Þjóðviljinn - 12.08.1938, Blaðsíða 3
ÞJÓÐVILJINN
Miðvikudaginn 10. ágúst 1938.
Er þatta réttlættt,
sem Island býðnr alpýðnnni?
Heíldsalaraír og4braskaramír arðraena og svíbja
þjóðína, búa í fögrum sólríbum sbrauthýsum,
umbríngdum sbemíígörðum. — En hínír fátœbu,
vínnandí menn, verða að hírast í bjallarahol-
um neðanjarðar, í raba og sólarteysí. - Sbemtí-
garður barnanna þeírra er gatan.
plðeVIUINN
Málgagn Kommtinistaflokks
Islands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudaga.
Askriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakiö.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Á ad verjasí of~
beldi fasisfanna?
í leiðara sínum í gær gerir
Nýja dagblaðið enn nokkra hríð
að síra Knúti Arngrímssyni f}'r-
ir æsingaræðu þá er hannflutti
á vegum Sjálfstæðisflokksins
fyrir nokkru síðan, að Eiði.
Bendir blaðið rækilega á það,
hvert stefnir fyrir nokkrum
hluta Sjálfstæðisflokksins, og
þá fyrst og fremst heildsölunum
sem búnir eru að varpa fyrir
borð öllu stjórnmálastarfi á
lýðræðisgrundvelli og hafa
gengið á hönd fasistisku of-
beldi.
En um leið og blaðið bendir
á þessi straumhvörf innan nokk-
urs hluta Sjálfstæðisflokksins,
þykir því þó hlýða að fullnægja
öllu „réttlæti“ með því að hnýta
kommúnistum; í sömu spyrðuna
og heildsölunum og Knúti.
Samkvæmt Nýja dagblaðinu í
gær, er takmark kommúnista
og fasista eitt og hið sama,
og starfsaðferðir þeirra einnig.
Þó að N. dagblaðið sé í blekk-
ingaskyni að jafna þessu saman
hefir sumum Framsóknarmönn-
um þótt harla girnilegt að
hreiðra um sig í sama bóli og
íhaldið, en hinsvegar á sama
tíma óskað kommúnistum norð-
ur og niður. Má þar fyrstan og
frægastan nefna Jónas Jónsson
frá Hriflu.
Kommúnistaflokkurinn hefir
hvað eftir annað lýst því yfir,
að hann óski einskis frekar en
að geta leyst viðfangsefni al-
þýðunnar, án þess að komi til
blóðugra átaka við andstæðinga
hennar. En fari fasistar innan
eða utan Sjálfstæðisflokksins að
beita ofbeldi og valdi, þá duga
engin vetlingatök. Kommúnist-
um er ljóst, aðl það þýðir ekk-
ert að klappa fasismanum á
kinnina og biðja hann um að
vera góða barnið, það verður
að kyrkja hann í fæðingunnli
með þeim ráðum sem duga.
Innan Framsóknarflokksins er
háð skörp barátta fyrir því að
lyfta Sjálfstæðisflokknum upp
til æðstu valda í þjóðfélaginu,
fá honum að meira eða minna
leyti í hendur tauma ríkisvalds-
ins. Vafalaust mundu fasistaöfl
flokksins ekki láta á sér standa,
til þess að nota slíkt tækifæri
stefnu sinni og starfsaðferðum
síra Knúts til framdráttar, og
hvernig hugsa Framsóknarfor-
Villurnar og umhverfi peirra: gras,
trjámnnar, blóm, girdingar.
Kjallaraibúd viö Hverfisgötu. —
Gluggar neoanjardar. Island „hefir
ekki \efni á“ ad bgggja gfir pettd
fólk, sem liér býr.
3509 manns búa í kjallaraíbúð
|uný,í Reykjavík. Þaraf yfir 1000
börn. Kjallaraíbúðunum fjölg-
ar ár frá ári, þvert ofan í öll
lög.
