Þjóðviljinn - 26.04.1938, Blaðsíða 3

ÞJÓÐVILJINN
Þriðjudaginn 26. apríl 1938
lUðQVIUINN
Málgagn Kommúnistaflokks
Islands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Bergstaðastræti 30.
Simi 3270.
Afgreiðsla og augljsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Keniur út alla, daga nema
mánudaga.
Áskriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakiö.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
1. mai
Fyrsti maí, hinn alþjóðlegi
baxáttu- og hát ð sdagur verka-
lýðsins er á sunnudaginn. Um
víða veröld fagnar verkalýður-
inn þessum degi, sem nýjuni
marksteini, á leið sinni út úr
þrældómshúsi auðvaldsskipulags
ins. Þann dag safnast alþýðan
til sóknar og til nýrra heita um
aukna baráttu fyrir frelsi sínu
og réttindum. Fyrsti maí. verð-
ur nú sem, endranær spegilmynu
af ástandi verkalýðshreyfingar-
ínnar. 1 fasistalöndunum eru öll
slík hátíðahölid bönnuð, en í sum-
um þessum, löndum hafa þó fas-
istiarnir ekki þorað annað en að
efna til hátíðahalda þennan dag,
ef vera mætti, að þeir gætu
glapið verkalýðnum sýn. En í
stað hinnar alþjóðlegu sam-
byggju, sem ríkir yfir baráttu
og- hátíðatöldum verkalýðsins á’
þessum degi, efna fasistarnir til
hátíðahalda, sem eru hótiun til
allra nágrannalandanna um
stríð og tortímingu. Stéttvís
verkalýður í fasistalöndunum
lætur sig engu skipta um, slík há
tíðahöld. Þeim er ekki aðeins
beint gegn nágrannaþjóðunum
Iieldur einnig þeim sjálíum.
Verkalýður fasistialandanna leit-
ar ,siér hælis í skógum og öðrum
stöðum, þar sem þeir eruívari
íyrir ofsóknum böðía sinna. Þar
safnast skógarmenn og undirok-
uðustu fulltrúar tuttugustu ald-
arinnar fyrsta mai. Þar ráða
þeir ráðum, sínum, deila reynslu
sinni og brýna baráttuhuginn,
gegn þeirri villimensku, sem fas-
istarnir reyna aðtjáí nafni ætt-
jarðarástiar, blcðsifja og annara
dulrænna hugtaka.
Verkalýður lýðræðislandanna
etendur betur að vígi. Honum
eru enn frjálsar þær götur, sem
hann hefir lagt, til þess að ganga
tim, hann þarf ekki að flýja í
skóga og myrkviði sem óbóta-
menn og útlagar, hann hefir enn
þá ekki verið sviftur öllum þeim
réttindum, sem mannkynið hef,-
ir barist fyrir síðan á miðöldum.
En hinu verður ekki neitað, að
viða eru miðaldamyrkrin að
dragast saman úti við sjóndeild-
arhring, Sú alþýða, sem, fyrsta
maí, gengur undir fánum sínum
um, götur Madridborgar, Barce
lona og annara spánskra borga,
sem eru í höndum, iýðvoldisins
hefir ínálegatvö árbarizt hinni
djörfustu baráttu gegn villi-
mensku fasismansi, gegn mid
áldæmensku sinnar eigin þjóðar
Dagsbrftnarfmidnrliui ft
snnnndaglnn.
7
Frh. af 1. síðu.
G'slason töluðu einnig' gegn til-
lögunum, en allir aðrir, sem til
máls tóku mæltu fast með því
j að Dagsbrún léti það ekki við
j gangast, að fulltrúar hennar
j hefðu samþyktir og st,efnu fé-
{ iagsins að engu og beittu valdi
sínu til þess að sundra samtök-
umi verkalýðsfns og sölsa, eignir
hans undir yfirráð ábyrgðar-
lausrar klíku, sem virðist bafa
gert það að lífsstarfi sanu að
kljúfa öll samitök alþýöurmar,
hvað sem það kostar.
