Þjóðviljinn - 06.05.1938, Blaðsíða 3

Þ JÓÐVILJINN
Föstudaginn 6. maí 1938
»Innflutiar« siefnur og
úiburðarvæl Eftir Göngu-Hrólf.
þJðÐVIUINN
Málgagn KommúnisLaf lokks
íslands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Bei gstsðastraeti 30.
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla, daga nema
mánudaga.
Áskriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
f lausasölu 10 aura eintakiö.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Ráðstafanir gegn
stríði og kreppu.
Ein af þeim höfuð kröfum,
eem gera verður til þingsins og
ríkisstjórnarinnar, er að þessir
aðilar geri ráðstafanir til þess
að mæta yfirvofandi kreppu og
ófriði. Allar grannþjóðir vorar
haía jir.gar hafist handa um
þessi mál, enda þó að þær búist1
ekki við að lenda sjálfar bein-
h'nis í styrjöld. Máí þetta hefur
að undanförnu verið tdl umræðu
í þingunr allra Norðurlanda-
þjóðanna. Hafa þegar verið gerð-
ar ýmsar ráðstafanir til þess að
nfla matvæla og annara fanga,
sem geymd yrðu í landinu, ef
flutningar tefðust eoa. stöðvuð-
ust. alveg um sengri eða skemri
tíma af völdum styrjaldar.
Hér hefir aftur á móti lítið
verið aðhafst í þessum efnum.
Þingmenn kommúmsta. hafa að
vísu hreyíi málinu í þinginu, e.t
það hefir fengið sára léle.jar
umbrtektir. Bæði þing og stjón.
virðast íljóta sofandi að teigð-
arósi, í þessum efnurn eins og
raunar fleiri.
Engum hugsandi manni kejn-
ur þó til hugar, að hér á landi
sé minni þörf á slíkum ráðstöf-
unum en í; nágrannalöndunum.
Þó að ein flutningaleiðin lokist
til nágrannalandanna eru þó
aðrar opnar að einhverju leyti,
og búast má við, að allskonar
gagnkvæm skifti gætu farið
fram milli Norðurlandaþjóð-
anna, þó að stríð brjótist út.
Hér á fslandi er engu slíku aó
fagna. Með einni skipun er hægt
oð loka ölliim fangaleiðum til
iandsins, og urn leið hrynja at-
vinnu/vegir þjóðarinnar í rústir,
þar sem ekki yrði einu sinni
iiægt að afla eldsneytis. Landið
er sjá'lft snautt af flestu því er
þarf til fœðis, bygginga og
klceðnaðar hancla landsmönrmm.
Vafalaust á engin þjóð í Evrópu
jafn núkið umdir því komiið að
samgöngur haldist óslitnar og
htt tmflaðar við landið, og veld-
ur því mestu, }ive fábreyf.tir at-
vinnuvegir þjóðannnar ern.
Mönnum er ennþá í fersku minni
margskonar óþægindi er stöfuðu
af síðustu styrjöld fyrir land og
þjóð, og hve litlu munaði. þá að
samgöngur við landið teptust.
Menn muna eftir brauðseðlun-
um cg öllu því þvargi, sem fylgdi
matvælahömlun stríðsáranna.
Fáir gera, hinsvegar ráð fyrir
því, að réttur hlutlausrar smæ
þjóðar yrði metinn meira í kom-
Og um þessar mundir eru úti
í Danmörku 4 af þessum frama-
lausu Islendingum, Og þessi
óheillabylgja skellur á þeim og
þeir leiða, hana; heim til fslands
í ritinu Fjölni. Einn af þessum
mönnum var Jónas Hallgrímsson
sem ég hefi heyrt. að væri í ætt
við Jónas frá Hriflu. Ha,nn þótt.i,
t. d. svo ómerkilegur maður í þá
tíð í Reykjavík, að það þótti lí.t-
il sæmd að sjást, með honum á
götu. Eg gæti líka trúað að Jón-
asi. frá Hriflu þætti lítil sæmd
að samfylgd Jóhannesar úr Kötl-
um, sem svipar í mörgu til Jón-
asar Hallgrímssonar. Tómas
Sæmundsson brýst í því að fara
suður í lönd til að auðga anda
sinn og flytja þann auð heim.
En hann hafði ekki bílinn m,eð
sér, eins og Jónasi frá Hriflu,
heldur barðist áfram hungraður
og klæðlaus og beið dauðann af.
En maður heyrir þyt .byltingar-
innar í crðunum, þar sem hann
talar um að »brjóta. skörð í
stífluna og veita fram lí.fs-
st.raumi þjóðarinnar«.,
Þessar sömu bylgjur skella, á
Jóni Sigurðssyni, svo að hann
helgar frelsisbaráttu okkar alt
si.tt líf og hugsaði, ekki einu sinni
um að krækja sér í embætti.
