Þjóðviljinn - 06.08.1938, Blaðsíða 2

Laugardaginn 6. ágúst 1938.
ÞJÓÐVILJINN
BreyHngar áý lBgregla-
samþykkt Éeykjaviknr.
Áður en stríðið byrjaði á Spáni
átti 1 af hundraði af þjóðinni 51%
af landinu.
**
Sumar stjörnur eru svo þéttar
i sér, að teningur, sem er 21/2 sm.
að hæð vegur rúml. 1 tonn.
**
Fólk hefir vátrygt sig gegn
ýmsu furðulegu hjá Lloud í Lond- ,
on. T. d. hafa menn viljað fá vá-
tryggingu gegji því að draugar
hræddu þá, gegn því að fá loft-
stein í höfuðið og gegn því, að
deyja úr hlátri í 'Bió.
**
Á fyrsfa skákmótinu í Ameríku,
sem haldið var í New york 1857,
var Louis Poulsen, sem tefldi móti
hinum fræga ameríkanska taflmanni
Poul Morpluj, meira en 14 klst.
að hugsa sig um einn einasta leik.
Heimsmet í köfun ,án nokkurra
köfunaráhalda á Frakkinn Pouligu-
em, sem árið 1912 kafaði í ÍSignu og
hélt sér nið^i í 6 mín. 29,8 sek.
*•
Það getur verið hættulegt að
sprengja bréfpoka bak við sofandi
mann. Sprengingin hefir nefnilega
í för með sér fjórfaldan þrýsting
á heila mannsins í 7 sek. og það
liður hálf mínúta áður en þrýsting-
urinn í heila hans verður normal
aftur.
Þetta getur þvi verið mjög
hættulegur leikur.
**
Jökullinn á Grænlandi þekur
svæði, sem er 1,8 millj. ferkm. —
Það er jafnstórt svæði og Pól-
land, Þýskaland, Hoiland, Belgia,
England og Frakkland.
• •
Gler má gera svo sterkt að það
þarf 350 tonna þrýsting til þess
að brjóta 5 fersm. tening, en það
má lika gera það svo veikt, að
maður þarf ekki annað en að anda
á vatnsglas svo að það brotni.
**
I rikinu Illinois í Ameríku má r
dæma skepnur í fangelsi. Nýlega
var api dæmdúil í 5 daga fangelsi
upp á vatn og brauð fyrir þjófn-
i ávaxtabúð.
Hringrás blóðsins tekur venju-
lega 19—25 sek., en hraðinn getur
aukist um þriðjung við erfiðis-
vinnu, eða ef menn fá hita. Blóð-
ið fer á 5,3 sek. gegn um lungun. ,
• •
A: Ef þú ættir bara eina eld-
spýtu og ættir að kvaikja í vindli
á gasi og kerti, á hverju mundirðu
þá kveikja fyrst?
B: „Á eldspítunni!““
**
Dómarinn: Eruð þér giftur.
Vitnið: Það held ég nú!
Dómarinn: Hverri?
Vitnið: Konu!
Dómarinn: Auðvitað, er kannske
einhver til, sem er giftur karl-
manni?
Vitnið: Já, systir mín.
**
jfversvegna ertu ekki í jurta-
ætuklúbnum lengur?
B: Ég var rekinn vegna þess
að ég er kiðfættur.
Á fundi bæjarstjórnar Reykja
víkur í fyrrad. voru lagðar fram
tillögur um breytingar á lög-
reglusamþykt Reykjavíkur.
Voru ákveðnar tvær um-
ræður um tillögurnar.
Fara hér á eftii helstu tillög-
urnar:
Atvinna á almannafæri.
Enga atvinnu má reka á al-
mannafæri ,þar sem það tálma®
umferðinni.
Utan sölubúða er sala á hvers
konar varningi bönnuð með
! þeim undanþágum, sem taldar
eru' í þessari g'íein.