Yfir 1000 manns af þessufólki
býr í rökum, dimmum holum,
þar sem gluggar eru neðanjarð-
ar og rottugangur tíður. Þess-
ingjarnir sér þá að verja lýð-
ræðið. Ætla þeir að láta liart
mæta hörðu og kæfa ofbeldi
fasismans í fæðingunni, eða
ætla þeir að „beygja .af“, og
standa ráðþrota gegn sókn hans
og sigurvinningum? Hvernig
hugsa þessir sömu hægri for-
ingjar sér að koma á aftur lýð-
ræði hé;r í landi eftir að fasista-
klíka Sjálfstæðisflokksins hefir
náð töglum og högldum þjóð-
félagsins í sínar hendur? Láta
þessir menn sér dettá í hug t.
d., að lýðræðið í Þýskalandi
verði endurreist með lögum og
þingræði?
Alt þetta er fjarstæða, sem
jengunt^ ábyrgum stjórnmála-
manni innan Framsóknarflokks-
ins dettur í 'hugí í alvöru.
Kommúnistum er ljóst, aðfas
isminn verður aldrei kveðinn
niður með vetlingatökum og
þýðingarlausu föndri. Það lið
sem getur ráðið niðurlögúm
hans, verður að ganga hiklaust
til verks og vita æfinlega hvað
það vill, og vera þess albúið,
að láta hart mæta hörðu ef fas-
isminn ætlar að leggja frelsí
alþýðunnar og lýðræði landsins
í rústir.
Richard Thors byggir sér nýtt
skrauthýsi, pótt hann eigi ágœtt
hús fyrir.
Kjallaralbúd viö, Hverfisgöta.Glugg-
arnii' era nedanjar'öar. Ristin yfir
peirn: pad er grasid, trén, blómin
fyrir fátœklingana.
ar íbúðir eru klakstöðvar fyr-
ir berkla.
púsundir manna ganga at-
vinnulausir í Reykjavík. Múr-
arar, trésmiðir, byggingaverka-
menn, sem horfa með kvíða
til framtíðarinnar. Þeir eru allir
reiðubúnir til að vinna. Þeir þrá
ekkert eins og að vinna fyrir sér
og sínum. Og ekki vantar verk-
efnin: Það þarf að bjarga þús-
undum kvenna og barna úr
heilsuspillandi holum og hreys-
um, byggja handa þeim sóma-
samleg hýbýli.
Og þetta bannar auðvalds-
skipulagið á Islandi nú. Það
bannar verkamönnum að bjarga
sér, — bannar þeim að byggja
heilsusamlegar íbúðir fyrir sig
og sína.
En mennirnir, sém ræna og
rupla bankana og þjóðina, láta
greipar sópa um eignir ogtekj-
ur þjóðariniiar, þeir geta bygt
— og það jafnvel mörg skraut-
liýsi hver.
petta er ekkert réttlæti.
petta er kúgun, sem fjöld-
inn á íslandi er beittur, kúgun,
sem verður að afnema.
Það verður að tryggja það
að 'stllir, sem vilja vinna, fái
að vinna, — að lögunum, sem
banna kjallaraíbúðir verði fram-
fylgt, — að lögunum, sem
tryggja verkamannabústöðun-
um helminginn af tekjum tó-
bakseinkasölunnar verði fram-
fyigt.
Alþýðan heimtar að löginséu
framkvæmd. — Líka þau lög,
sem fyrirskipa það að gera upp
Höll Stefáns Tlioramnsen, byggö
fyrir blóöpeningana frá sjúklingum
Reykjavíkur.
Pannig líta hreysin út. Á kostnaö
mannanna, sem búa viö svona hús-
nœdi, eru hallirnar byggdar.
gjaldþrota fyrirtæki, í stað þess
að lána þeim hverja miljónina
á fætur annari.
Heildsalaklíkan, sem sölsar
undir sig það fé, sem alþýðuna
vantar til að lifa sómasamlegu
lífi, hótar með ofbeldi, æsir
upp til fasisma.
íslenska alþýðan verður að
sameinast til að hnekkja ofbeldi
þessarar klíku, til að skapa
réttlæti og sómasamlegan að-
búnað fyrir hinar vinnandi stétt-
ir íslands.
Kínverjar gera
lofiárásír.
Framhald af 1. síðu.
Samkvæmt fyrirskipun kín-
verskra hershöfðingja lögðu
flugmenn þeirra aftur til orustu
við Japani og skutu nú niður
þrjár japanskar sprengjuflugvél
ar, sem féllu logandi til jarðar.
Auk þess skutu Kínverjar niður
nokkrar hraðfleygari hjálpar-
flugvélar.
