Þjóðviljinn - 03.07.1938, Blaðsíða 3

p JÖÐVILJINN
Sunnudaginn 3. júlí 1938.
FnlltrAaþlngi Sambands
islenskra barnakennara
er nýlega loklð
■ 50 fnlltrnar ár illnm sýslnm
Imdsins sóftn þinfgið*
þlÚOVIUINN
Málgagn Kommnnistaflokks
Islands.
Ritstjóri: Kinar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2J81.
Kemur út alla dága nema
mánudaga.
Askriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakiö.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Slmi 2864.
Unglingavinnan
Eitt af þeim höfuðvandkvæð-
um, sem hafa að undanförnu
verið á hag unglinga hér ífoæn-
um er atvinnuleysið. Um leið
og unglingarnir koma út úr
barnaskólunum, bíður þeirra
ekki nokkurt starf, sem þeir
gæfu leyst áf hendi. Hefst þá
fyrir mörgum þessara ungling?
eirðarlaust flakk og ráp
um götur bæjarins, barátta
við hverskonar skort og vand-
ræði. Allir menn, sem hafa lát-
ið skoðun sína, í ljósi á þessum
efnum eru sammála um að hér
sé hin mesta hætta á ferðutn
fyrir hina uppvaxandi kynslóð,
hætta, sem kann að hafa áhrit
um ófyrirsjáanlegan tíma. Eftir.
því sem atvinnuleysi ungling-
anna vex, hækkar tala þeirra,
sem lenda út á hverskonar glap
stigu, og hitt er víst, að fleiri
bíða þess alvarlegt tjón en hægt
er að telja tölum.
Öllum hefir verið það ljóst,
að hér yrði að hefja fram-
kvæmdir til þess að hindra það,
að atvinnuleysi og skortur dragi
æskulýðinn niður í svaðið.
Ýmsum tillögum hefir verið
hreyft í þessum efnum. Sumir
hafa viljað hækka skólaaldur-
inn til muna og þá má enn-
fremur minna á hinar athyglis-
verðu vinnuskólatilraunir Lúð-
víks Guðtnundssonar, skóla-
stjóra á ísafirði, bæði þar og(
hér í Reykjavík.
Höfuðatriðið er vitanlega að
hægt sé að skipa hinni vaxandi
kynslóð sæti í atvinnulífi þjóð-
arinnafö um leið og hún kemur
frá námi sínu, hvort heldur það
er meira eða minna. En mc\ð
núverandi atvinnuleysi er c{kki
slíku að heilsa. Á fyrstu kreppu-
árunum var atvinnuleysi ung-
linga hérí í bæ hreinasta bæjar-
plága, og er það að ýmsu leyti
enn, þó að nokkuð hafi verið
gert til þess að bæta úr því á
síðustu árum.
Ríki og bæjarsjóður hefi>-
undanfarin 3 ár efnt til ung-
lingavinnu austur við Þingvalla-
vatn, og skipt kostnaðinum á
milli sín til helminga. Hefir
vinna þessi yfir höfuð heppnast
vel, unglingarnir unnið sér inn
nokkurt fé og losnað úr atvinnu-
leysisráfinu um götur Reykja-
víkur. Höfuðannmarkar ung-
lingavinnunnar hafa verið þeir,
að allt of margir urðu að sitja
heima auðum höndum. Fjár-
framlagið, sem fór til unglinga-
vimnumar var allt of lágt. -
Undanfarna daga hefir full-
trúaþing Sambands ísl. barna-
kennara verið háð hér í Reykja-
vík. Sátu það um 30 fulltrúar
úr öllum sýslum landsins.
Pingið var sett meðræðufor-
manns sambandsins, Sigurðar
Thorlacius, skólastjóra, mintist
hann m. a. tveggja sambands-
félaga, er látist höfðu á árinu,
þeirra Helga Guðmundssonar,
þjóðsagnaritara og Ögmundar
Sigurðssonar, fyrrverandi skóla
stjóra í Hafnarfirði. Minntust
fundarmenn þeirra með því að
rísa úr sætum sínum.
Þá voru kosnir forsetar þings-
ins þau: Friðrik Hjartar skóla-
stjóri Siglufirði, Gísli Jónasson
yfirkennari, Reykjavík og Krist-
björg Jónatansdóttir pennari,
Akureyri. Voru því næst kosn-
ir aðrir fastir starfsmenn þings-
ins og þingnefndir.
Aðalmálin, sem þingið tók til
meðferðar voru þessi:
a) Kennaramenntunin.
