Þjóðviljinn - 23.04.1938, Qupperneq 1

3. ÁRGANGUR
LAUGARD. 23. APRIL 1938
91. TÖLUBLAÐ
Alpingi verðar aö gera ráðstafanir til að
mæta jfirvofandi kreppn og styriðld.
Diogsálsktonartillaga kommðnista rædd i Sameinnðn Dingi I gær.
Málið er svo aðkailandi að það þolir enga bið.
Snemma í marz iögðuþing-
menn Kommúnistaflokksins
fram eftirfarandi þingsáfyktunar
titlögu um skipun nefndar tii
að athuga ráðstafanir út af yf-
Irvofandi kreppu og stríði:
„Sameinað Alþingi áfyktar, að
kosin skuli 5 manna nefnd,
og eigi hver þingflokkur einn
fulltrúa í henni. Verkefni
nefndarinnar sé að athuga, í
samráði við ríkisstjórnina, í
höfuðatriðum, hvaða ráðstaf-
anir sé hægt að gera nú og
á næstunni, af hendi hins op-
inbera, til að mæta þeirri
nýju kreppu, sem er að hefj-
ast, og til að tryggja afkomu
þjóðarinnar, ef nýtt heims-
stríð skyfdi brjótast úr.
Leggi nefndin álit sitt fyrir
þingið áður en fjárlög verða
afgreidd.
Nefndin vinni kauplaust."
Fromvarp Bergs
Jðnssonar om að
draga ðr öryggi
sjðmanoa.
I gær kom til 2 í neðri
deild frv. Bergs Jónssonarum j
atvinnu við siglingar. Fer frumv 1
fram á, að fækkað sé kunnáttu-
mönnum á skipunum, og er það
flutt í samræmi við samþykkt-
ir flokksþings Framsóknar- ,
manna. j
Með frv .töluðu Bergur Jóns- i
:son og Pétur Ottesen, en á
móti því ísleifur Högnason og
Finnur Jónsson. Benti ísleifur
á, að bæði Stýrimannafélag
Reykjavíkur og Sjómannafélag
Reykjavíkur, hefðu eindregið
4agt á ►nóti frv., og sannað með ,
dæmum, að öryggi skipa hér ’
við land væri stofnað í hættu
æf frv. yrði að lögum. Taldi
ísleifur það vafasaman sparnað
að fækka siglinga- og vélfróð-
um mönnum á skipunum, og
veikja með því öryggi skipa !
og sjómanna. Lýsti hann því
yfir, að hann mundi greiða at-
kvæði gegn frv.
Umræðunni var frestað.
Tillaga þessi var ekki tekin
á dagskrá 'fyr en á fundi! í pam-
einuðu þingi í gær og er slíkt
tómlæti með svo þýðingarmikið
mál, vítavert .
Einar Olgeirsson flutti ýt-
(arlega framsöguræðu. Benti
hann á, að nú væri ný kreppa
í aðsigi og hættan á heims-
styrjöld yfirvofandi. Fyrir Is-
lendinga mundi styrjöld í Ev-
rópu hafa þær afleiðingar, að
landið einangraðist. Aðrar þjóð
ir gera nú sem óðast ráðstafan
ir til að mæta kreppu og stríðs-
ástandi. Pannig hafa öll Norð-
urlöndin gert meiri eða minni
ráðstafanir, athugað gagnkvæm
ar hjálparráðstafanir o. fl. Al-
þingi verður að gera ráðstaf-
anir til þess, að landið getisem
mest byggt á eigin framleiðslu
ef til einangrunar kæmi.
Einar lýsti því næst nokkr-
um atriðum, sem hann
taldi mjög þýðingarmikil í
þessu sambandi, byggingu hita-
veitunnar í Reykjavík, auknar
rafvirkjanir, breytingu flotans
frá kolakyntum skipum í olíu-
kynt, garðrækt í stórum stíl,
betra eftirlit með gjaldeyris-
veitingum til innflutnings o. fl.
io. fi. Lagði hann áherzlu á, að
allir flokkar þingsins næðu
samkomulagi um þær ráðstaf-
anir, sem gerðar yrðu. En þar
(Frh. á 4. síðu.)
Velmegun eykst í
samyrkjubúum
Sovétríkjanna.
EINKASK. TIL pJÓÐVlLJANS
MOSKVA í GÆRKV.
I dag voru undirritaðar af
Molotoff og Staiin þrjár á-
kvarðanir Sovétstjórnarinnar,
sem hafa mjög mikla þýðingu
fyrii þróun samyrkjunnar.
Fyrsta ákvö rðunin var um
skiptingu á tekjum samyrkju-
búanna, og mælir svo fyrir, að
ekki minna en 60—70°/o af öll-
um tekjum samyrkjubúanna
skuli skipt milli meðlimanna.
Veruleg hækkun á tekjum sam
yrkjubúanna hefir gert mögu-
legt að lækka þann hl. teknanna
er fer til rekstrarsjóða og ann-
arra sameiginlegra sjóða, en
láta mestan hluta af tekjum sam
yrkjubúanna skiptast á atvinnu
einingarnar.
Af þeim hluta teknanna, sem
ekki er skipt þannig, fara 2o/o
til stjórnarstarfa, allmikill hluti
til viðhalds véla, lækninga hús-
dýra, o. s. frv., og talsverður
hluti til menningarþarfa.
