Þjóðviljinn - 12.04.1938, Blaðsíða 2

Þnujuuagmn íz. aprn ivuö
P j(J x- 1 l j 1 1N M
Klofninoar Alpfðaflokksins var nndirbú-
inn i ágnst í somar
af hægri foringjam flokksins á sama tíma sem þeir
hófu sameiningarsamningana við Kommúnistaflokkínn.
Kafli úr útvarpsræðu Brynjólfs Bjarnasonar.
Happdrættið
Þessi stjórn getur alclrei orð-
ið annað en bráðabirgðastjórn.
Það fara' fram hörð átök milli
afturhaldsaflanna og alþýðunn-
ar í landinu. — Það er ekki seð
f'yrir endann á því, hvernig þeim
þætti þeirra viðskifta, sem nú
stendur yfir lýkur. Þessi stjórn,
felur ekki í sér lausn á neinum
þeim vandamálum, sem nú bíða
úrlausnar. — En meðan barist
er um lausn þessara vandamála,
hefir verið horfið að því ráði —
að mynda þessa stjórn — út úr
vandræðum,
Eg ætla nú í stuttu máli að
lýsa aðdraganda þessara hluta.
— Það er því nauosynlegra, semi
háttv. þingm. Isf. Finnur Jóns-
son hélt ræðu hér áðan, sem eng-
in heil brú var; í heldur ein sam-
anhangandi keðja af uppspuna,
blekkingum og rangfærslum.
Kosningarnar í, vor sýndu al-
veg ótvíræðan vilja kjósenda. —
Kjósendurnir vildu samvinnu
verkamanna og bænda og ann-
ara alþýðumanna, til fram-
kvæmda á, alveg ákveðinni
stefnuskrá. — Hið mikla fylgi
Komimúnistaflokksins sýndi
greinilega hvert straumurinn lá.
-— Og kjósendurnir sýndu ekki
einungis fylgi sitt við stefnu
Kommúnistaflokksins með að
kjósa flokkinn sjálfan — heldur
líka með því að fylkja sér um þá
vinstri frambjóðendur, sem
Kommúnistaflokkurinn hvatti
þá til að kjósa — til að koma
í veg fyrir sigur íhaldsins og
tryggja samstarf aiþýðunnar í
landinu.
Kjósendurnir lýstu því yíir að
þeir vildu að verkalýðurinn sam-
einaðist í einni fylkingu — sem
hefði nána samivinnu við bænd-
ur og aðra vinnandi menn í land-
inu. — Alþýðan lýstá því yfir að
hún vildi skapa traust bandalag
alþýðunnar, semi stæðá vörð um
hagsmuni hennar. — Hún lýsti
því yfir að hún vildi að gerðar
yrðu þær einu ráðstafanir, sem
duga til að koma fjárhag lands-
ins, sjávarútveginum og öðrum
atvinnugreinum á réttan kjöl. —
Að hin gjaldþrota fyrirtæki yrðu
íjerð upp og undirstöðuatvinnu-
Vég landsmanna kómið á heil-
brigðan grundvölL — Að sel i
vrði st.jcrn í, þjóðbankann, sem
væri í samræmj við vilja þjóðar-
innar. — Að í samtoandi við þess
ar ráðstafamr yrði atvinnan auk
in, alþýðutryggingarnar endur-
bæt.tar, eftir óskum fólksins og
ónnur n'ytjámál franiikvæmd.
Þetta alt hafði mjög djúptæk
áhrif á alla þá foringja, bæði
Alþýðuflokksins og Frapisóknar-
flokksins, sem nánast tengsl
höfðu við kjósendur síría og lrta
á sig 'sem fulltirúa sinttar stétt-
ár, fekkfádeSiís í .orðþ heldur líka
af- heilum hug, — Stærstu verka
iýðssamtökin4,Keykjayík kröfð-
ust..þess. að. yerkalýðsfl.okkarnir
yrðu tafárlausf sámeinaðir — og
Alþýðuflokkurinn og Kommún-
istaflokkurinn gerðu með sér
samfylkingu víðsvegar um land-
ið. Framsóknarmienn tóku líka
ví,ða þátt í þessari sa;mvinnu. —
Stjórn Alþýðuflokksins var knú-
in til að tiaka upp samninga við
Kommúnistaflokkinn um samein
ingu flokkanna.
Það segir sig sjálft, að fuiltrú-
ar auðvaldisins í ' landinu gátu
ekki horft aðgerðarlausir á slíka
þróun.
Forustumenn íhaldsins og
bandamenn þeirra í vinstri flokk
unum tóku nú ráð sín saman til
að hefta framsókn alþýðunnar
og koma í veg fyrir sameimngu
hennar. — Það var gerð alveg
ákveðin hernaðaráætlun og mér
er ekki grunlaust um að for-
maður Framsóknarflokksins
hafi átt drjúgan þátt í henni.
Það sem gerðist var í stuttu
máli þetta:
Samkvæmt almennri kröfu
frá verklýðsfélögunum var kall-
að sam,an aukaþing Alþýðu-
flokksins, til þess að ganga end-
anlega frá sameiningu Komim-
unistaflokksins og Alþýðu-
flokksins á grundvelli mai’xism-
ans, — Fyrir þinginu lá sam-
einingargrundvöllur, sem
Kommúnistaflokkurinn gat sætt.
isig við og sem miikill meiri hluti
fulltrúa á Þingi AlþýðUflokks-
jns var fylgjandi. — En þegar
ganga skyldi til atkvæða um
þessa tillögu, höfðu yfir 20 trún-
aðarmenn Alþýðuflokksins, þar.
