Þjóðviljinn - 27.07.1938, Síða 3
ÞJÓÐVILJINN
Miðvikudaginn 27. júlí 1938.
|>I6ðviuinn
Málgagn Kommúnistaf lokks
lslands.
Ritstjðri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgroiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudaga.
Askriftargjald á mánuði:
Reykjavlk og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakiö.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Slmi 2864.
Á að fljóta
sofandi...?
Með hverjum deginum sem
líður versnar ástandið. Innflutn-
ingurinn til landsins er að stöðv
ast. Skortur er fyrirsjáanleguH
á ýmsum nauðsynjavörum. At-
vinnuleysið kreppir að meir en
áður. Hungrið tekur að sverfa
að fjölskyldum verkamanna.
Aflaleysi og atvinnuleysi þjakar
þann verkalýð sem við síld-
veiði og síldarvinnu er að fást.
Og á meðan rífst Morgunblað
ið um gamlar boranir og Nýja
Dagblaðið um krónuhækkunina
1925!
Hér dugar ekki að stinga
höfðinu í sandinn, þegar hrun-
ið er að dynja yfir. Hvað eftir
annað hafa þingmenn Kommún
istaflokksins aðvarað ríkisstjórn
og þingflokka um að kreppa
væri að dynja yfir. Forsprakkar
flokkanna hafa því engugegnt
og jafnvel haft þessar aðvaran-
ir að spaugi. Allur viðbúnaður
til að geta mætt kreppunni, hef
ir því verið vanræktur. Og nú
er ekki til neins að reyna að
komast hjá því, að horfast í
augu við vandræðin og beita
undanbrögðum eða flótta.
Þau vandkvæði, sem nú steðja
að, verður að leysa með festu
og framsýni og með velferð
alþýðu og freísi þjóðarinnar fyr-
ir augum.
Fyrstu ráðstafanirnar, sem
gera verður, er að bæta úr at-
vinnuleysinu og hindra vöxt
dýrtíðarinnar. Sjálfsagðasta ráð-
ið, til að framkvæma þetta
hvorttveggja, í senn, er að svifta
heildsalana þeim gróða, sem
þeir hingað til hafa haft í 'skjóli
nokkurskonar einokunar — og
mun nema 3—4 miljónum á ári.
Með því að nota þetta fé í þjóð
arþágu má auka atvinnuna stór-
um og reisa við hrynjandi at-
vinnuvegi.
Qg næst þessu yrði að skera
niður hálaunin á þeim sviðum,
sem ríkið fær við þau ráðið,
og nemur sá sparnaður upp und
ir eina miljón króna á ári.
Jafnframt yrði að hreinsa svo
|til í togaraútgerðinni, að hægt
væri að skapa þar heilbrigðan
grundvöll fyrir áframhaldandi
atvinnurekstur — iog til þess
yrði að gera Kveldúlf og önnur
Lykillinn að réltindum
okkar.
Eftir Göngu-Hrölf
Þegar ég var lítill drengur
þá las ég með óttablöndnum
spenningi og hryllingi um tröll-
in og óvættirnar, sem rændu
kjarnanum úr fólkinu, lokuðu
það inni í ,dimmum og daunill-
um afhellum, létu það standa í
ísvatni upp að knjám, með
hendur bundnar á bak aftur, en
diska með ótal krásum það
Jang|; í burtu að það gat fundið
ilminn af réttunum. En lykil-
inn að hellinum geymdi óvætt
urin á festi um háls sér. Ég
var huggaður með því, að þetta
væru æfintýri, en ekki sannar
sögur, og það var ekki fyr en
löngu seinna, að ég skildi það,
og vissi, að ég hafði verið að
lesa æfisögu íslenzkrar alþýðu,
æfisögu mín sjálfs og minna
stéttarbræðra.
