Þjóðviljinn - 23.09.1938, Blaðsíða 2

Föstudaginn 23. sept. 1938.
ÞJÖÐVILJINN
Atvinnuleysi æsk-
unnar er pjóðarböl
Það þarf að vekja íotriráðameiiti
þjóðarínnair íil nmlitigsnnar um
þeíía vandamáL
6. þlng S. U. K. og sameln-
IngarUlboðlð tll S. II. J.
Takmarkið er eítt sósíalístískt seskutýds*
samband strax nú í haust
Stjórn Sambands ungra kom-
múnista hefir ákveðið að kalla
saman 6. þing sambandsins 20.
okt. n. k. Á sama tíma verður
haldið þing Sambands ungra
jafnaðarmanna, og þing Komm-*
únistaflokksins og Alþýðusam-
bandsins.
Stjórn S. U. K. hefur einnig
sent stjórn S. U. J. bréf það,
sem birt var hér í blaðinu síð-«
astliðinn sunnudag. í því bréfi
er S. U. J. boðin sameining
beggja sambandanna í eitt sósí-
alistiskt æskulýðssamband.
Fyrir þessum tveimur þingum
sósíalistisku æskulýðssamband-
anna liggur því það verkefni, að
athuga, hvort ekki er unt að
finna leið til sameiningar beggja
á grundvelli, sem bæði geta sætt
sig við.
Stjórn S. U. K. kveður nú
fulltrúa sambandsdeildanna til
þings á erfiðari tímum og al-
varlegri en nokkru sinni fyr. Og
einmitt af því að tímarnir eru
nú sérstaklega alvarlegir, treyst
um við því ,að stjórn og þing
S. U. J. sé okkur sammála um
nauðsyn þess, að taka með
fyllstu ábyrgðartilfinningu á
sameiningarmálunum og reyni
ásamt okkur að finna þá lausnj
á því máli, sem báðum er að,
fullu samboðin.
Hinsvegar er það kunnugt, að
þrátt fyrir mjög almennan sam-
einingarvilja innan S. U. J. eru
þar til menn, sem eru svo ná-
tengdir hægri leiðtogum Alþ.-
fl. aðþeirteljasameininguæsku-
lýðssambandanna ekki koma til
greina fyrr en eldri hreyfingin
er algerlega runnin saman í eitt.
Nú mun það flestum ljóst af
viðburðum undanfarinna mán-
aða, að eins og nú standa sakir
eru ekki líkur til að takast megi
að yfirvinna hinn pólitíska klofn
ing að fullu og öllu. En það er
jafnvíst og af öllum vitað, að
í haust sameinast yfirgnæfandi
meirihluti íslenskra sósíalista í
einum sterkum, marxistiskum
flokki.
Með hliðsjón af þessari stað^
reynd álítum við ungir komm-
únistar að okkur og ungum
jafnaðarmönnum beri að ganga
til sameiningartilrauna. Og með
fulla vissu um það, að meðlim-
ir S. U. J. eru okkur samdóma
um þá sívaxandi hættu sem
öllum landslýð stafar af sókn'
fasismans innan Sjálfstæðis-
flokksins, treystum við þeim til
að halda fast við stefnu sína og
sannfæringu, hvað sem vilja
nokkurra hægri foringja í Al-
þýðuflokknum líður.
Samband ungra kommúnista
álítur, að þótt svo fari að hér
verði tveir verkalýðsflokkar á-
fram, sé ekkert því til fyrir-
stöðu að sameina æskulýðinn.
Og í bréfinu til S. U. J. bend-
um við á leið, sem ætti að vera
fær fyrir báða aðila, sem sagt
að meðlimum hins sameinaða
æskulýðssambands sé heimilt
þð vera í hvorum flokknum sem
væri.
6. þing S. U. K. mun taka
þessi mál til umræðu og á-
lyktunar; við munum ræða um
þau og athuga þau frá öl'um hlið
um ,og væntum að þing S. U. J.
verði okkur sammála í höfuð-
dráttum.
Hin róttæka æska á íslandi
mun fylgjast með meðferðsam
einingartilboðsins á þingi S. U.
J. í haust. Klofningur sósíal-
istisku æskulýðshreyfingarinnar
hefir alltaf haldið fjölda ungra
manna og kvenna utan beggja
sambandanna. Klofningurinn
hefir gert bæði samböndin mátt
vana og áhrifalítil í baráttunni'
fyrir hagsmunamálum alþýðu-
æskunnar, og hann hefir dregið
úr þrótti þeirra til að verjast á-
gengni fasismans meðal æsk-
unnar.
