Þjóðviljinn - 19.07.1938, Blaðsíða 2

Þriðjudaginn 19. júlí 1938.
ÞJÓÐVILJINN
Sovétflugmaðurinn Gromoff heiðraður á
38. þingi Alþjóðasambands flugfélaga(F.
* ✓ . j . ....:
A. I.) i Berlín fyrir heimsmet í langflugi.
Þýzku nazislarnir reyna árangurslausi að breiða
yfir afrek sovétflugm. í þágu menningar og framfara
Eftir S, A. Danilín einn af fulltrúum Sovétríkjanna á þinginu.
Það er sérstaklega erfitt fyr-
ir Sovét-borgara að gera sér
glögga grein fyrir ástandinu í
Þýskalandi. Maður hefir sífelt
á tilfinningunni, að hér hvílir
hið þunga farg herbúðaragans
á fólkinu, menn þora ekki að
anda frjálst eða tala svo, sem
þeim býr í brjósti.
Við, borgarar hins glaðvær^
Sovétlands, finnum sérstaklega
til þess, hvað lifið hér er dap-
urt og gleðisnautt.
Það voru lika ömurlegar mót
eftir getu til að kynnast ásíand-
inu. Það var ekki auðvelt verk.
Allsstaðar voru lögreglunjósnar
ar á hælum okkar. Þeir lágu
fyrir okkur við húsdyr, þutu á
leftir okkur í bifreiðum, fylgdu
okkur fótgangandi á götunni
og snuðruðu uppi hvert okkar
fótmál. „Það er nóg af njósn-
urum og lögreglu í Þýskalandi.
Það ber víst lítið á atvinnuleys-
inu í þeirri starfsgrein.
En með öllu þessu er ekki
unt að breiða yfir hin mörgu
brauðjs — og að borða mikið
af brauði sé hegningarvert óhóf
Að verða að hlusta á þvílíkt
þvaður soltinn og matarlaus,
er vart til þess fallið að gera
þýzkum borgurum glatt í geði.
í stað náttúruafurða koma
hvarvetna gervivörur.
Allir þessir „miklu árangr-
ar“ þýskrar efnafræði eru
hvorki bragðgóðir og því síður
saðsamir.
Fátæktin, sem fasistarnir hafa
leitt yfir landið, blasir ekki að-
Nasistarnir gaspra, sem kunn
ugt er, mikið um yfirburðihins
norræna kynstofns og alls, sem
hann afrekar.
Við vorum þarna um sama
Ieyti og flugið frá Berlín til |
Kairo fór fram. Og var það af i
blöðum og víðvarpi útbásúner- i
að sem hið voldugasta alþjóð-
lega flugafrek. Flugvélinni var
hrósað, sem hinni fullkomnustu
í heimj, og kunnátta flugmann-
anna var óviðjafnanleg. Flug-
vélin varð samt að nauðlenda
í bakaleiðinni frá Kairo. — í
sama mund barst okkur fregnin
af flugi vinar okkar, Kokkinaki,.
frá Moskva til Vladivostok. Þið
getið gert ykkur í hugarlund
fögnuð okkar og hrifningu. Dáð
ir og afrek Sovétlandsins verða
ekki dulin eða þögð í hel til
lengdar, hvað sem fasistarnir
leggja á sig í því skyni. Þau
munu brjóta sér braut aðhjört-
um fólksins.
Morð nazistanna á Liselotte Her-
mann oq féiðonm bennar veknr
viðbjóð nm alian heím.
Hví þegja íslensku borgarablöðin nm
þenuan glœp.
Flugvélin sem Gromoff noíaði, er hann fiaug yfir heimskauíLð t0g setti heimsmet í langflugi
tökur, sem fasistaríkið bjó okk-
ur sendinefnd sovétanna, sem
vorum þangað komnirtilaðtaka
þátt í 38. ráðstefnu Alþjóðlega
flugferða bandalagsins. Stra.x
við landamærin vorum við skiid
ir frá hinum farþegunum, og
embættisliðið við landamærin
rannsakaði með mikilli ná-
kvæmni öll okkar skjöl og skil-
ríki, og stóð það yfir í meira
en hálfa klukkustund. En alt
reyndist að vera í lagi og sendi
nefndin komst klaklaust yfir
landamærin.
