Þjóðviljinn - 14.09.1938, Blaðsíða 3

ÞJÖÐVILJINN
Samningar byrjaðir mllli
„Sklaldborgarinnar" og
ihaidslns á Norðfirðl.
Kýs {ónas Guðmundsson að Norðfírdí sé stjórnað
cftír baeiarmálasfefnuskrá íhaldsíns?
Þióoviuinn
Málgagn Kommúnistaflokks
Islands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglvsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Simi 2181.
Kemur út alla daga nema
mánuda^a.
Aski Iftargjald ð mánuði:
Reykja^ ik og núgrenni kr. 2,00.
Annarss laðar á landinu kr. l,2ö.
I lausasölu 10 aura ejmaluó.
Vikingsprent, Hverfisgötu 4,
Simi 28ö4.
Víðbúnaðuir
Isleudíuga,
Það efast enginn um það, að
heimurinn hefir aldrei verið
nær því en nú, að steypast út
í einn allsherjar hildarleik. í
raun og veru. hefir gengið á
sífelldum styrjöldum víðsvegar
um heim, síðan ftalir hófu inn-
rás sína í Abessiniu. Sú styrj-
öld snerti okkur íslendinga ekki
mikið beinlínis, en hún kom
þó fjárhag ítalíu í svo mikið
öngþveiti, að saltfisksmarkað-
urinn brást þar í landi að miklu
leyti. Sama máli gegnir um
Spánarstyrjöldina. Hún lokaði
fiskmarkaði okkar þar um
nokkurt bil.
Við íslendingar getum því
ekki talað um, að þessar styrj-
aldir hafi ekki snert hag þjóð-
arinnar á margvíslegan hátt og
skilið eftir seingróin sár. En
allt hefir það verið barnaleikur
einn hjá því sem verða mundi
ef Hitler heppnaðist nú að
hleypa allri Evrópu í bál. Þá
fyrst fengju íslendingar alvar-
lega að kenna á verkum fas-
ismans.
Það er ekki svo auðvelt að
segja, hver hin beinu áhrif
heimsstyrjaldar yrðu hér heima
í einstökum atriðum. Eitt er
víst, að verðlag myndi fara upp
úr öllu viti og óheyrileg dýr-
tíð verða í landinu. Þá má og
telja líklegt, að örðugt reyndist
um alla innflutninga, «f þeir
beinlínis tepptust ekki að meira
eða minna leyti. Þetta eru allt
dæmi, sem við þekkjum frá
síðustu heimsstyrjöld, að
því viðbættu að ís-
lenzki togaraflotinn var ófrið-
helgur, þar sem hann átti leið
um höfin, og kom það fyrir,
að íslenzkir togarar voru skotn-
fr í kaf af Þjóðverjum, er þeir
freistuðu að selja afla sinn.
Þeir, sem nú eru komnir
nokkuð til ára, muna eftir mat-
arskortinum, sem varð í land
inu og matvælaúthlutunarfarg-
inu.
En eins og allar líkur benda
til þess, að sú styrjöld, sem
nú getur brotizt út á hverjum
degi, verði það grimm, að síð-
asta heimsstyrjöld verði barna-
leikur til samanburðar, eins
munu og áhrif hennar hér á
landi vaxa í svipuðum hlutföll-
um.
En hvað hefir íslenzka þjóð-
in gert til þess að standast at-
Kommúnistum var það ljóst
fyrir bæjarstjórnarkosningarn-
ar á Norðfirði að enn var kosið
á milli yfrráða íhaldsins og al-
þýðunnar í bæjarmálum Norð-
fjarðar. Skjaldborgin vildi gera
lítið úr þessari röksemd og telja
hana markleysu eina. Það væri
ekki barist um yfirráð íhaldsins
eða alþýðunnar, heldur hitt að
gera kommúnistá og samein-
ingarmenn Alþýðuflokksins á-
hrifalausa um málefni bæjar-
ins. Gegn þeim var eldinum
beint, hótunum um að peninga-
stofnunum landsins og ríkisvald
ið slitu sambandi við bæjarfé-
lagið, ef kjósendur greiddu ekki
atkvæði eftir fyrirskipunum Jón
asar Guðmundssonar og Finn-
boga Rúts.
Vitaskuld fólst í þessu ekk-
ert annað en bein hótun um að
Skjaldborgin ætlaði sér að taka
upp samvinnu við íhaldið um
bæjarmál Norðfjarðar. Eins og
sakir stóðu á Norðfirði voru
aðeins tveir möguleikar fyrir
hcndi, samvinna beggja verk-
lýðsfl., sem eru í hreinum
meirihluta, eða að Skjaldborgin
og íhaldið sameinuðust ásamí
Framsókn um stjórn bæjarins.
