Þjóðviljinn - 07.09.1938, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Miðvikudaginn 7. sept. 1Q38.
Morgunblaðið lýsir auðvalds-
þjóðfélaginu íslenska og nefnir
pað ,,Paradís heimskingjanna“
þiöoyiuiNN
Málgagn Kommúnistaflokks
lslands.
Ritstjöri: Rinar Olgeirsson.
Rttstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudaia.
Aski Iftargjald ú múnuði:
Reykja\ ík og núgrenni kr. 2,00.
Annarsataðar á landinu kr. 1,25.
1 lausntölu 10 aura elntakiö.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Péliiísk áhríf
heíldsalanna*
í gær var drepið nokkuð á
afleiðingar heildsalavaldsins
fyrir atvinnu- og viðskiptamál
þjóðarinnar og bent á skyldu
núverandi ríkisstjórnar til þess
að hefta framferði heildsalanna
með því að uppræta þá sem af-
ætur þjóðfélagsins. Að þessu i
sinni skal nú komið nokkuð ýt-
arlegar inn á þá hlið málsins,
sem varðar hið pólitíska ástand
og dægurmálin í landinu.
Sjálfstæðisflokkurinn er klof-
inn milli lýðræðisafla og fasism-
ans. Innan flokksins er háð hörð
barátta milli þessara tveggja
skauta, og það eru fyrst iog
freinst heildsalarnir, sem efla
fasismann innan flokksins. Þeit
eru fésterkastir og hafa best ráð
á því að leggja fram kostnað-
inn af starfsemi flokksins
blöðum og öðru. Vísir er fyrst
og fremst blað heildsalanna í
Sjálfstæðisflokknum. Þeir eiga
hlutafélag Jiað, er gefur blaðið
út, og ráða þar lögum'og lofum
Það leynir sér heldur ekki fyrir
neinum, að Vísir er fyrst og
fremst málgagn fasismans innan
Sjálfstæðisflokksins. Vísir birti
hina alkunnu fasistaræðu Knúts
Arngrímssonar og varði hann
og skoðanir hans með „kjafti
og klóm“ meðan Morgunblaðið
var af veikum mætti að burðast
við að sverja kenningar Knúts
af Sjálfstæðisflokknum. Þó að
það sé vitað, að yfirgnæfandi
meirihluti kjósenda Sjálfstæðis-
flokksins sé lýðræðissinnaður
má enginn maður vanmeta þá
staðreynd, að þeir menn innan
flokksins, sem gildasta eigasjóð
ina, eru fasistar og hika ekki við
að slá skjaldborg um erindreka
Hitlers hér á landi.
Haldi heildsalarnir áfram
sömu afstöðu og þeir hafa nú,
vex hættan um allan helming.
Ekki aðeins af aukinni dýrtíð af
þeirra völdum og hrynjandi at-
vinnuvegum, heldur einnig og
jafnvel fyrst og fremst af því
að völd þeirra og áhrif innan
Sjálfstæðisfl. mundu halda á-
fram að vaxa.
Eins og sakir standa er bar
áttan gegn fasismanum fyrst og
fremst barátta gegn heildsala-
klíkunni þar sem fasisminn ?
sínar meginstoðir. Sú ríkisstjórn
sem vill taka upp baráttugegn
þessum meginfjanda tuttugustu
Morgunblaðið tók sér nýlega
fyrir hendur að lýsa þjóðarbú-
skap íhaldsins á íslandi. Lýs->
ing þess er þannig:
,,Á undanförnum árum hefir
framleiðslan hér verið rekin
með tapi. Atvinnuleysi hefir far
ið vaxandi. Skattar hafa þyngst.
Opinber eyðsla hefir l, aukist.
Gjaldeyrisvandræðin hafa magn
I ast. Skuldir ríkisins liafa hlað-
aflögufærir. Lánstraustið út á
við er glatað“ (Mbl. 25.-8.-
“35).
