Þjóðviljinn - 30.06.1938, Blaðsíða 3

P JOÐVIL JINN
Fimmtudaginn 3ö. júní
þióoviyiKN
Málgagn
íslands.
Konimúnisiaflokks
Ritstjóri: Kinar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrii-
stofa: Laugaveg 38. Sími 218!.
Kemur út alla dapa ncrna
mánudaga.
Áskriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
I lausasölu 10 aura einiakiö.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Dagsbrún ræðir
við ríkisstjórnina.
Stjórn Dagsbrúnar fór í gær-
morgun á fund ríkisstjórnar-
innar og bar fram fyrir hana
kröfur félagsins í atvinnuleys-
ismálunum. Hafði Dagsbrúnar-
stjórnin tal af öllum ráðherrun-
um og tóku jreir sæit lega undir
kröfur félagsins, lofuðu jtó
engu og báðu um írest í nokkra
daga til þess að íhnga málið.
Höfuðkrafa Dagsbi’úCliir að
þessu sinni var sú, að ríkis-
stjórnin hlutaðist til um að
komið yrði á laggirnar vinnu
fyrir atvinnulausa fjölskyldti'
menn og eldri menn, er ekki
hafa aðstöðu til þess að sækj.a
vinnu út úr bænum í sumar.
Engu skal um það spáð hverjar
hinar endanlegu ákvarðanir rík-
isstjórnarinnar verða í þessum
efnum, en hins er að vænta, að
hún sýni fullan skilning á þeim
vandkvæðum, sem eru á hag
átvinnulausra verkamanna hér í
bænum. Á undanförnum árum
hefir ríkisstjórnin efnt til sum-
arvinnu fyrir 30—40 þeirra
manna, sem hefir verið þaðlítt
kleift að sækja atvinnu úr bæn-
um að sumarlagi. Að þessu
sinni er þó brýnni þörf fyrir
slíkar aðgerðir a'f hálfu ríkÞ
stjórnarinnar, þar sem vinna er
lítil í bænum, og engin vinna
til, sem getur jafnast við Sogs-
virkjunina undanfarin ár. Ennþá
er með öllu óvíst, hvenærvinna
hefst við hitaveituna og jafnvel
vafi á, að hún verði nokkur í
sumar. Er jrví æskilegt að ríkis-
stjórnin hefjist handa um at-
vinnubætur í stórum stíl, fyr-
ir þá menn, sem ekkert bíður
annað en atvinnuleysið.
Samkvæmt skráningu Vinnu
miðluriarskrifstofunnar eru þar
um 300 skráðir atvinnuleysingj^
ar. Hjá Ráðningaskrifstofu
Reykjavíkurbæjar eru skráðir á
fimmta hundrað atvinnulausir
verkamenn. Eftir líkum að dæma
sem fengist liafa í ’sambandi við
atvinnuleysisskráninguna munu
nær fjögur hundruð verkamenn
vera að staðaldri atvinnulausir
og við þá tölu bætist 300—400
manna hópur, er aðeins hafa
stopula ígripavinnu. Pað ættiþví
ekki trð leynast fyrir ríkisstjórn-
inni, að ástandið er svo alvar-
legt, að ekki verður komisthjá
því að bæta úr því. En raunar
er það ekki ríkisstjórnin ein,
sem hér á hlut að máli. Sömu
kröfu verður að gera til bæjar-
Alybtanlr flmta lands-
1 mm -®m
inndar hvenna.
Fnudnriim samdi fjölda merkra álykt-
ana nm ýms aðkallandi mál.
Landsfundi íslenzkra kvenna
lauk seint í fyrrakvöld eða kl.
111/2 Þegar fundi var lokiðsöfn
uðust fundarkonur til kaffi-
drykkju í Miðbæjarbarnaskólan
um. Kvöddust konur þar og
voru haldnar margar ræður.
Meðal þeirra sem töluðu var
hinn aldurhnigni brautryðjandi
kvenréttindamálanna frú Bríet
Bjarnhéðinsdóttir. Auk hennar
töluðu Elísabet Eiríksdóttir,
Laufey Valdimarsdóttir, Hólrn-
fríður Pétursdóttir, Jónína Jón-
atansdóttir, Guðrún Snorra-
dóttir og ýrnsar fleiri.
Jafnrétti karla og kvenna
í atvinnumalum.
Á fundinum á mánudaginn
komu fram eftirfarandi tillögur
!um atvinnumál og atvinnunám
kvenna og voru þær samþykkt-
ar:
5. landsfundur kvenna skorar
á ríkisstjórn og Aljúngi að
breyta lögum frá 1911, um að-
gang kvenna til opinberra enr-
bætta, á þá leið, að jafnrétti
þetta nái til allra starfa, sem
launuð eru af ríkisfé, jrannig, að
konur fái sömu laun fyrir sömu
vinnu, og sömu hækkunarmögu
ieika og karlar.