Hin raunverulega saga Is-
lands er frá byrjun að þessum
degi meðtöldum, sagan af fólk
inu, sem var rænt réttinum til
jarðarinnar, sem var svift öll-
um lífsgæðum, sem var lokað
inni í myrkrinu og kuldanum,
meðan óvætturin, yfirráðastétt-
in, sat með ránsfenginn í dýrð-
legum fagnaði.
Og munið það með mér, að
ennþa er festin með lykilinn að
réttindum okkar á sama stað.
Við höfum lesið um hungur-
dauðann, lifað í örbirgð, séð
skortinn gæla við litlu, saklausu
börnin okkar. Við höfum séð’
allar okkar vonir rætast í þeim
gjaldþrota fyrirtæki upp. Það
er ekki til neins að ætla að sigla
þjóðarskútunni gegnum ólgu
kreppunnar með slíkt lík í lest-
inni, sem Kveldúlfur er. Lands-
bankastjórnin verður að segja
til hvort hún vill framfylgja
landslögum gagnvart þessu
gjaldþrota fyrirtæki eða. fara
ella.
En til þess að gera þær ráð-
stafanir, sem óhjákvæmilegar
eru duga engin vetlingatök,
ekkert hik og hræðsla. Núver-
andi ríkisstjórn er best að gera
sér Ijóst, að þori hún ekki —
með fylsta fylgi allrar alþýð-
unnar bak við sig — að fram-
kvæma nauðsynlegar ■ sparnað-
ar- og kreppuráðstafanir þjóð-
arinnar, þá eru öll líkindi til,
að heildsalaklíkan í Reykjavík
láti fyrr en varir til skarar!
skríða gegn ríkisstjórninni og
þá jafnffamt gegn lýðræði al-
þýðu íslands. Það er í öllu auð-
séð, að viss hluti íhaldsflokks-
ins býr sig undir slíkt athæfi/
með aðstoð erlendrs fasista.
Það er þung ábyrgð, sem hvíl
ir á þessari ríkisstjórn og for-
ingjum Framsóknar. Haldi þeir
áfram uppteknum hætti, fljóta
þeirsofandi að feigðarósi.
En alþýða Islands ætlar ekki
að vera með í því. Hún er bú-
in að fá nóg af orðum og lof-
orðum. Nú heimtar hún að
„verkin séu látin tala“.
heimi, sem kallaður er von-
leysa, staðið á rústum okkar
eigin hamingju og borið okkur
til að verja þetta, sem kallað
er líf.
Sem betur fer höfum við ekki
lagt árar í bát, en það þarf á-
byggilega meira en að halda
um árarnar, það þarf að róa
áfram og vita, hvar á að taka
land.
Það er ekki bara afkvæmi
auðvaldsins ,kreppan og skort-
urinn, sem standa á þrepskild-
inum, heldur óskasonur þess,
hungurdauðinn, sem er kom-
inn inn fyrir hurðina. Reikning-
ar síldarfólksins á Norðurlandí
erú lokaðir. Það stendur fyrir
dyrum að skera niður hér um
bil allan innflutning til landsins.
Öll opinber vinna verður minni
en nokkru sinni áður. Hin þrí-
höfðaða ófreskja afturhalds og
löðurmensku þeysir út í sama
bílnum til að berja niður bar-
áttuþrek okkar. Næstu mál á
dagskrá, alþýðan dansar við
dauðann, en yfirstéttin marser-
ar við miljónirnar.
Og það hlægir mig, að við
eigum miljónir og aftur miljón-
ir, möguleika og aftur mögu-
leika. Og það* verður á næst-
unni bent á það með lifandi
dæmum, hvar þessir peningar
eru, hvernig á að taka þá og
til hvers á að hota þá.
