Þjóðviljinn - 06.08.1938, Blaðsíða 3

ÞJÓÐVILJINN Laugardaginn 6. ágúst 1938.
—^ 'l ■innri ■ .ii.ii i" ■ |
Jðnas Gnðmnndsson i
gapastokknnm.
Efitir BJarna Þérðarson NorðfiirðK
IllðOVIUINN
Málgagn Kommúnistaflokks
íslands.
Ritstjóri: ELnar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudaga.
Askriftargjald ú mánuði:
Reykjavlk og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakio.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Simi 2864.
■--■■■ ' ii i III i. i ■■■
Herópheildsalanna:
Fasisminn.
Iíeildsalaklíka Reykjavíkur
hefur fyrir munn Knúts Arn-
grímssanar með raðu hans á
Eiði 2. ágúst gert fasismann að
herópi sínu. öll ræða þessa er-
indreka þýska fas'smans er eitt
öskur á fasisma á íslandi: ríkis-
stjórnin stimpluð sem glæpa-
menn, heimtað að vinstri ílokk-
arnir séu þurkaðir út, ofstækið
hafið til skýjanna sem sjálfsögð
aðferð.
Þetta væri að vísu ekki hættu-
legt, ef ræða Krúts væri eitt-
hvert einstakt fyrirbrigði. En
svo er ekki. Hún er aðeins þátt-
ur í þeirri gerbreytingu, sem
heildsalaklíkan hefir gert á í-
haldinu. Upp á síðkastið hefir
» S j á 1 f s tæði - fok k n um « vetið
breytt í undirróðursvél, sem
stjófnað er frá miðstöðinni í
Mjó-lkurfélaginu, flokksdeildir
eru skipulagðar, cfstæk.sfull
kvenfélög stofnuð og launaðir
erindrekar sendir út um land
alt.. Fyrirm.yndin er nasista-
flokkurinn þýski.
Samtímis eru svo sköpuð
traustari bönd milli þýsku nas-
istastjórnarinnar og heildsala-
klíkunnar, sem er að taka ráðin
í íhaldinu. I vaxandi mæli er og
ríkisstjórnin kúguð til að taka
tillit til þessa.
Nýlega var haldin veisla bjá
Hermanni Jónassyni fyrir þýska
sendiherrann. I þeirri veislu var
Knútur Arngrímsson. Þar mátti
og Líta ölaf og Kjartan Thcrs.
— Svo Mituð« var samkundan,
að mælt, er að Haraldur Guð-
mundsson hafi sagt, er hann
Kom inn og sá hópinn: »Er þetta
það, sem koma skal?«
Þýsku njósnirnar aukast hér
dag frá degi. Yfirgangur land-
ráðamannanna í þjónustu þýska
nasismans vex. Is’enskt lýðræði
og sjálfstæði er í hættu. Þeirri
hættu verður aðeins afstýrt með
því, að sameina alla. þá kraíta,
sem vilja vernda frelsi vort gegn
fasismanum, Og það verður að
sameina þá hið fyrsta, sameina
þá áður en það er of seint.
Það veltur alveg sérstaklega á
Framsóknarflokknum að þetta
takist. — Fasisminn deyr
ekki af skömmunum í einum
»leiðara« Nýja dagblaðsins.
Hann verður aðeins: yfirunninn
með samtaka baráttu allra, sem
frelsi unna.
Þegar ég hafði lesið lcnguvit-
leysu Jónasar Guðmundssonar
í Alþ.bl. 21. og 22. þ. m.. varð
mér að orði: Hvað sikyldi mann-
auminginn hugsa sér að vinna
með þessu? — Svo heimskulega
heldur Jónas á málunum, að
engum dylst að hann er gjör-
samlega rökþrcta, enda hafa
rökræður og rökréttar ályktanir
aldrei verið hin sterka hlið þessa
manns. Og eins og Jónasar er
vandi, þegar hann er kominn í
gapastokkinn, tekur hann það
ráð að ausa andstæðinginn per-
sónulega níði og svíviroingum.
Málblóm, eins og að ég sé
heimskastur og illgjarnastur
allra kommúnista, prýða grein
hans.
