Þjóðviljinn - 05.05.1938, Síða 1

3. ÁRGANGUR
FIMMTUD. 5. MAÍ 1938
102. TÖLUBLAÐ
Karl Marx
f. 5. maí 1818.
d. 14. mars 1883.
KARL MARX
í dag — á 120 ára afmæli
Karls Marx — eru áhrif
hans öflugri og víðtækari
en nokkru sinni fyr. Ein-
mitt nú hljómar kjörorð
Karls Marx sem boðorð
dagsins:
„öreigar allra landa! Sam-
izt!“
(•Lesið grein á 3. síðu:
,,Með eða móti Marxism-
anum“)
Hlálarasvalnar lBgða
nlðar vlnnn i g»r.
Þeir hafa gertítrekaðartilraunir til að komast
hjá verkfalli, en alt strandað á meisturunum
Vorklallið samþykt nær einrðma á
fnndi Málarasveinaiélagsins í gær.
Samningar hafa undanfarið
staðið yfir milli Málarasveina-
félags Reykjavíkur og Málara-
meistarafélagsins, en samning-
ar félaganna gengu úr gildi 1.
maí, þar sem meistararnir
höfðu sagt upp.
Samningaumleitanir hafa
staðið yfir undanfarið, og hafa
sveinarnir krafizt þess, að á-
kvæði fyrri samninga um kaup
gjald samkvæmt vísitölu yrði
lagt til grundvallar við nýja
samninga.
Um þetta samdist ekki, en
sveinafélagið vísaði hinsvegará-
Tveir hershöfðingjar síjórnarhersins: Kleber (t.v.) og Richard
Loftárásir á Barce-
lona og Valencia.
LONDON í QÆRKV. FO.
W LOFTÁKÁSUM sem gerðar voru í gær á Barcelona
" og Valencia biðu brezk skip nokkurt tjón. Frétta-
ritari Keauters segir þó, að ekki sé ástæða til að ætla,
að árásunum hafi verið beint gegn skipunum, þótt þær
virtust ætlaðar á sjálfar hafnirnar.
Ennfremur segir hann, að flugvélarnar hafi verið
í svo mikilli hæð, að ekki hafi verið unt að greina
merki þeirra.
Stórskotalið uppreistarmanna gerði árás á Madrid
I gærkvöldi. Það er sagt, að 13 menn hafi beðið bana,
en helmingi fleiri særst.
greiningnum um kaupgjaldið til
gerðardóms, samkvæmt fyrri
samningum. Tilnefndu báðir að
ilar menn í gerðardóminn og
komu sér saman um oddamann.
En þrátt fyrir það, að meisí-
arar höfðu tilnefnt menn í gerð
ardóminn, og þótt hann hafi
ekki enn fellt neinn dóm, hafa
meistarar nú neitað að leggja
úrskurð gerðardómsins til
grundvallar kaupinu.
Meðal annara ágreinings-
atriða má nefna þá kröfu svein-
anna ,að meistarar leggi fram
sem svarar lo/o af vinnulaunum
sv,eina í sumarleyfissjóð. Því
hafa meistarar neitað. Þá krefj-
ast meistarar fjögurra nýrra
nema á samningstímabilinu, en
sveinar hafa boðið 2—3.
Sveinarnir hafa gengið inn á
að lækka nætur- og helgidaga-
kaupið úr 3,32 í kr. 3,00. en
eftirvinnukaupið haldist óbrevtt.
Sveinafélagið hafði, áður en
samningarnir gengu úr gildi,
gefið kost á að halda vinnu á-
framlj í 8 daga, meðan samninga
umleitanir héldu áfram, en
meistarar höfnuðu þessu boði
sveinanna um að fresta vinnu-
Páfinn leggnr
blessnn sína yfir
/ Franco.
LONDON í GÆR. FÚ.
Fulltrúi páfa í þeim liluta
Spánar, þar sem Franco fer með
stjórn hefir verið gerður að
„nuncio“, eða reglulegum erind-
reka páfa, og þar með hefir páfi
veitt stjórn Francos lagalega
viðurkenningu.
