Þjóðviljinn - 01.09.1938, Blaðsíða 3

Þ JÖÐ VILJINN
Fimmtudagurinn 1, sept. 1938
þiðmnuiNN
Málgagn Kommönistaflokks
íslands.
Ritstjórl: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur nt alla daga nema
mánuda ^a.
Aski íftargjald á mánuði:
Reykja\ ík og nágrenni kr. 2,00.
Annarss taðar á landinu kr. 1,25.
1 lausniölu 10 aura eintakiö.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Simi 2884.
Bæfarsffómair~
fejöríð á Norð*
fírðL
Alþýðublaðið spyr af mikilli
vandlætingu: »Hversvegna þegja
kommúnistar um bæjarstjóra,-
efni sitt á Norðfirði?« Reynir
blaðið að láta menn lesa það á
rnilli línanna, -að einhver m,aður,
sem Norðfirðingum s,tóð stór
hætta af hafi átt að taka við
bæjarstjcrastarfinu, eftir bæj-
arstjórnarkosningarnar í vetur.
Svo hafi hinir vísu »Skjaldbo,rg-
armenn« brugðið við á síðustu
stundu og rofið gerða, samninga
til þess að bjarga bænum frá
hinum hættulega bæjarsitjóra.
Pað gæti ef til vill orðið efm
til áróóurs hjá »Skjaldborgar-
mönnum að halda slíku fram, og
þó einkum til þess að afsaka. svik
þeirra að loknum kcsningunum í
vetur. Pað á sem sé að telja fclki
trú um að bæjarmálefnasamn-
ingurinn og alt samkomulag
verkalýðsflokkanna hafi verið
rof ð til þ s,s að bjarga bænum
úr klóm. óhlutvandra manna,
sem bæði Pjóðviljinn og Nýtt
land skammist, sín fyrir að
nefna. Hins geta þeir ví,su herr-
a,r auðvitað ekki, áð nokkru áð-
ur hafði náðst samkomulag um
þennan sama „meinvætt“ og A1
þýðuflokkurinnn hafði ekkert
við það að athuga fyr en eftir
að kosningum var lokið.
Annars er síður en svo að
þessi tegund áróðurs hafi nokk-
uð að s'gja fyrir Norðfirðinga.
Peir vita, allir sem einn, hvaða
samkomulag hafði náðst um
bæjarstjóra milli flokkanna og
hvaða samningar voru sviknir af
Skjaldborgármönnum. Skrif Al-
þýðublaðsins eru því alveg út, í
hött, eða ætluð einhverjum Öðr-
um til sannfæringar en Norð-
firðingum. Sem innlegg í kosn-
mgabaráttuna á Norðfirði eru
þau vindhögg.
Kommúnistum er það ekkert
leyndarmál, að samkomulag náð-
ist um það á Norðfirði, þó aö
ekki færu fra,m um það skriflég-
ir samningar, að Jóhannes Stef-
ánsson yrði bæjars,tjóri, ef
verkalýðsflokkarnir næðu sam-
eiginlegum meirihluta, við bæj-
arstjórnarkosningarnar, sem vit-
að var. Frá þessu samkomulagi
gengu tveir af bæjarfulltrúum,
Alþýðuflokksins eftir beinni
skipun frá Jónasi Guðmunds-
syni og Stefáni Jóh. Stefánssym.
Effír Jóhannes Sfefánsson, formann
VerMýdsféíagsíns á NorðfírðL
Á þeim tímamótum, sem nú
fará í hönd, er þörf fyrir íbúa
Neskaupstaðar ,að gera sérgrein
fyrir því ástandi, sem nú ríkir
í bænum, ekki aðeins hjá bæj-
arsjóði, heldur og í hinu öag-
lega lífi, í félagslífinu, er ásinn
drjúga skerf í að móta og
þroska það fólk, sem byggir
þetta unga fiskitún.
Fólkið á við margskonar erf-
Og Aþlýðubb’ðinu þýðir ekki að
telja einum e'nasta Norðfirðingi
trú um að þetta hafi átt skylt við
umhýggju fyrir hag bæjarins.
Þetta var aðeins einn þáttur í
herferð þeirri, sem Skjaldborgin
lióf gegn álþýðunni í landinu eft-
ir bæjarstjórnarkosningarnar í
vetur. Orsakirnar voru hinar
sömu er knúðu Stefán Jóhann til
þess að ganga, á gerða samninga
hér í Reykjavík, til þess að lyfta
undir hag íhaldsins og koma ein-
um af mönnum þess aukre’tis í
bæjarráð. Pað var um sömu for-
sendur að ræð \ og þegar Jafn-
aðarmannafélagið var rekið úr
Alþýðusambandinu og Alþýðu-
flokkurinn klofinn. Hinsvegar
gáfu „Skjaldborgarmenn“
kommúnistum kost á fð kjósa
Eyþór Pórða,r,son með sér eftir
að þeir voru búnn- að svikja alt
samkomulag bæði um bæjarstj.
og önnur mál. Þess má geta hér
til skýringar, að Stefán Jóhann
gaf kommúnisttim líka, kos,t á
því að veita sér kjörfylgi í bæj-
arstjórn, eftir að hann hafði í
einu og öllu rofið samkómulag
það er náðist fyrir kcsningar.
