Þjóðviljinn - 25.09.1938, Qupperneq 1

3. ÁRGANGUR
SUNNUDAG 25. SEPT. 1938.
222. TÖLUBLAÐ.
Brezka Hiigið kallað sanai
Sovét-ríbín segja upp „cbkí-árásarsáítmálanom" við
Pólland. — Frakkar undírbúa almenna herræðíngu.
Hervæðingiii í Tékköslévakíu fér fram með bezin
reglu — lika i Sádeta-kéruðuuum.
Dagurínn í gær leíð án þess að tíl hernaðarátaka kæmí,
en útlítíð er ákaflega ískyggílegt. — Eínræðísherrarnír tala
um „fresf^ er veíta eígí Tékkóslóvakíu tíl að ganga að
nýjum afarkostum, en sífelldur straumur þýzka hersíns tíl
landamæra Tékkóslóvakíu gerír ástandíð ótryggt. Sú síað~
reynd, að Hííler hcíív ekki þorað að svara hínní al~
mennii hervæðíngu Tékkóslóvakíu með innrás, sýn~
ír enn á ný# að fasísmínn híkar ef honum er sýnd
fesfa, En ólíklegt er talíð að Hítler snúí aftur.
Um alla álfuna gera ríkín ráðstafanír tíl að mæta
styrjöld næstu daga. Barátta stjórnarandstæðínga í Eng-
landí hefír þegar boríð árangur: Þíngíð kallað saman.
EINKASK. TIL þJÓÐVILJANS
KHÖFN j GÆRKV.
Tílkynní foefíir veríd, ad
foirezka þfngid verðí
kvaff saman nœsfkom-
andí mámidag eða
þríð|uda$.
Svo sem kunnugt er, hefir
Chamberlain í lengstu lög neit-
að að kalla saman þingið, og
borið það fyrir, að það mundi
„trufla“ samninga hans við
Hitler.
En öll þau öfl í Bretlandi,
er berjast gegn hinni afturhalds
sömu utanríkispólitík bresku
íhaldsstjórnarinnar hafa heimt-
að að þingið yrði tafarlaust
kvatt saman. Sú krafa hefir
verið borin fram af Verka-
mannaflokknum, Kommúnista-
flokknum, Frjálslynda flokkn-
um og andstöðumönnum í
íhaldsflokknum undir forystu
Edens og Churchill.
Samankvaðning breska þings
ins er fyrsti sigurinn í barátt-
unni gegn hinni hættuleguund-
anlátspólitík Chamberlains.
Chambeirlain og Hííler*
LONDON í GÆRKV. F. U.
Ennþá hefir eklci verið birt
opinberlega hvað fólst í skjali
því er Hitler afhenti Chamber-
fain í gærkvöldi, en það er vit-
að, að í því fólust kröfur Þýska
lands um lausn tékknesku deil-
unnar og gefinn 10 daga frest-
ur til uppfyllingar kröfunum. í
ræðu sem Mussolini heldur í
dag í Padua, er þó aðeins tal-
að um sex daga frest. Pá er
það haldið, að Hitler hafi ekki
gert kröfur fyrir hönd pólska
og ungverska minnihlutans í
þessu skjali, en hinsvegar hald-
ið fast á því, að Sudetahéruðin
yrði lögð til Pýskalands nú
þegar og mætti þýski lierinn
fara inn í þau samastundis og
taka þau á vald sitt. Pá er það
einnig haldið, að Hitler hafi
þverneitað að taka ábyrgð á-
FRAMH. Á 2. SÍÐU.
Tckkó-
slóvakia:
þegar er slitnað hafði upp
úr viðræðum Chamberlains og
Hitlers í gær, var almenn her-
væðing tilkynt í Tékkóslóvakíu.
Voru kallaðir til vopna allir
vopnfærir menn á aldrinum 20
—40 ára. Fór hervæðingin fram
með hinni mestu reglu, og var
herútboðinu tekið með mikilli
hrifningu um alt land, og einn-
ig hlýtt um Sudetahéruðin.
Tékkneska stjórnin hefir sér
til aðstoðar ráðgefandi nefnd,
skipaða fulltrúum allra póli-
tískra flokka í landinu.
FRÉTTARITARI
LONDON í GÆRKV. F. U.
Herútboðstiiskipuninni í Téki
óslóvakíu var útvarpað og segir
í henni að lokum: „Samborgar-
ar! Úrslitastundin er komin.
Dagurinn í dag ákveður fram-
tíð Evrópu. Vér stöndum ekki
einir uppi, en sigur vor er undir
þiví kominn, að hver einsati
maður leggi fram krafta sína
fyrir föðurlandið. Verið hraust-
ir og trúir. Barátta vor er bar-
átta fyrir frelsi og réttlæti.
Lengi lifi Tékkóslóvakía“.
Fréttaritari Reuters fór í dag
frá nyrstu héruðum Sudetalantís
ins til Prag og segir allarborg-
ir fullar af hermönnum. ÖIl öku
FRAMH. Á 2. SÍÐU.
Sovétríkin haáa sagt upp
„ekki árásarsamningi“ sínum
við Pólland.