á meðal allir bæjarfulltrúar Al-
þýðuflokksins og allir þingmenn
hans, að undanteknum Héðni
Valdimarssýni, skrifað undir.
yfirlýsingu um að þeir myndu
kljúfa Alþýðuflokkinn, ef sam-
einingin yrði samþykt, á þessum
grundvelli. — Til þessi að koma
í veg fyrir þenna óvinafagnað í
bili — var því, tekið það ráð, að
samþykkja til málamynda til-
boð til Kommúnistaflokksins um
að leggja flokkinn niður og
ganga í Alþýðuflokkinn — án
þess að nokkur trygging lægi
fyrir um það og nokkur tillaga
kommúnista yrði tekin til greina
— eða að forustumenn þeirra
yrðu ekki reknir úr flokknum,
og' íslensk alþýða stæði þannig
forustulausari og tvístraðri en
nokkru sinni fyr. — Áður en
þessi samþykt var gerð, lá fyrir
yfirlýsing frá Kommúnista-
flokknum um að ekki kæmi til
mála að hann tæki slíku tilboði.
þannig, að öllum, sem að þess-
ari samþykt stóðu, var það vita-
skuld ljóst, að þetta var aðeins
'’-’mþykt til' málamynda til þess
aú korna í veg fyrir klofning Al-
þýðuflokksins í bili. — Og'
mönnunum,. sem að þessu f'anta-
bragði stoðu, var sýnt svo mdk-
ið traust, að þeir voru látnir
fara roeö öll völd ‘f flokknum
áfram.
Hvernig notuðu þeir nú þessi
völd?
Þeir gátu ekki komið í veg
fyrir a,ð Alþýðuflokkurinn og
Komimúnistaflokkurinn hefðu
samfylkingu í bæjarstjórnar-
koisningunuim víðast hvar á.
landinu. — Hér í Reykjavík létu
þessir klofningsmenn svo ófrið-
lega að enn var tekið það ráð,
til að forðast klofningu, að láta
helstu menn þeirra vera efsta á
lista alþýðunnar við kosningarn-
ar. Jafnframt var gerður ítar-
legur málefnasamningur milli
flokkanna — og áður en það ráð
var tekið að lá,ta hægri menn-
ina skipa efstu sætin ,á listan-
um, höfðu þeir lofað því hátíð-
lega að þeir skyldu vinna öflug-
leg-a að sigri listans og halda
gerða sáttmála. — En viti menn
— rétt fyrir kjördag lýsa, þeir
því opinberlega yfir, að þeir
ætli að svíkja gerða samninga.
Þetta var vitaskuld sú besta
kosningabomba, sem íhaldið í
Reykjavík hefir nokkurntíma
komist höndum yfir.
Að kosningunum loknum voru
svo allir saimningar við Komm-
únistaflokkinn sviknir, og geng-
Frh. á 3.. síðu.
Frh. af 1. síðu.
22693 23811.
200 kr.
1341 3361 4902 6459
7826 7529 9771 11994
12371 13636 14622 14844
17968 19310 20013 20406
20477 22570 22935 24869.
100 kr.
79 139 158
234 . 481 568
660 668 718
730 1214 1311
1359 1384 ' 1548
1714 . 1811 1849
1933 2217 2498
2582 2615 2824
3033 3236 3449
3496 3528 3546
3705 3752 3959
4033 4143 4267
4317 4354 4628
4877 4911 5016
5040 5135 517í
5251 5354 5387
5538 5721 5955
5992 6055 6111
6125 6214 6912
7055 7105 7110
7161 7417 7643
7658 7826 8080
8152 8277 8387
8668 8686 8708
8749 8756 9025
9132 9138 9190
9312 9319 9353
9361 9435 9521
9685 9785 9811
9882 9924 9993
10089 10099 10181
10282 10309 10754
10737 10851 11065
11171 11223 11316
11443 11495 11592
11609 11753 11857
12025 12028 12040!
12149 12240 12281
12359 12549 12667
12690 12918 13006
13057 13103 13153.
13731 13451 13908
13918 14109 14134
14213 14311 14379
14380 14487 14727
14933 14936 15019
15028 15050 15119
15137 15395 15410
15473 15503 15557
15608 15903 15925
16130 16246 16349
16376 16434 16501
16626 16728 16825
16883 17100 17147
17157 17253 17282
17526 17516 17599
17815 17917 17954
17966 18002 18210
18277 18483 18633
18726 18785 18946
19244 19428 19571
19653 19818 20195
20315 20506 20719
20727 ' 20916 21019
21141 21143 21288
21322 21488 21572
21616 21635 22291
22459 22474 22529
22608 23110 23129
23184 23363 23380
23506 23600 23620
23740 24434 24642
24735 24996
(Birt án ábyrgðar.)
Páskarnlr nálgast
Gerið páskalnnkaupin timanlega.
BÖKUNARVÖRUR: Hveiti, smjörlíki, súccat, möndlur, kók-
osoijöl, púðursykur, skrautsykur, sýróp, ljóst og dökkt,
marsípanmassi, yfirtrekkssúkkulaði, flórsykur, ávaxta-
sultur, svínafeiti, ísl. smör, egg o. fl.
HATÍÐAMATUR: Norðlenskt dilkakjöt, svínakotelettur, svína-
læri, kjúklingar, buffkjöt, gulacekjöt, nautakjöt í steik,
hangið kjöt, lifur og hjörtu, nýsviðin dilkasvið, kálmeti
og allskonar garðávextir, grænar baunir I dósum og
lausri vigt, agúrkur, asíur, rauðrófur og picles i gfös-
^ um fjöldamargt fleira.
PASKAEGG, mikið og gott úrval, Iágt verð.
NESTIVÖRUR í páskafríið.
GLEÐILEGA HÁTÍÐ.
'S! *'