Pessum klofningi á nú að
geta verið lokið. Sameiningin
á fylgi allra einlægra ungra sósí
alista, bæði kommúnistaog jafn-
aðarmanna. Hinir örlagaríku
tímar, sem nú fara í hönd krefj-
ast fullrar einingar og sam-
heldni allra, sem vilja vernda
þjóðina fyrir vágesti fasismans.
Að leggja stein í götu samein-
ingar æskunnar, er því ekki
eiinungis hið fullkomnasta á-
byrgðarleysi, heldur bein þjón-
usta við þau öfl, sem búa sig
undir að syngja útfararsönginn
yfir lýðræði og frelsi íslensku
þjóðarinnar.
Því skal ekki trúað fyrr en
á reynir, að óvinir sameining-
arinnar eigi fulltrúa innan S. U.
J., sem láta hafa sig til slíks
óvinafagnaðar. En fari svo, þá'
munu þeir herrar reka sig á þá
staðreynd, að hin sósíalistiska
æska innan sambandsins, tekur
til sinna ráða, Hún tekur þá,
þrátt fyrir hægri foringjana,
höndum saman við S. U. K.
og skapar eitt voldugt sósíalist-
iskt samband íslenska æsku-
lýðskis.
En óneitanlega væri það æski
legra og árangursríkara að al-.
ger sameining gæti tekist. Og
frá sjónarmiði okkar ungra
kommúnista er hún möguleg.
Við væntum því að tilboð okk-
ar geti borið tilætlaðan árang-
ur og orðið sá grundvöllur, sem
því er ætlað að verða. Á tím-
um eins og þessum verða hin
smáu ágreiningsatriði að víkja-
fyrir hinum stóru sameiginlegu.
málum. Undir þá kröfu vitum
við að allir góðir S. U. J. með-
limir taka, þegar að því kem-
ur að ráða þessum málum til
endanlegra lykta.
Guðm. Vigfússon.
Dómsmálaráðuneylinu hefir
borist bréf frá dr. EjnarMunks
gaard bókaútgefanda í Kaup-
mannahöfn, þar sem hann gef-
ur Háskóla íslands 10 þúsund
krónur til sjóðsstofnunar. Fylg-
ir bréfi dr. Munksgaard skipu-
lagsskrá fyrir sjóðinn.
Sjóðurinn á að starfa í sam-
bandi við heimspekideild Há-
skólans og vera undir stjórn
rektors og prófessoranna í ís-
lenskri tungu, bókmentum og
sögu.
Fyrst um sinn, þar lil sjóður-
inn er kominn upp í 100,000
krónur, skal níu tíundu hlut-
um af vöxtunum varið til þess
að gefa út forníslensk rit eða
vinna úr, á þann hátt er helst
má hafa alþjóðlegt gildi. Auk
þess skal vöxtunum varið til
ferðastyrkja handa íslenskum
fræðimönnum eða stúdentum,
til málfræðilegra, bókmenía-
Hefir oft verið minst á það !
hér í æskulýðssíðunni, hvílíkt
böl atvinnuleysi æskulýðsins er
En meðan engar verulegar ráð-
stafanir eru gerðar til úrbóta,
sýnist ekki óþarft að halda mál-
inu vakandi, ef verða mætti til*
þess að vekja forráðamenn þjóð
arinnar til umhugsunar um
þetta stóra vandamál.
Nýlega flutti Lúðvík Guð-
mundsson skólastjóri merkilegt
erindi í útvarpið um þetta efni
Væri vel, ef oftar væru flutt
á vegum útvarpsins svipuð er-
indi sem Lúðvíks, svo athyglis-
vert var það og alvarlegt og
skynsamlega tekið á þessu
mikla vandamáli hins atvinnu-
lausa æskulýðs.
Það má teljast kaldhæðni, að
í okkar stóra, ónumdalandi, þar
sem óunnin verkefni bíða
mannshandarinnar og manns-
andans á svo að segja „hverju
strái“, skuli vera til ungt full-
frískt fólk, fullt starfsorku og
starfsvilja, sem ekki fær að
vinna, en má í þess stað sitja
auðum höndum — ganga at-
vinnulaust.
En svona er nú þetta samt.
