Þjóðviljinn - 17.09.1938, Síða 3

ÞJÖÐVILJINN
Laugardaginn 17. sept. 1938.
gjUÓOVIUINII
Málgagn Koinmönistaflokks
Islands.
Hitstjóri: Kinar Olgeirsson.
Rttstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og augi.vsingaskrif-
stof'a: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur ót. alla öaga nema
mánuda^a.
Aslu Iftargjald á mánuði:
Reykjai ík og n&grenni kr. 2,00.
Annarsstaðar íi landinu Kr. l,2ö.
1 lausasölu 10 aura eimakiö.
Víkingsprent, Hverfisgölu 4,
Sími 2864.
Fluíningsdagar.
Flutningsdagar nálgast nú
enn einu sinni. Meníi eru á
hlaupum fram og aftur um bæj-
inn í húsnæðisleit. Sumum
hepnast að fá húsnæði, sem
bæði er í samræmi við kröfúr
þeirra og gjaldþol. Aðrir verða
að sætta sig við lélegt húsnæðii
og það sem verra er, rándýrt
í ofanálag.
Húsaleigan hækkar og ber
margt til þess: Fá hús hafa
verið bygð í s;umar, svo að eft-
irspurn hefir aukist. Afleiðing-
arnar eru þær, að húsaeigendur
hafa víðast hvar hækkað húsa-
leiguna til muna. Undir þessa
hækkun renna og aðrar stoðir
svo sem vaxandi almenn dýrtíð
Tilfinnanlegast verður þetta í
kjöllurum og þægindalausum
eldgömlum hjöllum, þar sem
íbúðunum er haldið í sama
Verði og í nýjum húsum með
fullkomnum nútíma þægindum.
Jafnframt bregður svo rauna-
Iega við, að einmitt mjög mikill
hluti af því húsnæði, sem er á
boðstólum, er einmitt í kjöllur-
um og gömlum leiguhjöllum
og þessum íbúðunr er haldið í
geysiverði. Kemur hér til þátt-
ur leigusalanna, sem okra á
þessu húsnæði í skjóli þess að
ekki er hægt að fá annað og
betra.
í sumar var hér í blaðinu
gerð nokkur grein fyrir ástand-
inu í húsnæðismálum bæjarins,
einkum þó hvað snertir kjallara
íbúðirnar. Var greinargerð
þessi bygð á opinberum skýrsl-
um, sem ekki verða vefengdar.
Voru þess dæmi, að alþæginda-
lausar kjallaraíbúðir, þar sem
frárensli vantaði, og alt var fult
af rottum, og gluggarinir náðu
aðeins fáa sentimetra upp yfir
yfirborð jarðar, voru leigðar á
alt að 70 krónur um mánuðinn.
Og svo eiga jafnvel slíkar íbúð
ir að hækka von úr viti.
Flestir gömlu leiguhjallanna
eru búnir að margborga sig,
svo að enga nauðsyn ber til
þess að húsaleiga í iþieim hækki,
Það eru aðeins vandræði og
neyð fólksins, sem knýr það til
þess að sætta sig við slíkan
húsakost, og gefur húsaleigu-
okrunum þess kost að græða
stórfé á neyð almennings.
Á meðan að ekki eru bygðar
sæmilegar íbúðir handa fólk-
inu, verður það aldrei annað
ien leiksoppur í hendi ágjarnra
Sameímngarmenn gcra enn íikatin fil þess ad bfarga
verkalýdsmeiríhlufanum i bæfarsfjérn Norðfjarðar,
Fyrsti fundur hinnar ný-
kjörnu bæjarstjórnar á Norð-
firði var haldinn í fyrrakvöld.
Fyrir fundinum lá meðal ann-
ars bæjarstjórakjör og aukþess
kosning fastra nefnda.
Nokkru fyrir fundinn skrif-
uðu kommúnistar og samein-
ingarmenn Alþýðufl. Skjald-
borgarmönnum og báðu þá að
tala við sig viðvíkjandi bæjar-
stjómarkjörinu. En sökum þess
hve tíminn var naumur þótti
þeim ekki að íullu reynt, að
ekki væri hagt að ná einhverju
samkomulagi við þá um þessi
efni og fóru fram á frestusn
kjörsins.