Kjörorðið, stjórn alþýðunnar
eða íhaldsins á Norðfirði var
því í sínu fulla gildi.
Það kom þegar í Ijós fyrir
kosningar ,að íhaldið var farið
að reikna með samvinnu við
„Skjaldborgina". Á kjósenda-
fundi sem haldinn var fáum
dögum fyrir kosningar lýstu
Sjálfstæðismenn því yfir, að ef
þeir ættu að styðja Skjaldborg-
ina og veita henni brauíargengi
við bæjarstjórakjör, yrði að
lögu slíks vágests? pví er í
raun og veru bezt að svara
með orðinu „EKKERT“.
Nágrannaþjóðir okkar á
Norðurlöndum hafa gert víð-
tækar ráðstafanir til matvöru-
kaupa, ef heimsstyrjöld skyldi
brjótast út. Við íslendingar höf-
um „sett málið í nefnd“, sem
á að vera ríkisstjórniimi innan
handar með ráðum og dáð.
Þjóðviljinn átti fyrir nokkru tal
við formann nefndarinnar.
Hann kvað nefndina hafa athug
að ýmsa möguleika og sagði
að hún mundi gera sínar tillög-
ur til ríkisstjórnarinnar. En
formaðurinn dró í raun og veru
engar dulur á, að ekkert væri
hægt að gera vegna skorts á
erlendum gjaldeyri.
Heimsstyrjöldin getur skoll-
yfir í dag eða á morgun, og
Islendingar hafa enn ekki gert
neinar ráðstafanir til þess að
mæta afleiðingum hennar.
taka fult tillit til bæjarmála-
stefnuskrár Sjálfstæðisflokksins.
petta var heidur ekki lengi
að koma á daginn. Fréttir frá
Norðfirði í gær herma, að
Skjaldborgin sé þegar búin að
gera íhaldinu munnlegt t lboð
um samvinnu við bæjarstjórn-
arkjör, og að íhaldið hafi svar-
að um hæl með skriflegu til-
boði um bæjarmálasamvinnu í
þess anda.
Kommúnistar og sameiningar
menn Alþýðuflokksins á Norð-
firði munu vafalaust gefa
Skjaldborgarmönnum kost á
samvinnu um bæjarmálin, til
þess að hægt sé að forða frá
áhrifum íhaldsins til þess að
hægt sé enn að viðhalda yfir-
ráðum alþýðunnar á Norðfirði.
Það mun ýmsum þykja furðu-
legt, ef Jónas Guðmundsson og
klíka hans hugsar gott tilsam-
vinnu um bæjarmálastefnuskrá
íhaldsins, ekki hafa lýsingar
hans verið svo fagrar á fortíð
Norðfjarðar undir stjórn íhalds-
ins.
Geir Zoega kaupmaður í
Hafnarfirði hefir fest kaup á
þremur enskum togurum og
koma þeir hingað upp um miðj-
an október og verða þeir gerð'-
ir út frá Hafnarfirði. Togarar
þessir voru áður eign Hellyers
Pros og voru þeir á sínunl
tíma gerðir út frá Hafnarfirði
meðan Hellyers rak þar útgerð.
Fór Geir Zoega út í fyrradag
til þess að ganga esndanlega frá
kaupunum.
Allir togararnir eru bygðir
árið 1915 og eru þeir því yfir
tuttugu ára gamlir. Tveir þeirra
„Ceresio“ og „Kings Grey“ eru
189 smálestir, en sá þriðji „Earl
Kitchener“ er 162 smálestir.
Skipin eru talin í góðu á-
standi og voru þau klössuðupp
árið 1935.
Skipin verða greidd með
jöfnum afborgunum á 10 árum
og hefir Gjaldeyris- og innfl-
nefnd gefið Geir Zoega leyfi
til þess að ráðstafa tilteknum
En hitt er víst, að íhaldið
hefir svarað samvinnufilboði
Skjaldborgarinnar með öðru
samvinnutilboði. Samningar eru
þegar hafnir milli þessara aðila,
hvað sem úr þeim kann annars
að verða.
I dag er sú spurning til um-
ræðu, ekki aðeins á Norðfirði,
heldur um land alt. Æílar
Skjaldborgin að taka upp sam-
vinn'u við íhaldið eða ætlar hún
að leita samvinnu við verkalýð-
inn á Norðfirði um stjórn bæj-
arins? Þessari spurningu verður
Skjaldborgin að svara bráðlega
ef hún ekki efnir til nýrra kosn-
inga, sem engu mundi breyta.