Dagsbrún liefir enn þd einn
s'mni sýnt það, að hún stendur
eins og veggur gegn klofmngs-
mörmuntum og að fylgi þeirra
meðial verkamanna er nú ekk-
ert orðið. — Verkamannafélagiö
Dagsbrún omm aldrei láta það
og múgmcrðingjum: t.veggja stór-
velda. 1 Kína stendur verkalýð-
urinn einnig í styrjöld við jap-
anska innrásarheri, sem reyna
með öllum víg- og ví.tisvélum,
sem tækni nútímans þekkir að
tortíma frelsi kínversku þjóðar
innar, og ofurselja hana aftiur
þeirri tugalda kúgun, sem Kín-
verjar voru að rumska af. I báð-
um þessum löndum hefir alþýð-
an háð frelsfsbaráttu sína sam-
einuð m,eð samstiltri orku. Það
liefir gefið þessum þjóðum, það
reginþrek sem. þurft hefir til
þess að standa gegn ofureílinu.
Þann siðferðisþrótiti, sem engin
hópmorð og níðingsverk Hafa
bugað.
1 Sovétríkjunum, landi sósíal-
ismansi, verður fyrsti maí glæsi-
legastur. Þar safnast verkalýð-
urinn út- á götiuna t,il þess að
fagna unnum sigrum og vaxandi
velgengni. 1 auðvaldslöndunum
er fyrsti maí dagur hins stríð-
andi verkalýðs; í Sovétríkjunum,
er hann dagur hins sigrandi
verkalýðs.
Islensk alþýða mun nú sem
dður helga fyrsta maí baráittu
sinni. Hún mun hér í Reykja-
; vík gera daginn að sínum degi.
j Hún mun bera fram kröfur sín-
I ar fyrir valdhafa ríkis og bæjar,
og sýna þeim, að hún er ósigr-
: andi, ef hún stendur saman.
| Göngur verkalýðsins hafa á
' undanförnum. árum verið tvær.
j Það hefir markað daginn mjög.
j Hik og vonleysi hefir gripio
’ marga. Menn hafa staðið tvíráð-
• ir og ekki vitiað, hvar í flokki
þeir skyldu standa. Afleiðingin
j hefir verið sú að báðar göngurn-
ar hafa verið fámennari enann
j ars, styrkur verkalýcshreyfing-
arinnar minni en ella, og sókn
öll erfiðari.
Að þessu íinni hef r reykvísk
alþýða fundið eina leið að sama
marki fyrsta, maí. I fyrsta sinni
um mörg ár m<un hún standa
sameinuð á baráttudegi sínum,
með eitt cg ,sama markmið fyrir
augum, Þessi sameinaða fylking
mun bera fána sína og kröfur
um götur bæjarins fyrsta ma;,
hún mun setja svip sinn á dag-
inn með sókn sinni.
viðgangast, að fulltrúar félags-
ins noti trúnað þann, er þeim
liefir verið sýndur, til þess að
styrkja þá menn sem nú eru að
vinna þau verstu niðingsverk er
nokkru smni liafa verið unnin í
islenskri verklýðshreyfingu.
Mðtmælafandir
gegn vfnnniðg-
gjðfinni
Eftirfarandi tillaga frá Guð-
brandi Guðmundssyni var sam-
þykt í einu hljóði:
»Verkamannafélagið Dags-
brún samþykkir að efna til mót-
mælafundar gegn vinnulöggjöf-
inni, ásamt öðrum, verklýðsfélög-
um er samþykt, hafa mótmæli
gegn vinnulöggjöfinni.
Félagið felur stjcrninni að
unidirbúa fundinn og leggur
áherslu á, að hann verði haldinn
fyrir mánaðarmót«.
Stjórn Dagsbrúna.r mun því
þegar í stað leita samstarfs við
þau verklýðsfélög, er samþykt
hafa mótmæli gegn vinnulög-
gjafarfrumvarpinu, til undir-
búnings sbkum mi tmælafundi.
Verða verklýðsfélögin að leggja
áherslu á að fundur þessi verði
sem best undirbúinn, svo vilji
verka^ýðsins og mótmæli hans
geg'n vinnulcggjöfinni verði svo
ótvíræð, að Alþingi verði það
Ijóst, að verklýðssamtö'kin munu
aldrei ganga undir ok vinnulög-
gjafarinnar.
Kr&fa nm ankna
vlnnn rfikis og
bæjar.