Það var hinsvegar ljóst, að
fulltrúi Skjaldborgarmanna,
Eýþór pórðarson, mundi aldrei
fá nema fjögur atkvæði, og að
ekki yrði hægt að mynda
braskara um alt sem sneriir
húsnæðismál. Heilsuspillandi og
bannaðar íbúðir verða eftir
sem áður gróðrarstía hverskon-
ar sjúkdóma og bölva, meðan
fólkið á einskis úrkostar annars
en að búa þar. pað er jafnvel
þýðingarlaust að banna hinar
verstu íbúðir, meðan fólkiðhef-
ir aðeins um tvent að velja,
þlier eða götuna.
En á meðan húsaleigan hækk
ar og menn flytja á milli
óleigufærra hjalla byggja stór-
laxar bæjarins hús fyrir sigog
hyski sitt, sem kosta fast að
hundrað þúsundum króna eða
jafnvel meir. Á meðan að bæj-
arsjóður vill ekki byggja yfir
þá menn sem hann verður að
framfæra, til þess að skerða
ekki gróða húsaleiguokraranna,
geta skuldugustu menn landsins
eins og Richard Thors, bygt
stórhýsi yfir sjálfan sig. Meðan
ríkisvald og bankar loka öllum
leiðum til byggingar á almenn-
ingshúsum fá stórburgeisarnir
að byggja eins og áður.
Ríki og bær verða að láta
þetta mál til sín taka. Bæjar-
stjórnarmeirihlutinn má ekki
Iengttr halda áfram á þeirri
braut að gera ekk'ert til þess
eins að húsaleiguokrat'arnir geti
Ieigt lélegar íbúðir fyrir sama
verð og nýjar. Ríkið verður
Iíka að leggja til þessara fram-
kvæmda það fé sem því ber
lögum samkvæmt, og meðstór-
íbúðarskatti getur það knúð
höfðingja og eyðsluklær bæj-
arins til þess að færa saman
hafurtask sitt. Ef svo yrði
mundi eftirspurnin eftir hús-
næði minka og húsaleigan geta
lækkað, um leið og eitthvað af
óleigufæru íbúðunum hyrfu úr
sögunni.
starfshæfa bæjarstjórn á þeim i
grundvelli.
Þegar á fundinn kom lágu
tvær umsóknir fyrir, sem vitað
var að voru frá Eyþóri Þórð-
arsyni og Eiríki Helgasyni. —
Vildu nú allir aðilar fresta
kjörinu, Skjaldborgin og Fram
sókn vildu sólarhrsngs frest,
en kommúnistar og sameining-
armenn fóru fram á viku frest.
Var greitt atkvæði um þetta
og vikufresturinn sairiþykktur
með 5 atkv. gegn 4.
Skjaldborgarar lugu því
hinsvegar upp, að hér væri um
samvinnu að ræða við íhaldið,
en slíkt er hin mesta firra. —
Fyrir kommúnistum og samein
ingarmönnum vakti það eitt, að
gera enn tilraun ef verða
mætti að samkomulag næðist
við Skjaldborgina og hægt
væri að fá einhvern mann, sem
báðir aðiiar gætu fallist á svo
að bæjarstjórnin yrð.i starfhæf
og ekki þyrfti aftur að efna
til kosninga eins og Skjald-
borgin hefir haft mjög á orði
og hótaði ákafast á bæjarstjórn
arfundinumi í fyrrakvöld.
Með því að slá bæjarstjóra-
kjörinu á frest má ef til vill
takast að ná samkomulagi
um Eirík Helgason eða ein-
hvern annan hæfan manjn, sem
bæjarstjóra. Allur þvættingur
Alþ^iðublaðsins um samvinnu-
tilraunir kommúnista og sam-
einingarmanna Alþýðuflokksins
við íhaldið eru tilhæfulaus ó-
sannindi, sem blaðið belgir sig
út með til þess að breiða yfir
tilraunir Skjaldborgarinnar iil
bæjarstjórnarsamvinnn á Norð-
firði við íhaldið.
pjóðviljinn hefir áður skýrt
frá þessu og Alþýðublaðið við-
urkennt með því að játa að
Skjaldborgin hefði fengið bréf
sem var svar við málaleiíun
Skjaldborgarinnar til íhaldsins
um hjálp í bæjarstjórninni.
Með frásögn þessari hefir Al-
þýðublaðið sjálft staðfest um-
mæli Þjóðviljans, svo sem best
er kostur á, og lagt sig þannig
undir höggið.
Snúið við.
