Þjóðviljinn - 27.04.1938, Blaðsíða 3

Þ jö Ð V i L j i N N
Miðvikudaginn 27. apríl 1938
óoviuibin
Málga'gn Kommúnis (af lo'; ks
fslands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjór:.: Bergstcðastræti 30.
Or»/7Q
Afgreiðsla og augl j singasUrif-
stofa: Laugavcg- 38. Sími 218i.
Kemur út alla c'aga ncma
mánudnga.
Áslcriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakib.
Vikingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Eftir að grímimi
var kastað
Þess er ekki langt að minnast
að Alþýðublaðið lýsti því yfir
méð digurbarkalegum orðum,
að sameining verkalýðsflokk-
anna væri brýnasta nauðsynja-
mál íslenskrar alþýðu. Slíkt hið
sama undirstrikuðu þeir Jón
Baldvinsson og Stefán Jóhann
Stefánsson í bréfi er þeir rit-
uðu Kommúnistaflokknum
nokkru fyrir jól.
En á milli hinna fögru orða
hægri foringjanna og fram-
komu þeirra í sameiningarmál-
unum var hyldýpi. Fögru orðin
áttu að finna leið að eyrum
þeirrar alþýðu, sem var orðin
þreytt á innbyrðis togstreitu
og baráttu. En á sama tíma
undirbjuggu þessir sömu hægri
foringjar Alþýðuflokksins að
kljúfa verklýðshreyfinguna enn
meir, ef orðið gæti. Slíkt var
samræmið milli orða þeirra og
athafna, heita þeirra og verka.
En klofningsmennirnir gátu
ekki til lengdar leikið svona
tveimur skjöldum, fyrr eða síð-
ar urðu þeir að afneita orðum
sínum eða athöfnum, og þeir
völdu fyrri kostinn sem von var
eins og alt var í pottinn búið.
Stefán Jóhann Stefánsson var
sendur út af örkinni og látinn
ríða á vaðið með óhappaverk-
in, með yfirlýsingu þeirrifrægu
sem hann gaf, fáum dögum fyr-
ir kosningar í vetur. par með
var grímunni kastað og klofn-
ingsmennirnir stóðu afhjúpaðir
sem vargar í véum verklýðs-
hreyfingarinnar.
Seinni atburðir hafa varpað
enn skýrara ljósi yfir atferli
þeirra. Nú vita menn, að ásama
tíma og samningar hófust um
sameiningu verkalýðsins reyndu
klofningsmennirnir að sölsa
undir sig eignir verklýðsfélag-
anna. Blásnauðir stráklingar
leggja fram fé! svo þúsundum
króna skiftir, til þess aðhægri
klíkan geti farið með meiri
hlutann í Alþýðuhúsinu, eign
verklýðsfélaganna.
Eftir bæjarstjórnarkosning-
arnar rekur svo hver atburður-
annan. Brottvikning þess manns
úr flokknum, sem mest hafði
beitt sér fyrir sameiningarmál-
unum, sýndi gjörla hvertstefndi
og hvað klofningsmennirnir
meintu með glamuryrðum sín-
um og kjaftaskúmshætti um
einingu alþýðunnar. í kjölfar
I btáðarsæng faslsmans. Verkamoim! kreqist aak-
Sorgíeo soga m maBiiBB sem mlikaií.
Æfintýrin gerast ennþá með
þessari þjóð.
Sutnir vilja e.t.v. nefna það
sorgarsögu — þeir um það.
Einu sinni átti íslenzka
þjóðin hugsjónamann að nafni
Jónas Jónsson.
Hann var fátækur og fann
því og skildi vel þau ömur-
legu kjör og þann órétt, sem
fátæk alþýðan verður að þola.
Almennt er talið, að liann hafi
flosnað upp af jörð sinni, en
það er a. m. k. víst, að hann
fann sérstaklega til með íslenzk
um smábændum og lmgðist að
beita sér fyrir því, að bæta kjör
þeirra, einkum með því aðgang
ast fyrir því, að bændurnir
stofnuðu flokk til verndar hags-
munum sínum og með sam-
vinnufélagsskap til þess að verj
ast kaupmannaokrinu.
Til þess að geta verið hæfur:
leiðtogi þjóðar sinnar sigldi
hann til þess að kynnast hátt-
um menningarþjóðanna. Hann
beitti sér fyrir menntun íslenzkr
ar æsku og studdi mjög félags-
skap sveitaæskunnar: ung-
mennafélögin.
Síðan stóð hann sem annar
þess fylgdi svo burtrekstur Al-
þýðuflokksins * í Reykjavík úr
Alþýðuflokknum, og hverskon
ar ofbeldisverk önnur, svo sem
framkoma klofningsmannanna á
aðalfundi Alþýðuhúss Rvíkur,
þar sem rétt kjörnir aðilar
fengu ekki að fara með atkvæði
þau, er þeim var falið að fara
með. Af sama toga spunnin var
framkoma klofningsmannanna á
Fulltrúaráðsfundinum fyrir
skemmstu, og af sömu ástæðu
beita þeir hvern mann, er þeir
geta, miskunnarlausri atvinnu-
kúgun, ef hann er grunaður
um fylgi við sameiningarmálin.