Um sölu fiskjar eru setta* sér
stakar reglul. Aðrar íslenskar
afurðir eJI heimilt að selja á
torgum og öðrum stöðum, þai
sem bæjarráð leyfir að fengnu.
áliti heilbrigðisnefndar, enda
megi selja þær án verslunar;leyf
is og utan sölubúða. Skal leyfi
bæjarráðs bundið við ákveðnat!
tegundir afurða, og má setja
skilyrði fyrií leyfinu um hrein-
læti og annað, er nauðsynleg
eru að dómi þess.
Blöð og bæklinga er heimilt
að selja á almannafæri, Með
leyfi lögreglustjóra má og selja
á almannafæri aðgöngumiða að
útisamkomum, dagskrár, meíki
og annað þessu skylt að dómi
lögreglustjóra .
Ljósmerki og götuspjöld
Leyfi byggingarnefndar eða
fulltrúa hennar þanf til þess að
setja upp föst auglýsingaspjöld
eða aðrar valjanlegar auglýsing-
ar ■, svo sem Ijósaauglýsingar,
og Ijósaskreytingar, sem snúa
að almannafæri eða sjást það-
an .
J desember 1933 ákyað Sovét-
stjórnin að láta hefja undirbún-
ing að fullkominni heimskorta
bók. Sérstakri stofnun varkom-'
ið upp til að undirbúa útgáfuna,
og starfaði hún undir beinu eft-
irliti ríkisstjórnarinnar. Eftir 4
ára undirbúningsvinnu er fyrsta
bindi þessa mikla verks nýlegá
komið út. Hvað stærð snertir,
þá er þetta fyrsta bindi af þrem
stærri en þær kortabækur, sem
stærstar eru fyrir, svo sem sjá
má á eftirfarandi dæmum.
Flötur hvers kortblað's í þeim
heimskortabókum, sem fram til
þessa hafa verið stærstar, er
sem hér segir: Atlas ítlaska
ferðafélagsins 2112 cm2, Atlas
universelle de Schrader (fransk-
ur) 1819 cm2, The Times Atlas
(enskur) 2079 cm2, Stielers
Handatlas (þýskur)' 1261 c2
En hvert kortblað í Sovétkorta-
Gluggaþvottur.
Gluggaþvott má ekki fram-
kvæma síðar en kl. 10 árdeg-
is og ekki nema í frostlausu
veðri, ef þvotturinn velduii
yensli á gangstétt eða götu eða
getur valdið truflun á umfetð
á annan hátt. I götubrunna og
göturæsi má ekki hella gólf-
skolpi né öðrum óhreinindum,
sem saurga götuna.
Útivist barna á kvöldin.
Unglingum innan við 16 ára
aldur er óheimill aðganguE að
almennum knattborðastofum,
dansstofum og öldrykkjustofum
Þeim er og óheimill aðgangur
að almennum kaffistofum eftir
kl. 20, nema í fylgd með full-
orðnum, sem ber ábyrgð áþeim
Eigendum og umsjónarmönnum
þessara stofnana ber að sjáum,
að unglingar fái þar ekki
aðgang né hafist þar við.
Börn yngri en 12 ár,a mega
ekki vera á almannafæri seinna
en kl .20 á tímabilinu frá 1.
október til 1. maí og ekkiseinna
en 22 frá 1. maí til 1. október,
nemai í fylgd með fullorðnum.
Börn frá 12—14 ára mega
ekki vera á almannafæri seinna
en kl. 22 á tímabilinu frá 1.
október til 1. maí og ekki
seinna en kl .23 frá 1. maí til
1. október, nema í fylgd með
fullorðnum.
Foreldraí eða húsbændur
barnanna skulu, að viðlögðum
sektum, sjá um að ákvæðum
þessum sé framfylgt.
Umferðarreglurnar.
Er fótgangandi vegfarendui
fara yfir götuna, skulu þei>fara
beina stefnu yfir þvera götuna
og yfir gatnamót er bannað að
bókinni er 2279cm2. að stærð.