Kennarar hafa almennan á-
huga fyrir aukinni mentun stétt-
arinnar og krefjast mikilla end-
I næstu viku hefst unglinga-
vinnan í fjórða skipti austurvið
Ringvallavatn í Sogsveginum.
Hefir ríkið lagt til framkvænR.
anna 15 þúsund krónur og bær-
inn annað eins á móti. Vinnain
fer fram undir stjórn vegamála-
skrifstofunnar og verkstjóri er
eins og að undanförnu Jón Jóns
son frá Flatey. Kaupið, sem
unglingarnir fá er 90 aurar um
klukkustund og unnið er 7 tíma
daglega. Unglingarnir búa í
tjöldum og skúrum og kosta
fæði sitt, nema hvað þeir fá
matreiðslu og eldivið ókeypis.
Kennarar eru með í förinni, og
sund og útiíþróttir eru stundað-
ara eftir því sem föng eru á.
Um helgar skiptist hópurinn.
Sumir fara í bæinn, að hitta
aðstandendur sína, en aðrir fara
gönguferðir um nágrennið.
Hundrað atvinnulausir ung-
lingar eru nú skráðir hjá Vinnu-
miðlunarskrifstofunni og álíka
margir hjá Ráðningaskrifstofu
Reykjavíkurbæjar. Gera má að
vísu ráð fyrir að einhverjir þess
ara unglinga séu skráðir á báð-
um stöðum, en hinsvegar er
það fullvíst, að ýmsir atvinnu-
lausir unglingar hafa alls ekki
látið skrá sig.
Búist er við að í unglinga-
vinnuna fari um 50—60 ung-
lingar á aldrinum 14—18 ára,
svo að eitt er víst að margir
verða eftir atvinnulausih í bæn-
um, þó að 50—60 manna hópur
fari austur að Pingvallavatni.
urbóta í því efni. Hafa þessi
mál verið til umræðu á undan-
förnum kennaraþingum og ár-
angur þess orðið m a. sá, að
fyrir síðasta Alþingi var lagt
fram frumvarp þess efnis, að
stofnað skyldi embætti í upp-
eldisvísindum við Háskólann
hér. Er ætlunin að kennarargeti
stundað þar' nám aðailega í frí-
stundum sínum. Málið dagaði
uppi á Alþingi, en í því sam-
bandi voru samþykktar svo-
hljóðandi tillögur á þessuþingi:
1. „Fulltrúaþing S. í. B. 1938
beinir þeirri eindrejgnu áskor-
un til Alþingis, að stofnaðverði
nú á næsta Alþingi prófessors-
embætti í uppeldisvísindum við
Háskóla íslands“.
Fulltrúaþingið felur stjórn S.
í. B. að vinna að því, að starf-
andi kennurum verði gert klcíift
að hagnýta sér kennslu í fyrir-
hugaðri deild í uppeldisvísind-
um við Háskóla íslands“.
b) Atvinnumál.
Um það mál voru samþykkt-
ar eftirfarandi tillögur.
1. „Fulltrúaþing S. \.. B. skor-
ar. á stjórn sambandsins að
vinna að því eftir megni, að
haldið verði áfram undirbúningi
þess að koma á fót opinberum
vinnuskóla fyrir unglinga á
aldrinum 14—18 ára. Leggur
bingið sérstaka áherslu á að
vinnuskólinn starfi fyrst og
fremst að vetrinum og hafi
með höndum það fjölbreytl
vinnubrögð, að sem flestirung-
lingar finni þar viðfaugsefni við
sitt hæfi.
Pó telur þingið sjálfsagt að
halda áfram að auka þú sum-
arvinnu, sem þegar er hafin af
liálfu ríkisins og nokkurra bæj-
arfélaga, og treystir því, að
haldið verði áfram því undir-
búningsstarfi, sem nú er verið
að vinna, uns fengin er viðun-
andi lausn málsins, t. d. í sam-
ræmi við tillögur þær, er af-
greiddar Voru frá fulltrúaþingi
S. í. B.. 1936.
2. Fulltrúaþing S. í. B. telur
nauðsynlegt að upp verði
tekin nánari samvinna
en verið hefir milli skólanna,
heimilanna og vinnumiðlunar-
skrifstofanna um atvinnuútveg-
un handa unglingum, sem eru
að yfirgefa skólann. Ættu skól-
arnir sérstaklega að gera séi'
far um að athuga og rann-
saka hæfileika barnanná, tilþess
að geta látið þein^ í té lioll ráð
og bendingar um, á hvaða sviði
hvert einstakt barn ætti að leita
sér atvinnu, sem líkindi væru
til að gæti orðið Jiví til fram-
búðar“.