Á fundinum. var samþyktar til
lögur frá stjórn félagsins um að
skora á bæjarstjórnina að fjölga
svo í bæjar- og hafnarvinnunni,
að 300 manns gætu bæst við í
þá vinnu, ennfremur t llega um
að skora á ríkisstjórnina að
hefja þegar í stað vinnu viö veg-
ina í nágrenni bæjarins cg aö
,séð verði til þess, að reykvískir
4 erkamenn njóti þeirrar vinnu
í hlutfaJli við það hvað Reykvík-
ingar greiða af bensínsikattinum,
en af því fé eiga þessar vega-
gerðir að greið'ast. Báðar þessar
tillögur voru samþyktar með
sarnhljöða at.kvæðum. Atvinnu-
leysisnefnd og stjórn félagsins
var falið að færa bæjar- og rík-
isstjórn þessar kröfur.
Alþýðublaðsmennirnir, sem
aldrei hafa lint látum né svivirð-
ingum um ,hve lítið og illa vævi
unnið að atvdnn.uleysismálunum
létu ekkert til sín heyra. Þeir
höfðu engar tillögur að eera um
atvinnuleysismálin og hafa he.ld-
ur aldrei hugsað' um, þau mál af
neinni alvöru. Alt þeirra skraf
um atvinnuleysi er ekkert nema
gaspur lít'lsigldra »iæsinga-
teggja og kjaft.aska« eins og þeir
orða það sjálfir,
Á fundinum var samþykt að
fela stjórn félag'sins að ganga
frá samningum við vinnuveit-
endafélagið. — Ennfremur var
samþykt að veita Karlakór al-
þýðu 150 króna styrk. Þá haföi
Dagsbrún borist erindi frá Frici-
arfélaginu, fyrir milligcngu Al-
þýðusambandsins', þar sem fariö
var fram á að félagið tæki þátt
í söfnun þeirri, sem nú er hafin
til styrktar börn.um á Spáni.
Var leitað samskota á fundin-
um cig söfnuðust rúmlega 90
krónur. Félagsmenn voru einnig
hvattir t.il að taka söfnunargögn
á skrifstofu Alþýðusambandsins.
Ennfremur var rætt um nokkr-
ar lagabreytingar og voru þir
til fyrri umræðu.
Abessininme&n vinna
stór landsvæði at
Itðlnm
Frelsisstríð Abessiníumanna
gegn, ítölsku ræningjunum held-
ur áfram af fullum krafti. Her-
sveitir ttala bogna hvað eftir
annað fyrir erfiðleikunum í land
inu. Skorturinn á lífsnauðsynj-
um er ægilegur hjá ítölsku her-
mönnunum, þeir eiga aldrei ró-
lega stund, því Abessiníumenn
eru altaf að ráðast á þá.
Nýlega hafa Abessiníumenn
unnið stórsigra, náð öllu Gojam,-
héraðinu á sitt vald. 1 suðvestur
hluta landsins bera Abessiníu-
menn Itali ofurlioi, einkum í
Ba.ko, Gimma, Kafa. og Guraf-
arda. Við Addis Abeba eiga Ital-
ir í vök að verjast. Þjúðvegur-
ínn milli Addis Abeba og As-
mara, höfuðstöðvar itölsku ný-
lendunnar, Eritreu, er altaf tíðru
hvoru í höndum Abéssiniuraanna
á stórum* 1 pörtum. Al's berjast
5 abessinskir herirí landinu auk
smáskceruhópa. Mótspyrnan
gegn Itölum hefir aldrei verið
eins vel skipulög cg nú., Enda
flýja fjölmargir italskir kaup-
menn nú Abessiníu, vonsv knir
mjög með tap í stað gróða.
Frá Frakbl.
Frh. af 1. síðu.
gjaldeyrismálum Frakklands á
grundvelli þriggja-velda gjald-
eyrissáttmálans og varðveita nú
verandi gengi frankans. í
þriðja lagi ýmsar breytingar á
ákvæðunuuH um 40 stunda
vinnuviku, þannig, að tilslakanir
verða veittar frá þeim ákvæð-
um í vissum iðngreinum. í
fjórða Iagi, áætlun um opinber-
ar framkvæmdir, sem m. a.
miða að útrýmingu heilsuspill-
andi íbúðarhverfa í borgum.
