Þjóðviljinn - 01.05.1938, Síða 2

Sunnudaginn 1. maí 1938
Þj6Ðvii ji]''iN
Baráttan fyrir ö st. vinnudegi og l.maí
Hvcnær nær íslcnski vcrkatýðurinn pcssu fyrsta takmarki dagsins?
1 hvert skifti, sem baráttu-
dagur verkalýðsins 1. maí, renn-
ur upp, minnist alþýðan ósjálf-
rátt baráttunnar fyrir 8 stunda
vinnudegi. Kröfugöngur verka-
lýðsins 1. maí eru runnar af
þeirri rót, og bæði hugtökin
1. maí og 8 stunda vinnudag-
urinn eru tengd svo traustum
böndum og svo samofin, aðþau
mynda einingu í hugum verka-
lýðsins um allan heim.
Það var til þess að krefjast
8 stunda vinnudags, sem verka-
lýðurinn safnaðist fyrst undir
fána sfna, fyrsta maí. Dagurinn
var helgaður þessari baráttu.
Þessi krafa var kjororð dags-
ins og setti svip sinn á hann.
í kröfunni um 8 stunda vinnu-
dag, var fólgin róttæk krafa um
réttar- og hagsmunabætur al-
þýðunnar. Áður en þessi bar-
átta hófst, var vinnutími verka-
lýðsins lítt eða ekkert tak-
markaður. Atvinnuveitendunum
var sett það í sjálfsvald, hve
lengi þeir létu verkamenn sína
vinna. Vinnutíminn var langur,
14—16 stundir daglega. Viðslík
kjör var vonlaust um að verka-
lýðurinn gæti lifað hinu minsta
menningarlífi. Meðan þannig
var ástatt, var hann dæmdur
til sljóleika og sárustu ör-
birgðar.
Það var því engin hending,
að baráttudagur verkalýðsins
skyldi fyrst og fremst vera helg-
aður þessari kröfu, þegar efnt
var til fyrstu kröfugöngunnar
fyrir 50 árum. .
Það var gróandi vökull um-
bótahugur, sem knúði menn inh
í raðirnar í fyrsta skifti fyrir
50 árum. Verkalýðsstéttin var
að vakna. Hún var hin unga
stétt sem átti framtíðina og hún
hóf augu sín djarfhuga móti
hinum fyrirheitnu tímum. Verka
lýðurinn fann til máttar síns og
megins. Hann var að öðlastviss
una um að framtíðin var hans
og að hans beið það meginátak
að velta í rústir hinum skipu-
lagslausu atvinnuháttum kapítal
ismans og byggja upp af grunni
ríki framtíðarinnar, ríki sosial-
ismans.
Verkalýðurinn hafði fundið
sitt sögulega hlutverk, og vissi,
að hann var ekki þræll, heldur
hinn komandi drotnari jarðar-
innar. Þó hann væri ennþá í
hlekkjum vissi hann, að fjötrar
ánauðarinnar hlutu að falla.
Sóknin gegn auðvaldinu hófst
fyrir alvöru, og eitt af ákveðn-
ustu dagskrármálunum var stytt-
ing vinnutímans, nicflur í 8 stund
ir.
I þessari kröfu fólst inntak
baráttunnar fyrir 50 árum, og
við hana voru aðrar hagsmuna-
kröfur fólksins tengdar.
Kröfugöngurnar 1. maí voru
tákn þessarar baráttu, tjáning á
ALEXÉJEFF
i
Frh. af 1. síðu.
Skipshafnirnar voru fluttar til
lands við Tiksiflóann í Síberíu.
prjátíu og þrír menn eruenn
eftir um borð í ísbrjótunum og
hafa þeir vistir, fatnað og
brenni til tveggja ára.
FRÉTTARITARI.
Æflsaga Lenlns
eftlr P. Kersehenzew
er nýkomin á þýzku.
Bókin er 390 bls. og kostar kr. 4.50.
Bökaverslnnin Heimskringla h. f.
LAUGAVEG 38 — SIMI 2184
Húsnæði hentngt fyrlp
blaðafgreiðsln ósfcast
14. mafi n. k.
ÞJÓDVILJINN
Sfimi 2184
óskum og vilja stéttarinnar. En
um leið voru þær djarfhuga
markviss sókn, áleiðis að tak-
markinu, sósíalismanum.
Við íslendingar höfum einnig
háð þessa baráttu. Við höfum
kept að sama marki um 8
stunda vinnudag.
Enn er mönnum í minni, hve
fyrirhyggjuleysislega langur
vinnutíminn var fyrir 15—20 ár-
um á togurunum. Menn unnu,
á meðan þeir gátu staðið. Svip-
uðu máli gengdi um alla aðra
vinnu. Vinnutíminn var óhæfi-
lega langur. Mönnum sem urðu
að vinna þannig, var gert ill-
kleyft að lifa menningarlífi.
Þrældómurinn og þreytan gerði
þá sljóa og sinnulausari en ella.
Frá því að verklýðshreyfing-
in óx nokkuð úr grasi, hef^
ir hún beitt sér fyrir kröfum
um styttingu vinnutímans. Bar-
áttan fyrir 8 stunda vinnudegi
hefir verið samþykt á þingum
hennar, og hún hefir barist fyr-
ir henni, bæði 1. maí og aðra
daga.
Víða um lönd hefir verka-
lýðurinn öðlast þessi réttindi eft
ir langa og harðvítuga baráttu,
því að atvinnurekendur hafa
aldrei veitt verkalýðnum nein
réttindi, fyr en þeir máttu til
og gátu ekki annað.
Hér á landi er aftur á móti
ekki slíku að fagna. Vinnutími
er nálega allsstaðar miklu lengri
íslenskur verkalýður hefirbar
ist fyrir þessu máli og enn ekki
sigrað að fullu, þó að nokkrir
árangrar hafi náðst. Og þessi
barátta mun halda áfram, uns
8 stunda vinnudagur er orðinn
að veruleika.
í dag er fyrsti maí runninn
upp að nýju, og verkamenn
bera þessa kröfu fram fyrirvald
hafa ríkis og bæjar. En enginn
skyldi ætla, að í hendur slíkra
valdhafa geti verkalýðurinn sótt
lokamarkið, sem hann stefnir
að, það næst fyrst þegar verka
Iýðurinn hefir sópað slíkum
herrum af sviði sögunnar. og
þegar hann hefir náð sögu-
legu takmarki sínu í ríki sósí-
alismans.
Krafan um styttan vinnu-
tíma er sókn að einni vörðunni
á þeirri leið, og sigur í þeim
málum er nýr áfangi að mark-
inu.
Reykvísk alþýða mun í dag
minnast þess, að 1. maí var í
öndverðu helgaður þessu málL
Hún mun minnast þess, að enn
þá er þetta hennar krafa og
bera hana djarflega fralm til
sóknar. ;
ALLIR EITT FYRSTAMAÍ,
pAÐ ER SKILYRÐI pESS AÐ
AÐ SIGUR VERKALÝÐSINS
VERÐI AÐ VERULEIK.
Lægra vörnverð —
anknar tekjnr.
Meðalálagning á ð nauðsynlegusiu matvöruiegundir
í heildsölu og smásölu var
árið 1936......... 59%
árið 1937........ . 4Ö%
í des. árið 1937 , . . . 2ö%
Álagningin hefir minnkað cftir því sem neytenda-
hreyfingin hefir vaxið,
Samsiarf neylenda hefir lækkað vöru-
verðið og þannig aukið tekjur heimilanna-
(0 ka u pfélaq iá