Þjóðviljinn - 16.09.1938, Blaðsíða 2

Föstudagurinn 16. sept. 1938.
ÞJOÐVILJINN
!W>
Nasreddin átti einu sinni að fara
með 10 asna til bæjarins. Hann se'.t-
ist á bak einum peirra og rak hina
á undan sér.
Á leiðinni kom honum til hugar
að gæta þess, hvort asnarnir væru
allir. Hann taldi og taldi, og hvern-
ig sem hann fór að, fekk hann
aldrei út nema níu, af því að hann
taldi aldrei asnann, sem hann sat á.
Skyntíilega sá hann skyssu sína,
hlji óp af baki og taldi á nýjan leik.
— Það veit guð, þó að nú sá
heitt, vil ég mikið heldur ganga og
reka asnana tíu en að ríða einum
þeirra og vera i stöðugum óttó um
að einn sé týndur.
**
Franskt tímarit „Marianne" heftr
skrifað grein um það, hvað rétttrú-
aður nazisti má ekki gera, ef hann
verður veikur. Qrein þessi er skrif-
tið i tjlefni af því, að læknum af
Gyðingaættum hefir verið bannað
að stunda lækningar í Þýskalandi.
• Nasisti sem þjáist af hjartasjúk-
dómi, má ekki nota digitalis, því'
að það lyf er iundið af Qyðingn-
um Ludwig Traube. Hafi harn tann-
pínu, má hsnn ekki neyta lyfja sem
innihalda kokain, því að það var
fyrst notað til lækninga af Gyðingn
um Salomon Striker. Hafi hann
taugaveiki, verður hann að sneiða
hjá Widals og Weills aðferðinni,
og hann má ekki nota insulin, hvað
mikið sem hann þjáist af sykur-
sýki. Insolin var fyrst notað til
lækninga af Qyðingnum Mikovsky.
Antipyrin og Pyramidon, alþekt lyf
vio höfuðveiki, hljóta af sömu á-
stæðum að vera bannlýst í húsi
hvers raunverulegs nasista, þéssi
meðul voru fyrst búin til af Gyð-
ingunum Spiro og Eilege. Þá get-
ur enginn þýskur aríi staðið sig
írekar við að iáta rannsaka blóð
sitt með Wassermarns-svöruninni.
**
Dani var á ferði í Þýskalandi og
kom inn í bókabúð og spurði eftir
„Buch der Lieder“ eftir Heine.
Honunr var sagt að bókin fengist
ekki, og þegar mannauminginn varð
undrandi yfir að heyra þetta var
honunr sagt, að Heine var Gyðing-
ur. Hinsvegar kváðust þeir hafa
mikið af ágætum ljóðum eftir
þýzka höfunda.
Þegar Daninn kom heini sagði
hann frá þessu og stökk þá Nord-
schleswigsche Zeitung upp á nef
sér og kvað Þjóðverja eina ráða
því, hvaða bækur væru seldar í
þýzkum bókabúðum.
**
Eftir sameiningu Þýzkalands og
Austurríkis minnkaði mjög um
ferðamannastraum þann, er áður
var til landsins. Hótelin hálf tæmd-
ust, en hvarvetna í þeim blasti við
upphrópunin: „Ein þjóð, einn andi,
einn foringi“. Svo hafði einhver
gamansamur náungi bætt aftan við:
„einn gestur“.
Flobksskrifsíofan
er á Laugaveg 10, opin alla
virka daga frá 5—7 e. h.
Félagar, munið að greiða
flokksgjöld -ykkar skilvíslega.
Eer Sovðtrikfanna i Anstnr-Asín
og foringl hans, Vassllt SMloher.
lapönsku sffíðsæsingameimírnír
mmm fá síg fnllfeynda ef þ@ír
voga að ráðasf á verkfýðsríMð*
Japanski fasisminn hefir ótví-
rætt látið afstöðu sína í ljós til
komandi heimsstyrjaldar, og
mun engum hafa á óvart kom-
ið. Japönsku friðrofunum í Aust
ur-Asíu er ekki nóg að kveikja
-eld ófriðarins þar í álfu, held-
ur þykjast þeir þess umkomnir
að varpa eldsneyti á glæðurnar
í Evrópu. Yfirlýsing japönsku
stjórnarinnar um það, að Japan
sé reiðubúið til baráttu með
Hitlers-Þýskalandi „gegn kom-
múnismanum“, þýðir það að
Japan ætli að steypa sér út í
enn víðtækari æfintýrapólitík en
árásina á Kína. Er þá varla um
annað að ræða en endurtekning
árásarinnar á Sovétríkin, að-
eins í margfalt stærri stíl en
í sumar.