TEIKNISTOFA
Signrðar Thoroddsen
verkfræðings,
Austurstræti 14. Sími 4575.
Otreikningur járnbentrar
steypu, miðstöðvarteikningar
og önnur verkfræðingsstörf.
(/sÍx&rbbi>%
„Hvernig hefir pér gengið, i dag“
sagöi Magnús Sigurdsson viö vin
sinn Jónas Jónsson. Hann mœtfft
honum viö Verkamannaskýlid og
voru bádir aö koma necan frá
höfn. „O, hvad œtli petta gangi, —
alttaf eins“, sagöi Jónas. ,Ja, petta
er auma helv .... lífíö,‘“ svamöi
Magnús, ég er mi búinn aö> vera
á snöpum eftir vinnu i allan dag og
hef ekki fengid eitt einasta handar-
tak. Og svona er petta búíö aö
ganga síöustu 6 mánuöina, nema
tvisvar törn í atvinnubótavinnunn'i.
Ja, mér er siem ég sjái framan i
hana Margréti, pegar ég kem enn
einu éinni allslaus heirn".
„O, ég hef svo sem sömu sög-
una aö segja. Paö er hart aö vera
kominn á sjötugs aldur og vera aö
reyna aö prœla fyrir, sér og fái pa?í
ekki ieinu sinni. Síöan ég var rekinn
frá skólanum fyrir eina sannoröd
grein um Kntit, hef ég lifaö versta
sultarlifi. Og ekki vantar samt aö
maöur reyni aö bjarga sér. Ég byrj-
aöi meö nýbýli, en paö lenti allt
á hausnum eftir tvö ár og ég sat
bara uppi meö skuldirnar".
„Ja, láttu mig pekkja paö, aö
reyna aö komast burt hérna af\
mölinni. Ég œtlaöi lika aö fá mér
trillubát og gat fengiö einn meÖ
ágœtum kjörum, en purfti aö setja
nýja v4l í liann. Og hvernig ssm ég
réyndi aö slá peninga gegn veöi í
vélinni, pá var paö ómögulegt. —
Bankastjórinn bara hristi hfífuöia,
pegar ég kom meö víxil og veö. í
vélinni fyrir. — „Nú, ég pekkti
petta svo sem“, — bœtti Magnús
viö, niöurlútur.
„Já, paö er enginn leikur aö
bjarga sér, en haröast finnst méf
af öllu aö vera svo skammaöur i
blööunum fyrir aö maöur nenni ékki
aö vinna, og eiga svo á hœttu aö
missa kosnit)garréttinn ef maöur vill
ekki svelta", — svaraöi Jónas.
„Eiga á hcettu“, — át Magnús
Upp eftir honum, — „ég held maö-
ur sé svo sem búinn aö pvi 'aö
missa hann. Ekki lœt ég allan lxóp-
inn svelta, pegar ekkert af börn-
únum fœr vinnu neinsstaöar. Paö
voru verri snákarnir, sem pú ólst
viö brjóst pér, Jónas, og komu peim
réttindaránum á“.
„Ö, já, pau riöu baggamuninn meö
aö koma ihaldinu aö, — maöur sér
margt mi, sem mann ekki grun-
aöi áöur. Ég hélt aldrei, aö ég
œtti eftir aö tala eins og kommi, og
paö pegar atlir kommarnir vceru
komnir l fangelsi", og Jónas
varpar öndinni mœöulega. „Maö,-
lir pakkar fyrir aö sitja par ekki
sjálfur‘“.
„Hvernig cítti manni lika aö fara
aö detta i hug, aö Eyjólfur í
Mjólkurfélaginu léti fam aö gera
upp Kveldúlf og setja mig frá,
bara svo aö Garöar yröi formaöur
flokksins og forsœtisráöherra, psg-
ar Ólafur varö aö fam út úr, og
Knútur bankastjóri meö Eyjólfi? —
Eöa hvernig átti maöur aö var-
ast, aö fariö yröi aö skoöa Haf-
stetnana, Thorsarana, Thorarsnsen-
ana og alla pessa sem Gyöúigc{,
og belta mann sömu útskúfun, ef
maöur var giftur konu, sem ein-
(Frh. á 4. síðu.)