Þjóðviljinn - 17.04.1938, Qupperneq 2

Sunnudaginn 17. apríl 1938.
• . ILJINN
Sþldþrot iiðgnrra-ára-áætliuisiriiBiiar
Eftir þýskan hagfræðing.
Á flokksþinginu í Niirnberg
1936 kunngjörði Adolí' Iíitler
heiminum hina miklu »fjögra
,ira áætlun hins þýska þjóðar-
óúskpar«. Enda þótt kunngjörn-
ngu þessari fylgdu hinar venju-
legu bölbænir yfir Moskva, var
hugmyndin og nafnið á áætlun-
inni sýnilega fengið frá Kreml í
liinni rússnesku höfuðborg.
Jafnvel ekki árafjöldinn, sem á-
ætlunin skyldi miðast við, var
íekinn úr hinu auðuga hug-
myndahúri »foringjans«. Eins
og kunnugt er, var hin fyrsta
íimmáraáætlun Sovétríkjanna,
■ Pjati-letka«, framkvæmd á 1
árum fyrir ítrustu einbeitingu
rússnesku þjóðarinnar. 1 stað-
inn fyrir að ná yfir árin 1928
til 1933 var áætlun Stalins
framkvæmd að fullu 1932, og
tók þá við önnur fimmáraáætl-
un, sem einnig var framkvæmd
á 4 árumi.
Nú er eftirlíking á því nýti-
lega hjá öðrum engan veginn
iakasta aðferðin, sem hægt er
að beita á sviði hagfræðinnar.
Enda þótt slíkt’ beri ekki vitni
um sanna foringjasnilli, getur
það þó verið betra, en falsaður
frumleiki. En eftirlíkingin á
ekki að vérða að eintómri eftir-
öpun, er nauðsynlegt að eftir-
iíkjandinn geri sér fyrir fram
grein fyrir hinumi raunverulegu
möguleikum hin,s framkvæman-
lega, fyrir jarðfræðilegum, veð-
urfarslegum, tæknilegum og
framar öllu öðru mannlegum
skilyrðum .hlutaðeigandi lands
og þjóðar. En slíkar hugleiðing-
ar, slík »smámuna,semi« á ekki
við hina stórgrobbandi foringja
Hitler-ríkisins. Enn einu sinni
var ruddaskapurinn látinr.
koma í stað skynseminnar, há-
vær glamuryrði í stað vandlegs
undirbúnings, ráðlaust, fálm í
stað raunverulegrar áætlunar.
Hitler ákvað því: »Eftir 4 ár
verður Þýskaland að vera oröið
óháð útlandinu um, þau hráefni,
sem þýskir hæfileikar, þýsk
efnafræði og vélasmíði o.g þýsk
námuiðja geta framleitti«.
Þau 4 ár, sem Hitler hafði á-
kveðið til framkvæmdar áætlun
sinni, eru enn ekki liðin. En
þriðjungur þessa tíma. er þói lið-
. mn í aldanna skaut. Frá sjónar-
miði hagfræðilegs stríðs — og
um það er hér að ræða — eru
16 mánuðir all-langt tímabil,
sem gefur möguleika til að
dæma um það, hvort þessi her-
l'araráætlun hinnar þýsku hag-
íræði er dæmd til sigurs eöa
greinilegra ófara. Það ætti að
vera því leyfilegra að draga á-
iyktanir um þetta sem HitJer
reiknaði sjá.lfur m,eð miklu
styttri tíma fyrir framkvæmd
nokkun-a, sérlega þýðingarmik-
:Ila liða áætlunarinnar. Hann
tilkynti t. d., að um benzín-
ramleiöslu skyldi Þýskaland að
18 mánuöum liðnum vera orðið
algerlega óháð útlandinu.