Og í fimmmta lagi miða ráð-
stafanir stjórnarinnar að því, að
hagnýta til fullnustu auðæfi ný-
lendnanna, og þá tekjulind,sem
ferðamannastraumurinn getur
veitt.
DagblaSið „Vlsir“ fœv sinar er-
lenda fréttir frá „United Press“,
sem er tiltölulega heioctrleg frétta-
stofa á borgaralegan mœlikvarða,
— auðsjáanlega allt of heiðarleg
fgrir jafn kolmórautt íhaldsblað og
Visir er, enda hefir blaðið alla tíð
beitt fyrirsögnum stnum til að um-
turna öllu efni fréttanna eftir slnum
haus, suo að engu er líkara en að
ritstjómin hefði gengið í skóla hjá
sjálfuni Rúti við Alpýðublaðið um
fölsun frétta i fyrirsögnum.
En svo gerist pað einn góðan veð-
urdag fyrir svo sem 2—3 vikum,
að fyrirsagnirnar yfir hinum erlendu
fréttuin i Visi eru skyndilegaorðn-
ar hnitmiðaðar við efni fréttanna,
og stráksskapuri/ui, sem áður haf'ö'
avinkent pcer, er nú að inestu horf-
iw. Hinir fyrri pjóðernissinhar á
Spáni eru nú nefndir uppreis'nar-
ntenn, og peir, sem áður voru „rauð-
liðar“ heita mi réttu nafni lýðrœðis-
sinnar. Skýringin er pessi:
Um petta leyti urðu ritstjóraskifti
við Visi, og ritstjórnin var fengin
í hendur unguni manni, Kristjáw
nokkruin Guðlaugssyni. Þessi ung>
maður, sem eittlwað hefir verið að
fikta við Ijóðagerð, mun til skams
tima liafa verið brot af hugsjóna•
ina/mi og gengið með einhverjar
grillur um sannleiksást og slíkt
Hin/i ungi nmður mun hafa gengið
í pjómistu ihaldsins með einhvers-
konar fyrirœtlanir um að siðbœta
islenska blaðamensku. En — ó —
að 2 eða 3 dögum liðnum er liinn
ungi maður runninn á rassinn með
alt saman, eins og „hetja". Og i fyr-
irsögn/ium og fréttadálkum Visis
heita nii hinir spönsku föðuiiands-
svikarar ásamt hinuni erlendu leigu-
sveitum Hitlers cg Mussolinis aftur
,£panskir pjóðernissinnar“ og lýð-
veldissiimdrnir heita nú afturrétt-
ir og sléttir „rauðliðar“. Og pegar
ritstjórinn tekur við skeyti frá „Uni-
ted Press" um pjóðai'atkvceðagreiðsl
\una“ i Þýskalandi, par sem sagt er,
að ef til vi/l hefði helmi/igur kjós-
enda greitt atkvceði með iimlimun
Austuriikis í Þýskalaiid, ef kosn-
ingafyrirkonudagið Itefði verið i
samrœmi við lýðrceðisreglur, en pó
jafnframt gsfið i skyn, að innlimun-
in myndi liafa verið feld, ef nazist-
’uni liefði ekki tekist að beita ein-
hverjum peim óskapleegustu lýð-
cesingum, sein pekst hafa — páskrif
ar hinn tingi ritstjóri yfir fregnina
fyrii■sögn, svohljóðandi:
„99.082»« greiddu atkvæði með
Hitler.“
Það er auðséð, að hinn ungi mað-
ur hefir fengið duglega áminningu
og ofaníg/of frá yfirboðurum sí/i-
um, ásarnt fyrirheiti um, að ef hann
hristi ekki pegar i stað af sér allar
grillur um sannleiksást og slikt, pá
gceti hann eins vel átt von á að
missa atviimuna. Og pað hreif!
Þetta er sorgarsaga um hinn
imga mann, sem hélt, að jafiwel í
pjóiuistu ihaldsins leyfðist ntönnuin
að segja satt einstaka siimum.
Skrifstofa fiokksins
er á Laugaveg 10. — Opin
alla virka daga frá kl. 4—7 e.
h. Sími 4757.