Að síðustu lætur Alþ.blaðið
menn renna grun í það, að
dögum Dagsbrúnar í Alþýðu_
sambandinu, muni ef til vill fara
skjótt fækkandi, ef hún beygi
sig ekki að fullu undir vilja
klofningsmannanniat í isama
blaðinu er einnig skýrt frá því
að pólitísk’ samtök Alþýðu-
flokksins á Seyð: -firði hafi
verið klofin á S' '.(Jaðan hátt og
hér í Reykja' í vetur.
Hér hefr aðeins verið stikl-
að á stærs.u steinunum og ó-
víst er, hvar klofnings-
mennirnir bera ljá sinn að næst
En eitt er víst, upplausnin held-
ur áfram í röðum þeirra. For-
ingjar hægri klíkunnar ráða
ekki við fólkið, og grípa til
hvers óhæfuverksins á fætur
öðru. Takmark þeirra er aðeins
eitt: skipulagsbundin, markviss
eyðing verkalýðssamtakanna.
En alþýðan hefir séð við þess-
um mönnum, og lætur þá ekki
hafa sig að ginningarfífli. pað
sýndi Dagsbrú narfundurinn á
sunnudaginn og það mun verka
lýðurinn sýna um allt land 1.
maí.
fremsti maður flokks íslenzkra
bænda og skrifaði hverjá grein-
ina annari betri til þess að fletta
ofan af fjármálasukki innlendra
og erlendra fjánnálaspekúlanta.
Og begar þessi flokkur hans
gerði hann að dómsmálaráðh.,
þá lét hann ekki sitja við orðin
tóm, heldur lét hendur standa
fram úr ermum og hreinsaði
töluvert til í hinu rotna hreiðri'
braskaranna.
Þá stóð hann á hájtindi frægð
ar sinnar.
Þá var hann dáður af fólk-
inu sem hinn mikli foringi, sem
bezt barðist gegn fjármálaspill-
ingunni í landinu. Hver spekú-
Iant og braskari óttaðist hann
og hataði.
Nafn hans var nefnt með
fögnuði af fólkinu, sem dáði
hann sem málsvara réttlætisins,
nefnt með ótta og hatri af
bröskurunum, sem óttuðust
hann af sömu ástæðum.
Hatur þeirra gekk jafnvel svo
langt, í/ð í örvæntingu sinni
gerðu þeir tilraun tli þess, að
loka hann inni á vitlausraspít-
ala.
Síðan þetta var virðist sól
hans sífellt ganga til viðar.
Hann hefir hætt að vera
málsvari réttlætisins. í stað
þess rausar hann eins og karla-
grobbari sögur um þau afreks-
verk, sem hann einu sinnivann.
Nú virðist hann kunna því bezt
að sóla sigj í horfnum frægðar-
ljóma um leið og hann gerir
gælur við gamla fjandmenn.
Ást sína á íslenzkri alþýðu-
æsku hefir hann sýnt með því,
að koma á ákvæðum um tak-
mörkun nemenda Menntaskól-
ans, sem þýðir útilokun alþýðu-
æskunnar frá skólanum og ger-
ir hann — í nafni peninganna
— að einkastofnun fyrir æsku
yfirstéttarinnar. Og til þess að
hjal lians um frelsið væri full-
j komnað, hefir hann látið reka
róttæka alþýðuæsku úr skólum
landsins — óminnugur á það,
að hann var eitt sinn sjálfur
ungur, og þá málsvari frjáls-
lyndrar, róttækrar æsku.
Qegn sjómönnum og verka-
mönnum vill hann setja gerð-
ardóma og vinnulöggjöf.
— (Og; stóð eitt sinn með sjó-
mönnuin í verkfalli fyrir 1920,
Hluti af samfylkingarkröfugöngunni í fyrra.
. Á sunnudaginn kemur mun reykvísk alþýða safnast sam-
an út á götuna, til þess að bera fram kröfur sínar fyrir
valdhöfum ríkis og bæjar. Ein af höfuðkröfum verkalýðs-
ins að þessu sinni, er aukin atvinna. Atvinnuleysi er hér nú
meira en það hefir verið um allmörg undanfarin ár. Þess
vegna er það, sem verkalýðurinn krefst þess, að nokkuð
verði bætt úr þessum vandkvæðum.
íhaldið, sem öllu ræður um bæjarmál Reykjavíkur hef-
ir hinsvegar aldrei viljað sýna neinn lit á því, að bæta úr at-
vinnuleysinu. Verkamennirnir hafa ætíð orðið að sækjahverja
hagsbót sína hörðum höndum í klær þess.