Ástæðan til þessarar alvar-
legu ráðstöfunar eru hóíanir
pólsku stjórnarinnar um árás á
Tékkóslóvakíu, og hinn mikli
liðssamdráttur Pólverja við
tékknesku landamærin.
Áður hafði Sovétstjórnin var-
að Pólverja við því að draga
saman lið í landamærahéruð-
unum, en fengið það svar, að
herflutningur Pólverja kæmu
ekki öðrum ríkjum við.
FRÉTTARITARI.
Onnur lond:
LONDON í GÆRKV. FÚ.
Mu??oli:ii ha’.dið ræðu
í P?.d-.n í vUurvirt 800.000
manns og sagði hann, að Tékk-
ar hefðu 6 daga frest til þess
að taka ákvörðun sína, en Cham
berlain hefir sent stjórninni í
Prag lokatillögur Hiílers, og
hefir Chamberlain gert þaðsem
milligöngumaður.
Hollenska stjórnin hefir aukið
liðsafnað sinn á landamæiunum
og gert ráðstafanir til þess að
hraða herskipasmíði. Belgiska
stjórnin tilkynnir, að Belgía
muni halda fast við hlutleysi
sitt.
í Frakklandi hefir verið boS-
ið út þremur árgöngum vara-
liðs, og auk þess hernaðarsér-
fræðingum og liðsmönnum er
einkum hafa með hinn vélbúra
hluía hersins að gera.
Ráðstafanir þessar eru taldar
slðasti undirbúningur almernr-
ar hervæðingar í Frakklandi.
FRÉTTARITARI
LONDON í GÆRKV. F.tJ.
Daladier hefir átt viðræður
við ráðherra sína í dag, sendi-
herra Bandaríkjanna og sendi-
herra Sovét-Rússlands og Tyrk-
lands.
Verkfalli byggingnmanna í
París hefir verið aflýst vegna
! ástandsins og hafa þeir heitið
stjórninni stuðningi og kveðj-
ast leggja öll deilumál til hiðar
eins og sakir standa.
Varalið úr flotanum hefir ver
ið kvatt til þjónustu og nokkur
hluti flotans vígbúinn.
Stjórnmálamenn í París liafa
verið á stöðugum fundum í c’agj
en ráðherrafundur hefir enn
ekki verið boðaður. Blöðineiu
einhuga í að hvetja til sem nán-
astrar bresk-franskrar samvinnu
og hvetja ríkisstjórnirnar til
þéss að taka sem ákveðnasta
afstöðu.
Félag járnlðnað-
armanna krefst
óháðs verkalýðs
félagasambands
Fundur var haldinn í Félagi
járniðnaðarmanna í fyrrakvöld.
Var fundurinn mjög fjölmenn
ur og gerðist þetta helst.
Eftirfarandi tillaga var borin
upp af stjórn félagsins og var
hún samþykt einróma:
„Fundur í Félagi járniðnað-
armanna, föstudaginn 23. sept.
1938, samþykkir að skora á 14.
þing Alþýðusambands Islands,
að gera þær skipulagsbreyting-
ar á sambandinu, að það verði
samband allra verklýðsfélaga í
landinu, óháð hinum pólitísku
flokkum.
Fundurinn telur þessa breyt-
ingu nauðsynlega til þess að
Alþýðusambandið verði því
hlutverki sínu vaxið í framtíð-
inni, að vinna að aukinni vel-
megun allrar alþýðu í landinu,
sameinaðrar í óháðu verklýðs-
sambandi, að erlendri fyrir-
mynd.
Jafnframt felur fundurinn full
trúum sínum á þinginu, að
starfa þar í fullu samræmi við
samþykt þessa“.
Þessir voru kosnir fulltrú-
ar á sambandsþing:
Þorvaldur Brynjólfss., Sveinn
Ólafsson og Sigurður Einars-
son.
Isvestia:
Samnlngar
í Godesberg
EINKASK. TIL þJÓÐVILJANS
MOSKVA I GÆRKV.
Blað Sovétstjórnarinnar, ís-
vestija, birtir I dag ritstjórnar-
grein um samninga Chamber-'
lains og Hitlers. Segir þar m. a.:
„Við þessa samninga er ekk-
ert sem bendir til þess að hér
eigist við tveir jafnréttháir að-
ilar. Hitler finnur undanlátssem-
ina hjá gesti sínum, og setur
honum því ákveðin skilyrði.
Fáist þeim framgengt, lofar
Hitler að fara ekki í stríð þessa
stundina.
Þessi skilyrði eru mjög teygj-
anleg. Það sem Hitler krafðist
í gær, er strax í dag orðið úr-
elt og alt of lítið. í Berchtes-
gaden va r„einungis“ farið fram
á að Sudetahéruðin væru skilin
frá Tékkóslóvakíu. En í Godes-.
berg krefst Hitler stórra lands-
hluta handa Póllandi og Ung-
verjalandi. Og ekki nóg með
það, lieldur er Hitler einnig
tarinn að heimta uppsögn vin-
áttusamninga T ékkóslóvakíu
við Frakkland og Sovétríkin.
Þýsku blöðin krefjast þess að
Tékkóslóvakía verði algerlega
afvopnuð, Skoda hergagnasmiðj
urnar verði settar undir þýskt
eftirlit, og Tékkóslóvakíu verði
Framh. 2. síðu.