Sama er að segja um tölu
kortblaðanna. ítalski atlasinn er
170 blöð; Schrader-atlasinn 160,
Times-atlasinn 224 blöð og Sti-
eler 200. En fyrsta bindi Sovét-
atlasins er 168 blöð og bæði
seinni bindin eiga að verða á-
líka stór.
I þessu fyrsta bindi eru yfir-
litskort um landslag, ríkjaskip-
'un og atvinnuvegi í heiminum.
Annað bindi á að flytja sérkort
hinna einstöku landa innan So-
vétríkjanna, en þriðja bindiðná-
kvæm kort af öðrum ríkjum
og heimsálfum.
A fyrstu blaðsíðu kortabók-
arinnar er skráð uppkast Len-
ins að fyrirkomulagi slíks rits,
er hann skrifaði árið 1921. —
Frumlegustu kortin í þessu
bindi mega heita framkvæmd
þeirra hugmynda Lenins. Þar
ganga á ská milli horna. Þar
sem gangbrautir, o;u markaðar
yfir götur við gatnamót eða
annarsstaðar, er fótgangandi
vegfarendum skylt að fara eftfr
þeim innan markalínu þeirra.
Vegfarendum ,er óheimilt að
láta fyrirbcr,ast á götum eða
stígum lengur en nauðsyn kref-
ur, til þess að komast leiðar
] sinnar. Gildir þetta jafnt, þótt
umferð sé engin samtímis á
sama eða nærliggjandi svæði.
Við gangbrautir skulu bifreið
arstjórar, bifreiðamenn og aðr-
ir ökumenn gæta sérstakrar var-
kárni og nærgætni. Skulu þeir
nema staðar við gangbrautit,
ef vegfarandi er þar á ferðfram
undan ökutækinu eða á leið í
veg fyrir það. Ennfremur skulu
ökumenn nema staðar við gang
brautir, ef vegfatandi bíður sýni
lega færis að komast yfir götu
eða er í þann veginn að fara
út á gangbraut. Þegar ökumenn
af þessum ástæðum hafa numið
staðar, skulu þeir bíða, uns hin-
ir fótgangandi vegfarendul eru
komnir leiðar sinarl. Fótgang-
andi vegfarendur eru og skyld-
ir til að gæta almennral var-
kárni, er þeit leggja leið sína
út á gangbrautir. Sélstaklega
skulu þeir gæta þess, að öku-
tæki sem nálgast, hafi nægan
tíma og svigrúm til þess að
nema staðar utan marklínu gang
brautarinna*, ef þess er þörf.
Bannað er að stöðva ökutæki
á gangbrautum eða þannig, að
nokkur hluti þess taki inn yfir
gangbraut, nema nauðsyn beri
til, svo sem til að foraðst árekst
ur eða annað. slys.
Bifreiðarstjéíar, sem aka bif-
reið, er ekki hefir umgetin tæki
(þ. e.: örvar e* sýna hvertöku-
er t. d. sýnd á kortum þróun
stórveldastefnunnar, miðað við
áfangana 1783, 1876 og 1914.
Þeim fylgja kort er sýna bar-
áttuna um markaðina og hrá-
efnalindirnarl. iGángl heims-
styrjaldarinnar einnig og und-
anfara hennar, Balkanófriðarins,
stríði Rússa og Japana, er
fylgt á kortinu. Mjög athyglis-
verð eru heimskortin um at-
vinnuvegi og einstakar fram-
leiðslugreinar. Þau kort eru
bygð á hagskýrslum frá árinu
1935, en nýrra úrvinsluefni er
tæpast fáanlegt ennþá.