En það sem við verðum fyrst
og fremst að gera er það, að
gera okkur grein fyrir því,
hvernig við eigum að fylkja okk
ur saman til atlögunnar í þess-
ari baráttu. Við skulum ekki
láta okkur detta í hug að okkur
verði rétt neitt með brosi eða
góðvilja, eða fyrir kjaftháttinn
einn saman. íslensk yfirráða-
stétt varð til fyrir það eitt, að
hún stal okkar hlut og okkar
réttindum. Þessvegna er bara
ein einasta leið til sigurs, að hið
vinnandi fólk snúi bökum sam-
an og standi sem ein órjúfandi
heild móti hinum sameiginleg?
óvini.
Við verðum að mynda ein-
ingu um sameiginlega hags-
muni okkar sjálfra í stað sér-
hagsmuna einstakra manna, ein
ingu stríðandi stéttabaráttu, í
stað skríðandi stéttasamvinnu.
Takmark peningavaldsins er
sama og áður, þegar fátækling-
arnir átu harðar og skorpnaðar
skóbætur, meðan höfðingjarnir
hámuðu í feig smjörið.
Til þess að sagan ekki endur-
taki sig á þessu sviði, verðum
við miskunnarlaust að draga
peningavaldið fram( í dagsljósið
J til dóms og laga.
Qg þetta verðum við að gera
með nöktum og sönnum stað-
reyndum úr okkar eigin lífi.
Með því gerum við tvent. Við
fylkjum okkur sjálfum saman
fastara en okkur órar fyrir, og
við söfnum í kringum okkur
fjölda manna, sem kanske ekki
fylgja okkur beint pólitískt.
Félagar, karlar og konur,
skrifið sjálf um þetta efni, ef
þið hafið tök á því og sendið
Þjóðviljanum. Ég hefi sjálfur
hugsað mér að skrifa greina-
bálk um þetta, ef menn vildu
ekki skrifa sjálfir ýmsar upp-
lýsingar, þá vildi ég hérmeðt
biðja þá að senda mér þær.
Um ófærar íbúðir, kúgun á
vinnustöðvunum, ósæmilega
framkomu fátækrafulltrúanna
og yfir höfuð alt, sem getur ver
ið vopn á peningavaldið. Menn
geta sjálfir tekið fram; í bréfun-
um hvernig þeir vilji láta nota
upplýsingarnar iog hvort þeir
vilja láta birta sín eigin nöfn.
Ekkert skal verða notað öðru
vísi en fólkið óskar. Utaná-
skrift: Göngu-Hrólfur, ritstjórn
Þjóðviljans, Rvík.
Gleymið ekki að hver einasta
upplýsing er hárbeitt vopn,sem
má hnitmiða markvíst.
Sofum ekki undir vopnunum,
heldur sigrum undir þeim.
Göngu-Hrólfur,
„Nordische
Gosellschaftu.
Framh. af 2. síðu.
schaft““, sækir fundi þess, eða
tekur boði um dvöl á skálda- i
heimili félagsins, verður að :
^gera sér það ljóst, að með því
gerír hann sig að verkfæri í
þjónustu utanríkisstefnu Hitlers
stjórnarinnar og fyrirætlana
hennar með Norðurlönd“ .
Hverjar eru þá fyrirætlanir
Hitlers-stjórnarinnar á Norð-
urlöndum?
I síðari hluta greinar Peter
P. Rohde, er birtist hér í blað-
inu á morgun, svarar hann
þessari spurningu með því að
vitna í orð þýzkra nazistaleið-
toga, og þá fyrst og fremst orð
Alfreds Rosenbergs, sem er
meðlimur í stjórn „Nordische
Gesellschaft" og sá nazistaleið-
toginn, er Helgi Hermann Ei-
ríkSson var hrifnastur af.
Iþróttasýaiög
i Motkva
Framh. 2. síðu.
er þessi akandi blómgarður
— horfinn — umskapaður í
volduga brynlest. .^Við viljum
ekki styrjöldf en við erum al-
búin til varnar“.
Það eru viðvörunarorðj sem
beint er til hinna fasistisku æv-
intýramanna.