'Annars eru þéssi skrif þeim
mun einkennilegri, þar sem Odd-
ur Sigurjónsson hefir upplýst
það í Alþýðublaöinu að kommún
ístar hafi haldið fast á því að
Jóhannés Stefánsson yrði bæjar-
stjóri. Reks,t svo ailur vaðall
blaðsiins í fyrradag á þessar upp-
lýsingar Odds, Sigurjónssonar.
Kommúnistar kröfðust þess
að staoið væri við samninga
verkalýðsflokkanna, en þeir
vildu þó greiða, hverjum þeim
Alþýðuflokk: manni atkvæði til
bæjarstjórasóarbsins, sem var
trúandi fyrir þvi.
Skjaldbor in vildi. hinsvegar
ólm að bæjarstjórnin yrði rof n.
Til þesa þurfti hún fyrst og
fermst að velja einhvern þann
mann í bæjarstjórastcðuna, sem
var óhæfur og kommúnis; ar
mundu aldrei. veita kjörfylgi. Pá
var gatan rudd að dómi Skjald-
borgarinnar til samstarfs í bæj-
arstjórn Norðfjarðar við bæði
Framsókn og íhaldið. En nú er
eftir að vita hverju norðfirsk al-
þýða svarar þessum skollaleik.
Undir því er korrrð hvort Norð-
firði verður á komandi árum
stjórnað af alþýðupni eða, breið-
fylkingu íhalds, Framsóknar og
Jónásar Guðmundssonar.
JÓHANNES STEFÁNSSON
iðleika að stríða, það stofnar
sín félög til þess að verjast á-
gangi og ofsóknum hins mann-
lega illgresis, og til þess að
auka styrk sinn í baráttunni fyr-
ir betri kjörum og meiri nrenn-
ingu.
T smábæjum a félagslíf oft ilt
uppdráttar, og hefir svo oft ver-
ið hér, þó raunar komi stund-
um þau tímabil, að félögþrosk-
ist og dafni, og fer það eftir
fjárhagsafkomu alþyðunnar.
Samfök híns vinnandí
fóífcs.
Sá félagsskapur, sem á að (
vera afltaugin í lífi vinnandi
manna er stéttarfélag þeirrá.
í kringum síðustu aldamót
var hér félag verkamanna, sem
barðist fyrir ákveðnum vinnu-,
tíma og föstu kaupgjaldi. Bar
það lífinn árangur.
Á stríðstímum var hér verka-
mannafélagið „Starfandi“, og
1922 var nústarfandi verklýðs-
félag stofnað.
Aðstaða félaga þessara var
ill, enda við fjársterka ogharð-
snúna atvinnurekendur að eiga,
og verkalýðurinn vanastur stjórn
hinna alráðandi kaupmanna og
eigi eins fús til samtaka og nú.
Kom Verklýðsfélag Norðfjarð-
ár, á styttri vinnutíma og hærra
kaupi. Háði snarpar kaupdeil-
ur, en varð þó stundum að ’láta
í minni pokann.
Eftir 1932 var nokkur hnign-
un á starfsemi félagsins. For-
ustaþess varð hógvær ogværu-
kær. Verkamennirnir höfðu ekki
sjálfir stjórnina.
En 1937 urðu snögg umskifti,
hinir eiginlegu vinnuseljendur
náðu stjórninni, og þeir "fundu
gjörla hvar skórinn krepti að.
Félagið sótti upp á við, og er
nú sterkt baráttutæki alþýðunn-
ar fyrir betri afkomu. Pað hef-
ir undir sterkri stjórn samein-
ingarmanna, bætt kjör tíma-
kaupsmanna verulega síðustu 2
árin, og það mun trúlega halda
, áfram| á þeirri bráut, í höndum
sömu stjórnar.
Milli bæjarfélagsins og sani-
taka alþýðunnar, í bænum,verð
ur að vera gott samstarf, þá
vegnar báðum aðilum vel. En
það ei aðeins fengið með
því, að alþýðan kjósi fulltrúa
úr sínum röðum í stjórn bæj-
arins. Og það mun hún gera
11. sept. n.k. með því að láta
sameiningarmenn fá meirihluta
í bæjarstjórninni, því öll stjórn
verkalýðsfélagsins er á þeirra
lista.
Ýms menníngarfélög.
Alþýðan hefir og nokkur önn-
ur félög, sem vinna að velferð
hennar, en á mismunandi vett-
vangi og vil ég hér minnast
hinna helstu:
Fyr á árum starfaði hér stúka,
sem var mjög öflug, og vann
merkilegt starf og mikið til bölv
unar Bakkusi, til útrýmingaf
drykkjuskaparóreglunni, er staf-
aði mest af smygluðu víni og
illræmdu heimabrugguðu öli.