Hinn kaldi veruleiki verður ekki
Öulinn. í landi okkar eru hundr-
uð og jafnvel þúsundir æsku-
manna, sem líða skort atvinnu-
leysisins mikinn hluta ársins. Á-
hrif þessa hörmungarástands
eru fljót að setja stimpil simr
á æskuna. Bjartsýni hennar
þverrar, allskonar úrkynjun og
Iegra eða sagnfræðilegra rann-
sókna í dönskum söfnum.
Ejnar Munksgaard hefir á
undanförnum árum unnið mjög
mikilvægt starf í þágu íslenskra
fræða.
Má í því sambandi minna á
ljósmyndaútgáfur hans af ís-
lenskum fornritum. Af þeirri
útgáfu eru þegar komin 10
mjög stór bindi og hefir útgáf-
an vakið óskifta athygli allra
sem áhuga hafa fyrir íslenskum
fræðum.
Þá hefir Munksgaard gefið
út ljósmyndaðar eftirprentanir
á ýmsum elstu prentuðurg bók-
um á íslandi. Hóf hann út-
gáfu þá með Nýjatestamentis-
þýðingu Odds Gottskálksson-
ar, sem er elsta prentuð bók á
íslandi ,að minsta kosti sem enn
er til. Af útgáfu þessari eru
komin 5 bindi, síðast kom vísna
bók Guðbrandar biskups út.
spilling grípur um sig meðal
hennar, óvissan um framtíðina
skapar stefnuleysi og þróttleysi
og lífstrúin dvínar.
Að vonum verður sú kynslóð
sem vex upp við svona lífsskil-
yrði þróttlítill framtíðarstofn
fyrir þjóðina að byggja á. Því
meiri nauðsyn, því sjálfsagðara
er fyrir þjóðfélagið að gefa
þessum málum gaum og leitast
við að leysa þau á viðunandi
háítt.
En allt til þessa hafa ráð-
stafanir hins opinbera hrokkið
skammt. Þó verður því ekki
neitað, að tilraunirnar með ung-
lingavinnuna og vinnuskólann
Eru spor í rétta átt. En það
segir að vonum lítið. Eina var-
anlega úrræðið er atvinnuaukn-
ing í stórum stíl. Og þá atvinnu
þurfa æskumennirnir að fásvo
vel greidda, að það geti orðið
þeim lífsframfæri og gefið þeim
möguleika til þeirrar meniun-
ar og fræðslu, sem hugur þeirra
og hæfni stendúr til.
Allir ættu að geta orðið sam-
mála um að núverandi ástand
er óþolandi. í því felst geigvæn
leg hætta fyrir þjóðina og fram
tíð hennar.
Það er athyglisvert fyrir hinn
atvinnulausa æskulýð, að eina
landið, þar sem þessu böli hef-
ir tekist að útrýma á heilbrigð-
an hátt, er land verkalýðsins
Sovétríkin. Á meðan að auð-
valdsríkin standa ráðþrotagagn
vart þessari fylgju síns skipu-
lags, gefur land sósíalismans
æskunni fullkomin vinnuréttindi.
Æsku Sovétríkjanna er tryggt
með löggjöf og stjórnarskrá,
ekki einungis rétturinn til að
vinna, heldur jafnframt hin
bestu launakjör og vinnuskil-
yrði sem þekkjast og einnig
fullt og frjálst val um þá ment-
un og framtíðarstöðu, sem hver
einstaklingur helst kýs og er
við hans hæfi. Og þannig á
sú framtíð að vera, sem hvert
þjóðfélag býr æsku sinni. Því
aðeins er hægt að vænta þess,
að hún verði fullkomnari og
betri, en sú eldri og því starfi
vaxin, sem framtíðin leggur
henni á herðar.
íslenskum æskulýð hefir
aldrei riðið jafn mikið á að
standa vörð um hagsmuni sína
| og nú. Hann þarf að vakna til
vitundar um rétt sinn og skyld-
ur við framtíðina. Samtaka á
hann að leggja til orustu við
erfiðleikana og sigra.
Ungkommúnistar úti á landi!
Sendið æskulýðssíðunni grein
ar um áhuga- og velferðarmál
unga fólksins í ykkar bygðar-
lagi. Sömuleiðis fréttir af fund-
um og öðru því, er máli skiftir.
Munið, að æskulýðssíðan er
málgagn æskunnar.
Sjóðstofo'iii fyrlr ísl. fræði
Ejnar Mtmksgaatrd geínr Háskól*
amim 10 þástmdir króíia„