Ennfremur hefir Franco gef-
ið út tilskipun um endurreisn
Jesúíta-reglunnar á Sþáni, en
hún var uppleyst með lögum'
árið 1932, og eigiílr hennar
1 gerðar upptækar.
Sæmundur Sigurðsson
form. Málarasveinafél.
stöðvuninni .
Síðastliðinn sunnudag sam-
'þykktu sveinarnir þó enn að
fresta vinnustöðvun að , svo
stöddu og heimiluðu meðlimum
félagsins að vinna samkvæmt
áður gildandi 'samningum, og
gerðu með þyí hina ýtrustu til-
raun til að komast hjá vinnu-
stöðvun .
En meistarar hindruðu ennað
vinna gæti hafdið áfram, og á
fundi sveinafélagsins í gær, er
hófst kl .1, var samþykkt nær
einróma, að Ieggja niður vinnu
þar til samningar næðust.
Málarasveinar munu ó-
hræddir leggja það undir dóm
almennings, hverjir eigi sök á
þessari vinnustöðvun, er verð-
ur á óhentugasta tíma ársins
fyrir stéttína og eínníg þá, er
vínnu hennar kaupa.
Sviar mðtinæla
OlymplaleiljiaiB I
Tokíð
KHÖFN í GÆRKV. FÚ.
Mofg íþróttafélög í Svíþjóð
liafa sent sænska íþróttasam-
bandinu mótmæli gegn þvíj að
Svíar taki þátt í Olymþíuleik-
utium* í Japan 1840. Þar á með-
ab er íþróttafelág Gautáborgar,
Framhj á*4. síðu.
OSIETZKY
Ossietzkjr látinn
Honom hefir verið halðiS
i fangelsmn nasislanna
itnm saman ðauöveikum
öf ' London, 4. maí. FÚ.
W DAG andaðist í Berlín Karl
* von Ossietsky, 48 ára gam-
all. von Ossietsky var settur í
varðhald þegar er Hitler kom
til valda, og var lengi hafður í
fangabúðum, en síðar fluttur í
sjúkrahús í Berlín og þar and-
aðist hann. Karl von Ossietsky
hlaut friðarverðlaun Nobels fyr-
ir árið 1935, og varð það til þess,
að þýzka stjórnin gaf út lög um
að enginn Þjóðverji mætti fram-
ar taka við Nobelsverðlaunum.
Fóðurmjöls-
vinsla úr
þangi.
Nýlega er tekin til starfa
verksmiðjan Þangmjöl við
Varmá í Hveragerði. — Verk
smiðja þessi er eign 5 manna
hlutafélags. Einn þeirra er
Sveinbjörn Jónsson bygginga-
meistari. — Hefir útvarpið haft
tal af honum um verksmiðjuna,
og fer frásögn hans hér á eftir:
Verksmiðja þessi er reist við
Varmá í Hveragerði. Byrjað
var á smíði hennar síðastliðið
haust og er því nýlega lokið.
Verksmiðjan er í þrennu lagi:
Vélahús, þvottahús og þurkun-
arhús. Öll húsin eru úr timbri.
Stofnkostnaður er um 40 þús.
kr. — þar af innborgað hlutafé
5 manna samtals 15 þús. kr.
Verksmiðjan vinnur fóður-
mjöl úr þangi. Þangið er tekið
á fjörunum hjá Stokkseyri og
flutt í bílum að Hveragerði. —
í Hveragerði er þangið þvegið
Og síðan þurkað á grindum,
sem snúið er með vélaafli. Þurk
unin fer þannig fram, að lofti,
nálægt 50 stiga heitu er blásið
neðan frá upp í gegmim grind-
urnar, en jafnframt flyzt þang-
ið af einni grind á aðra, unz
það er fullþurt. Þá er þangið
málað í kvörn. — Fjörutíuhest
Frh. á 3.. síðu.