Þjóðviljinn - 27.08.1938, Blaðsíða 2

Laugardag-urinn 27. ágúst. 1938
l»J6ÐVILJIfeIN
Efffr Hákon Bjarnason skógrœkfarstjóra.
Helstu framkvæmdir skóg-
ræktar ríkisins á árinu 1937
voru þessar:
friðunarstarfsemi
Skógarfriðunin er nær ein-
göngu, falin í því, að koma upp
girðingum, og fyrsta skilyrðið
til trjáræktar á skóglausum bTett
um er að koma upp fjárheld-
um girðingum. Af því er aðal-
starf skógræktarinnar falið í því,
að girða lönd og endurbæta
gamlar girðingar. Bæði í fyrra
og árið þar áður var aðalstarf-
ið að endurbæta gamlar girð-
ingar til þess að friðunin færi
ekki út um þúfur er girðingarn-
ar gengu úr sér. Yfirleitt hefir
viðhaldi girðinga hrakað síðari
árin sakir þess, að nægilegt fé
fekst ekki til að endurbæta þær.
Nú hefir að nokkru verið bætt
úr þessu, því að úr meiru fé
hefir verið að spila, en betur
má ef duga skal. Með sama á-
framhaldi og hingað til mun
vera hægt að endurbæta og
leggja að nýju allar stærstu girð
ingar skógræktarinnar á næsíu
3 árum og áður en því er lok-
ið má vart búast við miklum
nýjum framkvæmdum.
í fyrra var um helmingur girð
ingarinnar umhvérfis Vaglaskóg
endurnýjaður að öllu leyti nema
því, að margir hinna gömlujárn
stólpa voru notaðir aftur. Oamla
girðingin var orðin 30 ára og
hafði aldrei fengið verulega
endurbót. Hún hriplak öllu sauð
fé, sem að henni kom, þrátt
fyrir allar smábætur á verstu
stöðum. Væntanlega verður
Vaglaskógargirðingin að fullu
endurbætt á þessu ári og ætti
þá skóginum að vera borgið
næstu áratugina. Ennfremurvar
öll girðingin í Ásbyrgi gerð upp
og miklu af nýju neti bætt í
hana. Verst hefir gengíð að
verja byrgið fyrir geitum, sem
eru allra skepna áleitnastar og
allra kvikinda verstar í skógi,
'ép í sumar sá ég hvergi geitur
í byrginu í fyreta sinn. Þórs-
merkurgirðingin þurfti mikilla
endurbóta við á árinu sakirþess
að vatnavextir höfðu brotið og
bramlað girðinguna á löngu
svæði. í fyrra var öll girðingin
lagfærð, en engu að síður varð
að verja 1100 krónum til endur-
bóta, á þessu ári.
Auk þessara viðgerða, sem
námu allmiklu, var um 1100 kr.
varið til þess, að koma upp
girðingum um væntanlega trjá-
lundi og Skógræktarfélag Ey-
firðinga var styrkt með rúmum
400 kr. fil þess að það gæti lok-
ið við girðingu um Leynings-
hóla, sem það hefði annars orð-
ið að gefast upp á. Leynings-
hólaskógur er með afbrigðum
fagur skógarteigur, sem farið
hefir verið mjög illa með á und-
förnum árum. Hann er síðasti
skógurinn í Eyjafirði svo telj-
andi sé, en áður hefir Eyja-
Effírfarandí grcín cr tekín upp úr Árssrífí
Skó$rækíarféla$s fslands 1938, og bírf hér
med feyfí höfundar. Ársrífíd er nýkomíd úf
112 blaðsíður að sfærð og vandað að frágangí
fjörður verið með skógríkustu
bygðum á landi hér.
Á árinu var einnig gengið frá
kaupum á Stórhöfðaskógi í
Fnjóskárdal. Hann lá áður und-
ir Þverá, en er vestan megin
árinnar. Ástæðan til þess, að
hann var keyptur, var aðallega
sú, að árinu áður höfðu ná-
grannarnir stolist í skóginn og
gert þar einhver hin mestu spell
virki, sem ég hefi séð í nokkr-
um skógi. Mannagreyin voru að
verða heylausir og lá við hor-
dauða hjá þeim, og hefðu þeir
ekki farið í skóginn til þess að
ná sér í lim, mundi mikið af
fé þeirra hafa fallið. Af þeim
ástæðum var séð í igegnum fing
ur við þá og þeir eigi kærðir,
en annars hefði verið ástæða
til að hegna þeim mjög fyrir
þvílíkar aðfarir, en þeir höfðu
farið í skóg þegar mannhæðar
skaflár lágu að trjánum og
höfðu höggvið ofan af stofnum
trjáa, sem voru 4—6 metrar á
hæð.