Brekst herskip „CornwalF',
sem átti að koma hingað í
heimsókn, fekk fyrirskipun um
að snúa við og fara aftur til
Englands. Skipið var komið á
leið hingað.
á raf nicagnspeirisiss af gessgusf u gefdMiss
Perustærð. Verð pr. styhhí
Osram perur. ítalshar peur
15 DSni hr. 1,00
15 wafí ff 1,00 fer. 0,85
eða mínní /
25 Dlm tf 1,00
25 waff ff 1,00 fer. 0,85
40 DSm ýý 1,25
40 waff ýý 1,25
60 waff ýý 1,60 „ 1,40
65 Dlm ýý 1,60
75 waff ýý 2,00 ,, 1,75
100 Dlm ýý 2,00
100 waff ýý 2,75 „ 2,15
125 Dlm ýý 2,75
150 Dím ýý 3,00
150 waff ýý 4,09 „ 3,10
200 waff ýý 5,50 „ 4,10
300 waff ýý 8,00 ,, 5,60
RAFTÆKJAEINKASAiA RÍKISINS
Alþýðublaðíð játar makk ,Sk|ald«
bor^arínnaf' víð íkaldíð.
i m
Síðasta greinin í síðasta
„Nýja dagblaðinu" ber þessa
fyrirsögn: „pað er dýrt að lifa
í Reykjavík, en dýrara er þó að
deyja“!
*
Eru þetta spakleg orð, og
hafa ritstjórarnir sýnilega lært
af Salómon heitnum konungi,
er þeir hafa mjög vitnað til
undanfarna daga sér til angurs-
bótar. Sú staðreynd, að Ni'ja
Dagblaðið er dautt er á-
gæt sönnun um fyrra atrið-
ið, að það sé dýrt að lifa í
Reykjavík. í þetta blað, „Nj'rja
Dagblaðið“ hefir verið ausið
fé úr ríkissjóði svo að firnum
sætir. Blaðið hefir verið fyllt
af auglýsingum ríkisstofnan-
anna þegar annað efni var ekki
við hendina og varð sá reikn-
ingur næsta mikill á ári hverju,
enda þótt Nýja dagblaðið hefði
minnsta útbreiðslu allra fclaða
í Reykjavík. Framsóknarmenn-
irnir, senr svo auðveldlega hafa
fengið opinber embætti undan-
farin ár, hafa orðið að borga
háan skatt til blaðsins, en ekk-
ert dugar. Nýja dagblaðið, sem
málgagn Jónasar frá Hriflu,
Jóns Árnasonar og annara aft-
urhaldsafla í Framsókn hefir
ekld þrifist í Reykjavík, þó að
það yrði að „þiggja freklega
af almannafé“ alla sína lífstíð.
Engin furða þó að næstsíðasta
andvarp blaðsins væri einmitt
þetta: „Það er dýrt að lifa í
Reykjavík.
**
Síðasta andvarpið, — „en
dýrara er að deyja“, er s:st ó-
gáfulegra. Framsókn á eftir
að finna, að „dýrt“ er að deyja
frá hugsjónum og stefnumál-
um. Það kostar ekki bara að —
blöðin deyi, heldur er flokkn-
um einnig hætt, ef ekki er snú-
ið aftur af íhaldsbrautinni.
**
Ég er að velta því fyrir mér
hvort hægt sé að koma við
hjartað í Árna frá Múla rneð
því að slá fyrir neðan beltis-
stað.
Raudí-ferossíwo.
Framh. 1 2. siðu.
vert kostnaðarsamt. Bifreiðin
er nú farin að eldast og viðhald
því orðið dýrara. Bifreiðin fór
alls 118 ferðir og þar af 32
ferðir út úr bænum, oftast í
nærsveitir, en Iengst að Skinna-
stað í Öxarfirði.
Auk fastra meðlimagjalda
og kr. 1,500,00 styrks árlega
frá bænum, reyndi deildin að
afla sér fjár með samkomu-
haldi, og fékk á þann hátc inn
kr. 942,75.
„UNGA ISLAND“.
í ritstjórn voru á árinu An-
grímur Kristjánsson skólascjóri
Kristín Thoroddsen yfirhjúkr-
unarkona og Bjarni Bjarnason
kennari. Upplag blaðsins er
3100 eintök. „Almanak skóla-
barna“ var ekki gefið út á ár-
inu. Afgreiðsla blaðsins er í
Hafnarstræti 5, skrifstofu
Rauða krossins.