Eg fullyrði, að með ritsmíð
þessari, sem er táknandi fyrir
mennningarsitig Jónasar, hafi
hann rekið smiðshcggið á csigur
Skjaldborgarinnar í kosningun-
um 11. sept. Norðfirska alþýðan
er ekki svo glámskygn, að hún
kunni ekki að greina rétt frá
röngu og kunni ekki að rneta
heiðarlegan málflutning, en slíkt
er ekki til að dreifa í greinum
J. G. Og ég þori hvar og hve-
nær sem er, að leggja það undir
dóm norðfirsku alþýðunnar,
hvor okkar Jónasar sS heimsk-
ari og hvor illgjarnari. Hinsveg-
ar vil ég ráðleggja Jcnasi að
leita til sérfræðings, í taugasjúk-
dómum, því alt bendir á að hug-
arástand hans sé þannig, að þess
sé full Iiörf.
Þess er ekki hægt að vænta,
að ég svari lönguvitleysunni orði
til orðs. Til sljks mundu fáir
endast. En ég ætla aðeins að
taka nokkur atriði og sýna fram
á tilhneigingar Jónasar til að
halla réttu máli og e'gna brjcstr
mylkingum, sínum hér dygðir,
sem þe:r alls ekki hafa til að
bera.
J. G. segir, að við kommúnist-
ar höfum reynt að svíkjast und-
an því atriði í málefnasamningn-
um, að rjúfa bæjarstjcrnina.
Annaðhvort lýgur Jónas vísvit-
andi eða aftaníossar hans hén
hafa lcgið í hann. Við kváðumst
reiðubúnir til að greiða slíkri til-
lögu atkvæði, sem við og gerð-
um. Hinsvegar gerðum við það,
sem í okkar valdi. atóð, til aó
hindra að kosningarnar færu
fram á meðan fjöldi fólks er
fjarverandi, því það er okkar á-
hugamál, að fólkið fái að r.eyta
sinna borgaralegu róttnda, en
hægri mennirnir vildu gera síld-
veiðisjómönnum og öðru verka-
fólki, sem ekki er he-ima, sem
allra erfiðast fyrir. Og þeim
tókst að hafa þau áhrif á ráðu
neytið, að það leyfði kcsningar
| eins, fljótt og verða mátti. Þess-
ir herrar vita, að þeim er best
að sem flestir alþýðumenn séu
útikikaðir frá að gieiða atkvæöi.
Og svo vita þeir, að kommún'st-
ar eiga mjög erfitt með að heyja
kosningabaráttu á þessurn tíma,
Við erum verkamenn og sjó-
menn, bundnir við okkar störf.
en þeir eru fínir menn, alskon-
ar stjórar og undirstjórar, sem
altaf geta fengið frí. En þeim
skal ekki takast að fyrirbyggja
sigur okkar. Við þurfum að vísu
að leggja mikið á okkur, og til
þess erum við reiðubúmr.
Jónas, spyr, hvar og hvenær
hafi verið samið um, stjórnar-
kosningar í Pan. Það ska.1 ég
segja honum. Það var ákveðið
af samningsnefndum ílokkanna
á venjulegum fundarstað þeirra,
að hafa einnig samvinnu utan
bæjarstjórnarinnar, t. d. í öil-
um félögum, og voru þá einkum
tilnefnd Pan og Verklýðsfélagið.
Þetta þótti svo sjálfsagt, að ekki
þótti taka að gera um það skrif-
legan samning, og við tölduin
okkur skuldbundna að stilla upp
í stjórn V. N. í s.amráði við Alþ.
fl., en foringjar hans sviku að
hafa okkur með í ráðum við
stjórnarkcsn'ngu í Pan. Telur
Jónas að íhaldið sé svo sterkt í
Pan, að það sé „sanngjarnt" að
það hafi mann í stjórninni. En
hvenær taldi Jónas að það væri
sanngjarnt að kommúnistar
hefðu mann í t. d. stjórn V. N.
í hlutfalli við fylgi sit-t þar.
Kveður Jónas fulltrúa íhaldsins,
Tómas Zcega, hafa lyft, ein-
hverjum Grettistökum fyrir fé-
lagið, en varast að fa,ra lengra
út í þá sálma, Jónasi er velkom-
ið að hæla Tómasi á hvert reipi.
Tómas sá líka sérstaka ástæðu
til að hæla. Jónasi í blaði íhalds-
ins í vetur. Mun J. G. hafa fund-
ist, hann þurfa að endurgjalda
hólið.