Aðeins fáar vikur skilja, oss
;iú frá uppfyllingardegi þessa
. litlersspádóms. En jafnvel vilt-
sta hugarflug getur ekki vænst
pess, að einmitt á, þessum vikum
spretti upp úr hinum. þurru
í!atnes.kjum í Hannover olíu-
oindir svipaðar þeim í Mexíkó
Ritgerð þessi er tekin úr tímaritinu »Hið sanna
Þýskaland«, sem hinn leynilegi frelsisflokkur í
Þýskalandi gefur út. Höfunþurinn lætur af skiljan-
legum ástæðum ekki nafns síns getið.
eða Venezuela eða að frá Leuna-
verksmiðjunum fari skyndilega
að streyma óstöðvandi flóð tií-
búins benzíns út yfir þriðja rík-
ið.
Að Hitler skyldi miða benzín-
framleiðslun.a, við svona ákveð ð
tímabil stafar ekki af tilviljun.
Á þessu sviði gat nasistastjórn-
in alveg sérstaklega bygt á til-
raunum sinna hötuðu fyrir-
rennara í stjórnarsætum Þýska-
lands. Benzínvinsla úr kolum
var þegar hafin fyrir'rúmum
áratug, með miklum tilkcstnaði.
Na,s:star þurftu því ekki annaö
en halda áfram verki, sem aðr-
ir höfðu byrjað á. Samt er á-
rangurinn vesæll, miiðað við hin-
ar viðhafnarmiklu yfirlýsingar
Ilitlers. Benzíninnflutning.urinn
liefir, s:ðan fjögra ára áætlur.
þeirra nas'sta var hafin, aoeins
minkað um, f jórðung.
Enn vesælli er árangurinn á
sviði hráolíuframleiöslunnar.
Heldur ekki á því sviði þurffci
hinn þýski iðnaður a,ð bíða eft-
ir Hitler til að láta hann kenna
sér að steinolía væri til í hinni
þýsku jörð. Frá 1929—1932
hafði steinolíuvinsla Þýskalands
rúmjega tvöfaldast, en þá var
líka, hámarki hins mögulega í
aðalatriðum náð. Svo kom HitJ-
er og reyndi hið fávíslega. Til
ársins 1936 varð að auka vinnu-
kraftinn við þessa vinnslu urn
163% til þess að nú 94% aukn,-
ingu olíuvinnslunnar. Eftir
þennan uppskrúfaða árangur
heimskulegra framleiðsluaö-
íerða, var ekki um frekari fram-
farir að ræða. Einmitt þegar
dýrðardagur f jögra ára áætlun-
arinnar skyldi upp renna, komst
framleiðsla þessi í strand og að-
eins með ógurlegri sóun á
vinnuafli og vélum var hægt að
halda framleiðslunni á sama
stigi qg, árið áður.
Og svo er hin hliðin á þessum
hrakförum: Árið 1936 flutti
Þýskaland inn tæpar 50000 smá-
lestir hráolíu á mánuði. en
haustið 1937, eftir að áætlunin
var komin í .gang, var hinn mán-
aðarlegi meðaltalsinnflutningur
kominn upp í 120000 smálestir,
hafði þannig meira en tvöfald-
ast!
Sama máli gegnir um önnur
hráefni, sem »þriðja ríkiðx þótt-
ist ætla að framleiða sjá.lft í svo
stórum stíl, að það gæti orðiö
óháð innflutningi fiá útlöndum.
Mikið veður hafa 4-4raáætlunar
hetjur nasista gert út af hinu
tilbúna gúmmiíi í áróðri sínum,
bæði innanlands og erlendis.
Einnig á þessu sviði byggja þeir
einungis á tilraunum, sem hóf-
ust þegar fyrir stríð með rann-
sóknum efnafræðingsins Wein-
berg og hefir síðan verið haldið
áfram í mörgum myndum víða
um heim.
Þetta, tilbúna gúmmí, sem ber
vörumerkið »Buna«, heíir eng-
anveginn leyst gúmmíþörfina,
því að annars hefðu n.as'star
ekki orðið að auka innflutning-
inn á erlendu náttúrugúmmíi.
Einræð'svald Hitlers. cg Görings
hefði þá nægt til, að reistar yrðu
hæfilega margar verksmiðjur og
bönnuð yrði notkun á, öðru
gúmmíi en því, sem þær fram-
le:ddu. En í reyndinni flutti
Þýskaland, árið fyrir upphaf
4-áraáætlunarinnar inn 5000
smálestár af gúmmíi á rnánuði,
en-fyrra helming ársins 1937
var þessi innflutningur kominn
upp í 7500 smálestir og síðara
helming sama árs upp í 10000
smálestir á mánuði.
