Þjóðviljinn - 27.07.1938, Blaðsíða 2

Miðvikudaginn 27. júlí 1938.
PJÓÐVILJINN
»Verkfæri í þjónustu utanrík-
ismálastefnu þýzkra nazista«
i
Danskur mennlamaður lýsir »Nordische Gesell-
schafi«, félaginu, sem Péíur Halldórsson, Jóhann
Jósefsson, Helgi Hermann Eiríksson o. fl. íhalds-
broddar eru þátitakendur í.
35 þúsund ungir íþrófia-
menn sýna á Rauða
torginu í Moskva ail og
Ifrækni sovétæskunnar
Fyrir nokkru flutti Morgun-
blaðið margra dálka frásögn af
^Norræna deginum“ í Liibeck,
Greinin var rituð af einum
bæjarfulltrúa Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík, Helga Her-
manni Eiríkssyni, og hafði sá
góði herra sýnilega gleypt gagn
rýnislaust það sem fratn hafði
verið horið á þessu nazistanám-
skeiði, en hann var þar eins-
konar fulltrúi „lýðræðisllokks"
íhaldsins hér á íslandi. ‘Á
„námsskeiði“ þessu voru aðrir
háttsettir foringjar Sjálfstæðis-
flokksins, Pétur lánlausi, borgar
stjóri, og Jóhann Jósefsson, höf
undur þýsku landráðasamning-
anna. Hélt Jóhann ræðu, að því
er H. H. E. segir, er var vel
tekið!
Þjóðviljinn benti strax á
hversu ótilhlýðilegar og hættu-
legar slíkar utanstefnur erlends
einræðisflokks á íslenskum
stjórnmálaleiðtogum væri, —að
þátttaka Péturs borgarstjóra í
opinberum útbreiðslusamkund-
um þýskra nasista væri ekki lík-
Iegt þl að bæta úr Iánleysi hans.
Síðan ihefir Morgunblaðið
ekki minst á „Norræna daginn“
í Lúbeck, né þátttöku leiðtoga
Sjálfstæðisflokksins11 þeirri sam
kundu.
{ nýútkomnu hefti af tímarit-
inu „Nordeuropa“, sem gefið
er út af frjálslyndum menta-
mönnum og rithöfundum 'á
Norðurlöndum (Halldór Kiljan
Laxness er einn í ritstjórninni),
er eftirtektarverð grein eftirj
Peter P. Rohde, adjunkt, —
„Norræni dagurinn'L Fergrein-
injh ér á eftir, í lauslegri þýð-
„Nordische Gesellschaft“‘val
til fyrir valdatöku Hitlers, en
var þá einungis bundið við Lú-
beck. í Weimar-lýðveldinu var
það eitt af þeim mörgu félög-
um, sem settu sér það mark,
að halda við menníngar- og
viðskiptasambandi Pýzkalands
og Norðurlanda. Þar má t. d.
nefna norrænu stofnanirnar við
háskólanai í Greifswald og Kiel,
þing vísindamanna, stúdenta-
skiptin o. s. frv. Auk þess var
til fjöldi félaga, stofnuð víðs-
vegar um Þýzkaland, af vin-
um hinna ýmsu Norðurlanda-
ríkja, er breiddu út þekkingu
á menningu þeirra, og þjóðtung
um, komu á námsferðum o. s
frv. Nú er „Nordische Gesell-
schaft“ orðið félagsskapur á
Iandsmælikvarða, og ekkert ann
að félag má fást við þesskonar
mál.
Félaginu hefir verið ger-
breytt, svo að af gamla „Nor-
dische Gesellschaft“ er nú ekki
annað eftir en nafnið.
Það er misskilningur að áiíta
„Nordische Gesellschaft“ menn-
ingarfélagsskap, sem eigi að
rækja menningarsambönd við
Norðurlönd á nazistiskum
grundvelli og prédika kynþátta
kenninguna. „Nordische Ge-
selischaft‘“ er nú orðið þáttur
í uíanríkispólitrk Hitiers. Þetta
er augljóst af lögum Télagsins.