Það hefði verið nógu skemti-
legt, ef Jónas hefði getið þess á
hvern hátt við kommúnistar
reyndum að drepa Pan og eyði-
leggja Fcðurmjölsverksmiðjuna.
Menn skilja ekki hvað Jónas’ á
við. Og hvernig reyndum við að
eyðileggja togaraútgeróina? —
Aftur á mótí geta menn sér þess
til, að þegar Jónas talar um að
við höfum látið karfaútgerðina
hætta á Austurlandi, að þar eigi
hann við það, að við komum í
veg fyrir taxtabrot hans —
verklýðsforingjans. En hins er
vert að minnast, að Jónas sagði
í margra viðurvist, að þetta væri
ekki ástæðan. Og hvers vegna,
hættu karfa,veiðarnar á Seyðis-
firði?
Þá kem ég að skrifum banka-
ráðsmannsins um bæjarstjór-
ann. Fullyrðir hann, að ekki hafi
Alþ.fl. áttsök á því, að ekki náð-
ist samkomulag um bæjarstjór-
a.nn. En þetta verður ekki tekið
slvarlega, því enginn rökstuðn-
ingur fylgir, fremur en flestu
öðru af strákslegum fullyrðing-
um J. G. Þarf því ekki að svara
því frekar. Telur Jónas aöeins
tvo af 8, sem til greina gátu
komið, færa um að taka starfio
að sér. Annar var bæjarfógeti,
sem ekki var leyft að taka starf-
ið að sér, en nafn hins reynir
Jónas að fela, en það get.ur ekki
verið annar, en Ölafur Magnús-
son. Og það er satt, að við hon-
um viljum, við ekki líta. Þegar
Ö. M. vann á skrifstofunni varð
hann frægastur fyrir að týna
lyklunum, í ölæði, og við viljum
ekki líta, við -mönnum, sem ekki
má trúa fyrir lyklunum að þvi
fyrirtæki, er þeir eiga að veita
forstöðu. Um, Ölaf er það ann-
ar,s að segja, að hann er framr
kvæmdalaus, og áhugalaus með
öllu, og að ræfilmensku mun,
hann fara langt, fram úr meistí
ara sínum, Jónasi Guðmunds- (
syni, og er þá langt, jafnað —
komið að endamörkum þeirrar
andlegu vesalmensku, sem til
getur verið.
Fáir aðrir en Jónas munu
telja, þessa tvo menn þá einu af
umsækjendunum, er orðið gætu
bæjarstjórar. Hver vill neita
hæfileikum Jóhannesar Stefáns-
sonar og Björns Björnssonar í
þá átt, sivo tveir séu nefndir? \
Annars: má líka á það minna, a.ð
Jónas hefir lýst yfir þvj, að 0.
M. væri algjörlega óhæfur til aö
vera, bæjarstjóri, en Jónas snýst
eins og vindhaninn.,
Sigurjóni Kristjánssyni m,un
Jónas lítinn greiða gera, með
því, að segja það haugalýgi, aó
hann hefði, að einum manni
undanteknum, engan tekið fram
yfir Jóhannes Slefánsson, sem
bæjar.stjóra, því þetta veit hvert
mannsharn í bænum. Og á ein-
um fjölmennasta bæjarsitjórnar-
fundi, sem hér hefir verið hald-
inn, andm.ælti hann þyí ekki.
Og á fundi 11 helstu manna Alþ.
fl. hér, var samþykt að fallast
á J. S. t.il eins árs. En þetta var
alt svikið.
Um Eyþór Þórðarson eða
hæfileika hans; hirði ég ekki aó
ræða við Jónas, en þó má segja
að meðmæli Jónasar með hcnum
nálgast það, að vera sú helsta
sönnun, að maðurinn sé óheppi-
legur í sfarfið. En því hefir al-
drei verið haldið fram af okkur
kommúnistum, að E. Þ. væri
alls: varnað. En hann hefir þá
ókosti til að bera, sem gera það
að verkum, að ha,nn er ólíöandi í.
starfi. sínu. Hefi ég bent á það
að nokkru í fyrri grein minni og
hirði ekki að endurtaka það hér.
