Þjóðviljinn - 16.07.1938, Blaðsíða 3
PJOÐVILJINN
Laugardaginn 16. júlí 1938.
lilðOVIUINN
Málgagn Koinmúnistaflokks
ístands.
Ilitstjðri: Eixiar Olgeirsson.
Ritstiórn: Hverfisgata 4, (3,
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudaga.
Askriftargjald ú mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
í lausasölu 10 aura eintakið.
Vikingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Skipulagsbreytieg
Kommúnista og jafnaðarm.
greindi á um skipulag verka-
lýðshreýfingarinnar, löngu áð-
ur en Kommúnistaflokkurinn
var stofnaður hér á landi. Eft-
ir því ,sem áhrif kommúnista
uxu í verkalýðsfélögunum, fór
að koma fram markvís við-
leitni jafnaðarmanna til að gera
fagfélögin að flokkspólitísku
einokunartæki, þó að það tæk-
ist ekki nema með því að kljúfa
félögin og lama samtökin.
Þessi viðleitni þeirra fer stöð
ugt vaxandi, þar til samþykkt
er að útiloka alla aðra frá full-
trúaréttindum fyrir verkalýðs-
félög á Alþýðusambandsþing,
nema yfirlýsta janfaðarmenn.
Jafnframt er gert ráð fyrir því,
að menn af öðrum flokkum
haldi áfram að vera meðlimir
félaganna, eigi bara að vera
réttindalægri en aðrir. Með
þessu móti hefir orðið til skipu
lagsleg flækja, sem orðið hefir
fagfélögunum til bölvunar og
hindrað eðlilega þróun þeirra.
Kommúnistar hafa frá byrj-
un barizt fyrir því, að stofnað
yrði fagsamb., er væri skipulag
lega óháð pólitískum flokkum,
og þar sem allir meðlimir væru
jafnréttháir um mál samband^-
ins. Um þetta hefir baráttan
staðið, og þessi stefna hefir átt
sívaxandi fylgi að fagna. Nú er
svo komið, að þorri Alþýðu-
flokksmanna hefir gert sér
ljóst, að sá skipulagslegi hræri-
grautur, sem nu er í alþýðusam
tökunum, sé þeim til trafala,
og eru fúsir á að vinna með
kommúnistum að nýju og betra
skipulagi verkalýðshreyfingar-
innar.
Samband verkalýðsfélaga,
er byggt væri upp eftir þeirri
stefnu, sem kommúnistnr hafa
frá því fyrsta barizt fyrir, gæti
þegar í stað orðið stórveldi í
verkalýðsmálunum í landinu,
og rekið sterkari og öruggari
hagsmunabaráttu fyrir meðlimi
sína, en verkalýðsfélögin eru
fær um nú. Hinsvegar væri þá
bundinn endir á það ófremdar-
ástand, að meðlimir stjórnmáía-
flokka, sem eru andvígir sósí-
alismanum, geti haft meiri og
minni áhrif á stjórnmálaflokk
alþýðunnar, og þá stefnu, er
sá flokkur tekur á einstökum
tímum. Til að sýna hve fjar-
stætt þetta er, má benda á,
hvernig yfirvöld Sjálfstæðis
Á að láta heildsalana græða á neyð
félksftns, eða á að gera alvðra ár því að
nota gróða þelrra til að bæta ár bágtnd»
nm verbamanna. bæada oa fiskimanaa
Ástandið í landinu er orðið
mjög alvarlegt. Þorskveiðin hef-
ir brugðist jafnilla og undan-
farin ár. Með síldveiðina lítur
enn sem komið er svo aivarlega
út, að til hruns horfir, ef ekki
verður bráð breyting á. I sveit-
unum, einkum norðan- oganst-
anlands er grasspretta slærn og
þurkur enginn.
Það sverfur að verkamönn-
um, bændum og fiskimönnum
um land allt. Á Siglufirði bíða
þúsundir atvinnulausar eða
vinna fyrir gýg. Og í Reykjavík
er atvinnuleysið skelfilegra en
nokkuru tíma hefir verið síð-
ustu árin og horfurnar fram-
undan hinar ískyggilegustu.
Ofan á þetta bætist svo síð-
asta svar breska bankavaldsins
til ríkisstjórnarinnar fyrir munn
Magnúsar Sigurðssonar: Ekkert
lán, nema rétt til að standa í
skilum með afborganir og rent-
ur af ríkisskuldunumk. -— Og
Pétur Halldórsson flækist á naz
istafundum utanlands, til að
spilla þannig fyrir lánstrausti
landsins, — en ekkert gengur
með hitaveitulánið.
Erfiðíeikarnir frá náttúrunn-
ar hendi og lánsneitun erlenda
auðvaldsins þýða það, að ís-
lenáka þjóðin verður að spara.
En hvað á hún að spara —það
er málið, sem nú verður deilt
um og barist um.
Tslenska alþýðan er vön við
að spara — og vön við sparnað
arprédikanir eyðsluseggjanna.