Önnur ákvörðunin bannar
raunverulega brottrekstur sam-
yrkjubænda úr samyrkjubúum,
og kveður svo á, að til brott-
reksturs megi aðeins grípa sem
STALIN
örþrifaráðstöfunar gegn þeim
meðlimum, sem reyna aðeyði-
leggja samyrkjubúin, og megi
ekki reka bónda úr samyrkju-
búi, nema samþykkt sé á með-
limafundi samyrkjubúsins, og
séu tveir þriðju meðlimanna
mættir á fundinum. Brottrekst
urinn kemur þó ekki til fram-
kvæmda fyr en héraðsráðið hef
ir tekið hann til meðferðar.
Priðja ákvörðunin er um rétt-
(indi og skyldur einstakra bænda
og afstöðu þeirra til samyrkju-
búanna.
Verkamenn á
Eyrarbakka
krefast kjarabóia fyrir
vegavinnumenn
Á fundi verkamannafélagsins
,,Báran“ á Eyrarbakka, 16. apríl
1938, voru eftirfarandi tillögur
samþyktar um breytingu á nú-
verandi kjörum vegavinnuverka
manna:
1. Tímakaup sé kr. 1.10 ákl.st.
2. Hálft kaup fyrir innisetu-
daga.
3. Heimferðadagar séu reikn-
aðir heilir, en hætt sé kl.
3 e. h.
4. Alþýðusambandsstjórnin
tryggi sér eftirlit með því,
að akkorðssamningar séu
ekki notaðir til kauplækk-
unar.
5. Kaffitími sé Vstími tvisvar
á dag án frádráttar.
Franco æilar að
neyða Dani iil að
afhenda iogara
smíðaða í Danmörku
vwasr
fyrir lýðveldissinna.
EINKASK. TIL ÞJÓÐV.
K.HÖFN: f GÆRKV.
Komið er í ljós, hvers- I
vegna Franco hefir neit- I
að, að borguð væri send-
ing af dönskum saltfiski
til Spánar .
Neitunin er þannig til
komin, að í Frederiks-
havn í Danmörku liggja
tveir nýbyggðir spanskir
togarar, eign útgerðarfyr-
irtækis á Spáni, er lýð-
veldissinnar ráða.
Franco-stjórnin hefir
krafizt þess, að togararnir
yrðu sér afhentir, en
danskir dómstólar hafa
neitað því, þar sem upp-
reisnarmenn hafa ekki
getað sannað eignarrétt
sinn á skipunum.
Franco hefir nú gert
afhendingu togaranna að
skilyrði fyrir borgun á
saltfiskssendingunni.
FRÉTTARITARI
Sveinasasnband bygg-
ingamanna mótmælir
vinnnlöggjöiinni
Á þingfundi Sveíiiasambands
byggingamanna í fyrrakvöld
voru eftirfarandi mótmæli gegn
vinnulöggjöfinni samþykkt:
„Þing Sveinasambands bygg-
ingamanna í Reykjavík mót-
mælir eindregið frumvarpi því
til laga um stéttafélög og vinnu
deilur, sem Jagt hefir verið fram
á Alþingi, þar sem þingið telur
réttindi þau, sem verkalýðsfé-
lögin fá með frumvarpinu
séu illa tryggð og í fyllsta
máta vafasöm, en hinsvegar sé
þar mjög verulega gengið áþau
réttindi, sem þau nú raunveru-
lega njóta með félagssamtök-
um sínum, svo sem með tak-
mörkunum á hinum viður-
kennda verkfallsrétti félaganna, 1
með takmörkunum á rétti fé-
laganna til sjálfsákvörðunar um
kaupkjör og vinnuskilyrði, með
ákvæði laganna, sem tekur lýð-
ræðislegan rétt af meirihlutan-
um til ákvörðunar um vinnu-
stöðvanir og sáttatillögur, og
þar sem réttur félaganna er af-
numinn til að gera verkföll út
af vangoldnum vinnulaunum og
öðrum samningsrofum.
Auk þessa 1 ítur þingið svo
á, að félagsdómur verði þann-
ig skipaður samkvæmt lögun-
um,að óviðunandisé fyrirverk-
lýðsfélög, sem starfa á lýðræð-
isgrundvelli. Pá mótmælirþing
ið sektarákvæðum laganna,sem
gera styrktar- og menningar-
sjóði félaganna ófriðhelga.
Loks skorar þing Sveinasam-
bandsins á Alþingi að sam-
þykkja engin lög um stétta-
félög og vinnudeilur, nema í
fullu samræmi við vilja meiri-
hluta verkalýðssamtakanna í
landinu.“
St]örnarherlnn
vinnnr á í
Aragónfn
LONÐON I GÆRKV. FU.
Spánski stjórnarherinn á
nyrztu vígstöðvunum' í Aragon-
íu, eða norður undir Pyrenn-
eafjöllum, segist hafa unnið á
og tekið nokkur þorp í grennd
við landamæri Andorra, en
nálgast Tremp, þar sem er að-
al raforkustöðin fyrir Barce-
lona.
Brezka blaðið Daily Herald
birtir grein í dag, eftir trún-
aðarmann sinn 'á Spáni, og fjall
ar greinin um þann herafla,
sem ítalir eigi nú þegar á
Spáni. 1 greininni segir, að ít-
alir eigi á Spáni fullar þrjár her
deildir fótgönguliðs og þrjár
fullkomnar herdeildir stórskota-
liðs, með öllum flutningatækj-
um um aðdrætti hergagna, sem
þeim heyra til. Þetta sé aðal
liðið á fándi, auk fjölda ítalskra
Framh. á 4. síðu.