Á ráðstefnunni létu fasistarn-
ir einskis ófreistað til að þegja
í hel og breiða yfir það, að
Sovétflugmönnunum var veitt-
ur de-la-Oeaux-heiðurspening-
urinn. Afhendingar-athöfnin fór
mjög hátíðlega fram að við-
stöddum fulltrúum 24 ríkja,
stjórnarsendisveitum og þýsk-
um flugmönnum. En hvorki
blöðin eða kvikmyndahúsin
mintust á það einu orði að sov-
étflugmennirnir hefðu hlotið
heiðurspeninginn. Jafnvel mynd
tökumenn kvikmyndahúsanna,
hurfu á þessu hátíðlega augna-
bliki út úr salnum. í getuleysi
sínu til að draga á nokkurn hátt
úr flugafrekum Sovétríkjanna,
reyna fasistablöðin að dylja þau
fyrir almenningi.
Þannig leið ráðstefnar..
pkkair í Þýskalandi notuðum viff
sérkenni í lífi hins nýja Þýska-
lands. Sérstaklega verður Sov-
borgarinn hissa á hinum mikla
sæg „marsérandi“ manna. Á
strætunum mætir maður við
hvert fótmál fylkingumj í meira
eða minna hernaðarlegum ein-
kennisbúningum. Á gangstéttun
um sjást brúnskyrturnar þjóta
fram hjá. Andlit fólksins á göt-
unni eru döpur og óánægjuleg
— eins og þau hafi stirðnað í
dapurlegum kvíðafullum hugs-
unum.
Auðsjáanlega fcllur verkalýð
Þýskalands þessi hernaðargaura
gangur ekki í geð. Sérstaklega
er ömurlegt að sjá börnin. Á
leiðinni til Dresden sáum við
sæg af þeim smáhermönnum
í brúnum einkennisbúningum.
Það er sagt, að börnin fari grát-
andi til herbúðanna. Þar verða
þau að sofa á hálmi og eru
þjálfuð þar og útþvæld frá |
morgni til kvölds. Auk þtss fá
þau ekki nóg að borða. Hvííík-
ar andstæður, ef við berum það
saman við hinar glaðværu tjald
búðir unghcrjanna okkar.
Yfirleitt getur þýska þjóðin
ekki borðað sig sadda. Smjör
fæst aíls ekki í búðum og í veit-
ingahúsum ber þjónninn aðeins
nokkrar brauðsneiðar á borð.
En víðvarpið öskrar því
hærra og stöðugar, um að kart-
öflur geti fyllilega komið í stað
eins við manni í búðum. Jafn-
vel höfuðborgin sjálf, Berlín,
ber það utan á sér. Við höfðum
búist við að sjá hreinlega borg,
þar sem alt væri í stökustu röð
og reglu. — En göturnar voru
fullar af ryki og bréfarusli, sem
vindurinn .þyrlaði til og frá.
Við komum einnig til Ham-
borgar. Þar er meiri umferð,
enda setur hin alþjóðlega höfn
svip sinn á borgina. En hvergi
er djúpið meira milli fátækra
og ríkra. Annarsvegar dýrleg
skrauthýsi í skrúðgrænum görð-
um, hinsvegar ömurlegustu fá-
tækrahverfi með dimmum, rök-
um og óvistlegum húsum. Við
höfurn allir verið áður í Þýska-
landi — og okkur er ekkert
Ijósara en að lífskjör alþýðunn-
ar hafa stórkostlega versnað.
L e i k h ú s i n, k v i k m y n d a h i s ■
in og söfnin eru auð að fólki.
Við gengum gegnum mann-
tóma safnsalina og \erð hugs-
að til Tretjakoffssafnsin: ■r.kkar
eða keisarahallarhmnr, og a.lls
þefs reginfjölda verkamanna,
samyrkjubænda og rauðliða,
sem skoða þau daglega. í hin-
um stóra kvikmyndasal —UFA
höllirini sem rúmar nokkrar
þúsundir manna ,voru aðeins
tvö hundruð áhorfenda. Njósn-
irnar hafa gert þýsku þjóðina
að heimakúrum, sem forðastall
an félagsskap.