Það er dálítið fróðlegt að athuga
hvernig þe-sar byltingaöldur
verka og hafa flust1 hingað, eða
með orðum Jónasar og Ólafs ver
ið flutta.r inn. 1848 er bylting
í Frakklandi, 1851 er »þjóð-
fundurinn«, sem1 sýnir okkur svo
glæsilega, hvernig á að standa,
saman gegn ofbeldinu og kúgun-
jnni. Þegar fulltrúarnir með Jón
Sigurðsson í fararbroddi, hrópa
einum munni „vér mótmælum
allir«.
1871 er ennþá bylting í Frakk-
landi,sem Parísarkommúnan er
kend við og Marx og Lenin
drógu svo stóra lærdóma af.
andi styrjöld en hann var í síð-
asta stríði. t
En hvemig er svo umhorfs í
iandinu núna í þessum. efnum?
Vóruhirgðir eru hér nálega eng-
ar eða réttara sagt allsengar.
Tilfinna'rdegur skortur er þegar
farinn að gera vart við sig á
ýmsum vörutegundum-, og þurð
á öðruni stendwr fyrir dyrum.
Erlendir vöruvíxlar eru afsagð-
ir, vöruskuldir vaxa hjá erlend-
um viðskiftamönmum, og l/rns-
iraustið fer þverrandi dag frá
degi, Jxir sem yfirfærsla á a\na-
virði varanna gengur svo tregt
sent raun er á orðin. Mönnum
ætti því ekki að verða skota-
shuld úr því að geta í eyþurnar,
um hvert útlitið yrði, ef heims-
styrjöld eða ný stórvœgileg
kreppa skylli yfir. Það er því
skýlaus krafa alþjóðar, að nú
þegar verði gerðar ráðstafanir
til að mæta slíkum vágestum
sem komandi stríð eða kreppa
myndi verða.
1874 kemur þessi bylgja til Is-
lands í gegnum Jón Sigurðsson,
stjórnarskráin., Á hinni miklu
þjóðhátíð var Jón Sigurð&son
ekki merkilegri maður en það,
að honum var ekki bcðio þangað.
Hann hafði heldur aldrei versl-
að svo mikið við borgaraflokk-
'ana að hann ætti í fargjaldið.
Og að síðustu verð ég að stynja
því upp, að við fengum hið svo-
nefnda sjálfstæði okkar 1918 al-
veg fyrirhafnarlaust aðeins sein
afleiðing af þjóðfrelsishreyfing
-unum í Istríðslokin.
Þannig hefir frelsi Islands, það
semi það er, verið endurnýjað í
gegnum byltingarnar, verið inn-
ílutt; af »umkom,ula.usum« mönn-
um, ,sem! hafa átt þá »ómerki-
legu« afstöðu að eiga ekki neitt
nema gott málefni að berjast,
fyrir.
Það má segja svo, að þjóðin
líti öðru vísi, út, en 1830, en það
er ekki bjartara í loiftd en þá.
Og ennþá eru það »umkomu-
lausir« menn, sem berjast fyrir
íslenska alþýðu. Komimúnistarn ■
ir eru hreinir arftakar þessara
manna, sem ég hefi nefnt, hér á
u.ndan. Þeir fyrnefndu fluttu
frelsið inn í þeim formum, sem
þá lágu fyrir, ,sem kalla mætti
lágbylgjui'nar. Kommúnistarnir
vilja líka gefa þjóðinni, það besta
sem er fyrir hendi, það form af
mennskunni sem heitir sósíal-
ismi. Þegar Jónas og Ölafur
hrópa að þessum innflutningi,
þá æpa þeir að Fjölnismönnun-
um, Jóni Sigurðssyni og öðrum
hinuyn1 bestu sonum Islands. En
við því er ekkert að segja, þetta
hafa þeirra líkar gert í öllum
löndum við ,sína bestu sonu.
Þeirra hlutskifti hefir verið og
er enn í dag umkoimuleysi, nið-
urlæging, fyrirlitning, gálginn,
tugthúsið eða handöxin. En jafn-
skjótt og fólkið hefir grafið upp
nöfn þessara manna cg heiðrað
minningu þeirra, þá hefir sama
stéttin komið og viljað stela
þeim möð því að þykjast, berj-
ast fyrir sömu málurn.
Það er svo sem ekki hætt við
því að íslenska auðvaldið og'
leigusveinar þess taki ekki ofan
fyrir minningu Fjölnismanna og'
Jóns Sigurðssonar og þykist, feta
í þeirra fótspoir.,
Eg gæti nú samt' trúað því að
t. d. Tó,mas Sæmundsson mundi
litt hirða um brautargengi
Magnúsar dósents og Jónas
Hallgrímsson mundi hafa minst
á Jóhannes úr Kötlum, ef hann
hefði ráðið Mogga eða Nýja
mogga. Og mér þykir ekki lík-
legti að Jón Sigurðsson ha,fi bar-
ist alla æfi, fyrir frjálsri versl-
un á Islandi til þess örfáum
heildsölum1 væri gefið einkaleyfi
til að arðræna og okra á almenn-
ingi.