Um það bil fjórðungur fyrsta
bindisins er urn jarðeðlisfræði
og niðurskipun lífveranna á
hnöttinn. Þar vekja einkum at-
hygli framúrskarandi góð kort
af norðurvegum, en það ersem
kunnugt er það svið, sem Iand-
fræðingar Sovétríkjanna hafa
auðgað mest með rannsóknum
sínum. Á þessum kortum eru
m. á. sýndar leiðir sovét-leið-
angranna, pólför prófessors
Schmidt, og hin æfintýralegu
flug Tskaloffs og Gromoffs yf-
ir Norður-íshafið, milli Sovét-
ríkjanna og Bandaríkjanna. —
Siór og inllboMÍB helms-
korlabók gefla nt i Sot-
ótrikjnnnm.
tækið ætlar að beygja), svo og
vagnstjórar, aíðandi menn og
hjólreiðamenn, skulu gefamerki
er þeir tr.eyta stefnu, nemastað
ar eða draga venulega úr ferð-
Skulu bifreiðastjóra* rétta þá
hönd sína ,sem nær er miðju
bifreiðarinnat, til hægri eða
vinstri, eftir því til hvcjrar
handar þeir ætla að beygja, og
með því að rétta sömu hönd
beint upp, ef þeir draga ér ferð
eða stöðva. Aðrir ökumenn,
ríðandi menn og hjólreiðamenn
skulu gefa þessi merki meðþví
að rétta út hægri eða vinsi«i
hönd, eftir því til hvorrar hand-
ar þeir ætla að beygja, og með
því að rétta lrönd beint upp„
ef þeir draga ér ferð ökutækis.
síns eða stöðva það.
Bílaafgreiðsla.
Fasta afgréiðslu bifreiða má
einungis hafa; í því húsnæði eða
á þeim stað, sem bæjarstjórrr
hefir samþykt til sílkra afnota,
að fengnum tillögum lögreglu-
stjóra. Getur bæjarstjórn veitt
Ieyfi um óákveðinn eða tiltek-
inn tímaj í senn, takmarkað það
við tiltekinn fjölda bifreiða og
yfirleitt bundið leyfið þeim skil-
yrðum, er nauðsynleg eru að
hennar dómi. Sé skilyrði bæj-
arstjórnar fyrir slíku leyfi rofið
eða ef aðstæður breytast veru-
lega að hennar dómi, geturhún
felt leyfið úr gildi fyrirvaralaust
Þessi ákvæði taka einnig til nú-
verandi bifreiðastöðva og bif-
reiðaafgreiðslna.
Á bæjarstjórnarfundinum
síðasta, bar Sigurður Jónas-
son fram tillögu um að hafist
yrði handa um boranir eftir
heitu vatni við þvottalaugarnar
og undirbúningur hafinn umS
stækkun hitaveitunnar frá þeim.
Ennfremur að rannsaka hvort
ekki er hægt að hita fleiri hús.
með vatni því sem þegar er
fyrir hendi frá þvottalaugunum.
Þarna eru sýndir heilir eyjahóp-
ar, er fundist hafa á síðari ár-
um, og aldrei verið kortlagð-
ir fyr.
Ennfremur má nefna þjóða-
kort heimsins. Þar vekur það
athygli, að Þjóðverjarnir í Aust-
urríki og Sviss eru sýndir sem
sérstakar þjóðir, en ekki skellt
saman í „þýskumælandi fólk‘c
eins og venja er til í kortabók-
um. Á heimskorti um trúar-
brögð gefur að líta lönd ká-
þólskra manna, mótmælenda o.
s. frv., en við hlið þeirra hvít-
an flöt — hin trúarbragðalausu
Sovétríki. Um þennan hvítaflöt
liggja mjóar rákir hér og hvarr
„Leifar trúarbragða“.
Ekkert hefir verið til þess
sparað að gera útgáfuna sem
allra best úr garði. í ’formála
verksins eru taldir upp 300 sov-
ét-vísindamenn, sem unnið hafa
að fcortabókinni, og er þar á
meðal mikill fjöldi ungra sér-
fræðinga á hinum ýmsu svið-
um.
Fyrir íslendinga og aðra Vest
ur-Evrópubúa verður erfiðara
að nota þessa kortabók vegna
(Frh. á 4. síðu.)