Svarið síðustu ráðstöfunum bæjarstjórnarinnar um að
fækka í atvinnubótavinnunni með því að fjölmenna út á göt-
una 1. maí og krefjast aukinnar atvinnu. Það er engin bæn
um ölmusu, heldur krafa um hlutdeild í þeim auðæfum,
sem verkalýðurinn hefir einn skapað.
ucjlríNn^r
rvar©66$
Sagan spc/ir frd ungum manni,
sem gerður var að ritstjóra fgrir
dagblaði (tekinn upp í dfíutd). Þess'f
ungi maður — Rútur heitir hann —
mun reyndar aldrei hafa fengizt
við skcíldskap né verið brot af hug-
sjónamanni, nó heldur gengið með
neinar grillur um sannleiksást og
slikt. Hann mun heldur ekki bein-
línis hafa gengið með fyrirœtlanir
Það er eins og að nú vilji
hann helzt gera iðrun og yfir-
bót og fá syndakvittun og iaf-
lausn hjá ranglætinu, sem hann
áður barðist heitast gegn.
Áður varði hann beztu kröft
um sínum til þess að berjast
gegn heildsalaokrinu og fjár-
málaspillingunni, Nú vill hann
hjálpa flokki heildsalanna og
verjenda fjármálaspillingarinnar
til þess að stjórna landinu, ef
þeir lofa honuin að verða a'áð-’.
herra. Nú brosir hann svo(';mg-
urblítt og ástúðlega „til hægri“
að talið er víst ac( ,það sé; í al-
vöru ósk hans nú, að afklæð-
ast síðustu verkum sínum í
þágu réttlætisins, til þess að
verðskulda þá náð, að mega
smjúga upp í brúðarsæng fas-
ismans .
Hér skal engu um það spáð,
hvort ...brosið til hægri“ verði
meira en daður nokkurra „kel-
eríiskvölda", sem dýrðarljómi
hinna ,,fínu“ nafna hefir leitt
hann út í, en fari svo, að hinn
fyrverandi hugsjónamaður
skríði inn í brúðarsæng fas-
ismans, þá er það hlutverk ís-
lenzkra bænda, að sjá til þess,
að íslenzk bændastétt greiði
fasismanum engan heiman-
mund, og felli heldur engin
skilnaðartár — því að svikarar
við hugsjónir sínar og þjóð,
verðskulda engin tár.
pá er það hlutv. íslenzkra
bænda, að kveðja þenna íyr-
verandi, dáða, foringja sinn ró-
legir og æðrulausir, minnugir
hinna frægu orða íslenzku
bóndakonunnar: „Eigi skal
gráta Björn bónda, heldur
safna liði!“
J. B. H.
am að siobœta íslenska blaca-
mensku — en fyrircetlanir hafði
hann pó stórar. Hann œtlaði að
gera Alpýðublaðið að stmrsta blaði
lcuidsins og sjálfan sig að stœrsta
stjórnincílamanni pjóðarinnar. Hinn
nngi nmður, sem er fyrverandi
kommiínisti, œtlaði að reka afar-
róttœka pólitík og bola pannig öll-
um hœgri broddumim frá áhrifum
i Alpýðuflokknum, og með pessari
róttœku pólitik átti jafnframt að
gera Kommúnistaflokkinn áhrifa-
lausan. Síðan cetlaði hinn imgi mað-
ur að leggja undir sig allan Al-
pýðuflokkinn og gera hann að
stœrsta stjórnmálaflokki landsins.
Enn — ó — að skömmum tima
liðnuin var hinn ungi maður runv-
inn á rassinn með alt saman.
Hcegri broddamir reyndust Imn-
um ofjarlar.. Og Kommúnistaflokk-
urinn fór mí fyrst að vaxa fyrir
alvöru. Og slðan hefir Alpýðublað-
ið, að pvi er ritstjórn og blaða-
mensku snertir, verið á hraðri nið-
urleið.
Og nii situr hinn ungi maður auð
mjúklega í vasa hœgri broddanna
og framkvœmir i litillceti allan
peirra vilja. Og mi er hinn ungi
ritstjóri, císaint meðritstjórum sín-
um, sem lika eru fyrvemndi kom-
múnistar, kóminn hœgra megin við
alla licegri brodda.
— Þetta er sorgarsogan um hinn
unga mann, sem hélt, að hann gœti
meira en hann gat.
O •
Pað er undarlegt, að pað skuli
ekki vera meira um pjófnaði i
Lanndsbankanum: Bankastjórn og
bankaráð eru fyrirmynd i hirðu-
leysi uin fé bankans, - og „hvað
höfðingjarnir hafast að, hinir œtla
se.r leyfist pað“. Eftirlit og end-
iirskoðun hlýtur að vera svo ábóta-
vant, «ð pað beinlinis freisti starfs-