5. landsþing kverina skorar á
konur um allt land að vera á
verði um hagsmunamál sín,
vinna að því að konur fái sönni
laun og karlar fyrir sömu vinnu,
og að konur séu ekki útilokaðar
frá neinni starfsgrein, en fái ó-
lúndraðan aðgang 'að öllum
störfum í framleiðslunni og op-
inberu lífi.
5. landsfundur kýenna skorar
á ríkisstjórn 0g bæjarstjórnir að
takmarka vinnutíma stúlkna,
sem vinna fyrir Iaun á heimil-
um, og skorar á alla meðlimi
landsfundarins að beita sér fyr-
ir þessu máli á sínum eigin
heimilum og þeim félögum,
sem þær eru fulltrúar fyrir.
Hver stúlka, sem ræður sig
í vist,’sé skyldug að sýna bðk,
þar sem greint er, hvar hún
hefir verið; í vist og hve lengi.
5. landsfundur kvenna álítur
réttlátt, að stúlkur þær, sem
ráðnar eru í ársvist, eigi rétt
á 7 daga daga sumarfrú.
5. landsfundur kvenna álítur
nauðsynlegt að við húsmæðra-
skóla þá, setu í ráði er að stofna
sé kontið á stuttiun verklegum
námskeiðum fyrir ungar stúlkur
sem vinna við heimilisstörf.
stjórnarinnar. Hún verður líka
að hefja framkvæmdir í þessurtt
efnum. Krafa verkamanna erað
ríki og bær bæti úr þeim at-
vinnuskorti, sem hér er, að
minnsta kosti fram til þesstíma
er vinna hefst við hitaveituna.
Sumarhvild mæðra.
pá lagði landsfundurinn á-
herslu á að húsmæðrum yrði
gert kleift að njóta hvíldar frá
störfum sínum svo sem viku-
tíma á ári. Eftirfarandi tillaga
var samþykkt um það efni:
5. landsfund'tir kvenna telur
hvíldarviku hið mesta nauð-
synjamál, bæði frá heilbrigðis-
legu og hagfræðilegu sjónar-
miði. Brýnir fundurinn það ein-
dregið fyrir kvenfélögum víðs-
\egar tun landið að beita sér,
af alefli fyrir þessu aðkallandi
vandamáli húsmæðra og hrinda
því í framkvæmd eftir því sem
best hentar á hverjnm stað.
Landið eitt framfærslu-
hérað.
Um framfærslumálin urðu
nokkrar umræður og voru eftir-
farandi tillögur samþykktar í
þeim efnum, meðal annara:
5. landsfundur kvenna mælir
nteð eftirfarandi breytingum á
framfærslulögunum:
1. Landið verði eitt framfærslu-
hérað.
Til vara:
2. Úrskurður unt meðlags-
greiðslur falli ekki úr gildi
við giftingar.
3. Konur öryrkja hafi sama rétt
til meðlaga og ekkjur.
4. þegar maður, sem þiggur
opinbera hjálp vanrækirfram
færsluskyldu stna sökum ó-
reglu má ekki afhenda hon-
um framfærslustyrkinn, held
ur konunni.
Enda þótt landsfundur kvenna
hafi samþykkt nokkrar breyt-
ingartillögur við' núgildandi
framfærslulög, þá Iítur hann þó
svo á, að fullkomnasta og eðli-
legasta réttarbótin til handa
mæðrum séu mæðralaun, þar
sem með því móti er fyllilega
viðurkennt starf húsmóðurinn-
ar á heimilinu.
Verðlaun fyrir dugnað í heim-
ilisstjórn. 1
5. landsfundur kvenna mæl-
ir tneð stofnun verðlaunasjóðs,
sem veitt verði úr verðlaun
handa barnakonum, sem s}'nt
hafa sérstaka alúð og dugnað
við heimiíisstjórn og barnaupp-
eldi.
Hjúkrun og heilsuvernd
Um bætta heilsuvernd í sveit-
um og kauptúnum var eftirfar-
andi tillaga samþykkt:
5. landsfundur kvenna telur
hjúkrun og heilsuvernd í sveit-
utn og kauptúnum ntjög ábóta-
vant, söktitn vöntunar á hjúkr-
unarkonum. I náinni framtíð er
Ittið útlit fyrir að breyting verði
á þessttm málum, og á meðan
svo stendur álítur fundurinn hið
heppilegasta, að reynt ver-ði að
fá hjálparstúlkur á þessa staði
sem , ef til vill hefðu dvalið
nokkra mánuði á spítölum, en
síðan verði ráðnar 2 eða fleir’t
hjúkrunarkonur í hverri sýsltt
eftir fólksfjölda og staðháttum,
og ferðist þær um og kenni og
leiðbeini í spítalahjúkrun, skóla
eftirliti og yfirleitt öllum þeim
málttm, sem að heilsuvernd lúta.