Og íslenskir verkamenn, bænd-
ur og fiskimenn eru líka reiðu-
búnir til að spara, til að neita
'sér um enn fleira en þeir neita
flokksins hafa fengið aðstöðu
til að blanda sér í innanflokks
deilurnar í Alþýðuflokknum.
Allmargir verkamenn telja sig
sjálfstæðismenn. Stjórnir og
blöð flokks þeirra hvetja þá
til að styrkja eflir megni ann-
an deiluaðilann innan Alþýðu-
flokksins, og þessi stuðningur
flokks, sem er fjandsamlegur
sósíalismanum, og verkalýðs-
hreyfingunni,' getur á vissum
augnablikum hafí úrslita-áhrif.
Slíkt skipulagsástand verka-
lýðshreyfingarinnar er óhæft
með öllu. Pað verður í náinni
framtíð að þoka fyrir öðru fyr-
irkomulagi, er tryggir heil-
brigða þróun hreyfingarinnar.
Skipulagslegur skilnaður -póli-
tísku og faglegu hrevfingar-
innar, óháð fagsamband með
fullu lýðræði ineðlimanna og
sósíalistískur • verkalýðsflokkur,
er óhjákvæmilegt skilyrði fyrir
sterkri og lífhæfri verkalýðs-
hreyfingu.
sér um nú, þegar óviðráðan-
legir erfiðleikar náttúrunnar
eða þeirra eigin frelsisbarátta
krefst þess, — en þeir fara ekki
að láta sultinn sverfa að
konum stnum og börnum, með-
an þúsundir auðmanna og há-
tekjumanna lffa óhófslífi á kostn
að almennings og græða svo
miljónum króna skiííi, þrátt fyr-
ir vaxandi neyð fólksinjs(.
Pjöðin verður að spara
sér heildsalana.
Ef innflutningurinn til lands-
ins verður að minka, sökum
erfiðleikanna, þá verður fyrsta
verkið að verða það, að svifta
heildsalana algerlega öllum yfir
ráðum yfir innflutningnum, láta
gjaldeyririnn til samvinnusam-
takanna og smákaupmannanna,
— en spara þjóðinni þær 3—4
miljónir sem heildsalar Reykja-
víkur hafa grætt að undanförnu
árlega. Nær það í. d. nokkurri
átt, að einn lyfsali í Reykjavík
geti grætt 100,000 til 200,000
krónur árlega meðan þúsundir
manna hafa vart til næsta máls?
Þjóðin hefir ekki efni á að
láta heildsalana raka af sér 3—4
miljónir króna á ári. pað fyrsta,
sem íslenska þjóðin verður að
spara við sig, eru heildsalarnir
og okur þeirra. Meðan þeir eru
til og halda áfram að græða,
þýðir ekki fyrir valdhafana að
tala um sparnað við hið vinn-
andi fólk.
Pað verður að skera nið-
ur háu launin.
Þegar búið væri að svifta
heildsalana möguleikunum til
þess óhófslífs, sem þeir íiúlifa
í á kosinað almennings, væri
stórt spor stigið til að lækka
lífs-„standard“ yfirstéttarinAar
í Reykjavík og heildsalaMíkan
yrði þá ekki lengur til þess að
framkalla með samkepni sinni
þau háu laun, sem nú eru höfð
í þeim fyrirtækjum, sem hið
opinbera hefir áhrif á, af því
ella gætu menr. þeir, sem hið
opinbera vill fá í þjónustu sína,
haft svo og sVo mikinn gróða
af vcrslunarbraski.
Þá væri hægt að byrja fyr-
ir alvöru að lækka háu launin
í þeim fyrirtækjum, sem ríkið
á, styrkir eða á annan hátt
heldur uppi. Þá mætti byrja
með að afnema það hneyksíi
að 6 menn í Landsbankanum
skuli samtals hafa 100 þúsund
krónur í laun. Það er engin
ástæða til að menn eins og
Magnús Sigurðsson, KieharO
Thors og aðrir slíkir sitji með
yfir 20 þúsund króna laun, þeg-
ar þjóðin á við neyð að búa.
Og það er heldur ekki ástæða
fyrir ríkið til að styðja þau fyr-
irtæki með 200 þús. kr., sem
íhafa í árlegan gróða upp undir
miljón króna og greiða for-
stjóra sínum um 25 þús. kr. í
laun, eins og Eimskipafélag ís-
lands.
Sama máli yrði að gegna um
þau fyrirtæki, sem ríkið heldur
■uppi með framlögum bankanna
— meðan það ekki lætur gera
þau upp. Kveldúlfur og önnur
slík fyrirtæki eiga ekki að hafa
leyfi til að greiða forstjórum
sínum hærri Iaun, en þeir vilja
sjálfir skamta sjómönnunum,—
annars væri ef til vill tilvalið,
að láta Jón Pálmason ákveða
laun Kveldúlfsforstjóranna og
einkasöluforstjóranna, jafnhá
bæði, svo íhaldið þyrfti ekki
yfir hlutdrægni að kvarta.