Síðan verðið á náttúrugúmmíi
féll á hei m smar k að.' n u m, er
framleiðsla á hinu tilbúna
gúmmíi orðin fjárhagslega frá-
leit. En þetta hefði þó ekki út
af fyrir sig getað hindrað þessa
framleiðslu. Hefði' það á annað
borð tekist a,ð leysa hina »tekn-
isku« hlið málsins, þá hefði hin
aukna framleiðsla þegar valdio
nægilegu verðfalli, eins og átti
sér stað um framleiðslu hins til-
búna áburðar. Orsök hrakfar-
anna liggur hér auðsjáanlega í
því, að nasistar hafa, í mikil-
menskulátumi sínum útbásúnað
lítilfjörlegar framfarir í þessari
framleiðslu sem, endanlega la.usn
málanna.
Mestur árangur hefir til þessa
náðst á sviði vefnaðarvörufranir-
leiðslunnar, að minsta kosti að
því er framleiðslumagnið snert-
ir. Á þessu sviði gátu nas:star
stuðst við rannsóknir, sem, áður
var ^búið að gera, í enn ríkara
Frh. á 3.. síðu.
Japanir undlrbúa
bakteriuhernað.
Japanska hervaldið ætlar nú
í örvætingu sinni yfir hinni
hetjulegu mótspyrnu kínversku
þjcðarinnar gegn ránsferð
þeirra, að grípa til ægilegasta
glæps, sem veraldarsagan þekk-
ir: að beita bakteríum, sem
vopni í hernaði, til að útrýma í-
búum Ne,rður-Kína á stórum
T-schu-de, herforingi 8. kín-
verska hersins, sem hefur að-
setur sitt, í Shensi og heldur þar
uppi smáskæruhernaðinum, sem
orðið hefur Japönum svo skeinu-
hættur, — hefur nýlega snúið
sér til kínversku stjórnarinnar,
Þjóðabandalagsins og allra verk-
lýðs og lýðræð sflokka heimsins
í ávarpi, þar sem hann tilkynn-
ir, að þeir hafi fengið ,s,annanir
fyrir, að Japanir undirbúa
sprengjukast með sérstökum
^bakteríubombum«, sem œtlað
er að koma á drepsóttum hjá í-
bímm liéraðanna og eyða þeirn
þannig. Skorar hann á alla að
hindra nú þegar að Japanir geti
gripið t'l Jæssarar svívirði’egu
foardagaaðferðar.
i Suiþjóð er samúðin með þeim
þjóðum, sem standa nh í baráttunni
við fasismann .sérstaklega sterk.
Þannig var í sænska námubænum
Malmberget, fyrsta sunnudaginn í
mars, safnað fyrir Kína, og söfnuð-
ust 1000 pakkar af ýmsu og allmikið
fé.
Sœnska verklýðssambandið taldi
..31. des. 1937 840.254 meðlimi. í
hlutfalli við stærð þióðarinnar er
sænska verklýðssambandið hið sterk-
asta í heiminum, pví yfir 32 o/o af
karlmönnum landsins eru í pví.
**
La Guardia, borgarstjórinn í New
York, kallaði Hitler nýlegaí í ræðu,
sem hann hélt á fundi einum, „fyr-
irlitlega raggeit". Var pað í sam-
bandi við Austurríkismálin.
**
Danski Koinmúni&tajlokkurinn |er
sívaxandi. Frá 1. jan. 1938 hafabæst
við 1382 nýjir meðlimir og er búist
við að fyrir 1. maí verði tala nýju
meðlimanna orðin 2000.
**
Veit ég að pað er vegleg vist
að vera hjá honum dýrðar Krist
í dýrri himnahöllu;
pó vil ég ekki fara pað fyrst,
fyrr en ég hefi auðgrund kyst,
pví maturinn er fyrir öllu.
Pcíll Vidalin.