Japönsku iðnaðarherrarnir
hafa löngum girnst austustu
Asíulönd 'Rússa. Þá langar
ákaft í kolanámurnar í Sútsjan
(bær fyrir norðan Vladivo-
stokk), viðarauðlegð sléttuskóg
anna og gullið úr Amúr-hérað-
inu. Það er eins og Japanir eigi
erfitt með að gleyma því, að
meðan stóð á rússnesku borg-
arastyrjöldinni höfðu þeir þessi
lönd — Kyrrahafslönd Sovét-
ríkjanna, á valdi sínu, rúðuland
ið og kúguðu íbúana. Japansk-
ur her, 120 þús. manns, hélt
landinu í fjögur ár, og stjórn-
aði því með dæmafárri grimd.
Rauði herinn var þá í sköpun,
illa æfður og sk-orti flest það
er þarf til nýtísku hernaðar.
En samt tókst honum ,með alt
að ofurmannlegri áreynslu að
hrekja hinn albúna her Jaþana
burt úr landinu. Hægt en örugt
sótti her verkamannanna og
bændanna til austurs, sigrandi
hvítliðaflokkana, er Síbería var
morandi af, og ekki var staðar
numið fyrr en á strönd Kyrra-
hafsins.
Kyrrahafslöndin komust und-
ir Sovétstjórn, -og ólíklegt er
að þau verði það ekki fram-
vegis.
En svo er að sjá, að japönsku
herf-oringjarnir hafi gleymt
reynslu þeirra-ára, að þeirskuli
nú hugsa til árásar að nýju, á
þ-etta sama land, og gegn þeim
Rauða her er skapaður hefir
| vterið á þeim 20 árum, sem Fð-
i in ern frá 1918.
Vegna þeirrar stöðugu hættu
er vofað hefir yfir austurlanda-
mærum Sovétríkjanna, hefirver
ið lögð mikil áhersla á að gere:
þau sem viðbúnust árásum. Fyr
ir tíu árum síðan var myndaður
sérstakur her, Austur-Asíuher-
inn, til verndar þessum landa-
mærum. Til hans hefir ekkert
verið spárað, enda mun nú sv-o
komið að Austur-Asíuherinn
undir stjórn Bliicher marskálks,
er fyllilega hlutverki sínu vax-
inn.
tivsr er
Vassáíí Slííchcf?
Á heitustu ágústdögunum, ár- ^
ið 1918,. lagði smáskæruherinn j
frá Beloretsk (iðjuver í Ural-
fjöllum) af stað til vesturs.
Þietta voru 10.000 þrautreyndir
byltingamenn. Milli þeirra og
hinna reglulegu byltingarherja
var hálfsannarsþúsund kíló-
metra löng leið, yfir land, er
hvítliðaherirnir höfðu á valdi
sínu, yfir mýrarflóa og ógreið-
fær skóglendi. 'Margir smá-
skærumannanna, verkamenn-og
Kósakkar frá Úral, voru ber-
fættir. Á hvíldarstöðvunum
suðu þeir sér kartöflur og tíndu
skógarber sér til matar. Brauð
höfðu þeir ekkert né aðra fæðu.
Foringi leiðangursins var fyr-
verandi járnsmiður og hermað-
ur úr Keisarahernum, að pafni
Vassili Blucher, og lét hann eiít
ganga yfir sig og menn sína.
Fjörutíu daga var hópurinn
á leiðinni. Allan þann tíma mátti
heita að. geisaði óslitinn bar-
dagi við hinar margfalt stærri
og betur búnu hersveitir hvít-
liðanna. En hópnum tókst að
brjótast gegnum línur óvina-
herjanna, og sameinast hinum
reglulega byltingarher (3. hern-
um) í Kúngara. Bliicher sendi
Lenin símskeyti um að fyrirætl-
un hans hefði hpnast.
Þetta var fyrsta alvarlega þol-
raun Blúchers sem hershöfð-
ingja. Frægð hans óx óðfluga.
Blúcher varð fyrirliði 51. skyttu
sveitarinnar sem fræg er orðin,
og rnynduð var af verkamönn-
um frá Moskva -og Oral. Árið
1919 gersigraði Blúcher her
Koltsjaks, -og fylgdi h-onum eít-
ir frá Úral til Irkútsk. Sumarið
1920 var 51. skyttusveitin send
til Wrangel-vígstöðvanna. Á
steppunum við Dnjepr tókst
Rauða hernum að vinna mjóan
landtanga meðfram ánni langt
inn í landsvæði óvinanna (við
Kakovka). í tvo mánuði tókst
Iiði Blúchers að standast allar
gagnsóknir hvítliðanna.