Pannig fengjusi miljónir
iil að efla atvinnulífið
Míeð því að þurka upp gróða
hieildsalanna og lækka stórum
laun hálaunamannanna, má
spara þjóðhrni upp undir 5
miljónir króna. Við það aðlétta
hinum þunga skaííi af atvinnu-
lífinu, sem gróði hringanna og
heildsalanna nú er á því, er
beinlínis verið að gera ráðstaf-
anir til þess að atvinnulífið geti
blómgast, eða að minsta kosti
sligni ekki undir þeim þungu
höggum, sem það verður fyrir
af náítúrunnar völdum. Og með
sparnaði á búskap ríkisins,
banka og þeim skyldum fyrir-
tækjum má spara stórfé, sem
verja. má til aukinna fram-
kvæmda ríkisins, til að draga
úr böli atvinnuleysisins.
Það, að afnema gróða heild-
salanna og lækka laun hátekju-
manna, þýðir því alls ekki að
draga úr atvinnulífinu, heldur
þvert á móti að efía það. Meira
að segja, gróðamöguieikar
þeirra atvinnurekenda, sem
setja fé sitt í hagnýta fram-
leiðsln, væru alls ekki skertir
með þessu. Það, sem væri af-
nufnið, er hinsvegar okurversl-
unarauðvaldsins og spillandihá-
tekjur einstakra manna í opin-
berri þjónustu.
Þessar aðgerðir yrðu að vera
fyrsta svar þjóðarinnar við vax-
andi kreppú, auknum erfiðleik-
um af náttúrunnar völdum og
þarafleiðandi bágindum.
Yfirgnæfandi meirihluti ís-
lensku þjóðarinnar stendur bak
við þessar kröfur. Mönnum eins
og Ólafi Johnsen, Stefáni Thor-
arensen, Scheving Thorsteins-
son eða hverjum oðrum há-
tekjumanni, er ekkert vand-
Pétur Sigurcsson, tráboci, skrif-
ar í gœr postullega grein i Nýja
dagblabil), um bindindi, og illt inn-
rceti bladamanfia. Einkum finnst
honum að stjómmdlaflokkarnir geri
mikið að pví að ala upp leti og
ómennsku í mönnum, með pvi að
dekra fyrir peiin.
**
' Margt af orðum Pétims er at-
hyglisvert, ekki siðnr en orð nafna
hans gamla ,sem lika var trúboði.
En pað er ekki nóg með pað að
stjómmálaflokkarnir spilli mönnun-
um, heldur er pað lika svo, að
mennimir spilla stjórnmálaflokkun-
uni með pvi að dekm fgrir peim
og ala upp i peim ýmsa iesti.
**
Til eru skrifanar og postular, sein
passa sig alltaf með að skrifa ú
vixl i blöð peirra stjómmálaflokka,
er mest hafa völdin ú Alpingi,
segja peiin öllum ofurlítið og al-
mennt til sgndanm, en gœta pess
aa stgggja engan pað mikið, að pað
geti 'skert vel peginn rikisstyrk,
sem hinir spilltu stjómmálaflokkar
verða að sampgkkja árlega.
*
Petta gefst Ijómandi vel. Stef-
rín Jóhann hugsar meo sér: ■ „Hann
skrjfar jú i Alpýðublaðið, vinsam-
lega!“‘ jónas frá Hriflu lwislar:
„Skrifar hann ekki í Nýja dagblað-
ið, Gísii?“ Og Magnás dósent imn
eftir greininni i Morgunbiaðinu. —
Allar hendur pjóta i ioft. En post-
ulinn fer heim og grkir skammar-
kvœði um pá menn, sem lifa á op-
inberum stgrk. - Svona gengur
pað tíl í lifinu, Pétur minn.
**
Pýski Moggi aughjsti ekki jarð-
arför frá Litvinoffs i ga r, — ekki
komu heldur neinar frpgnir um
pað, ,lwernig veslings Dimitroff liði
i fangelsinu. Pað hlýtur pó að heyr-
ast eitthvað meira um svo sögulega
viðburði.
ara að lifa á 2000—6000 krón-
urn en sjómönnunum á Gull
toppi, bændunum i Kelduhverii
eða verkamönnunum á möiinni
í Reykjavík. Eigi að spara, þá
verður að byrja að spara þar,
sem eitthvað er til að spara,
— og það er- það sannarlega
hjá þeim mönnúm, sem hafa
100 þúsund krónur í árstekjur
og þar yfir.
íslenska þjóðin krefst þess
af vinstri flokkum landsins og
stjórn þeirri .sem njóta vill
stuðnings verkamanna og
bænda, að hún geri nú þegar
ráðstafanir til að framkvæma
þessar sparnaðarráðstafanir
þjóðarinnar. Og þá fyrst, ef
þær væru ffamkvæmdar, mætti
fara að athuga fleiri, ef þetía
ekki reyndist nóg.