UPPELDI TRJÁPLANTNA
var aukið mjög á árinu eftir
því, sem tök voru á. Græðireit-
urinn á Hallormsstað varstækk-
aður enn, svo að nú er hann um
helmingi stærri en hann varvor
ið 1935. Ennfremu rvar aukið
við græðireltinn í Múlakoti í
Fljótshlíð og reiturinn á Vögl-
um í Fnjóskárdal komst að
nokkru leyti í rækt aftur og
kernst í fulla rækt á þessu sumri
jer; nú fer í hönd. En reiturinn
á Vöglum er kominn í me^tu
óhirðu og var orðinn til hábor-
innar skammar.
Það tekur ekki að gréina frá
því, sem sáð var í reitina, en
hinsvegar skal þess gehð, hvaða
plöntum dreifplantað var, því
að þær plöntur ættu helst að
vera hæfar til útplöntunar vorið
1939 án mikilla vanhalda, en
vanhöld fara nokuð eftir árferði
Skrá yfír trjáplöntur dreífplantað voríð 1937.
, Björk Reynir Lerki Hvítt greni Dougl- asgrcni Blá- greni Víði- kvistir Samtals.
Múlakol . . . Hallormsstaðir 8210 2/0 9300 2/0 5990 2/0 32.50 3/0 5000 4/0 2700 3/0 120 3/0 100 2000 14200 22470
Vaglir . . . 2/0 4600 4900
Samtais: 17410 13340 5000 2700 120 10o| 2000 41270
VIÐARHÖGG.
Sumarið 1937 var mikill hluti
sunnanverðs Vaglaskógs grisjað
úr, enda var þess síst vanþörf,
því að mikill hluti hans hefir
aldrei verið hreinsaður áður.
Sumsstaðar var kjárrið orðið
svo samflækt, að vart var gang-
andi manni fært þar 'í gegn.
Við grisjun á ungskógi verð-
ur eftirtekjan rýr og fyrstagfisj
un svarar venjulega alls ekki
kostnaði. Viðurinn, sem fellur,
er of gránnur og renglulegur til
þess að menn vilji alment nýta
hann fyrir það verð, sem kost-
ar að draga hann fram. Enda
hefir það líka staðið fyrir allri
grisjun í sunnanverðum skógin-
um, að engir kaupendur voru
að viði, sem þar fell, og því var
látið sitja við skóginn ógrisjað-
an. Kolabrensluofninn hefirbætt
töluvert úr þessu, og nú er all-
ur viðarúrgangur settur í ofninn
og brendur til kola, sem svo
síðar eru ýmist seld til fóður-
bætis eða notuð til að knýja
áfram kolabílinn, sem er stór
Diamond bifreið, er tekur um
tvö tonn og notuð er til allskon-
pr flutninga í þágu skógræktar-
innar. Af því að nú var hægt að
gera nokkuð verðmæti úr Lleg-
asta kjarrinu ,var mjög hreins-
að til í suðurenda skógarins.
Samanlagt var höggvið á Vögl-
um um 112 tonn af yiði og var
meir en þriðji hluti þess að-
eins til kolageLðar. Á Hallorms-
stað var höggvið svipað magn
eða 113 tonn. Samanlagt hafa
því skógar þessi rgefið af sér
225 tonn af viði á þessu eina
sumri.
Samkvæmt mælingum ,sem
gerðar hafa verið á vexti skóg-
anna munu þeir vaxa um 1 m
á hverjum hektara lands og er
það nokkru meira en hálft tonn
af fullþurrum viði. Nú eru mæl-
ingar þessar ekki svo oft end-
urteknar, að fyllilega megi
byggja uá| Iþeim, en þær eru
aldrei mjög langt frá því rétta.
En samkvæmt þeim eiga að
vaxa um 300 tonn af fullþurr-
um viði á Hallormsstað áhverju
ári og um 100 tonn á Vöglum.
Á Vöglum hefir því verið felt
nokkru meira en meðalársvexti
nemur, en miklu minna á Hall-
brmsstað. I þessu sambandi má
geta þess, að á Hallormsstað er
nokkuð farið að nota rafmagn
fil suðu og hitunar, en á
1 Skjögrastöðum, sem er hjáleiga
frá Hallormsstað, er eingöngu
notaður eldiviður til hitunar og
eldamensku og á Vöglum er
sama máli að gegna. Á s.l. ári
voru notuð um 7,5 tonn af viði
til' alls á hvorum þessara bæja,
Hallormsstað með hjáleigu og
á Vöglum. Á öllum þessum stöð
um eru hitunartækin aðallega
gerð fyrir við og notast hanír
því miklu betur heldur en þar,
sem venjuleg kola- og kokseld-
stæði eru. En af þessu má draga
þá ályktun, að enda þótt hver
bær notaði 10 tonn af eldiviði á
ári, mætti sjá 40 bæjum fyrir
eldsneyti úr Vagla- og Hallorms
staðaskógum. Á þessum tveim
stöðum eru um 800 hektarar
vaxnir allsæmilegum skógi og
mun vera leitun á öðrum 800
hekturum lands á öllu landinu,
sem gefa jafnmikinn arð af sér.
Á árinu voru flutiir inn 25 ofn
ar til þess að brenna í eldiviði
og hafa þeir, ásamt þeim 30
ofnum, sem áður voru fluttir til
landsins, aðallega verið seldir í
nágre'nni Hallormsstaðar- og
Vaglaskóga til þess að bændur,
sem keyptu við úr skógunum
gætu betur fært sér hann í nyt.
