Þjóðviljinn - 17.09.1938, Blaðsíða 2

Laugardaginn 17. sept. 1938.
ÞJOÐVILJINN
Herinn f Tékkðslóvakfn
er einn best búni her heimsins
I effírfarandí greíny sem rifssd er af §ésia~
lísfískum hernadarsérffædisigí,, ef lýsf mysid^
un fékkneska hersíns og sfyfkleíka hans«
Tékkneskir hermenn að skotæfingum.
Póststjórniii danska hefir sent út
skýrslu um hve mörg bréf póstur-
inn paír í landi færi Dönum. Svar-
ar sá bréfafjöldi til þess, að hver
Dani fái 83 bréf á ári.
**
Sá orðrómur gengur í Ameríku,
að leikkonan Katharine Hepburn
hafi ákveðið að giftast milljóna-
mæringnum Howard Hughes, sem í
sumar setti met í flugferð sinni
umhverfis hnöttinn. Hughes er einn
af leiðandi mönnum leikhúsanna í
New York og er sagt að Katharine
Hepum ætli að hætta að leika í
kvikmyndum, og að hún muni í
þess stað fara að leika á Broad-
ways-leikhúsinu, þar sem hún lék
á'ður en hún byrjaði á kvikmynda-
leik.
**
Eins og menn muna átti danski
leikarinn Johannes Poulsen nýlega
að lesa eitt af leikritum Kambans
iipp í danska útvarpið. Johs. Poul-
sen las ekkert upp og var sú skýr-
ing gefin á því, að hann hefði sof-
ið yfir sig. Nýkomin dönsk blöð,
hafa hinsvegar allt aðra sögu að
segja frá þessu atviki. Þau full-
yrða, að ekkert hafi orðið af upp-
lestrinum vegna ósamkomulags
milli leikarans og ráðamanna út-
varpsins.
**
í sumar vildi) það til í Odense,
að einni dömunni fanst full heitt,
svo að hún greip til þess ráðs að
labba um göturnar í baðfötum. Lög
reglan tók stúlkuvesalinginn fasta
og nú hefir verið höfðað mál gegn
henni fyrir hneykslanlega fram-
komu og brot á lögreglusamþykt-
inni.
•*
Skopblað í Sviss hefiir búið til
eftirfarandi stefnuskrá handa „til-
vonandi“ einræðisherra Svisslend-
inga:
1) Þar sem þýskumælandi menn
eru búsetir í Sviss, ber að líta svo
á, að allir þýskumælandi menn séu
Svisslendingar.
2) Vegna þess að í Sviss býr
fjöldi frönskumælandi manna, get-
um við ekki litið öðru vísi á, en að
landamæri vor að sunnan og vestan
eigi að vera Miðjarðarhafið og At-
lantshafið.
3) Að lokum býr hér nokkuð af
mönnum, sem talar itölsku, það sýn
ir, að allir Italir hljóta að vera
frá Sviss og þessvegna eiga þeir
að tilheyra okkur.
**
I Englandi er mikill fjöldi manna,
sem reynir að svíkja fé á ýmsan
hátt út úr ferðamönnum þeim sem
heimsækja landið.
Nú hefir Scotland Yard tekið sér
fyrir hendur að hefta framferði
þessara manna ef inögulegt væri.
Hafa því lögregluþjónarnir verið
|mnir í ferðainannaföt, með Tyrol-
hatt, og látnir ganga um með leið-
arvísa og landabréf. Á þenna hátt
hefir lögreglunni tekist að hafa
tiendur í hári margra er áður gerðu
sér það að atvirmuvegi, að féfletta
ferðamenn.
Oetur herinn í Tékkóslóvak-
íu staðist þýska hernum snún-
ing? Er það ekki óðs manns
æði að her þessa smáríkis skuli
hugsa sér til að veita viðnám,
ef her hins volduga nágranna-
ríkis verður látinn ryðjast yfir
landamærin? Þessum spurn-
ingum hafa menn velt fyrirsér
í sumar, er þeir hafa heyrthin-
ar djörfu yfirlýsingar Prag-
stjórnarinnar, um það, að land-
ið skuli varið meðan nokkur
maður sé uppistandandi. Styrk-
ur Tékkóslóvakíu í vörninni
gegn fasismanum liggur ekki
jeinungis í hinum voldugu banda
Iagsríkjum, Sovétríkjunum og
Frakklandi, heldur einnig í
eigin styrk. — Eftirfarandi út-
dráttur úr grein um Tékkósló-
vakíu, er skrifuð af hernaðar-
sérfræðing svissneska blaðsins
„National Zeitung", og hefir
hún víða verið endurprentuð
og vakið mikla athygli. Gefur
hún glögga hugmynd um kraft
hersins.