Frægð og vinsældir Blúchers
fóru nú ört vaxandi. Árið 1921
er hann orðinn yfirforingi alls
Rauða liðsins í Austur-Asíu.
Um það leyti óðu Japanir uppi
í strandhéruðunum, skipulögðu
þar hvítliðauppreisn, og k-omu
hvítliðastjórn til valda. Japanir
heimtuðu að öll strandvirki
væru eyðilögð, auðvaldsskipu-
lagi komið á að nýju, og N-orð-
ur-Sakhalin yrði „leigð" Jap-
an í 80 ár.
Stjórn Austur-lýðveldisins
neitaði að verða við þessum
kröfum, en gegn ofbeldiverð-
Hús Rauða-hersins í Vladivostok.
Blúcher.
jr að beita valdi. Blúcher hófst
þegar handa um myndun bar-
áttuhæfs liðs. En þetta haust,
þegar endurskipulagning hers-
ins var komin vel á veg, fór
Blúcher sem stjórnmálafullírúi
Austur-lýðveldisins á ráðsíefnu
til Dairen. Óvinaherirnir not-
uðu sér fjarveru yfirforingjans
og létu hvítliðaher Moltsjan-ofs
hershöfðingja vaða inn í stiand
héruðin. Japanir höfðu séð
þeim fyrir ágætum vopnabún-
aði, og tókst að hrekja rúss-
neska herinn undan og taka
Kabarovsk.
Blúcher sneri þegar heim og
skipulagði gagnsóknina. Pýðing
armestu orusturnar áttu sér
stað við Volotsjajevka-stöðina.
H-ernaðarsérfræðingar voru
þeirrar skoðunar, að það væri
óðs manns æði að gera áhlaup
á V-olotsjajevka um háveiur, í
40—45 stiga frosti. Þeir lögðu
til að öllum hernaðaraðgerð-
um yrði frestað til vors. En
biðin var of hættuleg. Blúcher
lagði til áhlaups 10. febr. 1922.
Barist var í þrjá daga, í snjó-
byl og gaddfrosti, og Japanirn-
ir og hvítliðarnir gersigraðir.
Eftir þann sigur fór alt að síga
á ógæfuhlið fyrir innrásarherj-
unum. N-okkrum mánuðum síð-
ar flúðu síðustu Ieyfar japanska
hersins af Sovétlandssvæði, —
og hafa ekki komið þangað síð-
an;.
Árin 1924—1927 var Blúcher
í Kína, og starfaði þar að sköp-
run þjóðbyltingarhersins. En
1927 sneri hann aftur heim til
ættlandsins, og tveimur árum
síðar, er kínversku hershöfð-
ingjarnir létu hafa sig til að ráð
ast á Sovétríkin, fór hann enn
til Austur-Asíu, og tók að sér
herstjórnina. Eins og kunnugt
er, biðu kínversku hershöfðingj
arnir hinn herfilegasta ósigur,
og urðu að semja frið.
Enn er í fersku minni árás
Japana á Saosernajahæðirnar í
sumar. Mætti ætla að eftir þá
útreið er þeir fengu þá, þætti
þeim her Blúchers ekki áreuni-
legur. Enda munu þeir fá sig
fullkeypta á nýrri tilraun í þá
átt.
fslensk setningafræði
heitir nýútkomin bók eftir
Björn Guðfinnsson mentaskóla
kennara. Bókin er gefin út af
Ríkisútvarpinu enda ætluð út-
varpi og skólum.
Frá höfninaii
I gær kom hingað belgiskur
togari vegna bilunar.
T rúlofun
Nýlega hafa opinberað trúl-of
un sína, ungfrú Guðrún Vil-
mundardóttir (Jónssonar land-
læknis) og Gylfi Þ. Gíslas-on
hagfræðinemi.
Slys.
Klukkan tæplega tólf í fyrra-
kvöld vildi það slys til á
Hringbraut, að bíll ók á mann,
Jón Sveinsson að nafni. Á hann
heima á Bárugötu 4 hér í
bænum. Meiddist Jón nokkuð
á andliti og var hann fluttur í
sjúkrahús. Þegar blaðið átti tal
við lögregluna í gær var enn
ekki búið að upplýsa orsakir
slyssins.
Handavinnunámskeið
Heimilisiðnaðarfélags íslands
hefst föstudaginn 6. október á
Hverfisgötu 4 uppi. Kennt verð
,ur í tvennu lagi frá kl. 2—6 e.
h. og 8—10 e. h.
Kenndur er allur algengur
fatasaumur á ytri og innri föt-
um; leðurvinna, prjón og hekl.