„N. G.“ er stjórnað af stór-
ráði, skipuðu ekki færri en 10
mönnum, sem upphaflega eru
kosnir af félagsmönnum. Stór-
ráðið kýs formann félagsins úr
sínum hóp. Telst formaðurinn
þá fyrst endanlega kosinn, og
getur tekið við starfi sínu lög-
um samkvæmt, þegar utanríkis-
ráðherrann hefir gefið sam-
þykki sitt“.
Árum saman hefir nazista-
leiðtoginn í Slesvig-Holsten,
Lohse, verið formaður í „Nor-
dische Gesellschaft“. Lohse er
einnig yfirmaður þýzka nazista-
flokksins í Suður-Jótlandi. Áll-
ir meðlimir síórráðsins em
foringjar nazista. Þar er ríkis-
leiðtogi lögreglunnar, leynilög-
reglunnar og S. S., Himmler,
innanríkisráðherrann Darré o.fl
En einnig yfirmenn félags-
deildanna, er stjórna starfsem.
inni úti um landið, eru allir
starfsmenn nazistaflokksins — í
Franken t. d. enginn annar en
fylkisstjórinn, julius Streicher,
sérfræðingurinn í gyðingamál-
[unV(, i Jðanzig fylkisstjórinn For-
ster, í Saxlandi fylkisstjórinn
Muíschm.ann, í Rínarlöndum
fylkisstjórinn Gnohé, og svo
mætti lengi telja. En hvergi
snokkursstaðar í „Nordische Ge-
sellschaft“ , ekki einu sinni í
smá-trúnaðarstöðu, eru menn
sem með starfsemi sinni á sviði
vísinda eða menningar standa
í sambandi við norræna menn-
ingu, svo sem prófessorar frá
Kiel, Greifswald eða Rostock-
eða norðurþýzkur listamaður.
Trúnaðarmenn nazistaflokksins
þitja í öllum embættum. Því er
það, að hver sá, sem tekur upp
samstarf við „Nordische Gesell-
Framh. á 3. síðu.
j 24. júíí fór fram stórkostleg
. íþróttasýning. í Moskva. 35 þús.
f æskufólks safnast saman til að
I sýna listir sínar. Það eru stæltir
; hraustir, sólbrúnir æskumenn,
I — kjarninn úr hinni víðtæku og
þroskuðu íþróttahreyfingu Sov-
étríkjanna. Við erum staddir á
Rauðatorginu. Allstaðar um-
hverfis okkur er beðið í fagn-
andi eftirvæntingu. Hér erusam
ankomnar tugþúsundir áliorf-
enda, iðnaðarverkafólk, margar
og fjölmennar sendinefndir
frá samyrkjubúunum, þingmenn
Æðsta ráðsins, franskar ogtékk
neskar íþrótta sendinefndir o.
s. frv.
Á slaginu eitt ekur opin bif-
reið gegnum Kreml-hliðið. Það
eru þeir Svernik, ritari æðsta
ráðs Verkalýðífélagasambands-
ins og Kossarov, forseti sam-
bands ungra kommúnista. Þeir
aka framhjá fylktum röðum
íþróttafólksins og heilsa. Stalin,
Molotov, Kaganovitsj, Voro-
sjilov, Kalinin, Andrejev, Miko-
jan og Jesjov hafa. tekið sér
gtöðu uppi í Leghöll Lenins.
Kossarev setur íþróttasýning-
una með ræðu. Það eru ekki
aðeins íþróttamenn frá Moskva
eða Stóra-Rússlandi, sem taka
þátt í þessari sýningu. Öll sam-
bandslýðveldin, ellefu að tölu
eiga hér sína fulltrúa. Þau hafa
sent bestu og frægustu íþrótta-
menn sína til að taka Jaátt í
þessu móti. Úkraina, Hvítarúss-
land, Aserbajdsjan, Georgía,
Armenía, Osbekistan, Turkmen-
ía, Tadsíkistan, Kasakstan, og
Kirgisia eiga öll sína fræknustu
sonu og dætur í þessúm sól-
brendu, hraustlegu fylkingum.