„Herinn í Tékkóslóvakíu",
segir greinarhöfundur, ,,er einn
best búni her heimsins. Varla
í nokkru öðru landi hefir verið
veitt éins örlátlega fé til land-
varna og hefir það verið gert
í fullri meðvitund um hættuna
sem yfir vofði. Sköpun hers-
ins í Tékkóslóvakíu er fyrst
og fremst verk franskra liðs-
foringja, er hafa skipulagt land-
varnirnar og her hins ungalýð-
veldis, er varð að byggja frá
grunni Komið hefir verið á al-
mennri harskyldu. Hún greinist
í herþjónustu og varaliðs-
ustu.. Skyldir til herþjónustu
eru menn frá 20—50 ára, en
varaliðsskyldir frá 17—19 ára.
og 51—60 ára. Borgararnir í
Tékkóslóvakíu eru því her-
skyldir í 44 ár.
Herlið Tékkóslóvakíu skipt-
$st í hinn reglulega her og vara
liðið. Hinn reglulegi her er um
200 þús. manns, en með því að
bjóða út varaliðinu getur Ték-
kóslóvakía haft á að skipa hálfri
annari miljón æfðra hermanna.
Herútboð og hervæðing er
hvorttveggja skipulagt eftir
frönskum fyrirmyndum. Hægt
er að reikna með, að þegar í
byrjun ófriðar hafi ríkið viðbú-
inn 600 þús. manna her.
Eftir frönskum fyrirmyndum
hefir sérstök áhersla veriðlögð
á að styrkja stórskotaliðið,
enda er það hlutfallslega mjög
öflugt. Skriðdrekasveitir hers-
ins hafa verið endurnýjaðar,
nútímatæki fengin í stað hinna
eldri. Vegna hinnar hættulegu
legu landsins í ófríði eru loft-
varnirnar sérstaklega þýðing-
armiklar, enda hefir ekkert ver-
ið til þeirra sparað. Herinn í
Tékkóslóvakíu hefir yfiraðráða
a. m. k. 1000 hernaðarflugvél-
um, þar á meðal miklum fjölda
sprengiflugvéla. Loftvarnavirki
eru um alt landið og mikiðhef-
ir verið gert til þess að kenna
almenningi að haga sér skyn-
samlega í loftárásum.
í því skyni að gera óvænta
árás óhugsandi hafa geysisterk-
ar víggirðingalínur verið gerð-
ar meðfram öllum landamær-
um, og hefir það verk kostað
óhemju fé. En víggirðingar
þessar eru það sterkar, að þeim
Starfs«ml
Þjóðviljanum hefir borist
skýrsla um starfsemi Rauða
krossins fyrir árið 1937.
Félagatala var í árslok 112.
Formaður er dr. med. Gunn-
laugur Claesen, varaformaður
Guðm. Thoroddsen prófessor
og L. Kaaber bankastjóri er
gjaldkeri.
Rauði krossinn efndi um
vorið 1937 til námske;ðs
í hjúkrun og hjálp í viðlögum
Fór námskeiðið fram í Reykja-
vík og sóttu það 83 nemendur,
þar af 43 karlmenn. Ennfremur
var námskeið í hjálp í viðlög-
um haldið fyrir meðlimi Vérk-
stjórafélags símalagninga- og
vegavinnumanna. Ungfrú Sigr.
Bachmann annaðist kenslunja.
Að tilhlutun landlæknis og
forstöðukonu Landsspítalans,
ungfrú Kristínar Thoroddsen,
tók Rauði krossinn að sér að
setja á stofn undirbúningrskóla
fyrir hjúkrunarnema í Hjúkr-
unarkvennaskólanum. Þettavar
í aprílmánuði og starfaði skól-
inn í tæpar 4 vikur með 12 nem
endum. Var stofnun þessa und-
irbúningsskóla mjög þörf, og
hefir hjúkrunarkvennastéttin lát
ið sérstaklega í ljósi ánægju
sína yfir stofnun hans.
hefir með réttu verið líkt við
hina heimsfrægu Maginot-línu
Frakka.
Við þetta bætist, að herinn
hefir á undanförnum árum ver-
ið búinn hinum nýjustu hern-
aðartækjum er völ er á. Enn-
fremur er mentun hersins á
'mjög háu stigi“.
Greinarhöfundur sýnir fram
á, að herinn í Tékkóslóvakíu
ætti tiltölulega auðvelt með að
hefja sóknarstríð til suðurs, og
Ranða-brois
Rauði krossinn á eíns og
kunnugt er sjúkrabifreiðar og
hafa þær verið mikið notaðar
á árinu. Sjúkrabifreiðar félags-
ins í Reykjavík hafa flutt 1389
sjúklinga, en sjúkrabifreiðin á
Akureyri 118 sjúklinga.