c) Ríkisútgáfa skólabóka:
um og útgáfu nýrra kennslu-
bóka. Er það eindregin ósk
kennarastéttarinnar að fá meiri
íhlutunarrétt um þau mál, en
nú er. Um það var samþykkt
eftirfarandi tillaga:
„Fulltrúaþingið leggur ríka
áherslu á, að Ríkisútgáfa náms-
bóka gefi ekki út aðrar náms-
bækur handa barnaskólum, en
þær, sem skólaráð barnaskól-
anna leggur til að verði lög-
giltar. Enda vinni skólaráðið að
því, að starfandi kennarar fái
þá íhlutun um samning kensiu
bókanna, sem nauðsynleg er
barnanna vegna“.
Þá var rætt um tóbaksnautn
barna og samþykktar tillögur
þess efnis að unnið verði að
því að koma á banni á sölu og
afhendingu á tóbaksvörum til
barna og unglinga innan 16 ára
aldurs og auka fræðslu barna
og foreldra um skaðsemi tó-
baksnautnarinnar.
Önnur mál.
Ennfremur var rætt um nauð-
syn þess að útrýma lúsinni og
samþykkt eftirfarandi áskorun
til heilbrigðismálastjórnarinnar:
„Fjórða fulltrúaþing S. í. B.
beinir þeirri áskorun til heil-
brigðismálastjórnarinnar, að
hún láti gera nauðsynlegar ráð-
stafanir til þess að útrýma lús-
inni samtímis alls staðar á land-
inu. Samkvæmt eðli málsins er
augljóst að útrýming lúsarinnar
er framkvæmanleg, en hvorki
skaðlaust né vansalaust fyrir
þjóðina að una við það ástand
sem nú er — a. m. k. sumstað-
ar á landinu. Virðist einsættað
læknar, kennarar, hjúkrunar- og
yfirsetukonur um land alltlegg-
ist á eipa sveif í þessu máli
undir forystu heilbrigðismála-
stjórnarinnar.
Mörg fleiri mál hafði þingið
til meðferðar og má af þeim
nefna: kvikmyndakenslu í skól-
um, útgáfu landakortabókar,
móðurmálskennsluna, lífeyri
kennara, launamál þeirra og
undirbúning að hátíðahöldum á
50 ára afmæli kennarasamtak-
anna næsta ár.
Or stjórninni gengu 4 af 7,
sem skipa stjórn S. í. B. og
voru kosnir: Sigurður Thorlaci-
son.
Þinginu lauk með ferð full-
trúanna austúr að Sogsfossum
og útifundi í Þrastaskógi. Þar
voru m. a.. flutt tvö erindi,ann-
að af Ármanni Halldórssyni,
magister: Frásögn frá Vín, en
hitt af Gunnari M. Magnúss:
Um undirbúning fræðslulaganna
fvrir 30 árum. Að öðru leyti
var umræðum um það mál
frestað vegna fyrirhugaðra há-
tíðahalda næsta ár, eins og áð-
ur er getið.
Geir jónasson
magister les, í kvöld kl. 20,15
upp úr endurminningum Frí-
manns B. Arngrímssonar. Frí-
mann var maður mjög víðförull
og dvaldi naen tuttugu ár í Par-
ís, auk þess sem hann dvaldi
í ýmsum öðrum stórborgum Ev-
rópu og Ameríku. Hefir hann
skrifað endurminningar um dvöl
sína í London og Paj-ís og
koma þær út í haust. Þess má
geta, að það var Frímann B.
Arngrímsson, sem fyrstur
hreyfði því að Reykjavík vrði
raflýst fyrir méira en 40 árum.
Hallbjörn Halldórsson
fyrverandi prentsmiðjusfjóri,
er fimmtugur í dag.
60 ára
er í dag Grímur Þórðarson.
Grettisgötu 22 B.
FínleikssýniHS
ð iDíðttavellimiíH Driðjud. 5 ióii
hl. 8,30 síðdeýif!.
Besti fimleikaflokkur Svia
K F U. M.-Vlokkurlnn
frá Stokkhólmi
Ki. 7,45: Lúðrasveit Reykjavíkur leikur
fyrir framan Mentaskólann.
Kl. 8: Lagt af stað suður á íþróttavöll
Kl. 8,30: Sýningin hefst.
Einstakt tækifær!
Möttokunefndin.
Rætt var
þeirra laga
um framkvæmdir
í einstökum atrið-
us, Pálmi Jósefsson, Guðjón
Guðjónsson og Bjarni M. Jóns-