— Undan rifjum þessarar stúku
rann barnastúkan, sem senni-
lega hefir allra félaga rnest átt
'þátt í því að efla félagsþroska
unglinga og gera unga menn
eins bindindis- og reglusama
hér í bænum sem rauti ber vitni
um. — Bæjarstjórnin þarf að
styrkja með ráðum og dáð
hverja þá starfsemi, senr miðar
að því að efla siðferðisstyrk
einstaklinganna. Hún þarf að
styrkja bindindisstarfsemina, því
áfengið er óvinúr alþýðunnar,
og það gerir aðeins sú bæjar-
stjórn, sem er slcipuð bindindis-
mönnum.
Hún fæst aðeins með því að
koma sameiningarmönnum í
meirihluta, því listi þeirra er
einungis skipaður algerum
bindindismönnum og reglu-
mönnum, þ. á. m. einum elsta
og þrautreyndasta baráttumanni
fyrir bindindis- og öðrum félags
málum fólksins hér í bæ og
víðar.
Ífsróffasfairfsemín,
Lengi hefir starfað hér íþrótta
félag, félag unga fólksins. Ligg-
ur margt gott að baki þess.
Nokkur undanfarin ár hefir starf
semi þessi verið í fullu fjöri, og
íþróttalíf bæjarins fleygt fram.
En morg verkefni bíða óleyst
á sviði íþróttamála, sem þvi,
aðeins fæst lausn á, að samtaka
starfi bæjarstjórnin og íþrótta-
félagið.
íþróttafélagið er svo lreppið
að hafa einn duglegasta og
reglusamasta ungan mann bæj-
arins fyrir formann, og sáhinn
sami er í efsta sæti á samein-
ingarmannalistanum. Unga fólk
ið í bænum styrkir sjalft sig,
eflir íþróttirnar best með því
að standa fast um það að koma
sínum mönnum úr sínum fé-

rv&fí)b}>%
Sigurður Einarsson, dnsent er nýj-
asta vonarstjarnan ú liimni Heima-
trúbodsins. Telja dhrifamen'fi í peim
herbúdum, að Sigiucur nálgist nú
ört hina „hreinu‘‘ kenningu, og sé
pa& afleiðing „visinda‘‘-mnnsókna
hans í gu&frœ&j. Ýmsir hafa haldid
pví fram, a& Sigur&ur vceri svo oft
búinn q& hafa hamskifti og breg&a
sér i ýjnsra kvikinda líki, a& hann
mundi ekki pola fleiri snarsnúninga.
En lipurd klerksins vir&ist síst fara
mink/tndi me& aidrinum.
lögum í bæjarstjórnina. Og
þeir skipa hinn trausta D-lista.
Kvenfélögín,
; Sérstæður ,en mikilvirkur fé-
lagsskapur er hið unga, fjöl-
menna Slysavarnarfélag kvenna,
sem hefir rutt nýjar brautir á
sviði slysavarnamálanna, svo
önnur hliðstæð félög ættu að
taka sér til fyrirmyndar. — Á
ég þar við þá leið, sem félagið
hefir farið til þess að auka ör-
yggi þeirra manna, sein mest
og best afla þeirra verðmæta,
sem öll afkoma þessa bæjar-
félags byggist á, þ. e. sjómann-
anna. Hefir félagið látið þeim
vélbátum hér á staðnum, sem
þess hafa beiðst, í té, alt að
helming andvirðis talstöðva í
bátana.
Hefir þetta leitt til þess, að
flestir stærri vélbátar hafa get-
að fengið talstöðvar fyrir þess-
ar snjöllu ráðstafanir kvenfólks
ins. Er þetta eflaust raunhæfari
aðferð, til þess að auka öryggi
sjómannanna, heldur en að
safna til björgunarskútu, sem
aldrei yrði hægt að reka.
Bæjarfélagið verður að styðja
þessa starfsemi kvennanna, og
munum við sameiningarmenn í
bæjarstjórn ákveðið standa með
auknu öryggi alþýðunnar og
það gerum við best með því
að efla slysavarnarfélögin að
mun.
Kvenfélagið ,.Nanna“, er fyr-
ir löngu stofnað, og hefir hér
unnið mikið menningarstarf og
styrkt með fjárframlögum ýms
nauðsynjamál. Hefir það, að
miklu leyti ,komið upp hinum
laglega lystigarði og lagði á
sínum tíma mikið fé í barna-
skólahúsið. Ber bæjarstjórn að
launa það á viðeigandi hátt.
Kvenfólkið er afskiptalítið af
pólitískum málum, en þar, sem
það leggur hönd að verki, mun
ar um það, eins og t. d. í sín-
um eigin félögum, þessvegna
ber bæjarstjórninni skylda til
að livetja þá krafta ,þá starfs-
Fratnhald á 4. síðu.