Þessir ofnar eru miklum mun
sparneytnari en venjulegir ofh-
ar og kosta nú ekki nema 35
kr. hver.
NÁMSSKEIÐ I TRJÁRÆKT.
Tvö trjáræktarnámsskeið voru
haldin á árinu ,annað í Skaga-
firði ,en hitt á Hallormsstað, og
er enginn efi á að mikil nauðsyn
er fyrir slík námsskeið ogþyrfti
að fjölga þéim þegar á næstu
árum. Pað ,sem hingað til hef-
ir dregið hvað mest úr að slík
1 námsskeið væru haldin, er, að
skortur á plöntum hefir verið
tnjög tilfinnanlegur. Pað er
! gagnslaust að balda námsskeið,
ef ekkert er iil að gera á þeim.
Nú hlýtur plöntufjöldinn að auk
! ast með hverju árinu og þá
! getur Skógræktin stækkað verka
hring sinn á þessu sviði til
muna.
Að lokum má geta þess, að
yeðurathugunarstöð var settupp
á Hallormsstað í fýrra. Getur
slík' stöð orðið iil þess að gefa
ýmislegar gagnlegar bendingar
í framtíðinni.
Eins og sjá má af greinargerð
þessari hafa framkvæmdir síð-
asta árs aðallega beinst að því,
að bæta úr ýmsu, sem lagfæra
þurfti í þeim skógum, sem þeg-
ar hafa verið teknir til friðun-
ar. Eins og getið var umi í fupp-
hafi verður sú starfsemi látin
sitja í fyrirrúmi fyrst um sinn,
uns? lokið er að bæta úr öllum
ágöllum og misfellum. Pess
vegna er tæplega hægt að bú-
ast við miklum nýjum fram-
kvæmdum fyrr en því er lokið,
nema því aðeins að fjárfram-
lög til skógræktar hækki að
verulegum mun nú þegar
Framh 3. síðu.
Sænskar rikisskuldir voru í maí-
mán. s.l. 2,439 — tvö þúsund fjögur
■nuoífuu niu So npBf.id Qmpunn
króna, og hafa aukist á þessu ári
um 8,23 milj. kr. Það er svo sem
ekkert einsdæmi að ríki skuldi,
en það er ekki sama hverjum skuld-
að er og líklega eru fLest lánin
sænsk innanríkislán. Sænska þjóðin
er eins og kunnugt er ein ríkasta
þjóð' í Evrópu.
Mussolini hefir nýlega sent son
sinn einn til Berlínar til að kynna
sér nýjungar í kvikmyndatækninni
og athuga möguleikana á samvinnu
milli fasistaríkjana um kvikmynda-
tökum. Fyrsta filman sem á að tak-
ast í þessari samvinnu er „Júlíus
Cæsar“ og hefir Mussolini skrifað
textann sjálfur. , j
Sonur Mussolini, Vittorio, hefir
líka skrifað kvikmynd sem hlotið
/íiefir verðlaun í ættlandinu. Fjallar
hún um dáðir flughernaðarins og
hina guðdómlegu list, að varpa
sprengjum yfir fjandmennina.
Það er útbreiðsluráðherra Qöbbeis
sem semur fyrir Þýskalands hönd
við son Mussolinis um hina væntan-
legu samvinnu.
t smáþorpi skamt frá Budapest
urðu tveir 10 ára strákar ósáttir
nú fyrir skömmu. Þeir ákváðu að
jafnn þetta með sér með einvígi,
keyptu sár byssur og fóru út i sikógi
arrjóður, sneru saman bökum og
g,:ngu 20 skref hvor frá öðrum og
skutu síðan. Annar drengurinn hitti
hinn með kúlu í höfuðið og lést
hann auðvitað samstundis.
**
í fyrra var framjnn glæpuir í Sví-
þjóð, sem mikla athygli vakti. Mað-
ur að nafni Thurneman réðist ásamt
4 félögum sínum um nótt inn í húsi,
verkstjóra nokkurs sem þeir vissu
að hafði undir höndum stóra fjár-
upphæð sem hann skyldi borga með
verkamönnunum næsta dag. Myrtu
þeir bæði verkstjórann og konu
hans og kveiktu síðan í húsinu og
brann það til kaldra kola og fórust
þar gömul hjón sem sváfu uppi á
lofti. Morðingjarnir voru allir hand-
teknir, því maður sem þeir höfðu
ætlað að fá með í fyrirtækið, en
sent ekki vildi, kom upp um þá.
En nú er komuð upp mál eitt
þessu viðkomandi í smábæ einum í
Svíþjóð, þ. e. a. s. í énokkuð óeig-
inlegri merkingu:
Maður nokkur stefndi tveim öðr-
um fyrir að hafa kallað hann
Thurneman, sem var ekki hans rétta
nafn.
Þeir voru dæmir til að greiða
skaðabætur og borga málskostnað.