Svo breytist Rauða torgið í
víðlendan íþróttavöll. Allskonar
æfingar og íþróttir eru sýndar.
Meistaraleg afrek eru unnin. I-
þróttasveitirnar hylla stjórnina
ög Stalin.
Þessi íþróttasýning stóð yfir
í 6 klukkustundir. Hún er tákn
'um óbugandi orku og innri
Verkahj'&smdlgagn e&a burgeisa-
bla&? — Alpý&ubla&ið byrr
ar í fyrradag me& borgaralegri
jrollu á fremstu sí&u um komu prins-
ins og prinsessunnar. Au&vita&
fylgja skrautlegar myndir af hin-
um kommgbormi atvinnuleysingjuni
og forsœtisráðherrafrúnni á Islandi.
• •
Á pri&ju si&u kemur svo hálfs
annars dálks „lei&ari““. Þa& er hi&
„frœ&ilega“ fó&ur handa verka-
lý&num, ni& og illyr&i um komm{
ýnista og afflutningur á baráttu
peirra fyrir samfylkingu og sam-
einingu verkalý&sins.
**
Og á fjór&u si&u koma svó tvœr
lofger&argreinar um einhvern rik-
asta og luir&svíra&asta kapítadista
pessa lands, Steindór Einarsson. Þar
er. hjartnœm lýsing á pví, er hann
byrja&f ,&em fátœkur verkama&ur,
ópekktur öllum nema peim, sem
me& honum unnu“, frá pví „er hann
flutti fólk á smákœnu úr millí-
fer&askipunum hér á höfninni“ —
um brennivinssmygli& og áfengis-
gró&ann er ekki.geti&l — „frá pví
hann eigna&ist fyrsta bilinn sinn“
(auminginn!) — pangað til hann er
or&inn rikur burgeis, sem á „70 bíla
. . . , par af 30 stóra, hvita, fallega
og ' pœgilega", par til Steindórsbif-
rei&ar eru or&nar „pekktar sem
besiu flutningatœkin“ (pvi a& ekki
nuí nú láta hjá lí&a a& ,/agitera"
hœfilega fyrir gró&afyrirtœki kapí-
talistans).
**
„Þaö var ekkert mecalmannsverh
a& byrja me& tvcer hendur tómar“,
segir Aipý&ubla&i&, enda guldu
margir pens. í byrjun og lög&u ár-
ar i bát. Á sama tíma fjölga&i
Stfiindórsbifrei&um og fyrirtceki
Steindórs óx og margjalda&ist“. —
Hvers vegna? „Því er au&svara&“,
segir bla&i&. „Steindór hefir alltaf
gerf sér Ijóst, a& ekkert fœst án
erji&is, vinnu og aftur vinnu, sam-
fara reglusemi og dugna&i“.
Slíkir sem Steindór eru pa&, „sem
geta rutt erfica braut, á hva&a hli&
sem peir snúa sér“, og svo frnrnj
vegis.
••
,Og nú mcetti spyrja: Hva&a pörf
er or&in á „pýska Mogga“ og „Vlsi"
Jakobs MöIIers til a& prédika hér
á landi au&valdshyggju, ágœti hins
„frjálsa einstaklingsframtaks“ og
pá lifsspeki a& me& „dugna&i og
atorku“ geti allir komist áfram og
or&i& burgeisar og a& slíkir séu
máttarstólpar pjó&félagsins — fyrst
Alpý&ubla&i& er fari& a& rcekja
petta hlutverk jafnvel öllu betu'.
en fyrrnefnd ihaldsblöð?
styrk sovétþjóðanna. Ríki serr
á slíka æsku er ósigrandi.
Sólin er að hníga bak við hin:
| tenntu múra Kreml: Rauði
rubinsteinar kremlturnanna lýs:
langt út fyrir landamæri Sovét
ríkjanna — og vekja traust o{
glæða vonir vinnandi fólks un
, allan heim.
(Samkv. skeyti frá Moskva)