En sú staðreynd, að Jónas
Guðmundsson og kumpánar
hans eru þegar farnir að leita
hófanna um samvinnu við íhald
ið spáir engu góð;u, en sýnir
hinsvegar glegst hvert stefnir
fyrir „Skjaldborginni“. Leiðir
hennar og leiðir íhaldsins eru
hættar að skerast, og teknar
að liggja að sama marki.
hluta aflans til greiðslu á af-
borgunum, vöxfum og vátrygg.
|íngu í Englandi.
Um skipakaup þessi er auð-
vitað gott eitt að segja úJi af
fyrir sig. Við útgerðina skap-
ast vinna fyrir fjölda manna og
mun ekki veita af þvf í Hafnar-
firði, þar sem atvinna hefir ver-
ið mjög takmörkuð að undan-
förnu.
En hitt má þó vafalaust full-
yrða, að heppilegra hefði ver-
ið að kaupa nýrri skip en þessi.
Á undanförnum tuttugu árum
hafa orðið mjög miklar breyf-
jngar á gerð skipa, og hafa þær
fyrst og fremst miðað að því,
að gera þau ódýrari í reksfri.
Flokbsskrifstafaa
er á Laugaveg 10, opin alla
virka daga frá 5—7 e. h.
Félagar, munið að greiða
flokksgjöld ykkar skilvíslega.
Þrir togarar koma til
Hafnarfjarðar nm miðfan
oktöber í kanst.
Gcír Zoega hcfír bcypf þá af Hsí!-
ycrs Bros og hafa þcír áður veríð
gcrðír út frá Hafnarfírðí.
Miðvikudagurinn 14. sept. 1938.
Fískírækt á
Vesturlandí.
Ólafur Sigurðsson frá Hellu-
landi ráðunautur um fiskirækt,
er nýkominn til Reykjavíkur úr
ferð um Dala- og Barðastranda
sýslu, þar sem liann var að at-
huga skilyrði fyrir lax- og sil-
ungsveiði.
^ I Dalasýslu — sagði Ólafur
Sigurðsson — eru þegar nokkr-
ai góðar laxar, og er komið
nokkuð áleiðis stofnun félags-
skapar um þær sumar, t. d.
Laxá og Miðá, en Haukadalsá
er Ieigð til stangaveiði.
Á Fellsströnd og Skarðsstr.
ei u nokkrar ar, sem virðast
hafa skilyrði til þess að gela
orðið góðar laxveiðiár. Má
einkum nefna Kjarlaksstaðaá. í
henni er þó foss, sem þarf að
gera laxgengan, því að ofan
til í ánni — fram( í dalnum —
eru aðaluppvaxtarstöðvarnar —
en undir því er mest komið, að
þær séu góðar.
í Reykhólasveit !er t .d. Lax-
á, og á svæðinu frá Reykhóla-
sveit að Patreksfirði eru um 20
stærri og smærri ár, sem hafa
verið mjög góðar silungsár og
ættu sumar að geta orðið góð-
ar laxár, ef lax væri fluttur í
þær, Mest ríður á því, sagði
Ólafur Sigurðsson — að hlífa
þesum litlu ám við ádrætti,
einkum þó efra hluta þeirra. En
til þess að það geti orðið, þarf
skilningur manna að aukast á
lifnaðarhátíum þessara. nytja-
fiska. — Tilgangur ferða sem
þessarar er auðvifað í fyrsta
Iagi sá, að sjá með eigin aug-
um skilyrði ö.l og staðhætti og
í öðiu lagi að leiðbeina mönn-
um og opna augu þeirra fyrir
nauðsyn og nytsemi fiskirækt-
far í ám og vötnum. — F.Ú.
Eftií ssm varda
Isíand i daiiska
Klukkan 20,20 eftir íslenskum
tíma á morgun Ies frú Agnete
Kamban upp nýja smásögu eft-
ir Kamban og á föstudaginn
kemur kl. 17,35 eftir íslensk-
ufn tíma flyíur dr. Niels Niel-
sen fyrirlestur um náttúru ís-^
lands. Sama dag kl. 13 eftir
íslenskum tíma verður leikið í
danska útvarpið leikrit um Ber-
tel Thorvaldsen í tilefni þess
að 100 ár eru liðin síðan Thor-
valdsen kom til Kaupmanna-
hafnar. Höfundur leikritsins er
núverandi forstjóri Thorvald-
sens-safnsins. F.O.
Hjúskapur.
Nýlega voru gefin saman í
hjónaband Irma Weile-Bark.a
nj' söngkona og Ásmundur
Jónsson frá Skúfsstöðum. Enn-
fremur voru gefin saman í
hjónaband nýlega Auður Jón-
asdóttir (Jónssonar) og Stein-
þór Sigurðsson menntaskóla-
kennari.