Mánuður er nú liðinn síð-
an Hitlersböðullinn var látinn
hálshöggva hina ungu móður,
Liselotte Herrmann, ásam't
þrem meðföngum hennar. Vér
höfum nú um mánaðarskeið
beðið þess með athygli, hvort
„hinir sívakandi málsvarar mann
úðarinnar“, Morgunblaðið, Al-
þýðublaðið & C., tækju nú ekki
bráðum að birta eitthvað af sín-
um funandi vandlætingargrein
um um grimmdaræði og blóð-
veldi. Einn hinna hálshöggnu
var ungur meðlimur kaþólsks
félagsskapar — og er ekki Mbl.
málsari kirkju og kristni? Einn
var ungur jafnaðarmaður, en
annar starfsmaður verklýðsfé
laga — og er ekki Alþýðubl.
talsmaður þeirra aðilja? Og
öll fjögur voru líflátin fyrir
sakleysi, aðeins vegna sinna
andíasistísku skoðana.
— En „málsvarar mannúðar-
innar“ meðal íslenzkra borgara
blaða þegja eins og stéinar. —
Morgunblaðið brosir í kamp-
inn með velþóknun í hveíi
skipti sem Hitlersböðlarnir
fremja nýtt níðingsverk, og Al-
þýðublaðið lætur sér vera fjand
ans sama. Öðruvísi var, þegar
stórglæpamenn voru teknir af
Iífi í Sovétríkjunum, að dómi
og lögum, og heiminum þar
með bjargað frá þeirri styrjöld,
sem þeir höfðu stofnað til og
undirbúið. Þá var ekki djúpt
á „mannúðinni“ hjá blöðum í-
haldsins og Skjaldborgarinnar.
Hér skulu nú birt nokkur um-
mæli, sem sýna, hvernig er-
lend blöð og fréttastofnanir líta
á þetta síðas'a níðingsverk naz-
ista:
Blaðið „République“ í Stras-
bourg skrifar:
1 „Að dæma menn ti! dauða
fyrir skoðanir þeirra, að láía
hálhöggva unga möður með
handöxi — það geta ekki aðrir
jgert en þeir menn, sem nú uní
fimm ára skeið haía verið að
leiða þýzku þjóðina nær og tiær
glötuninni“.
Svissneska blaðið „National
Zeitung“, Basel, skrifar:
„Nazistastjórnin virðist eklít
telja sig trygga í ses,si, þar sem
fangelsi og fangabuðir nægja
íekki lengur til að kæfa mót-
þróa almennings aí rún lega 5
árum liðnum, og hún verður að
Jgrípa til þess svívirðilega
bragðs, að íaka af lífi konu,
unga móður“.
Blaðið „Freiheit“ í Zurich
skrifar um morðið, og hvetur
flokka og félög til að mótmæla:
því. Blaðið segir:
„Enginn má láta sem slíkir
óheyrilegir glæpir séu honum!
óviðkomandi“.
Svipuð eru ummæli annara
svissneiskra blaða, og eins hol-
lenzku blaðanna „Het Volk“ og
„Het Volksdagblad“.
„Escher Tageblatí“, Luxem-
burg', skrifar:
petta nýja níðingsverk al-
ræðisstjórnar Hitlers hlýtur að
vekja viðbjóð um ?l!m heim og
herða alla frjálslynda menn í
þeim ásetningi að berjast gegn
þessari ógnarstjórn, sem dag-
lega eykur tölu píslarvotta
sinna úr stétt verkalýðsins“.
Blöðin í |Prag fluttu því nær
öll fregnir af morðinu ogeins
ýms blöð á Norðurlöndum,
■eins og t. d. „Ny Dag“ í Sví-
þjóð.
R. Sörensen, þingmaður
Verkamannaflokksins enska,
skrifar:
„petta er hroðalegasta ó-
dæði nazistastjómarinnar þýsku
. . . en vér erum sannfærðir
um, að dauði þessara fjögjra
andstæðinga fasismans hefir
ekki verið til einskis“.
Frú Corbeít-Ashby, varafor-
seti Frjálslynda flokksins í Eng-
landi, segir í viðtali við frétta-
ritara fréttastofunnar „Agence-
France-Mande“ í París:
„petta morð á hinni ungu
þýsku móður er glæpur, sem-
mun vekja andúð og skelfingu
um allan heirft. f nafni flokks
míns og alls almennings í Eng-
landi læt ég1 í Ijósi hinn megin-
asta viðbjóð á þessu skelfilega
morði“.