Það, sem Morgunblaðið er
að lýsa þarna, er búskapur auð
Valdsins á íslandi. Það er til
gamalt máltæki, sem segir, að
„hver sé sínum hnútum kunn-
ugastur“, og því miður er
alveg rétt þessi lýsing Morgun-
blaðsins á ástandi þess Jijóð-
skipulags, sem það hefir var-
ið af mestu harðfylgi. Alveg
eins víst og það, að þessi lýs-
ing Morgunblaðsins er rétt, er
hitt, að ekki tjáir að æðrast,
þótt nú sé svona komið. Hið
eina ráð, sem dugandi mönnum
s;æmir, er að kryfja til mergj-
ar hvers vegna svona er kom-
ið og hvað þarf að gera til
,þess að bæta úr þessu.
Eins og allir íslendingar vita,
stem komnir eru til vits og ára,
var ísland um eitt skeið nokk-
urskonár nýlenda frá Danmörku
Danskt kaupmannavald ogkon-
aldarinnar verður að beitaskeyt
um sínum þangað sem hann ei
fyrst og fremst fyrir.Þegar hin
beinlínis fjárhagsliega hætta
af heildsölunum og valdi þeirra
þættist við þá pólitísku hætiju,
ætti valið ekki að vera erfitt
fyrir ríkisstjórn, sem styðst
fyrst og fremst við alþýðu lands
ins.
En sjaldan er ein bára stök.
Heildsalarnir hafa þegar trygt
sér all veruleg yfirráð yfir höf-
uðbanka landsins. Landsbankinn
hefir látið fá tækifæri ónotuð
til þess að efla heildsalana að
auði, völdum og áhrifum, og
hirt minna um það að vanda,
þó að almenningi yrði aðblæða
fyrir þau afskifti. Þetta hefir
meðal annars haft þær afleiðing
ar, að hægri armur Framsóknar
flokksins hefir verið mjög deig-
iur í öllum aðgerðum gegn heild
sölunum, og jafnvel beinlínis
andstæður því að blakað væri
við þeim hendi.
En Framsóknarflokkurinn á
hér að velja milli fólksins ■
landinu og nokkurra manna,
sem hafa heildsölu að atvinnu.
Alþýðan til sjávar og sveita
krefst þess að oki heildsalanna
verði létt af henni. Hún vill ekkl
greiða þeim fjórar miljónir ár-
lega í okurskatt, eða afhenda
þeim frelsi og sjálfstæði lands-
ins.
ungsvald réði hér lögum og lof-
um og mergsaug íslenska al-
þýðu, svo að segja mátti að
hagur íslenskar alþýðu væri að
mestu leyti í höndum danskra
kaupmanna og algerlega háð
dutlungum þeirra.
Gegn þessu kúgunarofurefli
barðist íslensk alþýða áratug-
um saman með sinni alkunnu
ódrepandi þrautsegju.
Þá löngu og merkilegu sögu
er því miður ekki hægt að segja
hér að sinni.
Allir bestu synir íslenskuþjóð
arinnar börðust í fylkingar-
brjósti í baráttunni fyrir atvinnu
frelsi og sjálfstæði þjóðarinn-
ar. í þeim hóp má nefna nöfn
eins og Skúla Magnússon land-
fógeta, Fjölnismenn, Jón Si’g-
urðsson, Skúla Thoroddsen o.
fl. o. fl.
Sú frelsisbarátta var bæði
hörð og löng og lauk endanlega
með sigri. ísland hlaut versl-
unarfrelsi og pólitískt sjálfstæði
Það var loks árið 1918. Eftir
nokkra mánuði verður haldið
hátíðlegt 20 ára afmæli fullveld-*'
isins.
Það verður jafnframt afmæli
.20 ára fullkominna yfirráða ís-
lensku borgarastéttarinnar ylir
laindinu.