**
Jeg undirskrifaður Magnús Björns
son veturgamalt trippi sel hér með
og • afhendi Jóni Sigmundssyni í
góðu staudi í fardögum í vor upp
í hnakk sem ég nú móttek, kaupandi
gengur að kaupi sínu en seljandí
svari lagariftingum Jakob Björns-
son.
• •
Það er venjulega látið heita svo,
að Vesturheimsmenn gangi á undan
öðrum pjóðumj í grobbi, en Norður-
álfumenn eru engu siður nú orðið.
Vér purfum ekki annað en líta snögg
vast í dagblöðin til að ganga úr
skugga um pað. Þar stendur t. d..
„Vér leyfum oss með sorg og sökn
uði að tilkynna ættingjuín og vinum,
að N. Nj. í gær var burtkallaður héði
an til betra lífs eftir stutta legu. Vér
notum um leið tækifærið til að lýsa
pví yfir, að pað er vor fylsta sann-
færing, að hinum ástkæra framliðna
hefði orðið lengra lífs auðið ef liann
hefði brúkað Lautzners magapillur.
jFást í öllum lyfjabúðum. Verð 3 kr.
Stjrgjandi œttingjar.
• •
1 Chicago fann maður nokkur upp
á pví nýlega að setja á stofn hjóna-
bandsskrifstofu, par sem svipir frain
liðinna voru látnfr gefa menn sam-
an í hjónaband. Menn gátu kosið
sér að láta löngu dauða menn gefa:
sig saman, t. d. Múhamed, Voltaire
eða Brigham Young, alt eftir pví
sem hverjum helst leist. Og ergi-
legast af öllu var, að dómstólarnir
viðurkendu petta fullgilt.. Auðvitað
var hægur nærri með skilnaðinn,
pví hjónaskilnaðarskrifstofa var
í húsinu veð hliðina á.
Njósnir Þjóðverja.
1 bvert sinn, sem m,aður gríp-
ur niður í erlent. dagblað, þá
bregSit það varla, að þar séu ein
hverjar fréttir um njcsnir Þjóð-
verja. Þeir hafa alstaðar njcsn-
ara. Aðeins á 2 fyrstu dögum
aprílmánaðar getur að finna eft-
irfarandi fréttir í dagblöðunum:
I Svíþjóð komst upp um
njósnir Þjóðverja við vígið Álvs-
borg í Vestur-Svíþjóð.
1 Tönder í Danmörku vav
manni, sem vann við kortlagn-
ingar sagt upp vinnunni. Hann
fór rakleitt til Þýskalands og
vinnur nú hjá þýska herfor-
ingjaráðinu. Hefur auðsjáan-
lega verið í þjónustu þess áður.
1 Gravesend við Thames-
mynnið í Englandi komst lcg-
reglan að því að Þjóðverjar
hefðu á laun verksmiðjur, er
þeir ættu í Englandi. Viðkom-
andi verksm'ðja framleiddi
glycerin með Jeynilegri aðferðf
Forstjórinn, Jcseph nokkur
Rustqn, stóð í sambandi við Dr.
Behn, sem er umboðsmaður
Göbbels. Var Behn þessum neit-
að um fararleyfi inn í England,
en að því er hann viðurkendi
sjálfur, ætlaði hann að selja við-
komandi verksmiðju vélar.
Hér á Islandi vaða erindrek-
ar Hitlers uppi eins og þeim
þóknast. Kvikmyndatökumenn
Jjýska herforingjaráðsins taka
kvikmyndir hér eftir vild.
Njósnarar Hitlers ferðast hér
eftirlitslaust. Og erindrekar
þýska. nasistaflokksins eru ,svo
með hótanir við aðra Þjóðverja
til að kúga þá til að leggja fram
fé til slarfsemi nasista, —- beita
til þess venjulega glæpamanna-
aðferðum eins og við er að bú-
ast af glæpamannaflokki.
En hve lengi ætla íslensk yf-
irvöld að lá.ta þessa starfsemi
viðgangast?
Málverkasýnlng
Ejrfélfs J. Eyfslli
1 Ooodtemplarahúslnu.
Opin daglega kl. 10—10. Á artnan páskadág í síðasta sinn.