Það var ógleymanlegt að sjá
þau ganga fylktu liði inni átorg
ið,og hinar listrænu íþróttasýn-
ingar vöktu ákafa hrifningu.
íþróttamenn hvers sambands-
lýðveldis höfðu sína sérstöku
sveit, sem var bú':n og skreytt
með ákveðnum hætti — og sýn
ing hennar við það sniðin, að
sérkenni hvers sambands-Iýð-
veldis.
íþróttasveit Gcorgiu valdi sér
sem efni að túlka Georgiu sem
æskuheimkynni og ættland Stal-
ins. Úkrainski íþróttaflokkurinn
sýndi Sovét-Ukraniu, sem for-
vörð Sovétríkjanna í vestri. Full
trúarnir frá Aserbajdsjan völdu
sem viðfangsefni, að sýna hið
jnafta-auðuga ættland sitt.
Aðrar sendinefndir sniðu
íþróttasýningar sínar við það,
að sýna hvað Sovét-þjóðirnar
mundu gera ,ef til stríðs kæmi.
Á sjálfu Rauða torginu blasa
við frjóar, gróandi ekrur Ukba-
niu, hinu megin við landamæra-
girðinguna sést glytta í svíns-
trýni þýska og pólska fasism-
ans. Gróðursælar ekrurnar., fyll-
ast iðandi lífi, upp úr hálmgres-
inu spretta ótal hermenn, yfir
torginu svífa flugvélar og fall-
hlífar. Það hefst skyndiorusta.
Óvinurinn er sigraður hinu meg
in landamæranna. Iþróttamenn-
irnir snúa heim á leið með hina
sigursælu rauðu fána, blakt-
,andi í fylkingarbrjósti. Svoskift
ir um svið, alvaran tekur við af
leiknum. íþróttamenn rauða
hersins koma fylktu liði — ó-
vopnaðir, stæltir, sterklegir og
þjálfaðir. Þeir ganga hergöngu..
Eitt andartak þagnar hin óm-
sterka 700 manna hljómsveit.
Það heyrist ekkert, nema þungt,
dynjandi fótatak 3 þús. rauðliða
Fulltrúar Úsbekistan sýna
sigra hinnar leninisfr'sku stefnn
í þjóðernismálunum.
Fulltrúasveit Hvítarússlands
var s;érstaklega frumleg. Hún
kom í blómskreyttri eimlest
inn á- torgið. Á einu andartaki
Framh. á 3. síðu.
ingu:
„Ár hvert, í júnímánuði er
höfð samkoma; í Liibeck, að til-
hlutun „Nordische Gesell-
schafts“ („Norræna félagið“).
í ár hpfir samkoman hlotið nafn
ið „Norræni dagurinn“, vegna
þess að ræðurnar verða haldn-
ar af Norðurlandabúum, aðfrá-
teknum ræðum, sem heimsskoð
unarráðherrann Alfred Rosen-
berg og Ieynilögregluýfirmað-
urinn Himmler flytja. „Full-
trúi“ Dana verður nasistinn Wil
helmsen skrifstofustjóri, yfir-
maður þýsku vinnufylkingarinn-
•ar í Danmörku. Ræðuna heldur
hann á dönsku, en henni verð-
ur útvarpað af þýska útvarpinu.
Seinna verður tækifæri til að
minnast á samkomuna, hér skal
aðeins bent á hið eiginlega hlut
verk „Nordische Gesellschafts“,
og fyrirætlanir Hitler-Þýska-
lands um Norðurlönd, þar sem
almenningi mun fremur ókunn-
ugt verkefni þess.
Iþróttasýning í Moskva.