld-
ustu og sjálfsögðustu pólitísk.ar
og hernaðarlegar ráðstafanir í
því neðanjarðarstríði, sembeint
er gegn Sovétríkjunum, —
stjórnað af afturHaldsseggjum,
sem hafa yfir ótakmörkuðum
fjármunum að ráða, og nota sér
á allan hugsanlegan hátt þau
öfl jnnan landsins, sem þeir
komast í samband við. .
Ég geng þess ekki dulinn, að
í Rússlandi dvelja útsendarar
þýzka og japanska fasismans*
sem' látast þar vera öllum rót-
tækari, — alveg á sama hátt
og agentar Fords, Weirs og
Girdlers laumast inn í verklýðs
hreyfingnna hér í Ameríku,
þykjast vera kommúnistar og
gera allt, sem þeir geta til að
æsa til ofbeldisverka og upp-
þota, til þess eins, að skaða
verkalýðshreyfinguna^.