Og' ég man ekki betur en
hann segði, að sambandið við
Dani væri ekki það hættuleg-
asta, en hann benti á enska vald-
ið, ,sem Magnús Sigurðsson og
Jónas slást nú fyrir upp á líf ce;
dauða og hika ekki við að kné-
setja alla alþýðu landsins í þarf-
ir Thorsbræðra.
Islensk alþýða verður að vera
þess minnug, að það getur ekk-
ert bjargað henni annað en sam
eiginlegt átak undir forustu
kommúnista og- annara. róttækra
inanna, sem skilja hvert stefnir
og vita hvað á að gera, til að
leysa vandamálin, því það »um
komuleysi« þeirra, sem Jónas
talar um, liggur í, því, að þeir
vita hvað er að gerast, hvernig
á að berjast og á hvaða, vett-
vangi. Og við sem þurfum svo
litlu að fórna, sem erum líkast
til eina þjóðin í álfunni, sem get-
um gengið þennan »friðlega veg«
til sósíalisma, sem svo oft hefur
verið rætt um. Við þurfum
nefnilega ekki annað en heimt-a
það af fulltrúum1 okkar vinstri
ílokka, að þeir hagnýti ríkis-
valdið og framleiðslutækin með
almenningsheill fyrir augum og
við eigum ekki að bíða eftdr þvi
að fasisminn taki betta vald af
okkur. Við höfum engan skyn-
samlegan eða siðferðislegan rétt
GERÐARDÓMURINN.
Frh. af 1. síðu.
lagsins hafði þannig að ráði
helstu forsprakka hægri manna
gengið í berhögg við þessa meg-
inreglu, var forsætisráðherra
auðvitað strax til í að flytja
frumvarp þessa efnis og var það
borið fram í efri deild í gær og
hófust umræður um það í gær-
kvöldi kl. 8 y2.
Forsætisráðherra hafði fram-
sögu. Brynjólfur Bjarnason
lagði fram eftirfarandi breyt-
ingartillögur.:
1. í staðinn fyrir 1.-7. gr. frum-
varpsins komi þessi grein, er
verður 1. gr.:
Hvorugur aðilja í vinnu-
deilu þeirri, sem stendur
yfir milli Eimskipafélags ís-
lands h/f og Skipaútgerðar
ríkisins o. fl. annarsvegar og
Stýrimannafélags Islands hins
vegar, skal láta hinn gjalda
þátttöku sinnar í deilunni á
neinn hátt.
2. Fyrirsögn frumvarpsins verði
svo:
Frumvarp til Iaga um, að
aðiljar i vinnudeilu milli Eim
skipafélags fslands h f og
Skipaútgerðar ríkisins o. fl.
annarsvegar og Stýrimannafé
lags íslands hinsvegar skuli
hvorugur Iáta hinn gjaldaþátt
töku sinnar í deilunni á neinn
hátt.
Talaði Sigurj. Ólafsson fyrir
hægri mennina og lýsti því yf-
ir, að þeir yrðu með frumvarp-
inu. Þá lagði og íhaldið bless-
un sína yfir það. Var Brynjólf-
ur einn á móti fi'umvarpinu í
deildinni. Var breytingartillaga
hans felld í efri deild með 11
atkvæðum gegn 1.
Var frumvai-pið síðan afgr.
með afbrigðum í gegnum deild
ina og samþykkt til neðri deild-
ar með 13 atkv. gegn 1.
í nd. flutti Héðinn Valdimars-
son samskonar breytingartil-
lögu og Brynjólfur hafði flutt.
Var hún felld með 21 atkv.
gegn 3 og málið síðan afgreitt
með afbrigðum gegnum deild-
ina og samþ. sem lög frá Al-
þingi með 22 atkv. gegn 2.
til að bíða með þetta. Það er
okkar að brjóta skarð í stífl-
una og veita lífsstraumi þjóðar-
innar fram.
Göngu-Hrólfur.
Stórkostleg verðlækkon á bókum
Dagana 6.-14. mai verðnr stór útsala á bókom bjá okknr.
Útsalan hefst í dag, seld verða ýms úrvals skáld-
rSt á íslenzku og erlendum málum. Ennfremur mik-
ill fjöldi heimsfrægra vísindarita um sósíalismann
á íslenzku, dönsku, norsku, sænsku, þjilzku og ensku
eftir ýmsa fremst,u forvígismenn sósíalismans:
Marx, Engels, Lenin, Stalin, Dimitroff o. fl.
pytta er einstakt tækifæri fyrir alla bókavini tilþess
'að eignast góðar og ódýrar bækjur fyrir lágt verðL
Komið strax og biðjið um verðlista.
Bökaverslunin Heimskringla h. f.
Laugavegi 38. Sími Z184