Það er að vísu svo, að ís-
lensk alþýða hefir verið kúguð
öll þessi rúmlega þúsund ár,
sem hún hefir búið í þessu
landi, kúguð af innlendu höfð-
ingjavaldi, innlendu og erlendu
kirkjuvaldi, konungi og kaup-
mannavaldi og síðustu 20 árin
af fullvalda innlendri borgara-
stétt, Jiví það var hin rísandi
íslenska borgarastétt, sem fekk
í hendur árangurinn af harð-
snúinni baráttu íslensku þjóðar-
innar fyrir frelsi sínu.
,.|Hvier heiðabóndi færði sína
fórn,
uns fyrsti sigur náðist, — ís-
lensk stjórn“.
Með fullveldinu fekk íslenska
borgarastéttin fult athafnafrelsi
fult svigrúm til þess að sýna
ágæti og yfirburði hinu frjálsa
einstaklingsframtaks, yfirburði
auðvaldsskipulagsins.
í óslitin 20 árin síðusíu hef-
ir einstaklingsframtakið —skipu
lagið sem Morgunbl. liefir bá-
jsúnað sem allra imeina bót,
auðvaldsskipulagið — fengiðað
njóta sín.
„Hvað er þá orðið okkar starf
í sex hundruð sumur?
Höfum við gengið til góðs
götuna fram eftir veg?“
Svo spurði Jónas Hallgríms-
son.
Nú er spurt: Hver er árang-
urinn af starfi íslensku borg-
arastéttarinnar síðustu 20 árin?
Svarið getur að líta á síðum
Morgunblaðsins og er svo hljóð
andi:
„Á undanförnum árum Iiefir
fnamleiðslan hér verið rekin
með tapi. Atvinnuleysi hefir far
ið vaxandi. Skatíar hafa þyngst.
Opinber eyðsla hefir aukist.
Gjaldeyrisvandræðin hafa magn
ast. Skuldir ríkisins hafa hlað-
ist upp. Færri og færri verða
aflögufærir. Lánstraustið út á
við er glatað“.
Slíkt ástand kallar Morgun-
blaðið (og það með réttu),
„paradís heimskingjanna“.
Því fer fjarri, að vér álítum
að þetta ástand ihafi skapast
fyrir eina sainaii heimsku borg-
arastéttarinnar, þótt það verði
' hinsvegar að viðurkennast, að
borgarastéttin sé heimsk ' og
liafi átt — einkum síðustu árin
— áberandi marga „lánleys-
ingja“, sem virðast hafa verið
.varnað flests annars en að eyða
í óhófi annara manna fé, þá
hefir íslenska borgarastéttin
átt marga atorkusama hæfileiki»
menn. Þrátt fyrir það er árang-
urinn af 20 ára óskoruðum völd
um borgarastéttarinnar ekki
glæsilegri en Morgunblaðið lýs-
ir honum.
I stað jiess að áður var Island
verslunarlega algerlega háð
Danmörku, er það nú háð Eng-
landi og Þýskalandi.
í stað dönsku einokunarkaup-
mannanna áður, hafa íslensku
heildsalarnir nú myndað sína
einokunarhringi til þess að kúga
alþýðuna.
„Er bolmagn nóg var fengið
fánst það brátt,
að fleiri en Danir kunnu að
leika' grátt“.
Nei, skýringin liggur ekki
'eingöngu í heimsku og dáðleysi
borgarastéttarinnarv heldur í
heimskulegu skipulagi.
Skipulag borgarastéttarinnar
— auðvaldsskipulagíð, skipulag
hisis frjálsa einstakEngsfram-
taks — þar sem takmarkið er
að ósvífnustu einstaklingarnir
græða á meinleysi hinna góð-
samari, þar sem samkepnin er
sett í öndvegi undir einkunn-
arorðunum: „Djöfullinn hirðir
þann aftenta“! — ber í sét þá^
,hrópandi mótsögn, að eftir því*
sem auðsöfnun e’nstakl'nganna
vex, eykst fátækt alls fjöldans.
M. ö. o. auðsöfnun einstak-.
liingsframtaksins byggist á fá-
tjækt fjöldans.