Þessar hjúkrunarkonur starfi
undir stjórn héraðslækna,, og
laun þeirra verði greidd að
hálfu úr sýslusjóði og að hálfu
úr ríkissjóði.
Barátta gegp. áfengis-
nautn og tóbaki.
í áfengismálunum voru sam-
þykktar 3 tillögur og birtast 2
þeirra hér.
5. landsfundur kvenna viíl
vekja athygli allra htigs-
andi manna á því geigvæn-
lega böli og hættu, sem vofir
vfir íslenzku þjóðinni í efna-
legu, siðferðilegu og heilbrigð-
islegu tilliti, verði haldið á-
fram á þeirri háskaleg-u braut
áfengis- og tóbaksneyzlu, sem
nú virðist heltaka svo mjög
þjóð vora, og eru dæmin degin-
um ljósari. Skorar fundurinn eiu
dregið á Alþingi og ríkisstjórn
að láta þetta alvörumál þjóð-
arinnar til sín taka, með ráð-
stöfunum gegn þeint þjóð-
arvbða og þjóðarsmán, sem hér
er yfirvofandi, verði ekkert að-
hafst. Einnig telur fundurinn
brýna þörf á sjúkfahæli fyrir
áfengissjúklinga og að rækileg
löggjöf verði samin um með-
ferð og ráðstöfunarrétt á þeim
mönnum, sem svifta sjálfa sig
viti, heilsu og fjármunum með
áfengisnautn.
5. landsfundur kvenna skorar
á ríkisstjórnina að verða við
beiðni Siglfirðinga og loka út-
sölu áfengisverzlunarinnar á
Siglufirði um síldveiðitímann.
FlokbsskriFstofan
er á Laugaveg 10, opin alla
virka daga frá 5—7 e. h.
Félagar, munið að greiða
flokksgjöld ykkar skilyíslega.
Bæjarstjórna-
kosningarnar I
Téfefeóslðvafeín.
Framh. 2. síðu.
og öruggt fylgi víða í Sudeta-
héruðunum. Af vinstri flokkun-
urn hefir Kommúnistaflokkurinn
náð beztum árangri, einmitt
vegna þess, að alþýðan treystir
kommúnistum öðrum betur til
baráttunnar gegn fasismanum.
Þrátt fyrir þá óskaplegu kosn-
ingakúgun og ofsóknir gegn
flokknum, sem fasistar í Súdeta-
héruðunum beittu, kom Komm-
únistaflokkurinn út úr kosning-
unum með svo til óskert at-
kvæðamagn sitt frá þingkosn-
ingunum 1935. I 145 þýiskum
kjördæmum fékk Kommúnista-
flokkurinn nú 22882 atkv.,(19J35
27927 atkv.). í 50 þýskum kjör-
dæmum hafa kommúnistar unn-
ið á. Þýsku jafnaðarmennirnir
hafa orðið miklu verr úti. í
sömu kjördæmum fengu þeir nú
12. júní 27335 atkv., (1935:
42464 atkv.). En sameinaðir eru
flokkar kommúnista og jafnað
armanna sterkur veggur gegn
ásókn fasismans, í Teplitz hafa
þeir samanlagt 250,o atkvæð-
anna, í Warnsdorf 22°o, í Schat-
zlar 44 o/o.
Sérstaka athygli vökíu kosn-
ingarnar í Slóvakíu. Foringi
slóvakiskra þjóðérnissinna,
Hliuka, lýsti því yfir í kosn-
ingabaráttunni, að hann rriundi
berjast ásamt Henleinflokknum
fyrir framkvæmd á kröfum fas-
istanna. Flokkur hans vann að
vísti nokkuð á í bæjunum, en
tapaði út um landið, einmittþar
sem Hlinka hefir átt mestu
fylgi að fagna. Kommúnistafl.
tapaði talsverðu fylgi í Slóvakíu
en þó langt frá á við það sem
hann vann í tékknesku héruð-
unum.
Sem heild gengur Konnmir
istaflokkur Tékkóslóvakíu marg
falt sterkari frá kosningunum,
en til þeirra.
Lýðræðisöflin ganga rnarg-
falt sterkari frá kosningun-
um. Tékkneska þjóðin hefir
auglýst það öllum heimi, að hún
ætlar sér að standa saman um
málstað friðar og sjálfstæðis.
Henlein tókst ekki sú fyrirætl-
un að fylkja öllum Súdetabúuni
um íasismann. Áætlanir Jrýsku
og tékknesku fasistanna hafa
mishepnast. Málstaður lýðveldis-
ins, lýðræðis og friðar, stendur
stvrkari fótum en áður.
Tilkynnlng til áskrifenda
nti á landi.
Giolddagi blaðsins er I. júlí og greiðist þá argialdið
í cinu lagi.
Gialdfrestur efh'r þennan auglýsta gjalddaga er að-
eins einn mánuður, þannig að til þeirra. sem ekki
hata greitt blaðið 1. ágúst verða stöövaðar scndingar
Afgreiðslar.