Viðvíkjandi síðustu tilraun-
inni til að fá bæjarstjóra og
skrifum J. G. um það mál, væri
gaman að ispyrja hann, hvar
slík kcsningaaðferð þekkist, sem
hér var beit.t. Og þó Jónas álíti
(?) mig baði heimskan og illa
upplýstan, þá skal cg nú samt
leiðrétta eina af hans mörgu
fyrrum í þessu sambandi.
Vitanlega. á sá maður, er flest
fær atkvæði, aö skcðast bæjar-
stjóri, og það jafnt fyrir því, þó
þau séu minnihluti bæjarstjórn-
ar. En bæjarstjórn átti svo að
samþykkja vantraust á ma,nn-
inn og efna til nýrra kosninga,
en samkvæmt öllum lýðræðis-
venjum átti hinn kjörni bæjar-
stjóri að fara með starfið fram
yfir kosningar.
Jónasi þýðir ekkert að reyna
að halda því fram, að kosning-
J/yuqtöbimsr
' ífl
Framsóknarmenn hafa oft átt í
vandrœduin med Jónas Jónsson síd-
ustu árin. Hann hefir lwad eftir
annadi komiö fram á móti stefnu
Framsóknarflokksins, gert bandalag
viö höfuöóvininn, íhaldsforsprakk-
ana og spekúlantana, barist fyrir
pví öð mannréttindi fátœklinganna
veröi afnumin, stungid upp á átt-
hagafjötrum og ödru álika fjarlœgu
stefnu Framsóknarflokksins.
**
Petta er jafn pœgilet fijrir aftur-
haldsföflin og paö er ópœgilegt fgr-
ir fylgismenn Jónctsar i Frgmsókn-
arflokknum. Ólafur Thórs og allur
ihaldsflokkurinn gerir sér mat úr
afturhaldssömustu tillögum Jónasar,
hjálpar honum til ad framkvœma
pœr á pingi og annarsstadar. En
svo er Morgunbladid látid hella ó-
bótaskömmum gfir vesalings Frani-
sóknarflokkinn, fgrir pessar sömu
tillögur.
**
Fi' menn hafa verid skammadir
eins af ihaldsblööunum og Jónas frá
Hriflu. Hann hefir átt aö vera brjál-
aöur ,eiturnautnaseggur, og annaS
álika skemtilegt. Grein eftir gnein
liefir, veriö skrifud til pess ad saiui-
fœra bœndurna um petta. Hvens
vegna? Vegna pess ad Jónas stóö
framarlega í baráttunni viö íhaldid.
Hú en öldin önnur. Aldrei sést
blakad. víö Jónasi frá Hriflu i blöö-
um afturhaldsins á Islandi Hafa b!öö>
in bregtt afstööu sinni? Hvers vegna
kunna pau nú aö meta Jómas frá
Hriflu? Hversvegna rϚst Morgun-
bla’öiö dag eftir dag i ritstjórnar-
gneinum sinum á Framsóknarflokk-
inn meö oröum Jónasar Jónssonar
og tilvitnunum i hann, formanp
Framsóknarflokksins? Paö er gáta
sem Fmmsóknarmenn veröa aö
legsa.
Kaupum flöskur, flestar teg.,
soyuglös, dropaglös, með skrúf
uðu loki, whiskypela og bóndós
ir. Sækjum heim.
Verslunin Hafnarstræti 23, áður
BSí. Sími 5333.
arnar fari ekki fram, vegna
þess að útiloka eigi Alíons
Pálmascn úr bæjarstjórmnni.
Það er viðurkent og óumdeilt
mál. En hins vegar telur liann,
að við hefðum getal kcimið í veg
íyrir þetta með því að kjcsa Ev-
þór. En bæði er það, að við
kjósum. ekki sl kan mann í starf-
ið og svo hitt, að Eyþór kom alls
ekki til greina, þar sem hann
sótti als ekki um stahf.ð.
En hinu er Jónasi alveg chætt
að trúa, að A. P. fylgir ekki
„Skjöldu“ grafargöngu hennar.
Jónas spyr hvaöa, starf ckk-
ar hann hafi helt sér yfir, og
vill halda því frany að um ekk-
ertstarf sé að ræða. Þóþaðverði
æði.1 an.it mál, skal ég ,í s ut.tu
máli drepa. á það, o? gera lít'l-
legan samanburð á því og
„starfia Jónas-istanna. Frh.
Bjarni pórðarson