Þessa hrópandi mótsögn auð
valdsskipulagsins er ekki hægt
að leysa á annan hátt en þann,
að segja skilið við þá „paradís
heimskingjanna“, þar sem ein-
stakir menn safna auði og al-
þýðan er fátæk ,og byggja í
þess stað samvirkt þjóðfélag,
þar sem í stað samkeppninnar
að rnenn vinna saman að því,
að skapa vellíðan allrar hinnar
vinnandi aljiýðu.
Lýsing Morgunblaðsins á á-
standinu er rétt. Og hverjirbeia
ábyrgð á því ástandi?
Því er fljótsvarað:
Borgarastéttin ,sem í 20 ár
hefir ráðið fullkomlega yfir at-
vinnutækjum þjóðarinnar
Af ótta við þann sannleika
fer Morgunblaðið að eins og
götustrákur, sem hefir eyðilagt
eitthvað og segir síðan: Það
var ekki ég, sem gerði það.
Morguinblaðið er málgagin
borgarastéttarinnar, sem hefir
komið málefnum þjóðarinnar í
öngþveiti yfirstandandi tíma,
ien í stað þess að horfast í augu
við sannleikann, eins og hanrt
er, tekur Morgunblaðið upp
þá nýjustu Iýðskrumsaðferð
fásistanna, að kenna „hinunl
rauðu“ um öll afglöp borgar-
anna og alla bölvun auðvalds-
skipulagsins.
Morgunblaðið segir: „Hitt er
aftur furðulegt, að þeir menn,
sem mesta ábyrgð bera á á-
standinu ,og eiga öðrum frem-
ur að finna til þess, skuli leyfa
sér þá ósvinnu, að ætla að telja
þjóðinni trú um áð þeir hafi
leitt hana úr ófarna'ði inn í'sæl-
unnar heimkynni“.
Menn mega nú ekki halda að
Morgunblaðið eigi með þessum
orðum við íslensku borgara*
stéttina, sem þessi lýsing ávið,
Nei, Morgunblaðið meinar hér
„hina rauðu“. En þegar það er
aðgætt, að Morgunblaðið, —
isem er opinbert málgagn Sjálf-
þtæðisflokksins — hefir tekio]
upp aðferðir fasistablaða, verð-
ur það ekkert „furðulegt, að
þeir menn, sem mesta ábyrgð
bera á ástandinu . . . skuli leyfa
sér þá ósvinnu að ætla að telja
þjóðinni trú um, að þeir hafi
leitt hana úr ófarnaði inn í
þælunnar heimkynni“.
Borgarastéttin, og flokkur
hennar, Sjálfstæðisflokkurxnn,
ber ábyrgð á því ófremdará-
standi, sem atvinnnvegir þjóð-
arinnar eru í, hún hefir þannig)
eyðilagt áranguri in af áratugá
frelsisbaráttu og fórnum bestu
sona íslensku þjóðarinnar, eins
og Skúla fógeta, Fjölnismaníýa,
Jóns Sigurðssónar, Skúla Thor-
oddsen og fjölda annara og hef
ir því fullkomlega sýnt það, að
henni er ekki trúandi fyrir mál-
efnum íslensku þjóðarinnar, J:ar
siem hún hefir gersamlega
brugðist því trausti, sem til
hennar hfefir verið borið.
í stað þess að verja og full-
komna sjálfstæði þjóðarinnar,
hefir borgarastéttin tekið upp
kúgun einokunarkaupmanna og
jafnframt gerst erindreki er-
lends auðvalds.
íslenska þjóðin veröur að
berjast gegn borgarastéttinni —
til þess að verja efnalegt
og pólitískt sjálfstæði sitt.
Meðan heildsalarnir græða
miljónir króna árlega, telur jI-
þýðan sér ekki skylt að búavið-
Ptvinnuieysi og sult.
Og hvaða fasisíalygar, sem
Morgunblaðið ka.nn að íaka
bpp , muii íslenska alþýðan.
þrefja auðmannastéttina til á-
byrgðar fyrir öllum gerðum
henmar, lýðskrumi, kúgun og
svikum.
J. B. H.
Utb eiðio bjððvtljaBB