Rauði krossinn gekst á árinu
fyrir kaupum á „slysakassa“
með nauðsynlegustu lyfjum.
Var lyfjakössum þessum komið
fyrir í skíðaskálunum' í Hvera-
dölum, Jósefsdal og Skálafclli.
Þá lét félagið búa út skíðasleða
til sjúkraflutninga yfir Hellis-
heiði og er sleðinn geymdur
í skála Skíðafélags Reykjavík-
ur. Þeir L. H. Möller kaupmað-
ur og Pétur Ingimundarson
slökkviliðsstjóri sögðu fyrir um
smíði sleðans.
Á Öskudaginn efndi Rauði
krossinn til merkjasölu hér í
bænum og seldust merki fyrir
kr. 936,76, auk þess seldist
nokkuð af merkjum annarsstað-
ar. Tvær verslanir í bænum lán
uðu félaginu sýningarglugjga
sína til þess að sýna starfsem-
ina, en skátar voru því mjög
hjálplegir, og sýndu þar m. a.
hjálp í viðlögum. Þá var og
efnt til götusýningar á sjúkra-
flutningum fyr og nú. Götu-
geti með því unnið talsvertupp
hina hættulegu hernaðarað-
stöðu er kemur af legu landsins
Þá megi ekki gleyma því atriði,
að hernaðariðnaður Tékkósló-
vakíu stendur á ákaflega háu
stigi. Skoda-hernaðargagnaverk
smiðjurnar eru þektar um allan
heim.
Veikleiki Tékkóslóvakíu ligg-
ur fyrst og frems’t í legu lands-
ins. Mesta hættan er á árás frá
Slésíu og úr héruðunum norð-
austur frá Vín. ,,En“ — segir
greinarhöfundur, „Tékkóslóvak
ía er orðin það öfluglega víg-
búin, að hægt er að treysta
henni til að vinna upp þá erf-
leika, er koma af legu lands-
ins, og eru öll líkindi til að
tékkneski herinn geti varist
miklu ofurefli all-langan tíma.
Hversu sterkt herveldi sem
kann að ráðast á Tékkóslóva-
kíu, mun komast að raun um
að gangan til Prag verður eng-
in skemtiganga. Hvernig sem
annars fer, kostar slík árás
harðvítuga baráttu við þjóð,
sem er ákveðin að verja frelsi
sitt og sjálfstæði til hins ýtr-
asta, og hefir til þess öflugan
nýtísku her“. |
sýningu þessari var eingöngu
stjórnað af skátum og vakti
hún allmikla eftirtekt bæjar-
búa.
STARFSEMI RAUÐA
KROSSINS I SANDGERÐI.
Hjúkrunarkonan dvaldi í
Sandgerði um vetrarvertíðina
frá marz—maí. Hún gerði alls
261 hjúkrunaraogerðir, en fór
243 sjúkravitjanir í sjóbúðir,
hús í Sandgerði og bæi í ná-
grenninu.
Byggingu Sjúkraskýlisins var
(okið í byrjun vertíðar; þó ekki
væri búið að ganga frá því til
fullnustu, var það notað sem
bústaður fyrir hjúkrunarkon-
una og veitti hún einnig sjúk-
lingum móttöku þar. — 2 sjúk-
lingar dvöldu í Sjúkraskýlinu;
legudagar voru alls 15. Með
opnun Sjúkraskýlisins er stig-
ið stórt spor til þess að bæta
al!a aðhlynningu og hjúkrun
sjómannanna á vetrarvertíðinnji
(Baðhúsið var tekið til notk-
unar í apríl 1938.)
AKUREYRARDEILDIN.
f Formaður var Ólafur Thor-
arensen, til 29. apríl, en það
sem eftir var ársins Guðmund
ur Karl Pétursson.
Starfsemi deildarinnar var
með líku sniði og áður. Hjálp-
árstöðin starfaði ekki, enda
ekki eins brýn þörf fyrir þá
starfsemi eftir að sjúkrasam-
lagið tók til starfa í bænum.
Ungfrú Sigríður Guðnrunds-
dóttir starfaði í þjónustu deild-
arinnar; aðalstarf hennar var f
barnaskólanum og er það nú
orðið svd mikið og bindandi
starf, að erfitt er að samrýma
það nokkurri verulegri bæjar-
hjúkrun, enda voru hjúkrunar-
vitjanir í bænum miklu færri
en áður hafði verið, eða 318
alls.
Sjúkrabifreiðin. Deildin annað-
ist rekstur sjúkrabifreiðarinnar
eins og áður, og var það tals-
Framh. u 3. síðu..
Islands á árinn 1937